Πριν μερικά χρόνια ήταν αρκετά δύσκολο να σκεφτεί κανείς ότι ένα πλοίο θα μπορούσε να στείλει μήνυμα στην στεριά ακόμη και φωτογραφία με μια απλή κίνηση χωρίς μάλιστα να χρησιμοποιήσει τις κλασικές λύσεις

Σήμερα, η Πληροφορική έχει μπει για τα καλά στη ναυτιλία. Τα διάφορα συστήματα, τόσο ελέγχου όσο και επικοινωνίας, με τη βοήθεια υπολογιστών είναι πλέον αναπόσπαστο μέρος του εξοπλισμού του πλοίου. Η επικοινωνία με τη «στεριά» είναι το μεγάλο στοίχημα, αν και τα προβλήματα που προκύπτουν είναι αρκετά. Για παράδειγμα, ένα πλοίο δεν είναι ένα σταθερό σημείο, αλλάζει συνεχώς θέση και ημισφαίριο, ενώ συνδέεται ασύρματα με επίγειους δορυφορικούς σταθμούς. Οι ταχύτητες σύνδεσης με το Internet είναι ακόμη ακριβές και αργές συγκρινόμενες με την επίγεια συνδεσιμότητα. Επιπλέον, ένα πλοίο έχει κραδασμούς κατά το ταξίδι του.

Το γεγονός ότι το πλοίο ταξιδεύει είναι ένα θέμα που πρέπει η μηχανογράφηση να έχει σε πρώτο «πλάνο». Ποιος θα είναι ο provider; Θα πρέπει να επιλεγεί ο κατάλληλος ώστε να υπάρχει συνεχή κάλυψη. Ποιο το τερματικό; Εδώ θα πρέπει το τμήμα να επιλέξει ανάμεσα σε διάφορες τεχνολογίες (Fleet, Fleet  Broadband, VSat) και να καταλήξει σε απόφαση λαμβάνοντας υπόψη του κάλυψη, κόστος αγοράς, κόστος χρήσης, αξιοπιστία, ακόμη και νόμους σχετικά με το μέγεθος της κεραίας και αν αυτή επιτρέπεται να εγκατασταθεί στο πλοίο πράγμα που εξαρτάται από το μέγεθός του.

Πρόβλημα σύνδεσης
Ενας άλλος πονοκέφαλος για τη μηχανογράφηση είναι ότι οι ταχύτητες σύνδεσης στη θάλασσα είναι μικρότερες σε σχέση με αυτές της στεριάς. Καταρχήν, απορρίπτονται κάποιες εφαρμογές οι οποίες θα λειτουργούσαν ομαλά αν η σύνδεση ήταν επίγεια. Επίσης, εφαρμογές τύπου remote desktop σε πολλές υλοποιήσεις είναι απαγορευτικές.

Αυτό που απομένει είναι οι Custom εφαρμογές, που πολλές φορές γίνονται in house και παραμετροποιούνται σύμφωνα με τις ανάγκες της εταιρείας, και αυτές από software houses, με κάποιες να είναι αναξιόπιστες και άλλες μη υλοποιήσιμες, με βάση την υπάρχουσα υποδομή της κάθε εταιρείας. Να επισημάνω δε, ότι πολλές φορές καλείται η μηχανογράφηση να πείσει το top management για ριζικές αλλαγές. Πρόταση η οποία, τις περισσότερες φορές, απορρίπτεται.

Το e-mail
Βασικός πλέον τρόπος επικοινωνίας του πλοίου είναι το email. Η μηχανογράφηση πρέπει να δώσει στο πλήρωμα να καταλάβει ότι η χρέωση της μεταφοράς δεδομένων (email, applications) μέσω δορυφόρων είναι ακριβή, είτε υπάρχει ογκοχρέωση είτε χρονοχρέωση. Μεταξύ άλλων θα πρέπει το IT να δίνει τα εργαλεία συμπίεσης στο πλοίο, ώστε να μεταφέρεται ο μικρότερος δυνατός όγκος δεδομένων. Αυτές οι δύο επισημάνσεις μπορούν να συνδράμουν στη δραματική μείωση του κόστους των επικοινωνιών.

Για την επικοινωνία του πλοίου με email υιοθετούνται λύσεις κατά τις οποίες ο διακομιστής του ταχυδρομείου δεν βρίσκεται στην εταιρεία αλλά στον χώρο του provider. Αυτή είναι μια φτηνή λύση, που όμως δεν εξασφαλίζει την ασφάλεια των email. Επίσης, για κάθε παραμετροποίηση θα πρέπει να επεμβαίνει ο provider και όχι ο administrator της εταιρείας. Το αποτέλεσμα είναι αργή ανταπόκριση σε κάποιο αίτημα του πλοίου για τυχόν αλλαγές στις παραμέτρους. Υπάρχουν βέβαια και λύσεις με τον server (HUB) στο χώρο της εταιρείας, στις οποίες το αρχικό κόστος είναι υψηλό μεν αλλά εφάπαξ.

Support on board
Το πλοίο δεν έχει και δεν μπορεί να έχει άμεσο on Board support. Τι σημαίνει αυτό; Καταρχήν θα πρέπει τα συστήματα που χρησιμοποιεί να έχουν μεγάλο βαθμό αξιοπιστίας. Η εκπαίδευση που θα γίνει στο πλήρωμα θα πρέπει να είναι αναλυτικότατη, ώστε να είναι σε θέση από μόνο του να λύνει προβλήματα. Εδώ να τονίσω ότι η δουλειά του ναυτικού κατά τη διάρκεια του ταξιδιού είναι ήδη πολύ δύσκολη. Θα πρέπει λοιπόν τα συστήματα που χρησιμοποιεί να είναι απλά στη χρήση τους αλλά και αποτελεσματικά.

Βέβαια, υπάρχουν περιπτώσεις που θα χρειαστεί κάποιος από το πλοίο να κάνει ενέργειες. Οι σταθμοί εργασίας αλλά και οι servers, αν υπάρχουν, θα πρέπει να έχουν μηχανική αντοχή τέτοια ώστε να αντέχουν στους κραδασμούς που έχει το πλοίο. Ηδη υπάρχουν λύσεις σταθμών εργασίας και servers χωρίς μηχανικά κομμάτια στον σκληρό δίσκο, ο οποίος είναι και ο πιο ευάλωτος στον κραδασμό. Από τα παραπάνω καταλαβαίνουμε ότι είναι αναγκαίο να βρει τρόπους η μηχανογράφηση ώστε να γίνεται repair στο πλοίο απουσία εξειδικευμένου προσωπικού.

Η προστασία των σταθμών-διακομιστών από ιούς και η συνεχής ενημέρωση της προστασίας αυτής είναι ένα αρκετά μεγάλο κομμάτι και σημαντικό. Επίσης, θα πρέπει το τμήμα να εξασφαλίσει την επικοινωνία του πληρώματος με τον έξω κόσμο, ειδικά αν τα ταξίδια του πλοίου είναι μεγάλης διάρκειας. Αυτό μπορεί να το κάνει εφαρμόζοντας λύσεις ηλεκτρονικής εφημερίδας, crew mail, αλλά και πρόσβασης στο Internet. Πάντως, η ναυτιλία είναι ένας κλάδος που γνώρισε την Πληροφορική αρκετά αργά. Η χρήση της στη ναυτιλία θα μπορέσει να μειώσει το κόστος χρήσης του πλοίου αλλά και να βελτιώσει τις συνθήκες εργασίας και διαβίωσης σε αυτό.