Η συναισθηματική νοημοσύνη (Emotional Intelligence) και τα κοινώς λεγόμενα “soft skills” θεωρούνται προαπαιτούμενα για τους σημερινούς Διευθυντές Πληροφορικής και τα στελέχη του ΙΤ. Σύμφωνα με έρευνες, τα soft skills και η συναισθηματική νοημοσύνη καθορίζουν τα πάντα: από το αν θα πάρετε αύξηση μέχρι το αν θα είστε ευχαριστημένοι με την εργασία σας.

Τα soft skills και η συναισθηματική νοημοσύνη μπορούν να έχουν διαφορετική έννοια ανάλογα με το άτομο, στο οποίο αναφέρονται. Ο όρος soft skills είναι πιο περιεκτικός και ανεπίσημος. Το soft έρχεται σε αντίθεση, αλλά λειτουργεί και συμπληρωματικά στα πιο χειροπιαστά hard technical skills. Πρόκειται για τα ενδοπροσωπικά και διαπροσωπικά προσόντα που διαθέτει κάποιος. Σε αυτά συγκαταλέγονται η φιλικότητα, η ικανότητα επικοινωνίας, η πειθώ, οι κανόνες συμπεριφοράς και τα ενδιάμεσα στάδια.

Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι ουσιαστικά μια πιο επιστημονική, αλλά ισοδύναμη προσέγγιση των soft skills. Η συναισθηματική λειτουργεί αντιθετικά και συμπληρωματικά με την πνευματική. Παρόλο που και η συναισθηματική και η πνευματική πλευρά έχουν σημασία, οι επιστήμονες έχουν ανακαλύψει ότι τα συναισθήματα επηρεάζουν πολύ περισσότερο τα πάντα: από την ευφυΐα μέχρι τις εμπειρίες της ζωής.

Συναισθήματα και δουλειά
Αν και υπάρχει η πεποίθηση ότι δεν πρέπει να μεταφέρεται ο συναισθηματικός εαυτός στη δουλειά, η αλήθεια είναι διαφορετική. Καταρχήν οι άνθρωποι θέλουν να προσλαμβάνουν, να προμοτάρουν και να βρίσκονται ανάμεσα σε ανθρώπους που είναι γεμάτοι εμπιστοσύνη για τον εαυτό τους, αισιόδοξοι, φερέγγυοι, αφοσιωμένοι, κ.λπ. Εδώ και πολλά χρόνια οι επιστήμονες επιδιώκουν να ανακαλύψουν την επιρροή της συναισθηματικής νοημοσύνης στο εργασιακό περιβάλλον και έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι έχει θεμελιώδη σημασία.

Για παράδειγμα, σε έρευνα αποδείχθηκε ότι το ένα τρίτο της διαφοράς μεταξύ των μέτριων και κορυφαίων στη δουλειά τους οφείλεται σε τεχνικά προσόντα και γνωστική ικανότητα, όταν τα δύο τρίτα οφείλονται σε συναισθηματική επάρκεια. Σε κορυφαίες ηγετικές θέσεις η διαφορά αγγίζει τα τέσσερα πέμπτα. Για τους ειδικούς μελετητές, η συναισθηματική νοημοσύνη είναι στην εφαρμογή της η έξυπνη χρήση των συναισθημάτων. Αυτό μπορεί να ακούγεται εύκολο, αλλά με τη δαμόκλειο σπάθη των προθεσμιών ή με την αντιμετώπιση αρνητικών καταστάσεων ο έλεγχος των συναισθημάτων δυσκολεύει πολύ.

Τα συστατικά της συναισθηματικής νοημοσύνης
Συναίσθηση: να είστε σε θέση να καταλαβαίνετε την διάθεση, τα συναισθήματα και τα κίνητρα κάποιου.
Αυτοσυγκράτηση: να έχετε την ικανότητα να σκέφτεστε πριν πράξετε και να ελέγχετε αρνητικές παρορμήσεις και διαθέσεις.
Συναισθηματική κατανόηση: να μπορείτε να μπείτε στη θέση του άλλου.
Κοινωνικά προσόντα: να χτίζετε και να διαχειρίζεστε σχέσεις και να επηρεάζετε τους άλλους.
Κίνητρα: να μην επαναπαύεστε στις δάφνες σας.

Ανάληψη ευθυνών
Θεμέλιος λίθος της συναισθηματικής νοημοσύνης και των soft skills είναι η υπευθυνότητα. Όλοι έχετε αντιμετωπίσει προϊσταμένους και συνεργάτες, οι οποίοι συνηθίζουν να φορτώνουν τις ευθύνες τους σε άλλους και συμπεριφέρονται ως ευθυνόφοβοι και ευθυνοφυγάδες. Υπευθυνότητα δεν σημαίνει απλά να διεκπεραιώνετε ορισμένες εκκρεμότητες ή να διοικείτε ένα 10μελές τμήμα. Σημαίνει την αέναη διαδικασία να αναλαμβάνετε, στο βαθμό που μπορείτε την κυριότητα των καταστάσεων και να δημιουργείτε, σε δυσμενείς συνθήκες, το καλύτερο δυνατό. Η άρνηση, η ενοχοποίηση, η δικαιολογία, η εγκατάλειψη των προσπαθειών φανερώνουν την παραίτηση από ευθύνες, αλλά είναι και τυπικό δείγμα ανθρώπινης συμπεριφοράς, όταν κάτι δεν πάει καλά.

