Το ότι εκπαιδευτικοί παραιτούνται λόγω υπερκόπωσης και οι μαθητές υποστηρίζουν ότι δεν μαθαίνουν τίποτε, είναι ενδείξεις ενός ανεπαρκούς εκπαιδευτικού συστήματος. Στην εποχή της πληροφορίας, ωστόσο, η άγνοια δεν συγχωρείται εύκολα και γι’ αυτό υπάρχουν τα κατάλληλα εργαλεία. Ενδεικτικό παράδειγμα τα interactive boards.

Σε μια εποχή όπου blog εξαγοράζονται για ποσά που ξεπερνούν τα 300 εκατομμύρια δολάρια (The Huffington Post) και γυρίζονται ταινίες που σαρώνουν τα βραβεία για το δημιουργό του Facebook (The Social Network), δεν χωρά αμφιβολία για την επίδραση της πληροφορίας. Καθώς, όμως, οι διαδικτυακές πληροφορίες αυξάνονται συνεχώς σε όγκο, με ανάλογο ρυθμό αυξάνονται και τα εργαλεία που τις μεταφέρουν και τις αξιοποιούν. Κατ’ επέκταση, όσο γίνονται πιο δημοφιλή τα μέσα που ‘μεταφέρουν’ τις πληροφορίες, τόσο πιο πολύ θα αλλάζει το επαγγελματικό και εκπαιδευτικό τοπίο.

Ανάμεσα στα δημοφιλέστερα νέα εργαλεία είναι οι projectors, τα laptops, οι virtual κόσμοι καθώς και οι διαδραστικοί πίνακες (interactive boards). Η πλειοψηφία τους βοηθά τη συνεχή εκπαίδευση καθώς και την άμεση πρόσβαση σε γνώση. Επειδή όμως η γνώση -και η αγάπη για αυτήν- ξεκινά από νωρίς, γι’ αυτό το λόγο ανάμεσα στα πιο πολυσυζητημένα σύγχρονα εργαλεία είναι σήμερα τα interactive boards, εύχρηστοι και διαδεδομένοι διαδραστικοί πίνακες που ήδη χρησιμοποιεούνται εκτεταμένα στα εξελιγμένα συστήματα εκπαίδευσης.

Γιατί είναι έξυπνα;
Η τεχνολογία έχει αποκτήσει εξαιρετική σημασία. Το Διαδίκτυο, η κινητή τηλεφωνία και οι υπηρεσίες κοινωνικής δικτύωσης, ανάμεσα σε άλλα, επιτρέπουν στον καθένα να έχει μεγαλύτερο έλεγχο στις πληροφορίες που λαμβάνει ή μοιράζεται. Οι τεχνολογικές καινοτομίες όσον αφορά το εύρος ζώνης των συχνοτήτων, τη μνήμη, την ταχύτητα επεξεργασίας και το software, δημιουργούν νέες ευκαιρίες στο θέμα της εκπαίδευσης, όσο και της επικοινωνίας. Κάτι που μπορούν να εφαρμόσουν τόσο οι καθηγητές με τους μαθητές, όσο και οι προϊστάμενοι με τους εργαζόμενους.

Τα δύο τελευταία χρόνια, μάλιστα, το Interactive board έχει πάρει κεντρική θέση στις περισσότερες αίθουσες διδασκαλίας της Αγγλίας και των σκανδιναβικών χωρών. Ο βασικός στόχος είναι να αναβαθμιστούν οι υπάρχουσες πηγές εκπαίδευσης και η διδακτέα ύλη, ώστε να φτάσουν στο επίπεδο μιας ανώτερης μαθησιακής εμπειρίας.

Πώς λειτουργούν τα interactive boards
O διαδραστικός πίνακας είναι μία λευκή επιφάνεια αφής, στο μέγεθος ενός παραδοσιακού μαυροπίνακα. Συνδέεται με έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή και έναν προτζέκτορα, ο οποίος προβάλλει την εικόνα του υπολογιστή στον πίνακα. Η ευφυΐα του είναι ότι μπορεί κανείς να επέμβει στην εικόνα που απεικονίζεται επάνω.

Είτε μέσω απευθείας αφής, είτε με μια ειδική πένα, ο χρήστης μπορεί να μετακινήσει εικόνες – σαν ποντίκι υπολογιστή-, αλλά και να γράψει επάνω ή να κάνει ενδείξεις, με τη χρήση ειδικών μαρκαδόρων.

Φυσικά, τα πάντα γίνονται με το χέρι και όχι με ποντίκι ή κιμωλία, που επιτρέπει τη συνεχή μετακίνηση των προβαλλόμενων εικόνων, ενώ διευκολύνει το χρήστη να κάνει παρουσιάσεις με την ίδια ευκολία που προσφέρει ένας υπολογιστής.


