Ο Ηλίας Χάντζος, Ανώτερος Διευθυντής Κυβερνητικών Σχέσεων, Κρίσιμων Υποδομών και Προστασίας Ιδιωτικότητας, ΕΜΕΑ, της Symantec, αναλύει στο netweek τη μεγάλη σημασία που έχει για τις επιχειρήσεις σήμερα η προστασία της ιδιωτικότητας.

netweek: Τι σημαίνει για εσάς προστασία της ιδιωτικότητας;

Ηλίας Χάντζος: Είναι σημαντικό να καταλάβει κανείς ότι όταν μιλάμε σήμερα για προστασία της ιδιωτικότητας δεν αναφερόμαστε μόνο σε μια νομοθεσία που αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προστασία της ιδιωτικότητας είναι στην ουσία η διακυβέρνηση των δεδομένων (data governance). Η νομοθεσία για την προστασία της ιδιωτικότητας έχει καταλήξει να ρυθμίζει πώς πρέπει να διαχειρίζεται κανείς τα δεδομένα.

Πρόκειται για μια νομοθεσία που ρυθμίζει, πλέον, το σύνολο του κύκλου ζωής των δεδομένων, από τη λήψη τους μέχρι την καταστροφή τους. Και τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι μιλάμε για μια πληροφοριοκεντρική δομή της κοινωνίας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών, με βασικό πυλώνα τα προσωπικά δεδομένα. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων (και της ιδιωτικότητας) είναι σημαντική για τη Symantec. Καταρχάς, γιατί ρυθμίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούνται οι πελάτες μας. Δεύτερον, γιατί τους καθορίζει το αποτέλεσμα που πρέπει να πετύχουν – για παράδειγμα, να σβήνονται αυτόματα τα δεδομένα μετά την πάροδο ενός συγκεκριμένου χρόνου. Και καθώς ρυθμίζει το αποτέλεσμα επιβάλει στον κατασκευαστή, στην Symantec εν προκειμένω, το τι προϊόν θα φτιάξει. Και τέλος, όσον αφορά τις υπηρεσίες, ρυθμίζει την ευθύνη του παρόχου.

netweek: Ποιος είναι ο σκοπός της έρευνας για την ιδιωτικότητα που δημοσίευσε πρόσφατα η Symantec;

Ηλίας Χάντζος: Σκοπός της μελέτης Symantec State of Privacy Report 2015, η οποία διερευνά την εικόνα που έχουν οι καταναλωτές για την ιδιωτικότητα και για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, είναι να αποτυπωθεί η σημασία που έχει η ιδιωτικότητα για τους καταναλωτές σήμερα. Πρόκειται για μια σημαντική έρευνα που την κάνουμε για πρώτη φορά. Η έρευνα επιβεβαιώνει τάσεις για την ιδιωτικότητα που έχουν καταγραφεί ήδη και διαψεύδει μια σειρά από μύθους σχετικά με αυτήν. Όπως καταγράφεται στην έρευνα, η προστασία της ιδιωτικότητας αποκτά όλο και μεγαλύτερη σημασία και μετατρέπεται σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για τις εταιρείες.

Αν και οι συμμετέχοντες στην έρευνα (περίπου 7.000) προέρχονταν από επτά διαφορετικές χώρες (Βρετανία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Ολλανδία, Δανία και Ιταλία), αρκετά από τα συμπεράσματα της μπορούν να εφαρμοστούν παντού, και στην Ελλάδα. Εν κατακλείδι, θεωρώ ότι πρόκειται για μια πρωτοποριακή έρευνα, που χαρτογραφεί μια περιοχή για την οποία γίνονται μεγάλες συζητήσεις τον τελευταίο καιρό, τόσο σε πολιτικό όσο και σε οικονομικό επίπεδο.

netweek: Γιατί η προστασία της ιδιωτικότητας είναι τόσο σημαντική σήμερα για τις εταιρείες; Τι επιπτώσεις θα υποστούν αν την αγνοήσουν;

Ηλίας Χάντζος: Όταν, όπως καταλήγει η έρευνα, για παραπάνω από το 50% των Ευρωπαίων τα προσωπικά δεδομένα είναι σημαντικά, αυτό είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί να το αγνοήσει κανείς. Ο πελάτης γνωρίζει ότι τα δεδομένα του έχουν αξία. Και γι’ αυτό δεν θέλει να τα μοιραστεί δημόσια, ενώ έχει την απαίτηση κάτι να πάρει γι’ αυτό.Οι εταιρείες, λοιπόν, οφείλουν να μπορούν να αποδείξουν στους πελάτες τους ότι προστατεύουν αυτά τα δεδομένα, αλλά και ότι τους επιστρέφουν προστιθέμενη αξία για τα δεδομένα που τους αποσπούν.

