Την Πέμπτη 22 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε για 16η φορά το συνέδριο Bank Management στο Divani Caravel Hotel. Κεντρικό θέμα του συνεδρίου ήταν το Open Banking, γεγονός που προσέλκυσε πλήθος εκπροσώπων του τραπεζικού χώρου.

Η αίθουσα ήταν κατάμεστη και το κοινό γεμάτο ενδιαφέρον για τις νέες εξελίξεις, καθώς αυτή την εποχή η αγορά των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων χαρακτηρίζεται από ραγδαίες μεταβολές τόσο τεχνολογικά όσο και νομοθετικά που έχουν σαν αποτέλεσμα ένα εντελώς νέο τοπίο.

Το Open Banking βρίσκεται ακόμη σε μία σχετικά μη ορατή φάση, εντούτοις είναι εδώ και πολύ σύντομα θα αρχίσει να δημιουργεί μια νέα κουλτούρα. Αυτός είναι ο λόγος που η πρώτη ενότητα του συνεδρίου επικεντρώθηκε στις τάσεις που διαμορφώνονται από τις τεχνολογικές καινοτομίες και στα πλαίσια χάραξης του νέου Οδικού Χάρτη, ώστε οι τραπεζικοί οργανισμοί να καταφέρουν να μεταβούν ομαλά στην επόμενη ημέρα.

Όπως επισήμανε o Δρ Νικόδημος Δαμιανού, Διευθύνων Σύμβουλος της JCC Payment Systems Ltd, η συνεργασία είναι το μονοπάτι για την επιτυχή προσαρμογή στο καινούργιο ανταγωνιστικό τοπίο. Συγχρόνως η Sophia Bantanidis, Επικεφαλής της Ρυθμιστικής και Στρατηγικής Αγοράς EMEA, στην τράπεζα Citi, αναφέρθηκε επίσης στην αξία της συνεργασίας και μίλησε για τη συμβιωτική σχέση που αναπτύσσεται μεταξύ των τραπεζικών οργανισμών και των fintech.

Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Daniel Doderlein, CEO & Founder της Auka, τα mobile payments θα αποτελέσουν τον επόμενο βασικό τρόπο πληρωμών ανοίγοντας το δρόμο για ένα μέλλον χωρίς μετρητά, όπως ήδη έχει αρχίσει να συμβαίνει στις σκανδιναβικές χώρες οι οποίες έχουν ενστερνιστεί νωρίτερα από εμάς τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό.

Βεβαίως σε αυτή τη συζήτηση δεν θα μπορούσε να απουσιάζει το θέμα των Big data, το οποίο αναλύθηκε διεξοδικότατα από τον διεθνούς φήμης ομιλητή Δημήτρη Αναγνωστόπουλο, Partner στην True North Partners, καταλήγοντας στο συμπέρασμα πως το πλήθος δεδομένων δεν αρκεί. Αυτό που χρειάζεται είναι να διευκρινιστεί και να διατυπωθεί το πρόβλημα που πρέπει να λυθεί. Γιατί χωρίς ξεκάθαρο ερώτημα τα δεδομένα δεν θα μπορούν να μας δώσουν απάντηση.

Στο συνέδριο έλαβαν επίσης χώρα δύο πάνελ τα οποία απαρτίζονταν από διευθυντικά στελέχη τραπεζών και fintech. Στο panel της πρώτης ενότητας συζητήθηκαν θέματα όπως το ταξίδι του ψηφιακού μετασχηματισμού των επιχειρήσεων, ο εσωτερικός και εξωτερικός ανταγωνισμός καθώς και η αλλαγή κουλτούρας που χρειάζεται για την προσαρμογή στα νέα δεδομένα. Μέσα από αυτή την ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση ανακοινώθηκε πως η Eurobank έχει επενδύσει 350 εκατομμύρια για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της, μέσω ενός 3ετούς σχεδίου. Επίσης τέθηκε από το κοινό το ερώτημα δημιουργίας ενός κοινού API και ο Δαμιανός Χαραλαμπίδης, Executive General Manager της Alpha Bank δήλωσε επίσημα πως η τράπεζα του επιθυμεί και επιδιώκει ένα τέτοιο σενάριο.

