Ο Tim Campos, CIO της Facebook, μοιράζεται πέντε μαθήματα επιτυχίας και αποτυχίας της καινοτόμου του Διεύθυνσης Πληροφορικής.

«Προχωράτε με ταχύτητα και σπάτε πράγματα.» Αυτό είναι το περήφανο μήνυμα ενός από τα πολλά παρόμοια πόστερ που κοσμούν τους τοίχους των κεντρικών γραφείων της Facebook, στο Πάλο Αλτο της Καλιφόρνια. Αποτελεί και ένα από τα αγαπημένα συνθήματα του CIO της εταιρείας, Tim Campos. Κι αυτό, σαφώς, δεν είναι τυχαίο. Στόχος της 65μελούς ομάδας του είναι η καινοτομία. «Το Facebook έχει να κάνει με την καινοτομία. Για να είμαστε οι καλύτεροι, πρέπει να καινοτομούμε. Και, προκειμένου, ένας άνθρωπος να καινοτομεί, χρειάζεται την ελευθερία να κάνει λάθη -αυτά είναι μέρος της διαδικασίας μάθησης» εξηγεί ο Campos.

Ο Campos, ετών 38, αναγνωρίζει επίσης το γεγονός ότι είναι τυχερός που εργάζεται σε μία τόσο πρωτοποριακή επιχείρηση. «Είμαστε τυχεροί που βρισκόμαστε δίπλα σε αυτή την τεράστια πηγή νέων ιδεών και καινοτομίας που αποτελεί το προϊόν του Facebook.

Οι ιδέες αυτές επηρεάζουν και τον τρόπο που σκεφτόμαστε και χρησιμοποιούμε την Πληροφορική στην επιχείρηση». Από τον Αύγουστο του 2010, που προσελήφθη στη Facebook, ο Campos έχει πάρει αρκετά μαθήματα καινοτομίας. Βάσει αυτών, μοιράζεται πέντε βασικά πράγματα που έμαθε.

Μάθημα 1ο: Ηγηθείτε της αλλαγής
Αν και ο ρόλος της Διεύθυνσης Πληροφορικής έχει αλλάξει δραματικά τα τελευταία χρόνια -απομακρυνόμενος από τη λογική του «keeping the lights on»- οι CIOs πρέπει να θυμούνται ότι λόγος ύπαρξης της Διεύθυνσή τους εξακολουθεί να είναι η αύξηση της παραγωγικότητας της εταιρείας. «Σε περιόδους αλλαγών, είναι σημαντικό να ηγείσαι αυτών και να μην μένεις κολλημένος πίσω, καθυστερώντας τις εξελίξεις. Εάν δεν ηγηθείς εσύ, θα ηγηθούν οι χρήστες. Καμία εταιρεία δεν θέλει να έχει έναν CIO που έπεται όλων των υπολοίπων. Εάν χρειάζεται να σας λένε τι πρέπει να κάνετε, τότε δεν ηγείστε.»

Μάθημα 2ο: Προγραμματίστε χρόνο για καινοτομία
Ενας τρόπος για να ηγηθείτε της αλλαγής, σύμφωνα με τον Campos πάντα, είναι προγραμματίζοντας χρόνο καινοτομίας για το προσωπικό σας. Η Facebook αναφέρεται σε αυτές τις δραστηριότητες ως hackathons, συναντήσεις των προγραμματιστών της για να επιδοθούν σε συνεργατικό αλλά άτυπο προγραμματισμό.

«Οι hackathons αποτελούν μέρος της κουλτούρας μας -πραγματοποιούμε έναν κάθε τόσες εβδομάδες. Δεν έχουν συγκεκριμένο σκοπό. Εχουν το ελεύθερο να αποτύχουν. Περνάμε το χρόνο μας κάνοντας κάτι που μπορεί να σχετίζεται-ή και να μη σχετίζεται- με την εταιρεία. Το ζητούμενο είναι να είμαστε όσο το δυνατόν πιο δημιουργικοί και καινοτόμοι».