Όσον αφορά τις επιπτώσεις, υπάρχουν δύο κατηγορίες: αυτή που έχει να κάνει με τους ίδιους τους πελάτες και αυτή που σχετίζεται με το κανονιστικό πλαίσιο. Σήμερα, υπάρχει ένα έλλειμμα εμπιστοσύνης από την πλευρά του πελάτη. Αν μια εταιρεία καταφέρει να περιορίσει αυτό το έλλειμμα εμπιστοσύνης, λαμβάνοντας μέριμνα για την προστασία της ιδιωτικότητας των πελατών της, μπορεί να αυξήσει τις πωλήσεις της, μπορεί να πείσει τους πελάτες της να συναλλαχθούν και να δεχθούν να δώσουν τα δεδομένα τους. Ένα ακόμα ενδιαφέρον συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό των καταναλωτών – περίπου το 30% – είτε λογοκρίνουν τα δεδομένα που δίνουν είτε, ακόμα χειρότερα, δίνουν συστηματικά ψευδείς πληροφορίες.

Και αυτό δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο. Η εισαγωγή ψευδών στοιχείων δεν φέρνει τα αναμενόμενα αποτελέσματα για τις εταιρείες, οι οποίες προσπαθούν να συλλέξουν ακόμα περισσότερα στοιχεία με ένα πιο επιθετικό τρόπο που μειώνει ακόμα περισσότερο την εμπιστοσύνη του καταναλωτή, κάνοντάς τον είτε να μην δίνει στοιχεία είτε να δίνει ακόμα περισσότερα ψευδή στοιχεία. Όσον αφορά το νομοθετικό πλαίσιο που υπάρχει στην Ευρώπη σήμερα για την παραβίαση της ιδιωτικότητας αυτό είναι πολύ αυστηρό και επιφέρει βαρύτατες χρηματικές ποινές.

netweek: Μήπως, ωστόσο, το κανονιστικό πλαίσιο για την προστασία της ιδιωτικότητας είναι παραπάνω αυστηρό από όσο έπρεπε, επηρεάζοντας αρνητικά την καινοτομία;

Ηλίας Χάντζος: Ούτε εγώ, ούτε η Symantec είμαστε κατά ενός αυστηρού νομοθετικού πλαισίου. Πρέπει να υπάρχουν ξεκάθαροι κανόνες. Δεν πιστεύω ότι ένα τόσο αυστηρό περιβάλλον περιορίζει την καινοτομία. Η καινοτομία δεν είναι στατική, αλλά δυναμική. Δεν υπάρχει μόνο ένας δρόμος που να σε οδηγεί σε αυτήν. Η ύπαρξη ενός αυστηρού νομοθετικού πλαισίου μπορεί να «περιορίζει» τις δυνατότητες μιας κατεύθυνσης, αλλά αυξάνει τις δυνατότητες κάποιας άλλης. Αν, για παράδειγμα, η προστασία των προσωπικών δεδομένων δυσκολεύει τη στοχευμένη διαφήμιση υπάρχουν δύο επιλογές μπροστά σου.

Ή να χρησιμοποιήσεις τεχνολογίες που προστατεύουν την ιδιωτικότητα όπως απαιτεί το κανονιστικό πλαίσιο ή, αν θέλεις να παραμείνεις στη στοχευόμενη διαφήμιση, να δημιουργήσεις πολύ μεγαλύτερη καινοτομία για να ικανοποιήσεις τους στόχους του πλαισίου και, παράλληλα, να επιτύχεις τους δικούς σου στόχους. Επομένως, θεωρώ ότι είναι λανθασμένη η άποψη ότι η προστασία των προσωπικών δεδομένων περιορίζει την καινοτομία. Αυτό που κάνει, βασικά, είναι να σε υποχρεώνει σε διαφορετικό επιχειρηματικό μοντέλο και σε διαφορετικό μοντέλο καινοτομίας από την απλή ελεύθερη και απεριόριστη «εισβολή και συλλογή πληροφοριών».

netweek: Τι είναι το “Privacy by Design” για εσάς;