Αποτελέσματα στο άμεσο μέλλον
Επίσης σημαντικό είναι και το γεγονός ότι εξοικονομεί πολλά κόστη, καθώς είναι εύκολη η συνεχής και επαναλαμβανόμενη χρήση του εκπαιδευτικού υλικού από την αποθήκη περιεχομένου. Η Gartner, μάλιστα, υποστηρίζει ότι μέχρι το 2015 τα μορφωτικά ιδρύματα των ΗΠΑ θα έχουν μειώσει τα κόστη κατασκευής κατά 50% μέσα από τη χρήση virtual εκπαιδευτικών περιβαλλόντων, χάρη στην καλύτερη αξιοποίηση των εγκαταστάσεων.

Επίσης, μέχρι το 2014, η ανάπτυξη τεχνολογιών virtualization στους οργανισμούς ανώτατης εκπαίδευσης θα μειώσει τα κόστη συντήρησης κατά 20%. Τα εργαλεία που κάνουν όλες αυτές τις δυνατότητες εφικτές, είναι απόλυτα προσβάσιμα. Χάρη σε αυτά, επιστήμονες και μη μπορούν να μοιραστούν γνώσεις, πληροφορίες και ενημέρωση.

Στη χώρα μας, υπάρχουν ήδη κάποια ιδιωτικά εκπαιδευτικά κέντρα που έχουν υιοθετήσει και αφομοιώσει την τεχνολογία των interactive boards, ανοίγοντας το δρόμο για τη νέα τεχνολογική ανάπτυξη που θα ακολουθήσει.

Οι προκλήσεις της διαφοροποίησης
Οι τάξεις σήμερα είναι γεμάτες από μαθητές που πιθανότατα έχουν εντελώς διαφορετικά επίπεδα δυνατότητας απορρόφησης γνώσεων. Πολλοί από αυτούς θα έχουν μεγαλώσει μαθαίνοντας άριστα τη χρήση υπολογιστών και Διαδικτύου, και άλλοι όχι τόσο. Μερικοί μπορεί να είναι κατά κύριο λόγο οπτικοί τύποι, άλλοι ακουστικοί και άλλοι κινητικοί.

Μερικοί μπορεί να έχουν μεγαλώσει με δύο ή και παραπάνω γλώσσες. Κάποιοι άλλοι μπορεί να είναι ιδιαίτερα χαρισματικοί και ταλαντούχοι, ενώ μπορεί να είναι ισάριθμοι οι μαθητές που δυσκολεύονται με τις πνευματικές ή συναισθηματικές προκλήσεις μιας τάξης.

Επομένως, δεν πρέπει να προκαλεί εντύπωση το γεγονός ότι δάσκαλοι και καθηγητές βλέπουν τον όγκο εργασίας τους να αυξάνεται συνεχώς, προκειμένου να αντεπεξέλθουν σε ολοένα και πιο περίπλοκες καταστάσεις. Με το απαιτητικό περιβάλλον που έχουν να αντιμετωπίσουν σήμερα, ένα εργαλείο τεχνολογίας όπως ο διαδραστικός πίνακας μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση των διαφοροποιημένων μαθημάτων, να συγκρατήσει την προσοχή των μαθητών και να κερδίσει χρόνο.

Ολα αυτά διευκολύνονται, καθώς, χάρη στα interactive boards:
• γίνεται χρήση των διαδικτυακών πόρων για τη διδασκαλία μιας ολόκληρης τάξης
• προβάλλονται βίντεο ως υποστηρικτική ύλη για την εξήγηση νοημάτων
• παρουσιάζονται οι εργασίες των άλλων μαθητών σε όλη την τάξη
• δημιουργούνται εύκολα ψηφιακοί πίνακες
• σώζονται οι σημειώσεις που έγιναν στον πίνακα για μελλοντική χρήση
• γίνεται γρήγορη και εύκολη επανάληψη
• δίνονται περισσότερες ευκαιρίες για διάδραση και συζήτηση μέσα στην τάξη
• αυξάνεται η απόλαυση του μαθήματος για μαθητές και καθηγητές λόγω της πιο ποικίλης και δυναμικής χρήσης των πόρων
• επιτρέπει στους καθηγητές να σώσουν και να εκτυπώσουν όσα βρίσκονται στον πίνακα, συμπεριλαμβανομένων των σημειώσεων κατά τη διάρκεια του μαθήματος
• είναι ευρέως αποδεδειγμένο ότι είναι εύκολα στη χρήση.


Η απελευθέρωση της φαντασίας
Τα interactive boards έχουν σχεδιαστεί για τραβούν την προσοχή των μαθητών που βρίσκονται στη διαδικασία μάθησης. Ενα από τα πιο ισχυρά συστατικά των διαδραστικών πινάκων είναι η ικανότητά τους να απλοποιούν και να επιταχύνουν τη διαδικασία του διαμερισμού πληροφοριών μέσα από τη χρήση πολλών media formats, είτε ως αποτέλεσμα σχεδιασμού, είτε ως ένα αυθόρμητο στοιχείο του μαθήματος.

