Ο συνιδρυτής και CΤO της Behavioral Signals, Αλέξανδρος Ποταμιάνος, περιγράφει εικόνες από το εγγύς μέλλον.

Εν αρχή ην η αναγνώριση φωνής! Στην προσπάθειά μας να επικοινωνήσουμε με τον υπολογιστή με νέους τρόπους, πέρα από το πληκτρολόγιο, ποιόν άλλο ευκολότερο και φυσικότερο τρόπο θα βρίσκαμε; Έπειτα από αρκετές δεκαετίες έρευνας και εφαρμογής, οι τεχνολογίες Speech to Text και Text to Speech έχουν φτάσει πλέον σε πολύ υψηλό επίπεδο και συνεχίζουν να ανεβάζουν τον πήχη διαρκώς ψηλότερα – άλλωστε, οι προσωπικοί ψηφιακοί βοηθοί (βλέπε Alexa, Siri κλπ.) που κάνουν τα τελευταία χρόνια εισβολή στα σπίτια μας και τα κινητά μας ανοίγοντας κανονικό διάλογο με τον χρήστη τους, αποτελούν την καλύτερη απόδειξη για την πρόοδο σ’ αυτόν τον τομέα, σε συνδυασμό πάντα και με τις «βοήθειες» που παίρνουν από τους γειτονικούς χώρους της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Μηχανικής Μάθησης…

Φαίνεται, όμως, πως αυτό δεν είναι πια αρκετό – δεν μας φτάνει η φωνή, επόμενος στόχος είναι να εξερευνήσουμε και το συναίσθημα του ομιλούντος. Αυτό ακριβώς κάνει η Behavioral Signals (https://behavioralsignals.com), μια σχετικά «φρέσκια» εταιρία με μικτό «πλήρωμα» (Έλληνες και ξένους – περισσότεροι οι πρώτοι), «πόδια» σε δυο ηπείρους (Αθήνα και Λος Άντζελες), και μεγάλη εμπειρία πίσω της. Το NetWeek εντόπισε πρόσφατα στην Αθήνα τον μονίμως ταξιδεύοντα συνιδρυτή της εταιρίας, ως πρόσφατα CEO και πλέον CTO, καθηγητή Αλέξανδρο Ποταμιάνο. Ό,τι θα διαβάσετε στη συνέχεια είναι ένα μικρό μονάχα μέρος από μια συζήτηση που κράτησε αρκετά…

«Ξεκινήσαμε πριν από περίπου δυόμισι χρόνια, μαζί με δυο καλούς συναδέλφους στην Αμερική, (ΣΣ. τους Shri Narayanan, Chief Scientist της εταιρίας, και Prem Natarajan, ειδήμονα σε θέματα στρατηγικής) και μόλις τέσσερις μήνες μετά, τον Δεκέμβρη του 2017, βρήκαμε χρηματοδότηση από ένα fund με έδρα το Λος Άντζελες και αρκετά μεγάλη ελληνική συμμετοχή, που λέγεται KAIROS… Χτίσαμε μια ομάδα, με το τεχνικό σκέλος σχεδόν αποκλειστικά στην Ελλάδα και το εμπορικό σχεδόν αποκλειστικά στην Αμερική. Το όνομα Behavioral Signals είναι βασισμένο σε μια ερευνητική περιοχή, τη λεγόμενη συμπεριφορική επεξεργασία σήματος…»

«Πολλές από τις μεθόδους που χρησιμοποιούμε σήμερα, οι επιστήμονες τις έκαναν επί πολλές δεκαετίες με το χέρι πχ. ηχογραφούσαν μια συνέντευξη και μετά προσπαθούσαν να επισημειώσουν σ’ αυτή μια σειρά από συμπεριφορές… ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι έχουν μια σειρά από behavioral codes, όπως τους λένε, και με βάση αυτούς προσπαθούν να βρουν συχνές συμπεριφορές, οι οποίες τους οδηγούν προς κάποια θεραπεία. Το ερώτημα είναι, μπορεί η μηχανή αυτόματα από το σήμα της φωνής ή από το τι λέγεται να κατανοήσει και να βρει αυτές τις συμπεριφορές; Επίσης, ακόμα κι αν δεν καταλαβαίνει τι λέγεται, από τον τρόπο με τον οποίο λέγεται κάτι, καμιά φορά από τον ήχο, από τα προσωπικά χαρακτηριστικά, μπορεί κάποιος να καταλάβει αν είσαι θυμωμένος, αν δείχνεις ενδιαφέρον στον συνομιλητή σου, αν υπάρχει καλή σχέση, κλπ. Μόνο από το intonation, δηλ. τον τρόπο που ανεβοκατεβαίνει η φωνή μας, η ένταση, η νότα, η χροιά, μπορεί κάποιος να προβλέψει πολλές συμπεριφορές και συναισθήματα…»

