Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, ο όγκος των ηλεκτρονικών τιμολογίων αυξάνεται συνεχώς και τώρα έχει ξεπεράσει τα 6 εκ. τιμολόγια το χρόνο (περίπου 2,5% του συνολικού όγκου, ηλεκτρονικών και μη).
Το πολύ ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η χώρα μας τοποθετείται, σύμφωνα με επίσημα δεδομένα της ΕΕ, πάνω από το μέσο όρο των (κυρίως δυτικών) ευρωπαϊκών κρατών στο e-invoicing, παρόλο που βάσει νόμου δεν είναι ακόμη υποχρεωτική η εφαρμογή του, αν και θα έπρεπε. Η καλή θέση που κατέχουμε είναι απόρροια της ιδιωτικής πρωτοβουλίας και της πρωτεύουσας ανάγκης των επιχειρήσεων για σταθερή μείωση του κόστους λειτουργίας τους.
Συνεχώς, περισσότερες επιχειρήσεις αποφασίζουν να κάνουν πράξη την ηλεκτρονική τιμολόγηση, εφόσον τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι κάθε έντυπο σχετικό παραστατικό έχει κόστος περίπου 4-5 ευρώ, ενώ το αντίστοιχο ηλεκτρονικό -στην πλειοψηφία των περιπτώσεων- λιγότερο από 1 ευρώ! Θεωρητικά, από την αρχή του τρέχοντος έτους, θα έπρεπε να είναι υποχρεωτική η εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης.
Παρόλα ταύτα, το ασαφές θεσμικό πλαίσιο είναι ανασταλτικός παράγοντας για την άμεση υιοθέτησή της. Ασαφές, λοιπόν το θεσμικό πλαίσιο, το οποίο θα καθορίσει τα επόμενα στάδια και θα συγκεκριμενοποιήσει το πρόγραμμα ενεργοποίησης των επιχειρήσεων για την υποχρεωτική εφαρμογή της ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Το πρόγραμμα θα πρέπει να περιλαμβάνει εμπεριστατωμένη ενημέρωση προς την επιχειρηματική κοινότητα και χρονοδιαγράμματα, καθώς και επιπλέον κίνητρα.
Το πλαίσιο
Σύμφωνα με το Ελληνικό Νομικό Πλαίσιο, για την έκδοση ενός τιμολογίου που εκδίδεται με μηχανογραφικά μέσα (μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή) για να διασφαλιστεί η γνησιότητα, η ακεραιότητα και η προέλευση του τιμολογίου πρέπει να συνοδεύεται υποχρεωτικά από την Προηγμένη Ασφαλή Ηλεκτρονική Ψηφιακή Σύνοψη.
Για όλα τα ανωτέρω, απαιτείται το βασικό δομικό στοιχείο της ηλεκτρονικής υπογραφής. Είναι απαραίτητη η ύπαρξη προτυποποιημένης μεθόδου ηλεκτρονικής υπογραφής για την υλοποίηση και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης. Η εν λόγω μέθοδος επιβάλλεται να τηρεί όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις ασφαλείας και εγκυρότητας της υπηρεσίας.
Επιπλέον, έως σήμερα δεν έχουν υλοποιηθεί συγκεκριμένες λύσεις για την ηλεκτρονική διασύνδεση κρατικών φορέων (π.χ. ΓΓΠΣ) με τους εκδότες παραστατικών (τιμολογίων και δελτίων αποστολής) και συνεπώς δεν μπορεί να γίνει άμεση διασταύρωση στοιχείων, να ελεγχθεί η ροή του ΦΠΑ και να υπάρξει αυτόματος και άμεσος έλεγχος τιμολογίων.
Οσον δε αφορά στο φορολογικό μηχανισμό, υπάρχει δυσκολία στην πλήρη διασφάλιση της διαφάνειας των συναλλαγών. Η χρήση της Προηγμένης Ασφαλούς Ηλεκτρονικής Ψηφιακής Σύνοψης εξασφαλίζει ότι τα δεδομένα ενός τιμολογίου είναι ακέραια μόνο στην περίπτωση κατά την οποία αυτά βρίσκονται εντός της Ειδικής Ασφαλούς Φορολογικής Διάταξης Σήμανσης Στοιχείων.
Ομως, τα αρχεία a.txt και b.txt, που χρησιμοποιούνται για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, όταν εξαχθούν από την Ειδική Ασφαλή Φορολογική Διάταξη Σήμανσης Στοιχείων προς αποστολή, μπορούν να παραποιηθούν ή/και να αναδημιουργηθούν κατά βούληση, χρησιμοποιώντας απλά κρυπτογραφικά εργαλεία που παράγουν συνόψεις ηλεκτρονικών αρχείων.
Ολα τα παραπάνω αφορούν σε υποδομές και συστήματα, τα οποία όμως για να λειτουργήσουν χρειάζονται και τον ανθρώπινο παράγοντα. Οταν οι υποδομές είναι στη θέση τους και λειτουργούν, το προσωπικό όλων των εμπλεκόμενων θεσμικών φορέων θα πρέπει να ενημερωθεί και να εκπαιδευτεί σε βάθος.
Τελευταίο αλλά όχι ήσσονος σημασίας θέμα, είναι ότι ενώ γίνεται λόγος για την ηλεκτρονική τιμολόγηση, δεν αναφέρεται πουθενά το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής. Η απόφαση του 2006 που επιτρέπει την ηλεκτρονική τιμολόγηση δεν περιλαμβάνει τα δελτία αποστολής, ή τον συνδυασμό τιμολόγιο-δελτίο αποστολής (ο συγκεκριμένος τύπος συναντάται στην πλειοψηφία των εταιρειών) και άρα υπάρχει η αδυναμία σύνδεσης του Δελτίου Αποστολής με την ηλεκτρονικοποίηση της διαδικασίας τιμολόγησης. Δεδομένου ότι τα οφέλη για το κράτος και την επιχειρηματική κοινότητα είναι εξέχουσας σημασίας, θα πρέπει οι δράσεις κεντρικού σχεδιασμού για την υιοθέτηση της ηλεκτρονικής τιμολόγησης να είναι άμεσες και αποτελεσματικές.
Η ιδιωτική πρωτοβουλία δεν είναι η πρώτη φορά που στηρίζει και εφαρμόζει τις οδηγίες της ΕΕ, η δημιουργία και θεσμοθέτηση όμως των δομών αποτελεί βασικό έρεισμα, το οποίο στην πραγματικότητα πυροδοτεί την ανάπτυξη μιας χώρας.
Ο Θοδωρής Πούλιας είναι Business Solutions Division Manager στη Uni Systems και μέλος της Ομάδας Εργασίας του ΣΕΒ για την ηλεκτρονική τιμολόγηση