Η τραπεζική σαν υπηρεσία
Στο πλαίσιο των Open API’s, του Banking as-a-Service και της σπουδαιότητας του Customer Experience κινήθηκε η δεύτερη ενότητα του συνεδρίου. Οι ομιλητές συμφώνησαν πως πρόκειται για μια εποχή μεγάλων προκλήσεων αλλά και μεγάλων ευκαιριών για τον χώρο του Banking. Το καλό είναι πως βρισκόμαστε στην αρχή της εκθετικής μετάβασης, οπότε τα πράγματα κινούνται ακόμα με μια βατή ταχύτητα. Οπότε είναι η κατάλληλη στιγμή να ανεβούμε στο τραίνο του ψηφιακού μετασχηματισμού πριν αυτό επιταχύνει επικίνδυνα. Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν οι ψηφιακές λύσεις που ήδη έχουν δημιουργήσει διάφορες εταιρείες και τράπεζες. Αναφέρθηκαν από in house λύσεις μέχρι open platforms. Από ολοκληρωμένα mobile apps τραπεζών έως wearables κατασκευασμένα ειδικά για την εκτέλεση πληρωμών. Το τρίτο μέρος του συνεδρίου ξεκίνησε με τα αποτελέσματα μιας διαπανεπιστημιακής έρευνας σχετικά με τις διεθνείς τάσεις των Fintech εταιρειών καθώς και τις αντίστοιχες προοπτικές που υπάρχουν για την Ελλάδα. Η υπόλοιπη ενότητα πραγματεύτηκε θέματα που άπτονται των νέων τεχνολογιών.

Τις καινούργιες δυναμικές που ξεκλειδώνουν το AI και το Data Science, αλλά και τους κινδύνους που παραμονεύουν λόγω της συνδεσιμότητας και τελικά την προστασία που μας προσφέρει το Cybersecurity. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Γιώργος Κωστόπουλος της Τράπεζας Πειραιώς, «Η τεχνολογία υπάρχει. Το θέμα είναι με ποιον τρόπο θα προσφέρει προστιθέμενη αξία και πως θα επιτευχθεί η επικοινωνία με τον άνθρωπο».

Ακολούθησε το δεύτερο πάνελ που είχε τίτλο “Επανεκκίνηση στο Επιχειρείν: Νέες ευκαιρίες χρηματοδότησης για τις ΜΜΕ”. Στο πάνελ αυτό συζητήθηκαν θέματα όπως η στήριξη της επιχειρηματικότητας και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στον τραπεζικό χώρο. Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με την ομιλία του Πέτρου Τατούλη, Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, ο οποίος ανακοίνωσε τη δημιουργία της πρώτης Περιφερειακής Τράπεζας στην Ελλάδα και την Πελοπόννησο. «Αυτός ο τοπικός τραπεζικός ταμιευτήρας θα έχει κυρίως τοπική δράση. Θα χρηματοδοτεί τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα χρηματοδοτεί τις καταναλωτικές ανάγκες σε επίπεδο τοπικό, δεν θα έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει τίποτα άλλο έξω από τα όρια της περιφέρειας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ Τατούλης.

Ο Δημήτρης Αναγνωστόπουλος, είναι Partner στην True North Partners, πρότυπη Εταιρεία Συμβούλων η οποία ειδικεύεται στη Διαχείριση Κινδύνων, Χρηματοοικονομικών προγραμμάτων και Στρατηγικής σε μεγάλα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα. Κατά τη διάρκεια τους συνεδρίου μας απάντησε σε μερικές ερωτήσεις σχετικά με τα Big Data.

    Ποιο είναι το μέλλον των προσωπικών δεδομένων στην εποχή των Big Data;

Το value. Δηλαδή μιλάμε τώρα για cash και bitcoins (και κατά πόσο αυτά έχουν εγγενή αξία). Πλέον τα δεδομένα μας θα είναι το επόμενο value. Ανέφερα στην ομιλία μου πως οδεύουμε σε ένα data permission based economy. Που σημαίνει ότι σε οποιοδήποτε προϊόν είτε προέρχεται από τράπεζες, είτε ασφαλιστικές, είτε εταιρίες, θα αρχίσουν πλέον να μας ζητάνε τα προσωπικά μας δεδομένα και αν επιθυμούμε θα τα δώσουμε. Φυσικά θα παρέχονται οι αντίστοιχες εκπτώσεις, τα αντίστοιχα κίνητρα, αλλά το value είναι στο να έχω εγώ τα δεδομένα μου και να τα δίνω σε όποιον θέλω. Το θέμα του Artificial intelligence, του Big Data είναι καθαρά στα δεδομένα που υπάρχουν τώρα και είναι ως επί το πλείστων όλα ανοιχτά, γι’ αυτό και βλέπουμε το GDPR και αντίστοιχα regulations να προσπαθούν να τα κάνουν πιο ασφαλή. Να δίνουν την δυνατότητα στους χρήστες να μπορούν να πουν «θέλω να διαγράψετε τα δεδομένα μου». Το οποίο φυσικά έχει πλεονεκτήματα για το privacy αλλά έχει και μειονεκτήματα γιατί προσπαθούμε να κάνουμε ένα ιστορικό των δεδομένων και ξαφνικά αν πω πως θέλω να τα διαγράψεις πρέπει να τα διαγράψεις για πάντα. Και έχουμε δει παραδείγματα και από τα Credit Bureau data. Όταν βγήκαν οι regulators και είπαν “κάποια από τα δεδομένα δεν μπορείτε να τα χρησιμοποιήσετε για πάνω από δύο χρόνια” πέσανε τα credit scoring των δεδομένων. Κινούμαστε προς την λογική όπου “Data is the value”.

    Λόγω των Big Data ο ρόλος των Data Analytics είναι κρίσιμος. Πως μπορεί όμως να εξασφαλιστεί η ποιότητα των δεδομένων;

Καταρχάς να μην ξεχνάμε αυτά που ήδη ξέρουμε. Δεν είμαι στατιστικός, αλλά οι στατιστικοί και οι Data Scientist ξέρουν πολύ καλά τα προβλήματα τα οποία έρχονται όταν προσπαθείς να κατανοήσεις τον κόσμο μόνο από τα δεδομένα. Τα δεδομένα έχουν μεγάλη αξία, αλλά να μην ξεχνάμε, υπάρχουν επιχειρηματικοί λόγοι πίσω από αυτά. Ας κατανοήσουμε τους συσχετισμούς. Η κατανόηση, ο καθαρισμός των δεδομένων και το να θέτουμε τις σωστές ερωτήσεις θα μας βοηθήσουν ουσιαστικά στο να μπορέσουμε να εφαρμόσουμε τις γνώσεις σωστά. Δηλαδή δεν νομίζω ότι τα δεδομένα από μόνα τους θα γίνουν πιο καθαρά ή πιο κατανοητά. Πολλές φορές δεν κάνουμε και τις σωστές ερωτήσεις. Όπως και στο παράδειγμα που ανέφερα, από την άποψη το δεδομένων, αν ζητήσουμε να μάθουμε την απάντηση στη ζωή, το σύμπαν και τα πάντα τότε ναι η απάντηση θα μπορούσε να είναι κάλλιστα «42». Δεν φταίνε τα δεδομένα σε αυτό όμως.


Ο Daniel Doderlein, είναι ένας βραβευμένος serial entrepreneur. Μετά από τρία χρόνια μελέτης τόσο στα ιδιωτικά δίκτυα της Νορβηγίας όσο και στα Διεθνή δίκτυα πληρωμών, ο Daniel σχεδίασε μια καινοτόμα υποδομή πληρωμών και ανέπτυξε μια πλατφόρμα πληρωμών για κινητά πάνω στην υποδομή αυτή. Το αποτέλεσμα ήταν το mCASH, γνωστό αργότερα ως κορυφαία πλατφόρμα κινητών πληρωμών Auka, που βασίζεται στην αντίστοιχη τεχνολογία αιχμής. Είχαμε την ευκαιρία να μοιραστεί μαζί μας τις προβλέψεις του για το μέλλον.

