Κάθε μήνα, πρόσωπα της επικαιρότητας αποκρίνονται σε 7 «προκλήσεις» που τους δίνει το Netweek, με κύριο άξονα την τεχνολογία και όχι μόνο… Σ’ αυτό το τεύχος, με αφορμή την έναρξη ενός εξειδικευμένου κύκλου εξ αποστάσεως μαθημάτων στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών με αντικείμενο τη σημαντική σχέση μεταξύ Blockchain και Ψηφιακού Μετασχηματισμού στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, καλεσμένος μας είναι ο Δρ. Γιάννης Βλάχος, ο οποίος είναι ο εισηγητής του συγκεκριμένου κύκλου.

Μάθε, παιδί μου, blockchain…
…και όχι μόνο! To Πρόγραμμα Συμπληρωματικής εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης (e-Learning) του Κέντρου Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης (Κ.Ε.ΔΙ.ΒΙ.Μ.) του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών εγκαινίασε, με το ξεκίνημα της νέας ακαδημαϊκής χρόνιας, έναν νέο κύκλο προγραμμάτων γύρω από τις τεχνολογίες blockchain, οι οποίες αποτελούν έναν από τους τομείς αιχμής των Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (ΤΠΕ) που αιχμαλωτίζει το ενδιαφέρον τόσο της επιστημονικής κοινότητας, όσο και των επιχειρήσεων οι οποίες δραστηριοποιούνται σε πλείστους τομείς. Αυτό το ενδιαφέρον πηγάζει κυρίως από την πληθώρα των νέων δυνατοτήτων που προσφέρουν οι συγκεκριμένες τεχνολογίες σε πολλούς και διαφορετικούς μεταξύ τους τομείς, από την υγεία και την οικονομία ως την ενέργεια και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things).

Στο πλαίσιο, λοιπόν, του νέου κύκλου σπουδών έχουν αναπτυχθεί τρία διαφορετικά προγράμματα που «παντρεύουν» τις τεχνολογίες blockchain και τον ψηφιακό μετασχηματισμό στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Το πρώτο από αυτά, το “Blockchain Developer”, έχει ως στόχο να παρουσιάσει με τρόπο συστηματικό και ολοκληρωμένο τις συναφείς με το blockchain τεχνολογίες και να παράσχει στον εκπαιδευόμενο τις απαραίτητες γνώσεις για την ανάπτυξη αποκεντρωμένων εφαρμογών (decentralized applications). Το δεύτερο, με τίτλο “Blockchain and Energy”, ασχολείται -όντας, πιθανότατα, το μοναδικό στον κόσμο πρόγραμμα πάνω στο συγκεκριμένο αντικείμενο- με τη σύγκλιση των τεχνολογιών blockchain και του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας, που έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων εφαρμογών και καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων. Τέλος, το πρόγραμμα “Digital Energy” εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο οι ΤΠΕ μετασχηματίζουν τις εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας σε οριζόντιο επίπεδο και, ταυτόχρονα, εμβαθύνει ιδιαίτερα σ’ εκείνους τους τομείς οι οποίοι μετασχηματίζονται εκ θεμελίων.

Για τη Δημοκρατία, ρε γαμώ το…
Το θεμελιώδες χαρακτηριστικό γνώρισμα των τεχνολογιών blockchain είναι η εμπιστοσύνη η οποία εμπεριέχεται εγγενώς σ΄ αυτά καθώς, ουσιαστικά, επιτρέπουν σε μία ομάδα από αγνώστους να συναλλάσσονται μεταξύ τους όσο και όπως θέλουν, χωρίς την ύπαρξη κάποιο τρίτου μέρους το οποίο θα επιβάλλει τους κανόνες και θα επιβλέπει τις συναλλαγές. Αυτή η ιδιότητα έχει ως άμεση συνέπεια την κατάργηση των πάσης φύσεως μεσαζόντων, επιτρέποντας μ’ αυτό τον τρόπο τον εκδημοκρατισμό πολλών πολύπλοκων και κοστοβόρων σημερινών διαδικασιών, προωθώντας την αποκέντρωση και τον ριζικό τους μετασχηματισμό

Δεινόν το καινοτομείν;
Εύκολο, όμως, το «κενοτομείν»! Υπάρχει, κατά τη γνώμη μου, μία σύγχυση για το τί είναι πραγματικά «καινοτομία». Δεν είναι τυχαίο ότι το 90% των νεοφυών εταιρειών παγκοσμίως αποτυγχάνουν. Ένας από τους βασικούς λόγους γι’ αυτό το ατυχές αποτέλεσμα, είναι ότι οι προτεινόμενες από τις νεοφυείς επιχειρήσεις λύσεις δεν επιλύουν κάποιο συγκεκριμένο πρόβλημα. Στην προσπάθειά τους να καινοτομήσουν, πολλές νέες εταιρείες δημιουργούν ένα υποτιθέμενο πρόβλημα στο οποίο προσπαθούν, στη συνέχεια, να δώσουν λύση! Πολλές φορές, εμείς οι μηχανικοί, έχουμε για κάθε λύση κι ένα… πρόβλημα. Όχι, λοιπόν, καινοτομία για την καινοτομία, αλλά καινοτομία για την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα.

