Η δυνατότητα για μια επιχείρηση να μειώσει τα έξοδά της και, παράλληλα, να τονώσει την ανάπτυξή της αποτελεί, ειδικά εν μέσω κρίσης, το πιο απρόσμενο «μονοπάτι» για να... ανεβείτε το βουνό.
Ο Διευθυντής Πληροφορικής, όπως και τα υπόλοιπα ηγετικά στελέχη κάθε εταιρείας, έρχεται διαρκώς αντιμέτωπος με την πιεστική απαίτηση να μειώσει τα κόστη -τόσο της Διεύθυνσής του, όσο και του συνόλου της επιχείρησης. Πέρα από την ενοχλητική πίεση, υπάρχει και μία θετική διάσταση στη σχετική διαδικασία. Ο δραματικός περιορισμός των δαπανών σάς αποτελεί μία καλή ευκαιρία για να εξελίξετε ή και να επαναπροσδιορίσετε τη συνολική σας στρατηγική. Αλλωστε, δεν αποφασίζετε απλά πού και κατά πόσο θα μειώσετε τα έξοδα, αλλά και τι (δεν) βρίσκεται πλέον στο επίκεντρο της στρατηγικής σας. Κι ενώ αυτό μπορεί να σημαίνει ότι θα χάσετε κάποια προϊόντα, υπηρεσίες, δραστηριότητες και υπαλλήλους, δίνει παράλληλα στην εταιρεία τη δυνατότητα να γίνει δυνατότερη.
Τι να «κόψετε»
Απορρίπτουμε την άποψη ότι ο περιορισμός των δαπανών αποδυναμώνει μια επιχείρηση ή την περιορίζει. Σαφώς και αν πραγματοποιηθεί εν μέσω πανικού και χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική, μπορεί να πλήξει βαριά την ανταγωνιστικότητα. Αν όμως δοθεί η πρέπουσα προσοχή στις εταιρικές προτεραιότητες και στις μελλοντικές δυνατότητες, ο περιορισμός των δαπανών μπορεί να επιδράσει καταλυτικά, επιφέροντας εκείνη ακριβώς την αλλαγή που χρειάζεται η επιχείρηση. Δυστυχώς, πολλές εταιρείες περιορίζουν τα κόστη τους με τρόπο αναποτελεσματικό. Είτε ισομοιράζουν τις περικοπές σε όλα τα τμήματα του business, είτε δίνουν προτεραιότητα σε ζώνες υψηλού κόστους. Επιπλέον, αναζητούν βραχυπρόθεσμες μειώσεις, χωρίς να αναλογίζονται τον μακροπρόθεσμο αντίκτυπο των πράξεών τους.
Ο σωστός τρόπος αντιμετώπισης της έννοιας του κόστους είναι μέσω της αναζήτησης των «ικανοτήτων» για τις οποίες έχετε μεγαλύτερη ανάγκη και της επένδυσης μόνο σε εκείνες που θα σας φέρουν ξεκάθαρο πλεονέκτημα όσον αφορά την απήχησή σας στις πελατειακές ομάδες που σας ενδιαφέρουν περισσότερο. Η προσέγγιση αυτή εμπεριέχει έναν νέο τρόπο αντιμετώπισης των «ικανοτήτων» ως καθοριστικού παράγοντα της παραγωγικότητας, κρίσιμου συστατικού επιτυχίας και βασικού στοιχείου στον καθορισμό της στρατηγικής.
Αποφάσεις υπό πίεση
Ολα καλά και ωραία με το να προτείνει κανείς μία χειρουργικού τύπου επέμβαση στις δαπάνες η οποία λαμβάνει υπόψη τη στρατηγική και αφήνει τις κρίσιμες «ικανότητες» σώες και αβλαβείς. Είναι όμως ρεαλιστική η προσέγγιση αυτή; Αλλωστε, η χρονική πίεση για άμεση λήψη αποφάσεων που επιφέρουν μείωση κόστους είναι συνήθως πολύ μεγάλη. Αν αναζητήσουμε την απάντηση στην πράξη, θα διαπιστώσουμε ότι οι πιο δραματικές, σημαντικές και επιτυχείς μειώσεις κόστους δεν είναι εκείνες που γίνονται βάσει μιας ψυχρής (ή ψύχραιμης) οικονομικής ανάλυσης. Συμβαίνουν όταν η διοίκηση ασφυκτιά υπό την πιεστική ανάγκη για πραγματικό μετασχηματισμό. Το παραπάνω περιλαμβάνει μια γερή δόση φόβου και την απειλητική αίσθηση ότι «εάν δεν αλλάξουμε, μπορεί να μην επιβιώσουμε.» Η αίσθηση της εκτάκτου ανάγκης αποτελεί ένα δυνατό ερέθισμα για την πραγματοποίηση κρίσιμων στρατηγικών αλλαγών.
Οι περισσότερες διοικήσεις επιδεικνύουν εκπληκτική διαύγεια σχετικά με το ποιες δαπάνες είναι σημαντικές, όταν πρέπει να το κάνουν. Μπορεί οι αποφάσεις να μην είναι 100% σωστές, αλλά σίγουρα δεν θα είναι 100% λάθος. Η ευκαιρία σας -σε όλες τις εποχές, αλλά κυρίως σε περιόδους κρίσης- είναι να γίνετε δυνατότεροι μέσα από την ανάπτυξη των κρίσιμων ικανοτήτων. Ενα παραπάνω όταν οι ανταγωνιστές σας ακολουθούν την πεπατημένη για να μειώσουν τα δικά τους κόστη.
