Κώστας Καμποσιώρας, Accenture: Every business is a technology business

Με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης Accenture Technology Vision 2021, μιλήσαμε με τον Κώστα Καμποσιώρα, επικεφαλής του τομέα Τεχνολογίας για την Accenture στην Ελλάδα, ο οποίος ρίχνει φως στις ευκαιρίες και στις προκλήσεις για τις επιχειρήσεις στη μετά COVID-19 εποχή, υπό το πρίσμα πάντα της τεχνολογίας.

Κάθε χρόνο η Accenture δημοσιεύει την ετήσια μελέτη Technology Vision, η οποία αποτελεί έναν ασφαλή οδηγό για τις επιχειρήσεις που αναζητούν τρόπους να κινηθούν προς το μέλλον. Ωστόσο, φέτος, η πανδημία δημιούργησε ένα ξεχωριστό πλαίσιο. Και όπως εύστοχα έθεσε ο κύριος Καμποσιώρας στο περιθώριο της συνομιλίας που είχαμε μαζί του, «το disruption που επέφερε η πανδημία είναι για όλους μας μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των επιχειρήσεων, μια ευκαιρία να οραματιστούμε εκ νέου τον κόσμο μας».
Η φράση αυτή, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι η Accenture είναι μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα και παγκοσμίως στο management και technology consulting, κάνει κατανοητό γιατί τα εις βάθος insights που δίνει ο Κώστας Καμποσιώρας έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα.

netweek: Πώς αντιμετωπίσατε το 2020 και τις ιδιαίτερες καταστάσεις που δημιούργησε; Ποιος ήταν ο ρόλος της τεχνολογίας και ποιο ρόλο κλήθηκε να αναλάβει η Accenture απέναντι στους πελάτες της;
Κώστας Καμποσιώρας: Με μία πρόταση θα έλεγα ότι… η πανδημία μας εκτόξευσε στο μέλλον! Οι περισσότερες επιχειρήσεις είχαν ήδη ξεκινήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, αλλά η πανδημία τις ώθησε να συμπιέσουν σημαντικά τη διάρκειά του, με την τεχνολογία να αποτελεί σανίδα σωτηρίας, επιτρέποντας νέους τρόπους εργασίας και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Και όλα αυτά έγιναν σε ρυθμό και σε κλίμακα που παλιότερα, πιθανότατα, θα τα αντιμετωπίζαμε ως «σενάριο επιστημονικής φαντασίας».
Σε κάθε περίπτωση ο αντίκτυπος της πανδημίας ήταν διαφορετικός ανάλογα με τον κλάδο και την ψηφιακή ωριμότητα κάθε οργανισμού.

Στη δική μας περίπτωση, το πρόσημο ήταν θετικό. Καταρχάς, ήμασταν έτοιμοι σε επίπεδο υποδομών αλλά και τρόπου λειτουργίας, καθώς είχαμε ήδη εντάξει στις πρακτικές μας την τηλεργασία και είχαμε συνηθίσει να δουλεύουμε απομακρυσμένα λόγω του παγκόσμιου χαρακτήρα της εταιρείας. Ωστόσο, και για εμάς ήταν μια πρωτόγνωρη κατάσταση, καθώς σε χρόνο μηδέν βρεθήκαμε όλοι να δουλεύουμε από το σπίτι. Σε επίπεδο πελατών τώρα -μεγάλοι οργανισμοι από όλους τους κλάδους- κληθήκαμε άμεσα να δώσουμε τεχνογνωσία και λύσεις, συμβάλλοντας τόσο στην αντιμετώπιση της αρχικής κατάστασης όσο και στα στρατηγικά πλάνα ψηφιακού μετασχηματισμού που επιταχύνθηκαν απόρροια της πανδημίας. Μετά τους πρώτους 2-3 μήνες, όπου ξεπεράστηκε αν θέλετε το «αρχικό σοκ», οι πελάτες μας άρχισαν να βλέπουν την κρίση ως ευκαιρία. Συνολικά, η πανδημία έχει δώσει τεράστια ώθηση σε συγκεκριμένους κλάδους, με την αγορά του IT να είναι ανάμεσα στις άμεσα ωφελούμενες. Έχουμε μπροστά μας μια διετία-τριετία στην οποία αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω αυτή η αναπτυξιακή πορεία.