Η αναγνώριση αυτών των συμπτωμάτων σας δίνει μια δύναμη γιατί σημαίνει ότι αν και αυτές οι αντιδράσεις είναι φυσικές, έχετε την επιλογή να απομακρυνθείτε από αυτές και να αποκτήσετε αυτοκυριαρχία. Έτσι την επόμενη φορά που σκέψεις, όπως “φταίει κάποιος άλλος, εγκαταλείπω την προσπάθεια, πρέπει να το κάνω από υποχρέωση”, κυριαρχήσουν στο μυαλό σας, απλά αναγνωρίστε τις σκέψεις και προχωρήστε σε μια πιο ισχυρή θέση. Το να γίνετε υπεύθυνος με την ακριβή έννοια του όρου είναι απλό, αλλά όχι εύκολο. Μέχρι να επιτευχθεί ο συγκεκριμένος στόχος υπάρχουν τρία στάδια:

1) Δεσμευθείτε να λειτουργείτε με υπευθυνότητα. Κάθε πρωί ορίστε τις ευθύνες που θα αναλάβετε στη διάρκεια της ημέρας και υπενθυμίστε το στον εαυτό σας σε προγραμματισμένες ώρες και κυρίως πριν ασχοληθείτε με κάτι που υποψιάζεστε ότι θα είναι μια δύσκολη κατάσταση.

2) Εντοπίστε την επόμενη φορά που θα μετατοπίσετε ευθύνες, θα σκεφτείτε ή θα πράξετε ανεύθυνα. Αν και ο εγωισμός δεν επιτρέπει, τις περισσότερες φορές, να δείτε ξεκάθαρα όλες τις πτυχές του χαρακτήρα σας, η αναγνώριση αρνητικών στοιχείων θα σας βοηθήσει να τις βελτιώσετε.

3) Εξετάστε αντικειμενικά κάθε δύσκολη κατάσταση. Τι συμβαίνει και ποιος είναι ο ρόλος σας στη δεδομένη κατάσταση; Πώς θα μπορέσετε την επόμενη φορά που θα βρεθείτε σε παρόμοια θέση να αντιδράσετε με καλύτερο τρόπο;
Η δέσμευση σε αυτές τις πρακτικές θα αλλάξει τις σχέσεις σας και θα προάγει τον αυτοσεβασμό σας και ταυτόχρονα θα καλλιεργήσει τον σεβασμό που τρέφουν οι άλλοι προς το πρόσωπό σας.

Public speaking
Η τέχνη του να μιλάτε μπροστά σε κοινό είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βελτιώσετε την συναισθηματική νοημοσύνη σας ταυτόχρονα με τα soft skills σας. Οι ικανότητες να εκφράζεστε προφορικά, να πείθετε και να επηρεάζετε τον κόσμο είναι συνυφασμένες με τη συναισθηματική νοημοσύνη. Φυσικά υπάρχει και η πλευρά του self management, κατά την οποία πρέπει να διαχειρίζεστε συναισθήματα, όπως η νευρικότητα που προκαλεί η έκθεση μπροστά σε κοινό. Επιπρόσθετα, η εξάσκηση της δημόσιας ομιλίας μπορεί να αποτελέσει ένα καλό εφαλτήριο για να εξερευνήσετε το προσωπικό σας στιλ και να καταλήξετε σε αυτό που σας ταιριάζει. Σε αυτά τα ευρήματα μπορεί να συγκαταλέγεται και το είδος του κοινού που σας κάνει να νιώθετε άνετα.

Για παράδειγμα, κάποιος που είναι αναλυτικός και σοβαρός είναι πιο πιθανό να νιώθει πιο άνετα και να ασκεί μεγαλύτερη επιρροή, όταν δεν προσπαθεί να χρησιμοποιήσει στον λόγο του αστεϊσμούς. Η ομιλία μπροστά στο κοινό μπορεί επίσης, να σας βοηθήσει να συντονιστείτε με τους άλλους. Η καλλιέργεια των προσόντων παρουσίασης μπορεί να σας διδάξει ακόμα και το πως να δώσετε έμφαση σε διάφορα σημεία ή να απευθύνετε ερωτήσεις. Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνετε πως να κάνετε επίκεντρο τους άλλους. Ένας καλός «παρουσιαστής» μπορεί να βρει κοινό σημείο επαφής με τους ακροατές και να οδηγήσει τις απόψεις τους εκεί που επιθυμεί. Σημαντικά προσόντα για οποιονδήποτε manager.