Ενα παράδειγμα νέας ιδέας που προέκυψε κατά τη διάρκεια ενός hackathon είναι το FaceBus. Η Facebook διαθέτει ένα λεωφορείο που μεταφέρει τους εργαζόμενους από τις γύρω πόλεις στη δουλειά τους, αλλά και μεταξύ των κτιριακών της εγκαταστάσεων.

Αν και πρόκειται για μια παροχή που διευκολύνει τους εργαζόμενους, το γεγονός ότι δεν γνώριζαν τι ώρα θα περάσει το λεωφορείο τους δημιουργούσε πρόβλημα. Κι αυτό ήταν το πρόβλημα το οποίο επέλεξε να λύσει μια ομάδα προγραμματιστών κατά τη διάρκεια ενός hackathon.

«Ψάξαμε το πώς θα μπορούσαμε να τοποθετήσουμε δέκτη GPS στο λεωφορείο, ώστε να εντοπίζουμε το στίγμα του και να δημιουργήσουμε μια εφαρμογή μέσω της οποίας οι εργαζόμενοι θα γνωρίζουν πού βρίσκεται» λέει ο Campos. «Προτού να το καταλάβουμε, δημιουργήθηκε το FaceBus. Το σκεπτικό των hackathons είναι να χαρτογραφείται μια ιδέα και, στη συνέχεια, να υλοποιείται».


Μάθημα 3ο: Επιτρέπονται οι αποτυχίες
O Campos εντοπίζει μια σημαντική διαφορά κουλτούρας μεταξύ της Facebook και των υπόλοιπων επιχειρήσεων όσον αφορά την αντιμετώπιση της αποτυχίας: η πρώτη ενθαρρύνει τους υπαλλήλους της να αποτύχουν. «Ενα από τα πιο δυνατά στοιχεία -και η ουσία της καινοτομίας- είναι η άδεια για αποτυχία. Οταν η αποτυχία γίνεται αποδεκτή, τότε οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να κάνουν τα πράγματα διαφορετικά. Οταν δεν είμαστε πρόθυμοι να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά, και συνεχίζουμε με το γνωστό, δοκιμασμένο τρόπο- τότε δεν καινοτομούμε» προσθέτει.

Ενα επιτυχημένο παράδειγμα αποτυχίας της Facebook αφορά ένα μηχάνημα αυτόματης διάθεσης εξοπλισμού. Η εταιρεία δεν ήθελε να κουράσει τους μηχανικούς λογισμικού της (οι οποίοι δουλεύουν συχνά και κατά τη διάρκεια της νύχτας) με μια μακροσκελή διαδικασία αίτησης αντικατάστασης του εξοπλισμού τους (πληκτρολόγιο, ποντίκι, εξωτερική μνήμη, κ.λπ.) και σκέφτηκε να τοποθετήσει ένα kiosk αυτοεξυπηρέτησης έξω από τις αποθήκες του hardware. Οι εργαζόμενοι δεν είχαν παρά να σκανάρουν την εταιρική τους ταυτότητα και το αντικείμενο που έπαιρναν.

Στη συνέχεια, λάμβαναν ένα email που επιβεβαίωνε το τι προμηθεύτηκαν. Στη θεωρία, η καινοτόμος αυτή ιδέα ήταν καλή. Ωστόσο, το προσωπικό χρησιμοποιούσε το σύστημα σε ποσοστό μόλις 5%. «Η αποτυχία ήταν παταγώδης. Κανένας, όμως, δεν κατηγορήθηκε για αυτήν. Το ζητούμενο ήταν να μάθουμε κάτι από αυτή την εμπειρία.

