Αν και τα ελληνικά ερευνητικά κέντρα συμμετέχουν σε δεκάδες προγράμματα που έχουν σχέση με τεχνολογίες αιχμής στον τομέα της Πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών, πολλά από τα έργα αυτά δεν γίνονται γνωστά με αποτέλεσμα να αξιοποιούνται ελάχιστα από τις ελληνικές κυρίως επιχειρήσεις. Τι μπορεί να γίνει για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Ας ξεκινήσουμε από τα δυσάρεστα δεδομένα. Το 2014, οι δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη διαμορφώθηκαν στο 0,83% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος των κρατών της ΕΕ είναι 2,03%. Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 1,48 δισ. ευρώ, ήτοι το μισό από αυτό που ανακοίνωσε η Dyson (μια εταιρεία που φτιάχνει κυρίως ρομποτικές σκούπες) ότι θα ξοδέψει την ερχόμενη τριετία σε έρευνα και ανάπτυξη.

Στο παραπάνω ποσό περιλαμβάνονται οι επενδύσεις επιχειρήσεων και οι πόροι του ΕΣΠΑ. Επομένως, το ποσό που βγήκε από το ταμείο του κράτους ήταν 400 εκατομμύρια ευρώ, μειωμένο κατά 2,5% σε σχέση με το 2013 και μειωμένο κατά 20,5% (!) σε σχέση με το 2011. Σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον καλούνται να λειτουργήσουν τα ερευνητικά κέντρα της χώρας, γεγονός που τους δίνει τη δυνατότητα να αναπτύξουν εξαιρετικές δεξιότητες στην εύρεση χρηματικών πόρων από άλλες πηγές. Τέτοιες πηγές είναι κυρίως τα ευρωπαϊκά προγράμματα, οι χορηγίες Ελλήνων μεγάλης οικονομικής επιφάνειας και τα έσοδα από επιχειρηματικές δραστηριότητες.

Η τρίτη κατά σειρά πηγή εσόδων θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο αποδοτική, εάν τα ερευνητικά κέντρα είχαν τη διάθεση, την οποία ισχυρίζονται ότι έχουν, να προσεγγίσουν την επιχειρηματική κοινότητα και το θεσμικό πλαίσιο ήταν πιο χαλαρό, το οποίο ισχυρίζονται ότι δεν είναι. Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι ένας λόγος που οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν προτιμούν τα παράγωγα της έρευνας των ελληνικών ερευνητικών κέντρων είναι η χαμηλή τους ποιότητα. Ισχύει, όμως, αυτό; Στο βαθμό που γνωρίζουμε, στις επίσημες συναντήσεις των δύο μερών δεν έχει ειπωθεί ότι τα προϊόντα της ελληνικής έρευνας είναι υποδεέστερα των ξένων.

Αντιθέτως, οι επιχειρήσεις εξυμνούν τους Έλληνες επιστήμονες και θαυμάζουν την εφευρετικότητά τους στην επίλυση δύσκολων προβλημάτων και, μάλιστα, με τη χρήση περιορισμένων οικονομικών πόρων. Υποθέτουμε, λοιπόν, ότι ένας από τους λόγους που δεν προχωράει η σχέση ανάμεσα σε ελληνικά ερευνητικά κέντρα και επιχειρήσεις είναι ότι τα πρώτα δεν έχουν τους κατάλληλους μηχανισμούς για να προωθήσουν τα προϊόντα της έρευνάς τους.

Η υπόθεση δεν είναι αβάσιμη, καθώς σε αρκετές προσωπικές συναντήσεις, οι ερευνητές αποδέχτηκαν την έλλειψη ενός τέτοιου μηχανισμού και έδειξαν ενθουσιασμένοι με ιδέες που θα μπορούσαν να τον υποκαταστήσουν, καθώς, όπως ισχυρίζονται, είναι δύσκολο να δημιουργηθεί εσωτερικά λόγω περιορισμένου προϋπολογισμού. Κάπου εδώ ξεκινά το έργο αυτού του αφιερώματος και ελπίζουμε να συνεχιστεί μέσα από μια συνεργασία με τα ερευνητικά ιδρύματα. Το μόνο πλαίσιο που θέτουμε είναι η δημοσίευση ερευνητικών έργων, τα οποία άπτονται του ενδιαφέροντος του αναγνωστικού κοινού του περιοδικού.

