To Facebook είναι πολύ μεγάλο για να πέσει. Όμως κάθε φορά που αποκαλύπτεται ή όχι και τόσο ενάρετη δράση του, ο κόσμος γίνεται λίγο πιο σοφός.

Η υποκριτική τέχνη εκφράστηκε σε παγκόσμιο επίπεδο στα πρόσωπα εκατομμυρίων ανθρώπων που απόρησαν όταν ενημερώθηκαν ότι προσωπικά δεδομένα που είχαν εμπιστευτεί οι χρήστες στο Facebook, χρησιμοποιήθηκαν για τη χειραγώγηση πολιτών στις ΗΠΑ.

Θεωρητικά το μαχαίρι θα μπει στο κόκαλο για μερικές μέρες και μετά όλα θα ξεχαστούν, όπως άλλωστε ξεχάστηκαν τον Ιούλιο του 2014, όταν η Facebook είχε απολογηθεί για ψυχολογικά πειράματα που είχε κάνει με μια ομάδα χρηστών της https://www.theguardian.com/technology/2014/jul/02/facebook-apologises-psychological-experiments-on-users

Συχνά, οι άνθρωποι έχουμε την τάση να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλο μας και να θεωρούμε ότι ένας ελέφαντας μπορεί να κρυφτεί πίσω από μια παπαρούνα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η Facebook είναι ο ελέφαντας και η παπαρούνα είναι είτε η απουσία συνείδησης των πράξεων μας, είτε ο συνειδητός ωχαδερφισμός.

Χωρίς κανέναν ενδοιασμό, εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο παραδίδουν στους servers της Facebook και δεκάδων άλλων παρόμοιων υπηρεσιών, προσωπικές πληροφορίες που δε θα εμπιστεύονταν ούτε στο ψυχολόγο τους. Οι περισσότεροι ίσως φαντάζονται ότι ανάμεσα στα δισεκατομμύρια των χρηστών, τα δεδομένα τους είναι εξίσου αφανή, όπως οι πράξεις όσων έφυγαν από την επαρχία για να αποφύγουν τα “μάτια” του χωριού. Μέχρι ενός σημείου, η πεποίθησή τους είναι αληθής. Αν όμως η ματιά κάποιων στραφεί στην προσωπική τους ζωή, τότε με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης που αξιοποιεί η Facebook, ο ενδιαφερόμενος έχει τη δυνατότητα να τους γνωρίσει με τρομακτική λεπτομέρεια.

Όταν ανακοινώθηκε για πρώτη φορά το περιστατικό με την πρόσφατη διαρροή δεδομένων, ο νους μου πήγε στην ταινία “Η σιωπή των αμνών”. Δεν κατάφερα να βρω άμεσα τη σύνδεση. Μετά όμως από κάποιες ώρες, θυμήθηκα μια σκηνή της ταινίας, όπου ο Antony Hopkins είναι συγκρατούμενος με ένα δολοφόνο. Ο δαιμόνιος Hannibal δεν μπορεί να τον αγγίξει, τον ωθεί όμως στην αυτοκτονία με λόγια που όπως λέει και η ελληνική παράδοση “τσακίζουν κόκαλα”.

Με έναν ανάλογο τρόπο, οι πολίτες των ΗΠΑ χειραγωγήθηκαν για να ψηφίσουν τον Trump, ο οποίος κατά περίεργο τρόπο δεν είναι καθόλου συμπαθής στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, παρά το γεγονός ότι πράττει αυτά που υποσχέθηκε προεκλογικά.

Ξεφεύγουμε όμως από το θέμα μας, το οποίο δεν είναι γιατί αποκαλύφθηκε αυτή η χειραγώγηση ,αλλά γιατί χωρίς δισταγμό συντηρούμε με το χρόνο και τα χρήματά μας την ανάπτυξη σχεδόν μονοπωλιακών κολοσσών, όπως η Apple, η Facebook, η Google, το Instagram και άλλες παρόμοιες, υπηρεσίες, οι οποίες γράφουν κάθε χρόνο δισεκατομμύρια ευρώ σε κέρδη με “εργαζόμενους” όλους εμάς.

Πριν από λίγο καιρό, άρχισε να αναδύεται μια ιδέα, η οποία εξαρχής υποστηρίχτηκε από τις εν λόγω εταιρείες και αν εφαρμοστεί θα ισορροπήσει κάπως την κατάσταση. Ο λόγος για το Universal Basic Income, το οποίο θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί από ποσοστό των κερδών τεχνολογικών κολοσσών που βασίζουν τη λειτουργία τους στην αξιοποίηση των προσωπικών δεδομένων δισεκατομμυρίων χρηστών. Πρακτικά, το UBI είναι χρηματικό ποσό που προσφέρεται σε κάθε άτομο του παγκόσμιου πληθυσμού, ανεξάρτητα αν είναι ή όχι εργαζόμενο, με στόχο να του εξασφαλίσει ένα βασικό επίπεδο ζωής.

Προφανώς, η λύση αυτή δεν επιλύει το πρόβλημα, καθώς η χειραγώγηση θα συνεχίσει να είναι μια “απειλή” για την ανθρωπότητα, αλλά τουλάχιστον το αμβλύνει, αφού όπως λέει και ένα παλιό ανέκδοτο ο Πόντιος εργάτης αυτοκτόνησε όταν έμαθε ότι οι άλλοι πληρώνονται.