«Ικανότητες» ικανές να σας σώσουν
Στις μέρες μας, οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με σημαντικές εταιρείες και το τι τις διακρίνει, στρέφεται γύρω από τις «ικανότητες.» Για παράδειγμα, η Procter & Gamble κερδίζει επειδή ξέρει πώς να καινοτομεί και η Renault επειδή ξέρει πώς να χειρίζεται τα joint ventures. Σε ένα μεγάλο βαθμό, οι «ικανότητες» έχουν ξεπεράσει τα πάγια (όπως η τεχνολογία, το κεφάλαιο, οι εγκαταστάσεις ή τα brands) ως μέσο δημιουργίας αξίας.
Οταν αναλογίζεστε τα κόστη σας σε συνάρτηση με τις «ικανότητες,» είναι πολύ ευκολότερο να δημιουργήσετε «ικανότητες» που θα σας ξεχωρίσουν από τον ανταγωνισμό. Μια εταιρεία που διαθέτει ένα δυνατό σύνολο από «ικανότητες» είναι πολύ πιθανότερο να λανσάρει κάποιο προϊόν ή υπηρεσία που θα κάνει πάταγο στην αγορά. Η έλλειψη εστίασης σε «ικανότητες» αποτελεί το βασικότερο παράγοντα σύγχυσης σε επίπεδο στρατηγικής και δυστοκίας στη λήψη αποφάσεων.
Το κόστος και η στρατηγική στο «τραπέζι» του ΙΤ
Στο άκουσμα της λέξης «ικανότητες,» πολλοί σκέφτονται άυλα κεφάλαια, όπως οι δυνατότητες των εργαζόμενων ή η ποιότητα της εργασίας ενός τμήματος όπως εκείνο της έρευνας και ανάπτυξης. Εμείς, ωστόσο, χρησιμοποιούμε τον όρο με έναν πιο συγκεκριμένο τρόπο: Ικανότητες είναι οι δυνάμεις που θα πρέπει να έχει η επιχείρησή σας ώστε να μπορεί να είναι ανταγωνιστική. Σκεφτείτε για παράδειγμα τις βασικές ικανότητες που χαρακτηρίζουν κάποιες από τις κορυφαίες εταιρείες παγκοσμίως.
Χαρακτηριστική ικανότητα της Google δεν είναι μόνο η συντήρηση και η βελτίωση της μηχανής αναζήτησης αλλά και η συνεχής καινοτομία στον τομέα των εφαρμογών Web. Αυτές οι ικανότητες επιτρέπουν στην Google να αυξάνει διαρκώς τα έσοδά της από τις διαφημίσεις δημιουργώντας νέες υπηρεσίες τις οποίες παρέχει άνευ χρέωσης στο κοινό.
Η Nokia είναι γνωστή για τις ικανότητές της στη γρήγορη δημιουργία πρωτότυπων, στον πελατοκεντρικό σχεδιασμό και στο παγκόσμιο merchandising, σε συνδυασμό με προϊόντα που βρίσκονται πάντα ένα βήμα μπροστά από τον ανταγωνισμό όσον αφορά την ευκολία χρήσης και το κόστος.
Ως ικανότητες ορίζονται οι άνθρωποι, η γνώση, τα συστήματα, τα εργαλεία και οι διαδικασίες που -συνδεδεμένα μεταξύ τους- καθιερώνουν το δικαίωμα μιας εταιρείας να «κερδίζει» σε ένα συγκεκριμένο business. Το δικαίωμα της νίκης αποτελεί, με τη σειρά του, το δρόμο για τη βιώσιμη κερδοφορία, την αύξηση του μεριδίου αγοράς -ή και τα δύο- εφόσον οι κρίσιμες ικανότητες κάνουν τη διαφορά στη συγκεκριμένη αγορά.
Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον ίδιο κλάδο χρειάζονται τις ίδιες ικανότητες προκειμένου να κυριαρχήσουν στην αγορά τους, αυτό όμως σπάνια ισχύει. Η Apple και η Dell, για παράδειγμα, αν και δραστηριοποιούνται στην ίδια αγορά χαρακτηρίζονται από πολύ διαφορετικές ικανότητες. Η επιτυχία της Apple εξαρτάται από τη συνεχή καινοτομία σε επίπεδο προϊόντων και υπηρεσιών σε συνδυασμό με μια βαθύτερη κατανόηση του τρόπου αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με την τεχνολογία. Η επιτυχία της Dell συνίσταται στην ταχεία απόκριση, στις χαμηλού κόστους παραμετροποιήσεις και στην υψηλού επιπέδου εξυπηρέτηση πελατών.
Η στροφή προς τις ικανότητες και η κατάρτιση ενός σαφούς στρατηγικού στόχου για την ανάπτυξη της επιχείρησης κάνει τον πονοκέφαλο της μείωσης του κόστους κάπως πιο υποφερτό. Κι αυτό γίνεται αντιληπτό από όλους τους ανθρώπους της εταιρείας. Καθώς ο στόχος της επιχείρησης γίνεται πιο ξεκάθαρος, όλοι επανακτούν την αισιοδοξία τους και διακρίνουν πλέον ευκαιρίες εκεί όπου μέχρι πρότινος έβλεπαν μόνο πίεση.