Ποικίλες οι εφαρμογές
Ο Αλέξανδρος Ποταμιάνος υπογραμμίζει ότι τα πεδία εφαρμογής της λύσης τους είναι πολλά: από την αλληλοεπίδραση ανθρώπων μέσω τηλεφώνου (ιδιαίτερα χρήσιμο στα μεγάλα τηλεφωνικά κέντρα και τις τράπεζες, για ανάλυση της φωνής και των συναισθημάτων του καλούντος) και την ψυχική υγεία (με καταγραφή και ανάλυση των συνεδριών, ώστε να εκτιμάται η συμπεριφορά τόσο του ασθενούς, όσο και του ιατρού) ως τους σύγχρονους voice assistants και τα bots, που τους ενδιαφέρουν πάρα πολύ. Αφορμή για ερώτηση – γιατί τόσο πολύ; «Αυτό που ουσιαστικά θέλουμε να κάνουμε, είναι να δημιουργήσουμε μηχανές οι οποίες κατανοούν τα συναισθήματα και τις προθέσεις του ανθρώπου – είναι, όπως λέμε, emotionally aware… Η ενσυνείδηση, η κατανόηση των συναισθημάτων από τη μηχανή, μπορεί να περάσει την αλληλοεπίδραση μαζί της σε νέο επίπεδο, όπου η μηχανή παύει να είναι απλά ένας υπηρέτης και γίνεται ένας σύντροφος, ένας φίλος, μια κοινωνική οντότητα… Αυτό είναι πολύ σημαντικό πχ. για τα άτομα τρίτης ηλικίας, όπου πολλές φορές υπάρχει το πρόβλημα της έλλειψης επικοινωνίας με το περιβάλλον, συχνά σε συνδυασμό με χρόνιες ασθένειες. Το να έχουν κάποιο σύντροφο, ακόμα κι αν είναι μια μηχανή, μπορεί να βελτιώσει πάρα πολύ την ποιότητα ζωής τους. Και στους νέους υπάρχουν θετικές εφαρμογές, πάντως, από μηχανές όπως η Alexa, το Siri ή το Google Home Assistant από κοινωνικής ή συναισθηματικής πλευράς, κατανόησης, αλληλεπίδρασης κλπ. – οπότε θεωρώ ότι θα είναι για όλους μια καινούρια και πολύ διαφορετική εμπειρία, αν μπορέσουμε να χτίσουμε μηχανές που να αποκτήσουν στο μέλλον μια οντότητα, αυτή ενός νέου, virtual-φανταστικού φίλου!»

Υπάρχουν και τα πρακτικά…
Χρήματα πώς βγάζετε, όμως; «Έχουμε μια σειρά από συνεργασίες – πολλά απ’ όσα κάνουμε στο επίπεδο της ρομποτικής και των voice assistants τα εφαρμόζουμε σε πιλοτικά, με μεγάλες εταιρίες… Στο χώρο των τηλεφωνικών κέντρων, όπου έχουμε δουλέψει περισσότερο, υπάρχει μια σειρά από τρέχουσες συνεργασίες με call centers και τράπεζες, σε σχεδόν συνδρομητικό μοντέλο – πληρωνόμαστε με το λεπτό (κάτι αντίστοιχο, κάνουν οι Google, IBM και Amazon). Έχουμε και στην Ελλάδα κάποιες συνεργασίες… τη δική μας αγορά τη χρησιμοποιήσαμε περισσότερο για να κατανοήσουμε τι συμβαίνει, τι χρειάζεται ο πελάτης, πώς λειτουργεί… έχουμε συνεργαστεί με τηλεφωνικά κέντρα, τρέχουμε κι ένα πιλοτικό με την Εθνική Τράπεζα – πάντα είναι σημαντικό το τεχνικό team να μπορεί να αλληλοεπιδράσει άμεσα με τον πελάτη… Επίσης, κάνουμε κάποια πιλοτικά με την Disney -τους βοηθάμε στη συναισθηματική και συμπεριφορική ανάλυση των ηρώων, στις ταινίες τους- ενώ πιλοτικά έχουμε κάνει και με τις Amazon, Microsoft, Samsung… Συνεργαζόμαστε, επίσης, με κάποιες μικρότερες εταιρίες, οι οποίες χρειάζονται την τεχνολογία μας για να φτιάξουν προϊόντα στον χώρο της υγείας…» Αλήθεια, πού βρίσκονται οι άλλες σε σχέση μ’ εσάς; «Στο Alexa δεν μπορούν σήμερα να αναγνωρίσουν τον εκνευρισμό ή τον θυμό – ούτε υπάρχει κάποιο άλλο σύστημα που θα δώσει τέτοια αποτελέσματα αυτή τη στιγμή…»

