Η τεχνολογική ανάπτυξη σπάνια δεν συνδέθηκε με επιπτώσεις στην ανθρώπινη ζωή. Οι κεραίες κινητής τηλεφωνίας έχουν μπει τον τελευταίο καιρό έντονα στο στόχαστρο, με αποτέλεσμα οι πάροχοι να ανησυχούν για την ποιότητα των υπηρεσιών του δικτύου τους, δεδομένης και της ανάπτυξης του mobile Internet.Το κλίμα στη συνέλευση γονέων και κηδεμόνων του 13ου Δημοτικού Σχολείου Αχαρνών ήταν φορτισμένο.
<‘Σελίδα 1: Για αισθητικούς λόγους ξηλώνονται τελικά οι κεραίες’>
Το τέλος της συνέλευσης σήμαινε την αρχή ενός δικαστικού αγώνα, ο οποίος θα κρατούσε περισσότερα από 4 χρόνια και οδήγησε στο «ξήλωμα» μιας κεραίας κινητής τηλεφωνίας που βρίσκονταν στην ταράτσα μιας πολυκατοικίας 100 μέτρα απέναντι από το σχολείο.
Στις 29 Ιανουαρίου του 2009, όταν τα συνεργεία έφτασαν στις Αχαρνές για να απομακρύνουν τον εξοπλισμό, παρόν ήταν και ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Βασίλης Οικονόμου, ο οποίος είχε θέσει επερώτηση στη Βουλή για τους κινδύνους που δημιουργούσε η συγκεκριμένη κεραία. Το ίδιο έκανε και στις 27 Φεβρουαρίου του 2009, όταν ο Γενικός Γραμματέας της Περιφέρειας Αττικής ενέκρινε τους περιβαλλοντικούς όρους για την εγκατάσταση κεραίας κινητής τηλεφωνίας στη θέση Λίμνη των Ανω Λιοσίων.
«Δεν είμαι κατά της επιχειρηματικής ανάπτυξης», δηλώνει ο Βασίλης Οικονόμου, «Χρησιμοποιώ το κινητό τηλέφωνο, όπως πλέον και όλοι οι Ελληνες. Ωστόσο, δεν είμαι υπέρ της αχαλίνωτης τοποθέτησης κεραιών και ειδικά όταν πρόκειται για ευαίσθητες περιοχές, όπως κοντά σε σχολεία».
Για αισθητικούς λόγους ξηλώνονται τελικά οι κεραίες
Αν και η ανησυχία των πολιτών είναι σχετική με τις επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας στην υγεία, τελικά το ξήλωμα των κεραιών κινητής τηλεφωνίας γίνεται συνήθως για αισθητικούς λόγους. Σε αρκετές περιπτώσεις, όπως άλλωστε συνέβη και με το 13ο Δημοτικό Σχολείο Αχαρνών, το δικαστήριο αποφαίνεται υπέρ των εναγόντων, θεωρώντας την κεραία ως πολεοδομική παρανομία, ενώ σε άλλες βασίζεται στην απουσία της έγκρισης μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Οπως μας λέει ο Γιώργος Τσαπρούνης, Διευθυντής Εταιρικής Επικοινωνίας της Wind Hellas, «Μόλις 250 μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων έχουν εγκριθεί από τις 5000 συνολικά που έχουν κατατεθεί προς έγκριση». Αυτό σημαίνει ότι η απουσία του εγγράφου, όταν η υπόθεση φτάνει στο δικαστήριο, κρίνει την κεραία ως περιβαλλοντικά ακατάλληλη, χωρίς όμως αυτό να έχει αποδειχτεί. Σε άλλες περιπτώσεις που η απόφαση του ξηλώματος στηρίζεται σε πολεοδομικές παραβάσεις, δεν είναι πάντα η κεραία που θεωρείται ως παράβαση.
Σύμφωνα με τον Γιώργο Τσαπρούνη, «Ακόμα και η τοποθέτηση ενός εξωτερικού κλιματιστικού είναι τυπικά παράβαση χωρίς την έγκριση της πολεοδομίας. Οταν ένα κτίριο έχει μια παράβαση, κρίνεται συνολικά παράνομο και άρα μαζί με αυτό και η κεραία που βρίσκεται επάνω του». Η έγκριση για την τοποθέτηση μιας κεραίας δεν είναι απλή διαδικασία.
Η τελική άδεια είναι αρμοδιότητα της ΕΕΤΤ. Ωστόσο, πριν η εταιρεία θα πρέπει να έχει έγκριση μελέτης ακτινοβολίας από την Ελληνική Επιτροπή Ατομικής Ενέργειας, η οποία συνεργάζεται με πιστοποιημένα εργαστήρια, έγκριση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη Διεύθυνση ΠΕΧΩ της Περιφέρειας και έγκριση εγκατάστασης από την αρμόδια Πολεοδομία.
Οπως υποστηρίζει η Σοφία Μαρίνου, Υποδιευθύντρια Σχέσεων με ΜΜΕ της Cosmote, «Σε μια περίοδο που ζητούμενο είναι η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών και η ενίσχυση των επενδύσεων, ο κλάδος της κινητής τηλεφωνίας αντιμετωπίζει εξαιτίας του συστήματος αδειοδότησης των σταθμών βάσης δυσεπίλυτα προβλήματα και οδηγείται σε αδιέξοδο. Η διαδικασία αδειοδότησης στη χώρα μας καθιστά σχεδόν αδύνατη τη λειτουργία των δικτύων. Αρκεί να πούμε ότι σε αυτήν -και για μια μόνο κεραία- εμπλέκονται έως και 18 υπηρεσίες με το μέσο χρόνο πλήρους αδειοδότησης να αγγίζει τα 2,5 χρόνια».
<‘here’>
<‘Σελίδα 2: Οι μετρήσεις δεν δείχνουν κίνδυνο’>
Οι μετρήσεις δεν δείχνουν κίνδυνο
Και οι τρεις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά έχουν συνεργαστεί με ανεξάρτητους φορείς, κυρίως ακαδημαϊκά ιδρύματα, προκειμένου να διαπιστώσουν τα επίπεδα ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπουν οι κεραίες τους και να κάνουν τα στοιχεία αυτά διαθέσιμα στο ευρύ κοινό.
Το πρόγραμμα «Φάσμα», το οποίο τρέχει η Wind σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, καταγράφει όλες τις πηγές ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που υπάρχουν στο ευρύτερο περιβάλλον (ραδιοφωνία, τηλεόραση, κινητή τηλεφωνία, ιδιωτικά και δημόσια δίκτυα ηλεκτρονικών ασύρματων επικοινωνιών), ώστε τα αποτελέσματα των μετρήσεων να είναι αντιπροσωπευτικά στο σύνολό τους.
Σταθμοί του προγράμματος υπάρχουν πλέον σε περισσότερα από 50 σημεία σε όλη την Ελλάδα με πολλούς από αυτούς να βρίσκονται επάνω σε σχολεία. Εκεί δηλαδή που η επίδραση της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας διεγείρει τις περισσότερες ευαισθησίες. Το αντίστοιχο πρόγραμμα «Ερμής»της Vodafone τρέχει σε συνεργασία με το Εργαστήριο Κινητών Ραδιοεπικοινωνιών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και το Εργαστήριο Ραδιοεπικοινωνιών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Ενώ, τέλος, και η Cosmote συνεργάζεται με το Εργαστήριο Κινητών Ραδιοεπικοινωνιών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου για το πρόγραμμα «pedion24», βάσει του οποίου έχει εγκαταστήσει 120 σταθμούς μέτρησης σε 33 νομούς της χώρας. Διεθνείς Επιστημονικοί Οργανισμοί, όπως η Διεθνής Επιτροπή Προστασίας από Μη-Ιονίζουσες Ακτινοβολίες (ICNIRP) και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO), έχουν εκδώσει οδηγίες προστασίας του κοινού από την έκθεση σε ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία.
Τις συγκεκριμένες οδηγίες έχει υιοθετήσει και η Ευρωπαϊκή Ενωση με τη σύσταση που εξέδωσε στις 12 Ιουλίου 1999 (Περί του περιορισμού της έκθεσης του κοινού σε ηλεκτρομαγνητικά πεδία [0Hz-300GHz] [1999/519/EK]). Στην Ελλάδα υπάρχει σύγχρονο νομοθετικό πλαίσιο εγκατάστασης σταθμών βάσης κινητής τηλεφωνίας και ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, το οποίο βασίζεται αφενός στην Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ 1105/6-9-2000), η οποία υιοθετεί τη σύσταση της ΕΕ και αφετέρου στο Ν 3431/06 «Περί ηλεκτρονικών επικοινωνιών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 13/Α/3-2-2006), όπου καθορίζονται τα τρέχοντα όρια.
Βάσει αυτών των ορίων, τα ερευνητικά εργαστήρια δεν διαπιστώνουν υπερβάσεις σε καμία από τις μετρήσιμες περιοχές. Αντιθέτως, όπως επισημαίνει ο Ιωάννης Σάχαλος, Καθηγητής του ΑΠΘ και Διευθυντής του Εργαστηρίου Ραδιοεπικοινωνιών, «Τα αποτελέσματα των μετρήσεων είναι μερικές φορές μέχρι και 500.000 φορές χαμηλότερα των επιτρεπόμενων ορίων, όσον αφορά τις κεραίες κινητής τηλεφωνίας». Ωστόσο, το ερώτημα που απασχολεί κάποιους πολίτες και εκφράζει ο Βασίλης Οικονόμου είναι «Αν τα όρια που έχει θέσει η ΕΕ είναι ασφαλή ή έχουν τεθεί με γνώμονα την εξυπηρέτηση της ανάπτυξης των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας».
Η δυσπιστία αυτή, ουσιαστικά στρέφεται απέναντι στην επιστημονική κοινότητα, η οποία σύμφωνα με τον Β. Οικονόμου «δεν είναι πάντα αδιάβλητη». Το πιθανότερο είναι ότι η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν θα είναι ποτέ τελεσίδικη. Σε ετήσια βάση δημοσιεύονται αρκετές μελέτες, οι οποίες τάσσονται υπέρ ή κατά της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας των ασύρματων δικτύων. Βέβαια, οι περισσότερες εξ αυτών ασχολούνται με τη χρήση του τηλεφώνου και όχι με τις εκπομπές των κεραιών.
Μάλιστα, τα στελέχη των εταιρειών κινητής υποστηρίζουν ότι όσο αραιώνει το δίκτυο, λόγω μείωσης των κεραιών, τόσο οι υπάρχουσες κεραίες χρειάζεται να εκπέμπουν περισσότερο για να αναπληρώνουν το κενό. Οπως μας λέει η Αγγελική Παπαντωνίου, Διευθύντρια Εταιρικών Σχέσεων της Vodafone, «Η καθημερινή χρήση του κινητού τηλεφώνου μας έχει εξοικειώσει με τη συσκευή, όχι όμως με την τεχνολογία που απαιτείται για να μεταφερθεί η φωνή, το SMS, το ΜΜS, δηλαδή με την τεχνολογία του τηλεπικοινωνιακού δικτύου της κινητής τηλεφωνίας.