Ποια είναι η παρακαταθήκη που μένει από την εμπειρία του 2020 ως προς την αξιοποίηση της τεχνολογίας στη διαμόρφωση επιχειρηματικής στρατηγικής; Δημιουργήθηκαν ευκαιρίες για τους πρωτοπόρους; Έχει αλλάξει η φιλοσοφία των επιχειρήσεων;
Θα ξεκινήσω με ένα προσωπικό παράδειγμα: Πήγαινα κάθε εβδομάδα στο super market, ενώ λόγω της πανδημίας προτίμησα να παραγγέλνω online. Διαπίστωσα ότι αυτό ήταν μια μεγάλη ευκολία, καθώς κερδίζω δύο ώρες, κάνοντας μερικά μόνο clicks μέσα από το κινητό ή το tablet. Το παραπάνω είναι ένα απλό παράδειγμα, το οποίο έχει αντίστοιχες προεκτάσεις παντού. Νομίζω η βασική παρακαταθήκη συνοψίζεται στο νέο μας motto «Let there be change». Όλα άλλαξαν και όλα θα συνεχίζουν να αλλάζουν. Διανύουμε μια εποχή όπου η μοναδική σταθερά είναι η αλλαγή. Οφείλουμε λοιπόν όλοι μας να αγκαλιάσουμε την αλλαγή και να επαναπροσδιορίσουμε το μέλλον μας. Είναι ιδανική ευκαιρία να οραματιστούμε τον κόσμο μας, τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, από την αρχή.

Οι πρωτοπόροι, όσοι κινούνται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα επωφεληθούν περισσότερο. Και φυσικά εδώ η τεχνολογία έρχεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο. Είδαμε πολλά επιτυχημένα παραδείγματα και στη χώρα μας.Εταιρείες, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου, να κινούνται γρήγορα και αποφασιστικά αξιοποιώντας την τεχνολογία. Βιώσαμε μια έντονη στροφή σε online κανάλια, mobile εφαρμογές, πρωτοβουλίες e-commerce, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υπηρεσίες, κινήσεις οι οποίες αναμένεται να αποφέρουν μεγάλα οφέλη μακροπρόθεσμα.

Επιστρέφοντας στην αφορμή για τη συνέντευξή σας, τη μελέτη Technology Vision, ποιες είναι οι τεχνολογικές τάσεις που διαβλέπετε;
Το ερώτημα που μας απασχολεί είναι ποιες επιχειρήσεις θα βγουν νικήτριες από την περιπέτεια της πανδημίας. Βάσει των αναλύσεών μας, βλέπουμε τρεις βασικούς πυλώνες στους οποίους θα πρέπει να κινηθούν οι επιχειρήσεις. Πρώτον, οι αυριανοί ηγέτες θα είναι εκείνοι που θα θέτουν την τεχνολογία στο επίκεντρο της επιχειρηματικής τους στρατηγικής και γι’ αυτό λέμε ότι «Every business is a technology business». Δεύτερον, οι ηγέτες θα είναι αυτοί που δε θα περιμένουν απλώς «μια νέα κανονικότητα», αλλά αυτοί που θα δημιουργούν το δικό τους μέλλον.
Η προσέγγιση του «smart follower» έχει παρέλθει. Τέλος, οι ηγέτες θα σχεδιάζουν και θα εφαρμόζουν την τεχνολογία κατάλληλα ώστε να δημιουργούν ευρύτερο θετικό αντίκτυπο, συμβάλλοντας ενεργά σε έναν πιο βιώσιμο και συμπεριληπτικό κόσμο, όπως προστάζει η τωρινή συγκυρία και συνολικά η κοινωνία.