Στο πρώτο μέρος αυτού του αφιερώματος περιοριστήκαμε στα τρία ερευνητικά κέντρα που ανταποκρίθηκαν πρώτα στο κάλεσμά μας, ενώ έχουμε ήδη στα χέρια μας επιπλέον υλικό που θα παρουσιαστεί στο επόμενο τεύχος του netweek. Ευελπιστούμε ότι αυτή η ενέργεια θα κεντρίσει το ενδιαφέρον σας και θα οδηγήσει στη δημιουργία μιας ενότητας, η οποία θα είναι αφιερωμένη σε ειδησεογραφία, αναλυτικότερες παρουσιάσεις έργων και αποτελεσμάτων τους και συζητήσεις ερευνητών και επιχειρηματικής κοινότητας. Στόχος μας είναι να ξεκινήσουμε μια προσπάθεια για να φέρουμε κοντά την ακαδημαϊκή έρευνα με τις επιχειρήσεις.


ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ

PUBLICA MUNDI
www.publicamundi.eu

Η αξιοποίηση των ανοιχτών δημόσιων δεδομένων είναι ένα θέμα που έχει πάρει σημαντική δημοσιότητα τον τελευταίο καιρό, καθώς εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο της αξιοποίησης των Big Data σε επιχειρηματικές εφαρμογές. Το έργο Publica Mundi εστιάζει στην αξιοποίηση ανοιχτών γεωγραφικών δεδομένων, τα οποία αντιπροσωπεύουν περίπου το 80% των ανοιχτών δημόσιων δεδομένων. Στόχος του προγράμματος είναι να διαμορφώσει ένα περιβάλλον για αυτά τα δεδομένα, το οποίο θα παρέχει εύκολη πρόσβαση για τη δημοσίευση, επισκόπηση και χρήση τους.

Η έρευνα που έγινε για το έργο Publica Mundi έχει βρει ήδη εφαρμογή στο geodata.gov.gr, το οποίο προσφέρει ανοιχτά γεωγραφικά δεδομένα και υπηρεσίες στην Ελλάδα. Δεδομένου, δε, ότι η πλατφόρμα είναι συμβατή με τα πρότυπα INSPIRE, ISO και OGC είναι εύκολο να λειτουργήσει συμπληρωματικά σε εφαρμογές που μπορούν να αξιοποιήσουν τα δεδομένα για επιπλέον ανάλυση. Τέλος, είναι δυνατή η παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας μέσω Javascript και Mapping APIs που χρησιμοποιούνται σε Web και mobile εφαρμογές.

DAIAD
www.daiad.eu

Μπορεί το πετρέλαιο να βρίσκεται αυτήν την περίοδο στο επίκεντρο της επικαιρότητας, αλλά στο παρασκήνιο ετοιμάζεται ένα πιο δραματικό σενάριο που έχει να κάνει με τους πόρους του πόσιμου νερού. Το πρόγραμμα DAIAD που βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει ως στόχο την έρευνα και ανάπτυξη τεχνολογιών για έλεγχο και ανάλυση σε πραγματικό χρόνο της κατανάλωσης νερού, ώστε να εντοπιστούν μοτίβα που θα αξιοποιηθούν για τη βελτίωση της διαχείρισης. Το έργο βασίζεται στη συνεργασία οργανισμών διαχείρισης νερού, μεταξύ των οποίων και εταιρειών διαχείρισης υδάτων από ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και εταιρειών από τον τομέα του ICT.

Στην Ολλανδία περισσότεροι από 500 χρήστες φορητών συσκευών έχουν κατεβάσει ήδη την εφαρμογή που έχει δημιουργηθεί στο πλαίσιο του project και έχουν στείλει την πρώτη ομάδα δεδομένων για ανάλυση. Πρακτικά, το DAIAD αναμένεται να εξελιχθεί σε ένα τεράστιο έργο IoT, το οποίο θα βασιστεί σε αισθητήρες που θα συμπληρώνουν τους υπάρχοντες μετρητές κατανάλωσης. Σύμφωνα με ερευνητικές μελέτες, ένα μεγάλο ποσοστό νερού δεν φτάνει ποτέ στους καταναλωτές εξαιτίας απωλειών του δικτύου και, επομένως, με την κατάλληλη διασπορά αισθητήρων θα μπορούσαν να εντοπιστούν αυτές οι διαρροές και να επισκευαστούν.

