Τα αρχηγικά καθήκοντα μπορούν να ασκηθούν με διαφορετικούς και ποικίλους τρόπους. Όπως στους μύθους του Αισώπου ένας βοσκός μπορεί να βοηθήσει στην κατανόηση του σωστού μηνύματος, καθώς η καθοδήγηση ενός τμήματος, και κατά συνέπεια και του τμήματος Πληροφορικής, μπορεί να παρομοιαστεί με την συμπεριφορά ενός βοσκού προς το κοπάδι του.
Υπάρχει ο βοσκός που ανοίγει την πόρτα και περνάει μέσα από το κοπάδι, ενώ τα πρόβατα ακολουθούν. Αυτός ασκεί τα αρχηγικά του καθήκοντα «από μπροστά». Κάποιος άλλος στέκεται πίσω από τα πρόβατα και τα «σπρώχνει» ή τα καθοδηγεί επιδεικνύοντας «υποστηρικτικό αρχηγικό στιλ». Ο τρίτος μετακινείται διαρκώς από μπροστά προς τα πίσω και μερικές φορές στέκεται στη μέση, υιοθετώντας το αρχηγικό στιλ της «αλληλεπίδρασης».
Αξίζει δε να σημειωθεί ότι για να υπάρχουν οι αρχηγοί πρέπει να υπάρχουν και αυτοί που ακολουθούν τις οδηγίες τους. Οι ανάγκες αυτών που ακολουθούν αλλάζουν ανάλογα με τις συνθήκες. Η γνώση της εφαρμογής διαφορετικών ειδών ηγεσίας μπορεί να σας βοηθήσει να ανταποκριθείτε με επιτυχία σε ποικίλες καταστάσεις.
Άλλη όψη
Ανάμεσα στις πολλές σχολές για την ηγετική συμπεριφορά υπάρχει και μία που υποστηρίζει τέσσερα διαφορετικά στιλ αρχηγικών καθηκόντων: με κατευθυντήριες οδηγίες, με διαδικασίες, με δημιουργικότητα και τέλος με διευκολύνσεις. Το κάθε ένα από αυτά συνδέεται με γνωρίσματα της προσωπικότητας του εκάστοτε αρχηγού. Άρα το να είστε, ενδεχομένως, πιο ήρεμος από κάποιον άλλο διευθυντή δεν σας καθιστά αυτόματα και καλύτερο αρχηγό.
Σημαίνει απλά ότι έχετε μεγαλύτερη κλίση προς ένα συγκεκριμένο αρχηγικό στιλ. Επίσης, μπορεί να έχετε την ευχέρεια να μάθετε και άλλα καθοδηγητικά στιλ, πιο κυριαρχικά, πιο διαισθητικά ή πιο δομημένα. Γεγονός που προκύπτει από το ότι αποκτάτε μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και εξασκείτε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα τα αρχηγικά σας καθήκοντα. Το μυστικό είναι να προσπαθήσετε να εξασκήσετε το στιλ που ταιριάζει καλύτερα με τις πτυχές της προσωπικότητας σας, τουλάχιστον μέχρις ότου νιώθετε αρκετά ασφαλής για να διευρύνετε τους ορίζοντες σας.
Δεν πρέπει να παραβλέπετε το γεγονός ότι κάποιοι τύποι αρχηγίας είναι δόκιμοι και ταιριαστοί μόνο σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ένας ολοκληρωμένος και δομημένος αρχηγός, για παράδειγμα, έχει αυξημένες πιθανότητες να επιτύχει σε καταστάσεις όπου οι διαδικασίες έχουν τον κυρίαρχο ρόλο, παραδείγματος χάριν στο να «τρέξει» μια λειτουργία. Ο «χαλαρός» αρχηγός από την άλλη, μπορεί να είναι αυτός που διαχειρίζεται με επιτυχία ένα επαγγελματικό γκρουπ ανθρώπων. Οι κυριαρχικού τύπου αρχηγοί μπορεί να είναι απαραίτητοι σε επιχειρηματικές δραστηριότητες όπου υφίσταται πραγματική ανάγκη αλλαγής.
Η ώρα της εκπαίδευσης
«Θεού θέλοντος και καιρού επιτρέποντας», κοινώς, αν το budget και ο χρόνος σας σάς το επιτρέπουν, μια εκπαίδευση, ένα σεμινάριο σε αρχηγικά θέματα θα σας βοηθήσει να καταλάβετε σε βάθος τι ακριβώς σημαίνει η θέση του Διευθυντή και πως μπορείτε να αξιοποιήσετε τις ικανότητες σας, με όρους και συνθήκες που εξυπηρετούν την δουλειά σας. Συνήθως τέτοιου είδους εκπαιδευτικά προγράμματα περιλαμβάνουν θεωρητικά επιχειρηματικά μαθήματα και διεισδύουν μέχρι την στρατηγική και τα ρίσκα που ενέχονται σε κάθε είδους επιχείρηση. Η ύπαρξη μιας καλά ανεπτυγμένης εμπορικής γνώσης και μιας άρτιας επιχειρηματικής εκπαίδευσης δεν θα σας προσφέρουν απλά αυτοπεποίθηση, αλλά θα τύχετε και αναγνώρισης και σεβασμού από τα υπόλοιπα στελέχη και τα μέλη της ομάδας σας.