Στη βάση αυτή, ξεχωρίζουμε πέντε τάσεις:
Stack Strategically: Architecting a Better Future: Οι εταιρείες θα ανταγωνίζονται σε επίπεδο αρχιτεκτονικής συστημάτων πληροφορικής, καθώς η αρχιτεκτονική μεταφράζεται σε ευελιξία και δυναμική σε κάθε οργανισμό, κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα σε επιχειρηματική-τεχνολογική στρατηγική πιο δυσδιάκριτη.
Mirrored World: The Power of Massive, Intelligent, Digital Twins: Ο συνδυασμός δεδομένων και ευφυίας για την αναπαράσταση του φυσικού κόσμου στον ψηφιακό -μέσα από αυτό που λέμε ψηφιακά δίδυμα- θα ξεκλειδώσει νέες ευκαιρίες για συνεργασία και καινοτομία, δίνοντας την δυνατότητα να αναπαραστήσουμε και να αξιολογήσουμε μοντέλα εργοστασίων, αλυσίδων εφοδιασμού κλπ.
I, Technologist: The Democratization of Technology: Κάθε υπάλληλος έχει άμεση πρόσβαση σε προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία και συνεπώς τη δυνατότητα να καινοτομεί, βελτιστοποιώντας διαρκώς τη δουλειά και την καθημερινότητά του. Επομένως, η καινοτομία θα βλέπουμε ολοένα και περισσότερο να προκύπτει από κάτω προς τα πάνω.
Anywhere, Everywhere: Bring Your Own Environment: Από το BYOD περνάμε στο BYOE, μια εποχή όπου οι επιχειρήσεις μπορούν να επεκτείνουν τα όρια τους και να επαναπροσδιορίσουν συνολικά τη λειτουργία τους, δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους τους να εργάζονται από οπουδήποτε.
From Me to We: A Multiparty System’s Path Through Chaos Τα Multiparty Systems (όπως το Blockchain) αποτελούν ώριμες λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα και να θέσουν νέα μοντέλα οικοσυστημάτων.

Πώς εκτιμάτε και τι προτείνετε σε ό,τι αφορά το μοντέλο της εργασίας από παντού;
Η πανδημία απέδειξε ότι η τηλεργασία λειτουργεί και είμαι πεπεισμένος ότι στη µετα-covid εποχή θα υπάρξει ένα υβριδικό μοντέλο ερ-γασίας. Είναι κάτι που ακούω και σε συζητήσεις με πελάτες μας, ακόμα και σε οργανισμούς οι οποίοι πριν την πανδημία ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικοί απέναντι στην τηλεργασία.
Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν οφέλη για όλους: Αφενός οι εργαζόμενοι δε χρειάζεται να μετακινούνται, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα, δουλεύουν από την άνεση του σπιτιού τους κοντά στις οικογένειές τους και αφετέρου οι εταιρείες είναι σε θέση να περιορίσουν τις επενδύσεις τους σε κτιριακές υποδομές. Από την άλλη μεριά, η τηλεργασία δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθολικά γιατί συνεπάγεται προκλήσεις. Είμαστε κοινωνικά όντα, έχουμε ανάγκη την επικοινωνία και τη διάδραση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λόγω της πανδημίας, αναδύθηκαν διάφορα θέματα ψυχικής υγείας σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Στην πράξη, βλέπουμε επίσης ότι είναι δύσκολο στους νέους εργαζόμενους να προσαρμοστούν γρήγορα και να αποκτήσουν την κουλτούρα του οργανισμού σε ένα 100% μοντέλο τηλεργασίας. Είναι κάτι που έχουμε δει κι εμείς καθώς στη διάρκεια της πανδημίας έχουμε προσλάβει δεκάδες νέους συναδέλφους, οι οποίοι εντάχθηκαν στο δυναμικό μας μέσω μιας 100% online διαδικασίας.
Άρα λοιπόν η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Μένει απλά να δούμε σε τι αναλογία (σπίτι/γραφείο) θα εφαρμοστεί. Κάτι που φυσικά είναι συνάντηση του κλάδου, της κουλτούρας και των αναγκών της εκάστοτε εταιρείας.