CITY.RISKS
www.cityrisks.eu

Η αστικοποίηση, αν και για κάποιους κατακριτέα, είναι μια τάση που αναμένεται να συνεχιστεί και μάλιστα με αυξημένο ρυθμό τα ερχόμενα χρόνια. Στόχος του έργου CITY.RISKS είναι να προστατέψει τους πολίτες από τις αρνητικές συνέπειες της αστικοποίησης και συγκεκριμένα από την εγκληματικότητα. Εκτός από το Ινστιτούτο Πληροφοριακών Συστημάτων του Ερευνητικού Κέντρου “Αθηνά”, στο έργο συμμετέχει και η εταιρεία Space Hellas, η οποία έχει αναπτύξει σημαντική δραστηριότητα στον τομέα των συστημάτων ασφαλείας. Ξεφεύγοντας από τα παραδοσιακά συστήματα ελέγχου ασφαλείας, όπου εντάσσονται κυρίως οι κάμερες, το CITY.RISKS θέλει να αξιοποιήσει τη δύναμη του crowdsourcing.

Η αλληλεπίδραση με τον πολίτη είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα των Smart Cities. Συσκευές, όπως τα φορητά τηλέφωνα και τα tablets είναι ήδη διαθέσιμα, ενώ στόχος του έργου είναι και η ανάπτυξη ειδικευμένων συσκευών που με τη χρήση αισθητήρων θα εντοπίζουν κλεμμένα αντικείμενα. Αυτές οι συσκευές θα μπορούν να τοποθετούνται σε διάφορα αντικείμενα, όπως ένα αυτοκίνητο ή ένα πορτοφόλι. Τα επιχειρηματικά μοντέλα του προγράμματος θα είναι διαθέσιμα για να αξιοποιηθούν σε άλλες εφαρμογές.


ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ (ITE) / ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

EUROSERVER
www.euroserver-project.eu

Οι επεξεργαστές ARM έχουν κατακτήσει ήδη την αγορά των φορητών συσκευών, ενώ επιδιώκεται η χρήση τους στην κατασκευή servers, ως εναλλακτική λύση των επεξεργαστών της Intel. Το έργο EUROSERVER και η εταιρεία KALEAO που προέκυψε από αυτό έχουν ως στόχο τη δημιουργία servers που θα αξιοποιηθούν σε data centers, με στόχο κυρίως τις αγορές του Cloud Computing και Internet of Things, οι οποίες αναμένεται να έχουν αξία άνω των 15 τρισεκατομμυρίων δολαρίων μέχρι το 2020. Η KALEAO, με έδρα στη Βρετανία, πρόσφατα εγκατέστησε ένα τμήμα Έρευνας και Ανάπτυξης στο Ηράκλειο της Κρήτης, στο οποίο αναμένεται να απασχοληθούν 10-20 μηχανικοί και ερευνητές στα επόμενα δύο χρόνια.

Οι 9 εταίροι του EUROSERVER έχουν εξειδικευμένη γνώση σε έρευνα και ανάπτυξη στον τομέα των micro-servers, ενώ παράλληλα πολλοί εξ αυτών διαθέτουν και εμπειρία υλοποίησης και διάθεσης προϊόντος και διάθεσης στην αγορά. Στόχοι του EUROSERVER είναι: α) η μείωση της κατανάλωσης των data centers με χρήση επεξεργαστών 64- μπιτων ARM, β) η ελαχιστοποίηση της απόστασης μεταφοράς δεδομένων από τη μνήμη στον πυρήνα, γ) η μείωση του κόστους παραγωγής και λειτουργίας των micro-servers και δ) η ανάπτυξη εξειδικευμένου λογισμικού, το οποίο θα διαχειρίζεται με το βέλτιστο τρόπο τους πόρους των servers.

HOBBIT
project-hobbit.eu

Το έργο HOBBIT (Holi-stic Benchmarking of Big Linked Data) αποσκοπεί στην ανάπτυξη μιας ολιστικής ανοικτής πλατφόρμας, καθώς και προγραμμάτων συγκριτικής αξιολόγησης (benchmarks) για Big Linked Data, τα οποία εμπνέονται από σενάρια της βιομηχανίας. Ουσιαστικά, στόχος του έργου είναι να συνδυάσει αποτελέσματα μετρήσεων αποδοτικότητας τεχνολογιών για Big Linked Data και για γνωστές πλατφόρμες hardware, χρησιμοποιώντας Key Performance Indicators, με πραγματικά αποτελέσματα μετρήσεων, όπως αυτά έχουν προταθεί από τη βιομηχανία πάνω σε γνωστές πλατφόρμες hardware.