Προκλήσεις και ευκαιρίες
Όσες είναι οι προκλήσεις, άλλες τόσες είναι και οι ευκαιρίες, αν όχι περισσότερες! Μία από τις μεγαλύτερες, νομίζω, προκλήσεις αφορά στη μεγάλη ταχύτητα με την οποία η τεχνολογία αλλάζει σε όλα τα επίπεδα. Θα πρέπει κάποιος να ενημερώνεται διαρκώς, με τρόπο γρήγορο και περιεκτικό για τις νέες τάσεις και να εμβαθύνει επιλεκτικά στους τομείς που άπτονται στα τρέχοντα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες του. Ταυτόχρονα, όμως, έχει την ευκαιρία να εκτεθεί σε νέες ιδέες και τομείς, οι οποίες με τη σειρά τους θα δημιουργήσουν νέες προκλήσεις και ευκαιρίες

Το μέλλον αόρατο;
Όπως πολύ εύστοχα έχει ειπωθεί, οποιαδήποτε πρόβλεψη, εμπεριέχει τον κίνδυνο να μην επαληθευτεί. Ειδικά όταν η πρόβλεψη αυτή αφορά στο… μέλλον! Παρά το αληθές της παραπάνω ρήσης, θα τολμήσω να διακινδυνεύσω τη διάψευση, λέγοντας ότι στον τομέα της ενέργειας -ο οποίος αποτελεί και τον τομέα στον οποίο δραστηριοποιούμαι- αναμένονται ραγδαίες εξελίξεις στον τρόπο με τον οποίο ο καταναλωτής και ταυτόχρονα πλέον παραγωγός ενέργειας αλληλεπιδρά με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και τους μετέχοντες σ’ αυτό. Τα συνεχώς αυξανόμενα ποσοστά διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα, η τεχνολογική πρόοδος στα συστήματα αποθήκευσης της ηλεκτρικής ενέργειας, η αύξηση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων καθ’ οδόν προς την αναμενόμενη «έκρηξη» και ο ψηφιακός μετασχηματισμός επιχειρήσεων και οργανισμών, αναμένεται να οδηγήσουν στην αποκέντρωση, τον εκδημοκρατισμό και την «αποκαρβονοποίηση» της ενέργειας

Από brain drain σε brain gain
Είναι ιδιαίτερα προσφιλής η έκφραση μεταξύ των ορεινών δρομέων ότι ‘τον χρόνο που χάνεις στην ανηφόρα, δεν τον κερδίζεις στην κατηφόρα’… Έτσι, λοιπόν, δεν πρέπει να αναμένουμε ότι θα επιτευχθεί πλήρης αντιστροφή του κλίματος. Κατά τη γνώμη μου, καλό είναι να αποφύγουμε την επικέντρωση σ’ αυτή καθ’ εαυτή την αντιστροφή και -αντίθετα- να εστιάσουμε τις προσπάθειές μας στον έγκαιρο εφοδιασμό των παιδιών με δεξιότητες, όχι τόσο με τη μορφή εξειδικευμένων γνώσεων, αλλά με τη μορφή γνωρισμάτων του χαρακτήρα και της προσωπικότητας, όπως η προσαρμοστικότητα και η ανθεκτικότητα. Σ’ έναν κόσμο που μεταβάλλεται διαρκώς με ταχύτατους ρυθμούς, θα πρέπει να μάθουμε -κόντρα στους αντίξοους ανέμους κάθε εποχής- να λυγίζουμε κι όχι να σπάμε

Make a wish…
Citius, Altius, Fortius… (Σ.Σ. Για τους μη ειδήμονες επί των Λατινικών, Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά – πρόκειται για το σύνθημα των Ολυμπιακών Αγώνων, που απευθύνεται σε όλα τα μέλη του Ολυμπιακού Κινήματος ενθαρρύνοντας ψυχολογικά τους αθλητές, αλλά και όσους γενικά συμμετέχουν στους αγώνες, καλώντας τους να ενεργούν σύμφωνα με το πνεύμα του Ολυμπισμού.)

    Ο Δρ. Ιωάννης Βλάχος είναι ειδικός σε θέματα τεχνολογίας και ενέργειας με περισσότερα από 15 χρόνια εμπειρίας σε θέματα ευφυών δικτύων συνεργαζόμενος με διεθνείς εταιρίες και ακαδημαϊκά ιδρύματα είτε ως ειδικευμένος εμπειρογνώμονας και υπεύθυνος έργων, είτε ως τεχνικός σύμβουλος σε περισσότερες από 20 χώρες, εμπλεκόμενος σε έργα τα οποία συνενώνουν τους κόσμους της ενέργειας και των τεχνολογιών της πληροφορικής. Έχει συγγράψει παραπάνω από 40 επιστημονικές εργασίες, ενώ έχει τιμηθεί με το βραβείο “Ericsson Award of Excellence in Telecommunications”. Τα τρέχοντα επιστημονικά του ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στις περιοχές των ευφυών δικτύων, των τεχνολογιών blockchain, καθώς και σε θέματα κυβερνοασφάλειας. Ο Δρ. Βλάχος είναι διπλωματούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διδάκτωρ του ιδίου ιδρύματος.