Πρόσφατα ανακοινώσατε τη μεγάλη επένδυση αξίας $3 δισ., Accenture Cloud First, η οποία είναι ήδη σε εξέλιξη, με χρονικό βάθος 3 ετών. Τι σηματοδοτεί;
Οι υπηρεσίες cloud ήταν και είναι ένα μεγάλο κομμάτι της δραστηριότητάς µας παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό, η Accenture Cloud First αποτελεί μια νέα δομή παροχής πολλαπλών υπηρεσιών με 70.000 επαγγελματίες cloud. Συγκεντρώνει την πλήρη δύναμη, εύρος και γνώση της Accenture σε επίπεδο κλάδων, τεχνολογιών και συνεργασιών, εστιάζοντας στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να μεταβούν στο cloud με μεγαλύτερη ταχύτητα και να επιτύχουν μεγαλύτερη αξία. Ως ελληνικό γραφείο έχουμε ήδη αναπτύξει τη δική μας τοπική δομή και είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να μεταβούν επιτυχημένα στο cloud, αξιοποιώντας την τοπική και διεθνή εμπειρία μας. Για εμάς το cloud δεν είναι απλά ένα µέσο µετάβασης της υπολογιστικής ισχύος, αλλά ένα βασικό εργαλείο και εφαλτήριο για την επίτευξη και την ενίσχυση του ψηφιακού µετασχηµατισµού. Προσφέρουμε μια ολιστική στρατηγική προσέγγιση θέτοντας συγκεκριμένες προϋποθέσεις επιτυχίας. Το cloud δε μπορεί να μεταφραστεί σε μια «one size fits all» λύση. Ανάλογα με τον κλάδο, την ψηφιακή ωριμότητα, τις δυνατότητες και τους στόχους κάθε οργανισμού, η προσέγγιση οφείλει να είναι διαφορετική.
Παράλληλα οφείλουμε να εστιάσουμε στην καινοτομία, όπως ΑΙ, Machine Learning, APIs κλπ, τομείς στους οποίους οι cloud hyperscalers επενδύουν τεράστια ποσά ετησίως. Συνεπώς, όταν μια επιχείρηση είναι στο cloud μπορεί ευκολότερα να ενσωματώσει και να αξιοποιήσει αυτά τα εργαλεία. Και φυσικά είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι καθώς το τελευταίο διάστημα είναι σε εξέλιξη σειρά επενδύσεων στη χώρα μας αναφορικά με το cloud, γεγονός που δημιουργεί ένα εξαιρετικό momentum για τις επιχειρήσεις και την οικονομικά συνολικά.

Σχολιάζοντας τη μελέτη «Navigating the Barriers to Maximizing Cloud Value» παρατηρήσατε ότι δεν «καταφέρνουν όλες οι εταιρείες να ξεκλειδώσουν τις δυνατότητες και τη δυναμική του Cloud». Θεωρώ ότι η παρατήρηση αυτή είναι ιδιαίτερα εύστοχη και αγγίζει το θέμα στο επίκεντρό του. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Η μελέτη αυτή κατ’ ουσίαν αποδεικνύει στην πράξη όλα όσα αναφέραμε πριν. Υπάρχει μεγάλο buzz γύρω από το cloud. Όλοι -λίγο ή πολύ- θέλουν να το αξιοποιήσουν, αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι παρά τις μεγάλες επενδύσεις που γίνονται από τις επιχειρήσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, η πλειοψηφία αυτών αδυνατεί να καρπωθεί τα αναμενόμενα οφέλη. Γιατί όμως; Όπως έδειξε η μελέτη, η έλλειψη δεξιοτήτων, ο κίνδυνος ασφάλειας και συμμόρφωσης, οι απαρχαιωμένες υποδομές με legacy συστήματα και μεγάλη διασπορά εφαρμογών καθώς και η έλλειψη ευθυγράμμισης μεταξύ των τμημάτων πληροφορικής και του business αποτελούν τις βασικές αιτίες.