    Πως πιστεύετε πως η τεχνολογία blockchain θα επηρεάσει το οικονομικό οικοσύστημα;

Αυτή είναι μια μεγάλη ερώτηση. Καταρχάς πιστεύω πως το blockchain ως τεχνολογία, το ledger technology, είναι πολύ ενδιαφέρον. Ακόμα παλεύουμε να βρούμε καλές χρήσεις για αυτό, για πολλούς λόγους. Από τεχνολογικής άποψης η εξασφάλιση πως μια database θα είναι συνεχής είναι κάτι που μπορεί να γίνει και χωρίς το ledger technology ή το blockchain ακριβώς. Οπότε δεν πρόκειται για ένα καινούργιο πρόβλημα. Αλλά το blockchain είναι μια καινούργια λύση για ένα παλιό πρόβλημα. Το πρόβλημα όμως είναι πως χρειάζεται πολύ μεγάλη επεξεργαστική ισχύς και πολλούς κόμβους και όπως το γνωρίζουμε σήμερα είναι ευάλωτο σε συγκεκριμένες επιθέσεις. Εμπεριέχει μερικά προβλήματα ασφάλειας. Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής υπάρχουν άλλες λύσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν πολύ περισσότερο να οδηγηθούμε σε μια κοινωνία χωρίς μετρητά και να αλλάξουν την συμπεριφορά των καταναλωτών και των εμπόρων στο άμεσο μέλλον από την τεχνολογία blockchain. Οπότε έχει ενδιαφέρον. Είναι ακόμα σε ερευνητικό επίπεδο, αν και κάποιοι έχουν δοκιμάσει πρακτικές εφαρμογές της. Δεν πιστεύω πως θα προκαλέσει επανάσταση στον τρόπο που διαχειριζόμαστε τα χρήματα για τα επόμενα 3 με 5 χρόνια. Υπάρχουν άλλες πολύ πιο μετασχηματιστικές τεχνολογίες και υπηρεσίες που πρόκειται να μας επηρεάσουν πολύ περισσότερο. Οπότε λυπάμαι για την δημόσια κοινότητα του ledger tech, αλλά δεν είναι ώριμη. Υπάρχουν άλλου είδους εφαρμογές που είναι πολύ πιο ενδιαφέρουσες και υποσχόμενες, που δεν απαιτούν τόσο έντονη επεξεργασία και πιθανότατα θα είναι καλύτερες από το blockchain.

    Πως θα μοιάζει το μέλλον των mobile payments.

Ήδη ξέρουμε το μέλλον των mobile payments, γιατί το έχουμε δημιουργήσει σε μερικές αγορές. Οπότε φέρνουμε το ίδιο μέλλον στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες Ευρωπαϊκές αγορές. Πρακτικά θα εγκαταστήσετε μια εφαρμογή στο τηλέφωνο σας που θα συνδέεται με κάθε funding source. Εκεί θα μπορείτε να βλέπετε το υπόλοιπο σας σε πραγματικό χρόνο και θα μπορείτε να στέλνετε και να λαμβάνετε λεφτά σε πραγματικό χρόνο, δωρεάν με οποιονδήποτε στην λίστα επαφών σας. Αυτό είναι το μέλλον και το έχουμε ήδη δημιουργήσει και τώρα το δρομολογούμε εντός της Ευρώπης. Από την οπτική του εμπόρου ποια είναι η πιο ενδιαφέρουσα πλευρά των mobile payments; Είναι το γεγονός πως δεν περιορίζεστε πλέον χωρικά. Οπότε αν ένας έμπορος και εσείς θέλετε να πραγματοποιήσετε μια οικονομική συναλλαγή σήμερα, έχετε βασικά δύο λύσεις. Μετρητά ή κάρτα. Και στις δύο αυτές περιπτώσεις θα πρέπει να είμαι μπροστά σας για να σας πληρώσω με μετρητά ή με κάρτα. Οπότε περιορίζεστε χωρικά στην τοποθεσία σας και η κάρτα περιορίζεται φυσικά από ένα hardware που πρέπει να υπάρχει και να λειτουργεί. Το οποίο είναι ακριβό από μόνο του και χρειάζεται να έχει μπαταρία κλπ. Σε ένα περιβάλλον mobile πληρωμών απελευθερώνουμε τους εμπόρους από τους φυσικούς περιορισμούς. Τους λέμε, πως ψηφιακά μπορούν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε οποιονδήποτε, κατευθείαν στο τηλέφωνο τους. Είναι σαν τα Starbucks, αυτό είναι το πιο εύκολο παράδειγμα για να το εξηγήσουμε. Όπως βρισκόμαστε εδώ αυτή τη στιγμή μπορεί να θελήσουμε ένα γεύμα και θα πάρουμε απλώς το τηλέφωνο μας για να κοιτάξουμε για μαγαζιά στην περιοχή που να προσφέρουν γεύμα. Μπορούμε να παραγγείλουμε από πριν τι θέλουμε και θα λάβουμε ένα μήνυμα από το μαγαζί που θα λέει «Ναι έλαβα την παραγγελία σας, όλα προχωράνε καλά καθώς έχετε ήδη πληρώσει». Και μετά θα περπατήσουμε ως εκεί για να την παραλάβουμε. Αυτό σημαίνει πως εσείς και εγώ είχαμε μια καλύτερη εμπειρία και το μαγαζί πούλησε κάτι που δεν θα μπορούσε να πουλήσει αλλιώς, γιατί δεν είμαστε στο φυσικό του κατάστημα. Και αυτό είναι μετασχηματιστικό. Σημαίνει πως θα δώσετε την εμπειρία των Starbucks ή των Uber σε όλους, για όλα. Οπότε αυτό είναι το μέλλον των mobile payments και πλησιάζει πολύ γρήγορα.