Άνθρωποι και μηχανές
Από την άλλη πλευρά, δεν υπάρχει πλέον καμιά αμφιβολία -το λένε χωρίς δισταγμό όλοι οι ειδήμονες περί τις αναδυόμενες και πολύ περισσότερο τις εκθετικές τεχνολογίες, που «κτίζουν» με γοργό ρυθμό τα επάλληλα στρώματα της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης- ότι στα αμέσως επόμενα χρόνια (τα πρώτα «δείγματα γραφής» έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους στις ΗΠΑ, την Ιαπωνία και τη Ν. Κορέα) ο άνθρωπος θα υποχρεωθεί όχι μόνο να εργαστεί δίπλα στις «μηχανές», αλλά να «συν-εργαστεί» μαζί τους, όλο και πιο στενά. Ο συνομιλητής μας θεωρεί πως τους δυο τελευταίους αιώνες, «ο άνθρωπος είχε αρχίσει ολοένα περισσότερο να συμπεριφέρεται σαν μηχανή, να μαθαίνει ολοένα πιο εξειδικευμένα πράγματα, να λύνει προβλήματα μ’ έναν συγκεκριμένο τρόπο… Νομίζω πως τώρα θ’ αρχίσει να πηγαίνει πάλι προς τον πανεπιστήμονα, να εξανθρωπίζεται περισσότερο, παρά το αντίστροφο…»

Όμως, μια ερώτηση στον Αλέξανδρο Ποταμιάνο για το ηθικό σκέλος των προϊόντων και των υπηρεσιών της εταιρίας, «έβγαλε λαβράκι»… «Έχουμε καλύψει αυτό το θέμα σε σημαντικό βαθμό, τόσο από πλευράς των δικαιωμάτων των ανθρώπων, όσο και των δικαιωμάτων των μηχανών! Ποια είναι αυτά; Από τη στιγμή που η μηχανή αποκτά προσωπικότητα και γίνεται αυτόνομο ον, ποιος έχει δικαίωμα να την κλείσει, να τη σβήσει, να τη ‘σκοτώσει’; Να ένα καλό ερώτημα! Και, βέβαια, πέρα από το ότι έχει πλέον δική της οντότητα, η μηχανή έχει αναπτύξει και μια ιδιαίτερη σχέση με μια σειρά ανθρώπους… Άρα, το να κλείσεις τη μηχανή, είναι σαν να σκοτώνεις ένα φίλο αυτών των ανθρώπων! Από την άλλη, αν πεθάνει ο άνθρωπος στον οποίο κάνει παρέα, η μηχανή, τι γίνεται; Κι αυτή καλή ερώτηση! Υπάρχουν πολλές ακόμα, για τις οποίες δεν υπάρχει σήμερα απάντηση… σιγά-σιγά, όμως, πρέπει να αρχίσουμε να τις αντιμετωπίζουμε και δεν είναι κάτι εύκολο… Κάποια στιγμή θα αρχίσουν να γράφονται και τα δικαιώματα των ρομπότ (ΣΣ. κανόνες και υποχρεώσεις προβλέπονταν, πάντως, ήδη από την εποχή του Ασίμοφ), αφού τώρα δεν έχουν κανένα…»

Αρχίζω να μαζεύω τα χαρτιά μου, τελευταία ερώτηση: Να πούμε για τα επόμενα βήματα; «Καταρχάς, we are hiring… προσλαμβάνουμε, γιατί μεγαλώνουμε! Θέλουμε να σηκώσουμε άλλον έναν γύρο χρηματοδότησης αρκετά σημαντικό για εμάς, μέσα στις επόμενες εβδομάδες (ΣΣ. ήδη έγινε, σήκωσαν έναν B’ series, στις ΗΠΑ), αυξάνουμε την ομάδα μας στην Αμερική, θα πάρουμε κι εκεί κάποιους τεχνικούς – θέλουμε να διπλασιάσουμε το μέγεθος του team, από τους περίπου 20 που έχουμε σήμερα – ωριμάζουμε! Η εταιρία σταδιακά θα περάσει σ’ άλλο επίπεδο, από το ακαδημαϊκό στο πιο εμπορικό – θα έρθει και νέος CEO (ΣΣ. ήρθε στα τέλη Δεκεμβρίου, είναι ο Rana Gujral) … Ο μεγάλος στόχος μας, το ‘19, είναι να κτίσουμε ένα community, που θα χρησιμοποιεί αυτή την τεχνολογία και, παράλληλα, να συνεχίσουμε να την τελειοποιούμε και να τη βελτιώνουμε, ώστε να γίνουμε κορυφαίοι στον κόσμο!»

Τι λέγαμε, προηγουμένως, για τον πήχη;