Ειδικότερα, η κοινοπραξία αποσκοπεί στην επίτευξη των ακολούθων στόχων: (α) τον καθορισμό προγραμμάτων συγκριτικής αξιολόγησης για τομείς στους οποίους γίνεται χρήση Big Linked Data και ενδιαφέρουν τις ευρωπαϊκές βιομηχανίες, (β) τον προσδιορισμό των Key Performance Indicators για τη διαχείριση Big Linked Data, σε συνεργασία με ομάδες από ακαδημαϊκά ιδρύματα και βιομηχανίες, (γ) τη δημιουργία μιας ανοικτής πλατφόρμας και προγραμμάτων συγκριτικής αξιολόγησης της απόδοσης των υπαρχόντων συστημάτων σε τυποποιημένο hardware και (δ) την οργάνωση ετήσιων εκστρατειών αξιολόγησης, οι οποίες θα χρησιμοποιούν την πλατφόρμα και τους προτεινόμενους Key Performance Indicators.

CLOUDSOCKET
www.cloudsocket.eu

Στόχος του έργου CloudSocket είναι να εισάγει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στον κόσμο των υπηρεσιών cloud, ώστε η χρήση των υπηρεσιών από μέρους τους να διευκολύνεται, χωρίς να απαιτείται επένδυση σε υλικό / λογισμικό και να επωφελούνται από μια ευέλικτη υποδομή με ευνοϊκή σχέση κόστους / οφέλους. Το έργο θα θέσει τις βάσεις για τη δημιουργία θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων που επιθυμούν να μεταφέρουν τη δραστηριότητά τους -που υποστηρίζεται από Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ)- στο cloud.

Επίσης, το έργο Cloud Socket αναπτύσσει ένα περιβάλλον σχεδίασης, μοντελοποίησης και ανάπτυξης επιχειρησιακών διεργασιών, με σκοπό αυτές να εκτελεστούν πάνω από την υποδομή του cloud, με τη συμμετοχή ενδιάμεσων πρακτόρων (brokers), οι οποίοι θα λειτουργούν ως διαμεσολαβητές, μεταξύ των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των παρόχων υπηρεσιών cloud. Πρακτικά, η βασική ιδέα του έργου είναι να πετύχει το καλύτερο δυνατό ταίριασμα ανάμεσα σε επιχειρηματικές διεργασίες και υποδομές cloud που υπάρχουν ήδη ή θα δημιουργηθούν για να εξυπηρετήσουν αυτές τις διεργασίες.


ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

Local4Global
local4global-fp7.eu

Το υψηλό κόστος των συστημάτων διαχείρισης μεταφορών, κυκλοφορίας και ενέργειας οφείλεται στην εγκατάσταση και λειτουργία μιας πολύπλοκης υποδομής αισθητήρων. Επιπλέον, η μοντελοποίηση αυτών των συστημάτων απαιτεί μεγάλο αρχικό χρόνο σχεδιασμού και προσαρμογών, προκειμένου να επιτευχθεί υψηλή απόδοση. Αντιθέτως, συστήματα οργάνωσης, όπως ο ανθρώπινος εγκέφαλος ή τα σμήνη των πουλιών, επιτυγχάνουν αποδοτική λειτουργία με μικρότερο κόστος σε ενέργεια και χωρίς να χρειάζονται μοντελοποίηση. Ο στόχος του έργου Local4Global είναι να αναπτύξει και να δοκιμάσει ένα σύστημα που θα προσομοιάζει τη λειτουργία των Natural System of Systems (NSoS). Η αξιολόγηση του έργου θα γίνει με την εφαρμογή των αλγορίθμων σε ένα σύστημα ελέγχου κλιματισμού κτιρίου και σε ένα σύστημα ελέγχου φανών κυκλοφορίας.