Ο Πέτρος Τατούλης είναι Περιφερειάρχης Πελοποννήσου και στο συνέδριο παρουσίασε τα σχέδια για τη δημιουργία της πρώτης Περιφερειακής Τράπεζας στην Ελλάδα και ειδικότερα την Πελοπόννησο. Είχαμε την ευκαιρία μετά τον πέρας το συνεδρίου να τον συναντήσουμε και να μας εξηγήσει αναλυτικότερα τα πλάνα του σχετικά με αυτό τον καινούργιο οργανισμό.

    Τι μορφή θα έχει το καινούργιο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα;

Θα είναι όπως ένας τοπικός τραπεζικός ταμιευτήρας. Σύμφωνα με το μοντέλο που στήριξε η Γερμανία, σε όλη αυτή τη μεγάλη της προσπάθεια. Θα είναι ταμιευτήρας. Δεν έχει καμία σχέση με τις συνεταιριστικές τράπεζες, ούτε με την φιλοσοφία τους, ούτε με τη λογική τους, αλλά ούτε και με τον τρόπο λειτουργίας τους. Κυρίως θα έρθει να χρηματοδοτήσει την ρευστότητα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Θα χρηματοδοτήσει και θα δώσει εγγυήσεις στα μικροδάνεια. Θα χρηματοδοτήσει καταναλωτικά δάνεια. Θα χρηματοδοτήσει στεγαστικά δάνεια. Θα χρηματοδοτήσει καινοτομίες απόψεις πάνω στο θέμα της πολύ καλής ποιότητας των προϊόντων της αγροτικής οικονομίας. Κυρίως θα είναι ένα ανατρεπτικό, ρεαλιστικό χρηματοοικονομικό ίδρυμα που θα στηρίζεται στην γνώση της ιδιαιτερότητας της τοπικής οικονομίας και της εμπιστοσύνης πολιτών και επιχειρηματιών της περιφέρειας.

    Τι εμβέλεια θα έχει αυτό το έργο;