Ηλίας Χάντζος: Σημαίνει το σχεδιασμόν της ιδιωτικότητας από κατασκευής της τεχνολογίας. Να λαμβάνεις υπόψη σου κατά τον σχεδιασμό ενός προϊόντος τις ανάγκες της ιδιωτικότητας. Είναι κάτι που κάνουμε στην Symantec εδώ και καιρό. Άλλωστε, όταν μιλάμε για ιδιωτικότητα δεν αναφερόμαστε μόνο στην τεχνολογία. Ένα μεγάλο μέρος της ιδιωτικότητας έχει να κάνει με την εκπαίδευση, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό είναι και θέμα διαδικασιών. Δεν έχει νόημα να διαθέτεις την καλύτερη τεχνολογία, αν δεν ξέρεις πώς να την χρησιμοποιήσεις. Η προστασία της ιδιωτικότητας περνάει από την τεχνολογία, ωστόσο, από ‘κει και πέρα, υπάρχουν μια σειρά από διαδικασίες και σημεία ελέγχου που πρέπει να ενσωματωθούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα.

netweek: Πώς πρέπει να βλέπει την ιδιωτικότητα μια ελληνική εταιρεία;

Ηλίας Χάντζος: Μια ελληνική εταιρεία δεν πρέπει να βλέπει την ιδιωτικότητα ως κόστος που επιβαρύνει το budget της. Πρέπει να τη βλέπει με τη λογική ότι επενδύει σε μια τεχνολογία για να κλείσει κενά και ότι χρειάζεται να εκπαιδεύσει το προσωπικό και να στήσει διαδικασίες που θα απαντούν σε βασικά ερωτήματα – όπως το αν τα προσωπικά δεδομένα είναι ασφαλή, πόσο καιρό θα κρατηθούν αυτά τα δεδομένα και πώς θα χρησιμοποιηθούν. Αν μια ελληνική εταιρεία λάβει μέριμνα για τα προσωπικά δεδομένα, τότε μειώνει τουλάχιστον τη δική της έκθεση (σε πρόστιμα και υποκλοπές).

Αν πιστεύουμε, όμως, ότι το κτίσιμο μιας εξαγωγικής και εξωστρεφής δομής της οικονομίας αποτελεί έναν από τους τρόπους για να αντιμετωπίσουμε την κρίση στην Ελλάδα, τότε θα πρέπει να αποδεχθούμε το γεγονός ότι αυτή η εξωστρέφεια μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν βασιστεί στην τεχνολογία της Πληροφορικής. Αν θέλουμε, λοιπόν, εξωστρεφείς ελληνικές εταιρείες που θα συνάπτουν συμφωνίες με εταιρείες του εξωτερικού θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη το γεγονός της ιδιωτικότητας, καθώς τα προσωπικά δεδομένα είναι σημαντικά για τους συναλλασσόμενους στις χώρες του εξωτερικού.

Σίγουρα η Εθνική Αρχή Προστασίας των Προσωπικών Δεδομένων κάνει καλή δουλειά, αλλά υπάρχουν και χώρες που έχουν ακόμα πιο ισχυρό πλαίσιο και πιο δομημένους μηχανισμούς εφαρμογής της εθνικής νομοθεσίας και θα πρέπει οι ελληνικές εταιρείες να προσαρμοστούν σε αυτά. Σε διαφορετική περίπτωση, είτε τους αρέσει είτε όχι, οι ελληνικές εταιρείες θα χάνουν συμφωνίες, καθώς δεν θα έχουν καταφέρει να φτάσουν σε εκείνο το επίπεδο που απαιτείται για την προστασία της ιδιωτικότητας, με αποτέλεσμα η συναλλαγή μαζί τους να αποτελεί ρίσκο.

Οπότε, είναι προτιμότερο να κτίσουν από τώρα την υποδομή που απαιτείται για την προστασία της ιδιωτικότητας, ώστε να την εντάξουν με λιγότερο κόστος στο περιβάλλον εργασίας και τις επιχειρηματικές δομές τους, παρά να περιμένουν να τους το επιβάλουν οι ξένοι συνεργάτες τους και να υπάρχουν στην πορεία διαφυγόντα κέρδη. Ακριβώς λόγω της κρίσης οι ελληνικές εταιρείες χρειάζεται να επενδύσουν στην ιδιωτικότητα, γιατί διαφορετικά θα κινδυνέψουν να χάσουν τη δυνατότητα της επέκτασής τους στις ξένες αγορές. Πρόσφατα περιστατικά που έχουν δει το φως της δημοσιότητας αποδεικνύουν ότι η προστασία της ιδιωτικότητας λόγω των ηλεκτρονικών επιθέσεων, αλλά και της αυστηρής νομοθεσίας, τείνει να εξελιχτεί σε μείζον επιχειρηματικό ζήτημα και παράγοντα κινδύνου για όσους δεν τη λαμβάνουν σοβαρά.