Η αυτογνωσία
Το αρχηγικό σας στιλ είναι το μέσο που επικοινωνείτε. Όσο πιο μεγάλη αυτογνωσία διαθέτετε τόσο πιο αποτελεσματικά θα εργάζεστε. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει με ακρίβεια να γνωρίζετε:
- Τι σας αρέσει
- Ποιες είναι οι προτιμήσεις σας
- Ποιοι είναι οι στόχοι σας
- Πόσο παρακινείστε για να τους πετύχετε
Αναρίθμητα τεστ και ερωτηματολόγια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε την προσωπικότητα και τις προτιμήσεις σας. Είναι ευρέως προσβάσιμα σε βιβλία, στο διαδίκτυο, σε γραφεία συμβούλων, αλλά και από άλλες πηγές. Οι έρευνες επίσης, μπορούν με τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματά τους, να αποτελέσουν χρήσιμα εργαλεία. Μπορείτε να συνδυάσετε πληροφορίες από όλες αυτές τις πηγές για να αποκτήσετε ένα εξατομικευμένο σημείο αναφοράς και επιδόσεων.
Ηγετικά προσόντα
Οι ευκαιρίες για ανάληψη διευθυντικών καθηκόντων συνήθως προκύπτουν με απρόβλεπτους τρόπους και πολλές φορές όταν δεν το περιμένετε. Βέβαια, σε μικρά επαγγελματικά περιβάλλοντα τέτοιες ευκαιρίες μπορεί να προκύψουν συχνότερα. Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις το καλύτερο είναι να ξεκινήσετε με μια ανάλυση της κατάστασης. Αποφασίστε τι χρειάζεται και πως μπορείτε να το πετύχετε.
Ορισμένες θέσεις ηγεσίας απαιτούν να θέσετε αντικειμενικούς στόχους για να ακολουθήσουν οι άλλοι. Σε τέτοιες περιπτώσεις ο προγραμματισμός, η συμβουλή και το team building είναι καθοριστικοί παράγοντες επιτυχίας. Συχνά οι διευθυντές πρέπει να λειτουργούν ως μεσάζοντες μεταξύ δύο ομάδων, αυτών που περιμένουν τα αποτελέσματα και αυτών που τα παραδίδουν. Προσπαθήστε να επιλέξετε ομάδες που έχουν καλή ισορροπία μεταξύ ικανών managers και ενεργητικά και πιστά μέλη ομάδας. Οι ομάδες χρειάζονται αδιάλειπτα, θετικά επίπεδα ενέργειας για να παραμένουν συμπαγείς.
Επίσης, σοφή επιλογή αποδεικνύεται το να διαλέγετε τα άτομα με βάση το ταλέντο και όχι την φιλία ή άλλους κοινωνικούς παράγοντες. Αν δοκιμάζετε νέα συστήματα ή προσεγγίσεις, φροντίστε να έχετε γύρω σας τους σωστούς ανθρώπους, να δημιουργήσετε ένα υποστηρικτικό πλαίσιο εργασίας και να καταγράψτε τη διαδικασία ώστε να μπορείτε αργότερα να αξιολογήσετε αυτό που έχετε κάνει.
Συνηθισμένα λάθη
Ένα από τα πιο συνηθισμένα λάθη, σε επίπεδο ηγετικών καθηκόντων, γίνεται από αυτούς που αναλαμβάνουν ένα διευθυντικό ρόλο και προσπαθούν να αντιγράψουν την συμπεριφορά κάποιου διευθυντή που σέβονται, κυρίως γιατί έτσι έχουν ένα εύκολο πρότυπο. Αυτό όμως μπορεί να προκαλέσει λανθασμένες εντυπώσεις του πως είστε στην πραγματικότητα ή ακόμα χειρότερα μπορεί να γελοιοποιηθείτε στην προσπάθεια σας να μιμηθείτε ένα ξένο προς την προσωπικότητα σας στιλ. Αυτό που πρέπει να κάνετε είναι να κατανοήσετε τι είναι αυτό που σέβεστε στους άλλους και πως μπορείτε εσείς να το εφαρμόσετε. Αν δεν πετύχει μην φοβάστε να δοκιμάσετε μια νέα προσέγγιση.
Στην κατηγορία των συνηθισμένων λαθών ανήκει και το ότι ορισμένοι άνθρωποι ελπίζουν ότι έχουν έμφυτα ηγετικά προσόντα και δέχονται τέτοιες θέσεις χωρίς να έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση ή την ανάλογη πνευματική κατάσταση. Η προσέγγιση «κολύμπα ή αλλιώς θα βουλιάξεις» πετυχαίνει μερικές φορές, αλλά σίγουρα όχι πάντα. Η καλλιέργεια των ηγετικών προσόντων και η αύξηση της αυτογνωσίας για τις ακριβείς ικανότητες σας είναι πιο πιθανό να συντελέσουν στην επιτυχία σας. Κάτι τέτοιο θα σας δώσει περισσότερες δυνατότητες να κάνετε λάθη χωρίς να πληγεί η αξιοπιστία σας.