Σύμφωνα με έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί, το 70% των Ελλήνων δεν γνωρίζει ότι τα κινητά μας τηλέφωνα είναι μόνο ένα “μέρος” του δικτύου κινητής τηλεφωνίας και ότι τα κινητά τηλέφωνα δεν μπορούν να λειτουργήσουν χωρίς ένα δίκτυο κεραιών, η έκταση του οποίου εξαρτάται από τον αριθμό των συνδρομητών και τη χρήση που κάνουν. Η έλλειψη γνώσης έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός κλίματος τεχνοφοβίας και επηρεάζει και την ανάπτυξη και εξέλιξη των τηλεπικοινωνιακών υποδομών».
<‘here’>
<‘Σελίδα 3: Η κατάσταση οδηγείται σε αδιέξοδο’>
Η κατάσταση οδηγείται σε αδιέξοδο
«Για τη λύση του προβλήματος είναι απαραίτητη η πολιτική βούληση», υποστηρίζει ο Γιώργος Τσαπρούνης και συμπληρώνει ότι «αν οι διακοπές κεραιών συνεχιστούν είναι πιθανό να δημιουργηθούν προβλήματα στην εξυπηρέτηση των πελατών, όπως συνέβη στην περιοχή του Κισσάμου». Τα παράπονα για την κάλυψη της κινητής τηλεφωνίας έχουν αυξηθεί τον τελευταίο χρόνο. Κάθε κεραία που κατεβαίνει αφήνει πίσω της μια «μαύρη τρύπα», όπως ονομάζουν το κενό του δικτύου τα τηλεπικοινωνιακά στελέχη.
Η βαρύτητα μιας μαύρης τρύπας, εκτός από παράπονα, δεν αποκλείεται να έλκει και έσοδα από τις εταιρείες κινητής που έτσι και αλλιώς τον τελευταίο καιρό βλέπουν το Average Revenue Per User να μειώνεται. Οι χρήστες της κινητής τηλεφωνίας θέλουν το καλύτερο σήμα, αλλά οι ίδιοι αντιδρούν όταν βλέπουν μια κεραία στη γειτονιά τους. Αυτή η αντίθεση δεν αποκλείεται να κρίνει την έκβαση της μάχης, όπως άλλωστε συνέβη και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις.
Τα αυτοκίνητα μολύνουν την ατμόσφαιρα, το κάπνισμα προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα και κάποια φάρμακα έχουν συνδεθεί με δεκάδες θανάτους. «Θα είναι ενδιαφέρον να δούμε την έκβαση του διλήμματος των πολιτών μεταξύ καρκίνου και κινητού τηλεφώνου», λέει ο Β. Οικονόμου, χρωματίζοντας συναισθηματικά τις εξελίξεις. Η περίπτωση της Κίσσαμου στην Κρήτη, ίσως αποτελεί μια ένδειξη για τη συνέχεια. Σύμφωνα με τη Σ. Μαρίνου «Πρώτος στόχος κάθε εταιρείας είναι να παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους συνδρομητές της και να έχει ικανοποιημένους πελάτες.
Παράλληλα όμως οι εταιρείες πρέπει να συμμορφώνονται με τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης. Στην Κίσσαμο η Cosmote και οι άλλες εταιρείες κινητής, υποχρεώθηκαν να διακόψουν τη λειτουργία των κεραιών τους στην πόλη μετά από απόφαση δικαστηρίου, στο οποίο είχαν προσφύγει σύλλογοι και κάτοικοι της περιοχής. Μετά από διαβουλεύσεις με τη Δήμαρχο της Κισσάμου, και ενόψει της τουριστικής περιόδου, οι κεραίες λειτούργησαν ξανά πριν το Πάσχα.
Οι πολίτες της Κισσάμου έδειξαν πως η κινητή τηλεφωνία δεν είναι πολυτέλεια αλλά απαραίτητο αγαθό – επαγγελματικό και προσωπικό. Ελπίζουμε πως σε συνεργασία με τις τοπικές Αρχές και με διάλογο με την τοπική κοινωνία το πρόβλημα μπορεί να επιλυθεί οριστικά».
<‘here’>