Η άποψη μας, όπως και του κυρίου Δραγασάκη, ο οποίος το αγκάλιασε και θέλω δημόσια να το πω παρόλο που εγώ ανήκω σε διαφορετικό πολιτικό χώρο, είναι να έχει μια εμβέλεια επικράτειας. Γιατί αυτές οι μορφές τραπεζών πρέπει να έχουν και την δευτεροβάθμια δομή τους. Θέλουμε λοιπόν να είναι για όλες τις περιφέρειες. Άλλωστε οι περιφέρειες έχουν αποδείξει πάρα πολύ καλά ότι τις καλές πρακτικές αμέσως τις αγκαλιάζουμε, προκειμένου να δημιουργήσουμε και το δευτεροβάθμιο όργανο. Γι’αυτό θέλουμε μια νομοθετική πρωτοβουλία που θα δίνει και θα έχει ένα ξεκάθαρο νομοθετικό πλαίσιο. Αυτή η προσπάθεια κατά τη γνώμη μου θα ταράξει τα λιμνάζοντα νερά στην χώρα μας, ιδιαίτερα στην εξεύρεση καινούργιων χρηματοδοτικών εργαλείων και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Άλλωστε το συνέδριο κυρίως αναφερόταν στο Open Banking και θεωρώ πως πλέον τα όρια του προστατευτισμού και του περιορισμού δεν έχουν κανένα νόημα. Ο σύγχρονος κόσμος αλλάζει συνεχώς, βρίσκει καινούργιες δυνατότητες χρηματοδοτώντας τις μικρομεσαίες μας επιχειρήσεις. Μην ξεχνάτε πως η Πελοπόννησος είναι η τρίτη περιφέρεια σε εξαγωγές, είμαστε περίπου 100 εκατομμύρια κάτω από την κεντρική Μακεδονία στο επίπεδο των ετήσιων εισαγωγών. Και με αυτό τον τρόπο, μελετώντας ένα μοντέλο των 557 μικρομεσαίων μας επιχειρήσεων βρήκαμε ότι μπορούμε να τις χρηματοδοτήσουμε σε βάση χρονική με 870 επιπλέον εκατομμύρια. Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι η αξιοποίηση αυτή, η ικανότητα μας για να διαχειριστούμε τα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα και οι δυνατότητες που έχουμε στην πραγματική μας οικονομία ανεβάζουν κατά πολύ το εγχείρημα αυτό, την πειστικότητα και το background αυτού του εγχειρήματος. Και ευελπιστώ πως αυτό το εγχείρημα θα αποτελέσει ένα δρόμο για τη χώρα για να αλλάξει τις συνήθειες του χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ο Δρ Νικόδημος Δαμιανού είναι Διευθύνων Σύμβουλος της JCC Payment Systems Ltd από τον Δεκέμβριο του 2017.

    Ποιες είναι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες στην συνεργασία τους με τις fintech, αλλά και ποιες οι ευκαιρίες;

Εγώ δεν είμαι ακριβώς από τον τραπεζικό τομέα, είμαι από το κομμάτι του payments αλλά οι προκλήσεις είναι περίπου οι ίδιες. Νομίζω το πρώτο είναι να αποδεχτούν και οι δύο ότι χρειάζεται συνεργασία. Και αν το πετύχουν, τότε έχουν πολλά να κερδίσουν. Διότι οι μεν τράπεζες φέρουν την εμπιστοσύνη του πελάτη, τη σχέση με τον πελάτη την οποία διατηρούν εδώ και χρόνια. Και οι εταιρείες fintech θα μπορέσουν να φέρουν καινούργιες τεχνολογίες πιο γρήγορα απ’ ότι οι τράπεζες είναι συνηθισμένες να το πράξουν, ούτως ώστε να προχωρήσουν μπροστά σε νέα καινοτόμα προϊόντα, τα οποία θα βοηθήσουν και τον καταναλωτή. Θα τους βοηθήσουν να συγκρατήσουν και τους δικούς τους πελάτες.

    Πόσο θα αλλάξει το τοπίο του οικονομικού χώρου και του payment στην επόμενη δεκαετία;

Η επόμενη δεκαετία είναι όντως μεγάλος ορίζοντας γι’ αυτό που ζούμε σήμερα. Νομίζω ότι θα αλλάξει ραγδαία. Οι παραδοσιακές τράπεζες οι οποίες δεν αντιλαμβάνονται την ανάγκη να αλλάξουν, ενδεχομένως όντως, να μην είναι στον χάρτη σε δέκα χρόνια. Οι λεγόμενες challenger banks είναι εδώ και μεγαλώνουν όσο περνάει ο καιρός. Οπότε χρησιμοποιούν τεχνολογία η οποία αλλάζει τις οικονομίες και τα επιχειρηματικά μοντέλα στο χώρο αυτό, των πληρωμών και όχι μόνο. Και θα μπορέσουν να επιβιώσουν μόνο όσοι καταφέρουν να τις υιοθετήσουν.