Επίσης, παρέχει στους καθηγητές πολλαπλούς τρόπους να αντιμετωπίσουν τις πληροφορίες μέσα από τη χρήση κειμένων, εικόνων, ήχου και βίντεο ώστε να συλλάβουν την προσοχή των μαθητών. Οι καθηγητές μπορούν για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουν τα multimedia με διάφορους τρόπους: παράλληλα με την εκμάθηση να κάνουν μια διαδικτυακή αναζήτηση, να ακούσουν ένα μουσικό κομμάτι, ή να δουν τις Πυραμίδες την ώρα του μαθήματος της Γεωγραφίας.

Παράλληλα, οι μαθητές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα ίδια τα features των interactive boards για να δείξουν το βαθμό κατανόησης ενός θέματος.

Ποικιλία εκμάθησης
Στην ψηφιακή εποχή, αυτή η ευελιξία διευρύνει το εύρος της γνώσης σε μια αίθουσα, ενώ καταφέρνει να συγκρατήσει την προσοχή των μαθητών. Επειδή τα interactive boards απευθύνονται σε πολλές αισθήσεις -όραση, ακοή και αφή- βοηθούν στο να γίνουν πολύ πιο κατανοητά τα θέματα και δημιουργούν μια εντυπωσιακή δυναμική γνώσης σε μια τάξη.

Οι δάσκαλοι μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν για να προσθέσουν πληροφορίες, όπως, λόγου χάρη, φωτογραφίες ή διαγράμματα. Ενα μάθημα ανατομίας, ιστορίας ή γεωγραφίας μπορεί να αποτελέσει μια πολύ πιο ευρηματική εμπειρία για ένα μαθητή, ώστε να εντυπωθούν καλύτερα οι γνώσεις.

Καθώς, ωστόσο, τα interactive boards λειτουργούν ως portal για να προσφέρουν ένα πιο πλούσιο μάθημα, η πρόκληση δεν αφορά μόνο στο να αρθούν τα εμπόδια για τους μαθητές που μπορεί να αντιμετώπιζαν δυσκολίες με την παραδοσιακή μέθοδο διδασκαλίας, αλλά και για να βελτιωθεί το περιβάλλον μάθησης για όλους. Διάφορες έρευνες έχουν αποκαλύψει τις τρεις αρχές διδασκαλίας που εξυπηρετούν τα interactive boards:
1. Πολλαπλά μέσα επικοινωνίας – παρέχει πολλούς τρόπους για να λάβει κανείς πληροφορίες και γνώσεις.
2. Πολλαπλά μέσα δράσης και έκφρασης – παρέχει εναλλακτικές για την προβολή και εκμάθηση της διδακτέας ύλης.
3. Πολλαπλά μέσα συγκράτησης ενδιαφέροντος – διευκολύνει την αναγνώριση των ενδιαφερόντων των μαθητών.

Τα βασικά σήματα-κλειδιά των interactive boards
• Χάρη στο λογισμικό που παρέχεται με τον πίνακα (notebook), κατασκευάζει modules εκμάθησης. Μπορεί, δηλαδή, να δημιουργηθεί ένα module που απευθύνεται στους νέους εργαζόμενους μιας εταιρείας, ή ως σχολικό μάθημα. Αυτό μπορεί να ξαναχρησιμοποιηθεί ως έχει, όσες ακόμη φορές θελήσει κανείς, ενώ μπορεί να επέμβει για να βελτιώσει τις τεχνικές εκπαίδευσης.
• Η παρουσίαση ή μάθημα αποθηκεύονται στον υπολογιστή σε μορφή βίντεο ή διαδοχικών εικόνων, επιτρέποντας την κατασκευή εντυπωσιακών παρουσιάσεων.
• Ο χρήστης μετακινεί, περιστρέφει, αλλάζει μέγεθος σε αντικείμενα και εικόνες, χρησιμοποιώντας μόνο το δάχτυλό του, διευκολύνοντας την παρακολούθηση του μαθήματος.
• Προβάλλει ταινίες, ασκήσεις, παιχνίδια και εκτενείς ηλεκτρονικές παρουσιάσεις.
• Γράφει ή επισημαίνει με τη χρήση των μαρκαδόρων οι οποίοι δεν λειτουργούν με μελάνι, επομένως, δεν λερώνουν και δεν αλλοιώνουν τον πίνακα.
• Ο διαδραστικός πίνακας είναι κατασκευασμένος από ανθεκτικό υλικό, επιτρέποντας στην επιφάνειά του να αντέχει στις οποιεσδήποτε φθορές
ή πιθανά χτυπήματα.
• Η προσαρμογή που χρειάζεται να κάνουν οι εκπαιδευτικοί είναι ελάχιστη – απαιτούνται βασικές, μόνο, γνώσεις χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών.