Το Ι.Τ.Α., από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, λειτουργεί ως διαχρονικό εργαλείο της Αυτοδιοίκησης για την υποστήριξη των βασικών πολιτικών της μέσω στοχευμένων παρεμβάσεων που υλοποιούνται με την αξιοποίηση και τη σύνθεση της τεχνογνωσίας υψηλού επιπέδου επιστημόνων, πανεπιστημιακών, ερευνητών που δραστηριοποιούνται στον ελληνικό χώρο, υψηλής ειδίκευσης και κατάρτισης στελεχών που απαρτίζουν το προσωπικό του, αλλά και της πολύτιμης και συσσωρευμένης εμπειρίας των αιρετών που έχουν υπηρετήσει το θεσμό και μπορούν να βλέπουν τα πράγματα, ή να εντοπίζουν παραμέτρους από μια διαφορετική -απ’ αυτήν της καθαρά τεχνοκρατικής προσέγγισης- οπτική.
Η δομή του Ινστιτούτου – Διοικητικό Συμβούλιο, αποτελούμενο αποκλειστικά από αιρετούς και πρόσωπα καταξιωμένα στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, 17μελές Επιστημονικό Συμβούλιο αποτελούμενο από καταξιωμένους επιστήμονες και πανεπιστημιακούς και στελεχιακό δυναμικό αποτελούμενο από άρτια καταρτισμένους επιστήμονες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα ειδικοτήτων- διασφαλίζουν την πολιτική και επιστημονική όσμωση στην προσέγγιση των θεμάτων που απασχολούν την Αυτοδιοίκηση.
Παράλληλα, το Ι.Τ.Α. συμβάλλει αποφασιστικά στο σχεδιασμό και υλοποίηση δράσεων που προωθούν την ενσωμάτωση των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στη λειτουργία των φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και την παροχή ψηφιακών υπηρεσιών από αυτούς, καθώς και στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων κατάρτισης αιρετών και εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση που συμπληρώνουν τις δράσεις αυτές, στοχεύοντας στην ενδυνάμωση και προσαρμογή των δεξιοτήτων και της τεχνογνωσίας του ανθρώπινου δυναμικού στις διαρθρωτικές αλλαγές που πραγματοποιούνται.
Ενδεικτικά αναφέρεται ότι, στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Κοινωνία της Πληροφορίας» του Γ’ ΚΠΣ και με τη συγχρηματοδότηση του ΕΚΤ, το Ι.Τ.Α., εντός των τριών τελευταίων ετών (2007-2009):
· Υποστήριξε με επιτυχία την Κ.Ε.Δ.Κ.Ε., ως επιβλέπων φορέας, στην υλοποίηση ενός σημαντικού έργου κατάρτισης του συνόλου των περίπου 17.000 αιρετών εκπροσώπων πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης (ΠΤΑ) στις νέες τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών με στόχο την κατανόηση των δυνατοτήτων και της προοπτικής που προσφέρει η αξιοποίηση των νέων Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) τόσο για την παροχή ηλεκτρονικών υπηρεσιών προς τους πολίτες / δημότες όσο και για την εσωτερική αναδιοργάνωση των οργανισμών της ΠΤΑ, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση αποτελεσμάτων έργων όπως τα ΚΕΠ, το ΣΥΖΕΥΞΙΣ, Πληροφοριακά συστήματα Υπουργείων, Περιφερειών, Νομαρχιών και Δήμων, αλλά και την εξοικείωσή τους με τη χρήση Η/Υ.
· Υλοποίησε ως Τελικός Δικαιούχος και ως αποτέλεσμα της κατ΄εξαίρεση παράτασης του Γ΄ΚΠΣ, από τον Σεπτέμβριο του 2008 (οπότε και η σχετική Πράξη πήρε Απόφαση ΄Ενταξης) με αξιοσημείωτη ταχύτητα και αποτελεσματικότητα, το μεγαλύτερο έργο κατάρτισης και πιστοποίησης σε βασικές και προηγμένες δεξιότητες στη χρήση ΤΠΕ περισσότερων από 25.000 εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση Α΄και Β΄Βαθμού.
Στο πλαίσιο των δύο αυτών έργων, εκτός από τις ενέργειες κατάρτισης που υλοποιήθηκαν, παρήχθησαν και σημαντικά εκπαιδευτικά εργαλεία, όπως η πλατφόρμα τηλεκατάρτισης ΚΕΔΚΕ/ΙΤΑ και υψηλής ποιότητας ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα θεματικών ενοτήτων που αφορούν σε συγκεκριμένες εφαρμογές ΤΠΕ στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Έτσι το ΙΤΑ έχει δημιουργήσει μια υποδομή και μια ψηφιακή βιβλιοθήκη υψηλής προστιθέμενης αξίας για την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία μπορεί να αξιοποιηθεί πολλαπλά στο μέλλον.
Ταυτόχρονα το Ι.Τ.Α., προκειμένου να ανταποκριθεί στις υψηλές απαιτήσεις υλοποίησης των παραπάνω έργων, ανέπτυξε και εφαρμόζει από πολύ νωρίς ένα αποτελεσματικό Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου των έργων – πράξεων που αναλαμβάνει (εδώ και ένα χρόνο διαθέτει επιβεβαίωση Διαχειριστικής Επάρκειας), το οποίο, σε συνδυασμό με το έμπειρο προσωπικό που διαθέτει, του παρέχει πλήρη ετοιμότητα δραστηριοποίησης σε ευρύτερους τομείς.
Η ανάγκη μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης, που αποτελεί μια από τις κύριες συνιστώσες της πολιτικής κατά την Προγραμματική περίοδο 2007-2013 για τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης και της εξυπηρέτησης του πολίτη, γίνεται πλέον σήμερα επιτακτική.
Στο πλαίσιο αυτό το ΙΤΑ, γνωρίζοντας ότι το Ε.Π. «Ψηφιακή Σύγκλιση» του ΕΣΠΑ αποτελεί βασικό εργαλείο εφαρμογής της πολιτικής αυτής τα επόμενα χρόνια, έχει ήδη επεξεργαστεί και υποβάλει προτάσεις στοχεύοντας στην υλοποίηση παρεμβάσεων, που απευθύνονται, ή αφορούν τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μέσω των δράσεων και κατηγοριών πράξεων που χρηματοδοτεί η «Ψηφιακή Σύγκλιση».