Στη δεύτερη υλοποίηση, η εφαρμογή Smart Mobility Tool, στην ανάπτυξη της οποίας έχει σημαντική συμβολή το Πολυτεχνείο Κρήτης, είναι αυτή που ανταλλάσσει πληροφορίες με το κεντρικό σύστημα, ώστε να βελτιστοποιεί την ταχύτητα κίνησης του οχήματος και να αλλάζει τους φανούς κυκλοφορίας σε πραγματικό χρόνο. Στο μέλλον θα μπορούσαμε να φανταστούμε τους αλγόριθμους να επικοινωνούν απευθείας με το νοήμον σύστημα ελέγχου του αυτοκινήτου, συμβάλλοντας στη βελτιστοποίηση της κυκλοφορίας.

FERARI
www.ferari-project.eu

Η δημιουργία μεγάλου όγκου δεδομένων (Big Data) θα ήταν άχρηστη αν αυτά έπρεπε να περιοριστούν στο πλαίσιο μιας επιχειρηματικής μονάδας ή μιας επιχείρησης. Η αξία των δεδομένων πολλαπλασιάζεται όταν συμβάλλουν στη δημιουργία πληροφορίας και κατόπιν γνώσης σε τέτοια κατανεμημένα περιβάλλοντα. Ωστόσο, η μετακίνησή τους δεν είναι εύκολη, με αποτέλεσμα να φτάνουν στον προορισμό τους με καθυστερήσεις ή σφάλματα. Στόχοι του έργου FERARI είναι α) να δώσει λύσεις για την κατανεμημένη επεξεργασία μεγάλων δεδομένων, χωρίς να απαιτεί τη μετακίνησή τους σε κεντρικά συστήματα επεξεργασίας, β) να δημιουργήσει τεχνολογία Complex Event Processing, για μεγάλης κλίμακας κατανεμημένα υπολογιστικά συστήματα, η οποία θα αξιοποιηθεί από επιχειρήσεις, γ) να δημιουργήσει αλγόριθμους που αυτοεξελίσσονται για να αντιμετωπίζουν διαφοροποιήσεις στην υποδοχή και ανάλυση των δεδομένων, δ) να δημιουργήσει ευέλικτες ροές, ώστε να είναι εύκολη η αναδιανομή των δεδομένων σε διαφορετικά κανάλια, ε) να εφαρμόσει τα αποτέλεσμα της έρευνας σε πιλοτικά έργα τηλεπικοινωνιών και cloud.

ECOSCALE
www.ecoscale.eu/index.html

Το High Performance Computing (HPC) δεν επιτυγχάνεται απλά με τη τοποθέτηση χιλιάδων επεξεργαστών μέσα στο ίδιο ή σε πολλαπλά κουτιά ή server racks. Ο σχεδιασμός ενός συστήματος HPC πρέπει να λάβει υπ’ όψιν την ομαλή ροή των δεδομένων σε όλα τα υποσυστήματα (επεξεργαστές, συν-επεξεργαστές ειδικού σκοπού, μνήμες, αποθηκευτικά μέσα κ.λπ.), καθώς και τη λειτουργία του συστήματος με την ελάχιστη δυνατή ενέργεια. Αυτός ο συντονισμός γίνεται κατά κύριο λόγο σχεδιάζοντας το σύστημα σύμφωνα με μια αποδοτική αρχιτεκτονική και χρησιμοποιώντας αλγορίθμους που μπορούν να προβλέπουν τη ροή της πληροφορίας και την απαιτούμενη επεξεργαστική ισχύ και ενέργεια.

Οι στόχοι του ερευνητικού προγράμματος ECOSCALE είναι α) η δημιουργία μιας αρχιτεκτονικής και ενός προηγμένου συστήματος HPC που θα επιτυγχάνει την απροβλημάτιστη ροή πληροφορίας σε όλα τα υποσυστήματα, σε συνθήκες υπερβολικά μεγάλων ροών, β) η δημιουργία πρωτότυπων εργαλείων λογισμικού, τα οποία θα βασιστούν σε κοινές γλώσσες προγραμματισμού και θα επιτρέπουν την χρήση συν-επεξεργαστών ειδικού σκοπού για την επεξεργασία αυτών των μεγάλων ροών και γ) η δημιουργία προηγμένων διεπαφών που θα επιτρέψουν σε απαιτητικές εφαρμογές να χρησιμοποιήσουν αποδοτικά το πρωτότυπο σύστημα HPC που θα δημιουργηθεί. Η συνισταμένη των στόχων είναι η αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας για την υλοποίηση ένος ιδιαίτερα προηγμένου συστήματος HPC.