Κι αυτό που μάθαμε ήταν ότι δεν ορίσαμε ποτέ έναν ξεκάθαρο στόχο. Είχαμε ενθουσιαστεί με το πόσο cool ήταν όλη η λύση. Στο τέλος, συνειδητοποιήσαμε ότι δεν χρειαζόμασταν την τεχνολογία για να λύσουμε το συγκεκριμένο πρόβλημα. Απλά και μόνο τοποθετώντας μια ετικέτα τιμής σε κάθε αντικείμενο, αλλάξαμε τη συμπεριφορά των εργαζόμενων. Μάθαμε ότι, εφόσον τους παρείχαμε την πληροφορία, εκείνοι θα έκαναν τη σωστή επιλογή.»

Μάθημα 4ο: «Γιορτάστε» τις επιτυχίες σας
Το project που κάνει τον Campos ιδιαίτερα περήφανο είναι εκείνο του συστήματος που δημιούργησε η ομάδα του για να διασφαλίσει ότι οι υπάλληλοι της Facebook δεν κάνουν κατάχρηση των εταιρικών τους κινητών τηλεφώνων. Κι ενώ η Διεύθυνση Πληροφορικής είχε επίγνωση των μηναίων δαπανών για λογαριασμούς κινητών, δεν ίσχυε το ίδιο και για τους κατόχους τους.

«Αντί να επιβάλουμε αυστηρούς ελέγχους και απαγορεύσεις προτιμήσαμε να αποκαλύψουμε τα στοιχεία σχετικά με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων στους ίδιους τους υπαλλήλους και τους προϊστάμενούς τους. Χρησιμοποιήσαμε μια λύση διαχείρισης τηλεπικοινωνιακών εξόδων και, κάθε μήνα, στέλναμε σε κάθε κάτοχο κινητού μια συγκριτική αναφορά της προσωπικής τους χρήσης και συναδέλφων στο ίδιο, ή σε άλλα, τμήματα. Βάσει αυτής, μπορούσαν να κρίνουν από μόνοι τους εάν έκαναν ορθή, ή μη, χρήση. Η πρακτική αυτή οδήγησε σε σημαντική μείωση των τηλεπικοινωνιακών δαπανών.

Ηταν ένα έργο που έδειξε τη δύναμη της πληροφορίας -την ουσία, δηλαδή, της Διεύθυνσης Πληροφορικής. Στόχος μας είναι να παράγουμε πληροφορία που κάνει την επιχείρηση πιο αποτελεσματική και παραγωγική. Σε ένα δεύτερο επίπεδο, το να αντιλαμβάνεσαι τις νίκες σου είναι ένα κρίσιμο στοιχείο για τη συνεχή και επιτυχή καινοτομία.

Μάθημα 5ο: Σκεφτείτε το Cloud
Ο Campos επισημαίνει ότι η Facebook βρίσκεται «μπροστά» από την καμπύλη της τεχνολογίας και βιώνει ήδη το «μέλλον» των άλλων επιχειρήσεων. Κι αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στο γεγονός ότι χρησιμοποιεί τεχνολογίες cloud. «Η Facebook αποτελεί έναν διαφορετικό πλανήτη. Από πλευράς IT, η  Facebook τοποθετήθηκε σε μια εντελώς διαφορετική βάση. Είμαστε μια εταιρεία επόμενης γενιάς, από το scaling του site μας, μέχρι οποιοδήποτε άλλο στοιχείο λειτουργίας.
 
Η πλειοψηφία των επιχειρησιακών μας εφαρμογών είναι τύπου SaaS. Δεν έχουμε υποστεί την τυπική επένδυση σε υποδομή Πληροφορικής. Η ομάδα υποστήριξης είναι πολύ μικρή, επειδή ακριβώς δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη για υποστήριξη. Σαν αποτέλεσμα, δαπανούμε λίγο μόνο χρόνο σε υποστηρικτικά καθήκοντα και ενθαρρύνουμε το προσωπικό του ΙΤ να ηγείται νέων έργων. Γι’ αυτό και η Facebook μπορεί και κινείται με τόσο γρήγορους ρυθμούς. Είναι μέρος του DNA μας: κινήσου με ταχύτητα, τόλμησε».