Εμείς ως Accenture προτείνουμε και ακολουθούμε 4 βασικές κατευθυντήριες γραμμές. Αρχικά, οι επιχειρήσεις οφείλουν να εστιάσουν στην επιχειρηματική αξία, αναπτύσσοντας μια στρατηγική cloud, που βασίζεται σε ολοκληρωμένα και οικονομικά βιώσιμα business cases. Αυτό προϋποθέτει την κατάργηση των silos ανάμεσα στις διευθύνσεις. Πρόσθετα, είναι απαραίτητη η αναβάθμιση δεξιοτήτων και ετοιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού, σε συνδυασμό με νέα λειτουργικά μοντέλα, με στόχο το μετασχηματισμό και τη βελτίωση του τρόπου εργασίας για την καλύτερη ανταπόκριση στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Στο σημείο αυτό υπεισέρχονται τα δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη, που συμβάλλουν στην ανάλυση και ανάδειξη δεδομένων και πληροφοριών που έχουν «παγιδευτεί» στα απαρχαιωμένα συστήματα, μέσω της αξιοποίησης των μοντέλων δεδομένων στο cloud.
Και τέλος, είναι η κατάλληλη στιγμή για συμμαχίες για την αξιοποίηση των δεξιοτήτων και της εμπειρίας στρατηγικών συνεργατών με στόχο την επέκταση και βελτίωση των δυνατοτήτων της επιχείρησης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η λύση των Cloud-managed services αποτελεί συχνά μια εξαιρετική επιλογή για εταιρείες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες δεξιότητες και υπηρεσίες με συγκριτικά χαμηλότερο κόστος.

Οι προβλέψεις για cyber επιθέσεις το επόμενο διάστημα είναι δυσοίωνες. Πώς σχολιάζετε το διαμορφούμενο τοπίο στην Ασφάλεια;
To Security είναι ένας τομέας ιδιαίτερα σημαντικός και οι οργανισμοί δεν πρέπει να το δουν ως κάτι ξεχωριστό. Οτιδήποτε γίνεται σε τεχνολογικό επίπεδο πρέπει να αναπτύσσεται για να είναι ασφαλές. Όσο περισσότερο “digital” γίνονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες, τόσο περισσότερο εκτεθειμένες είναι σε κινδύνους. Έτσι, η ασφάλεια πρέπει να είναι ενσωματωμένη σε οτιδήποτε λαμβάνει χώρα σε τεχνολογικό επίπεδο, σε κάθε τεχνολογική υλοποίηση. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το Cloud, οι τεράστιες επενδύσεις που έχουν γίνει στον τομέα από τους hyperscalers συμβάλλουν στον τομέα και προφυλάσσουν από ένα μέρος πιθανών κυβερνοεπιθέσεων.
Η ασφάλεια ωστόσο πρέπει να υπάρχει και στην κουλτούρα κάθε οργανισμού και να μην περιορίζεται στα συστήματα μόνο. Αν παρατηρήσετε, οι περισσότερες επιθέσεις δεν στοχεύουν τους servers, αλλά τους ανθρώπους, βρίσκοντας τρωτά σημεία από λάθη και παραλείψεις τους. Συνεπώς, το security δεν αφορά μόνο τον κώδικα αλλά πρωτίστως είναι θέμα εταιρικής κουλτούρας.
Γενικά βλέπουμε ότι οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου αλλάζουν διαρκώς τις τακτικές τους για να επωφεληθούν από νέες αδυναμίες και ευπάθειες. Στο μέλλον, θα πρέπει να αναμένουμε μια περισσότερο προκλητική συμπεριφορά από την πλευρά τους. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες καλούνται άμεσα να ενισχύσουν τους απαραίτητους ελέγχους και επενδύσεις προκειμένου να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τους ανθρώπους τους και παράλληλα να κατανοήσουν και να αποφύγουν τις κυβερνοαπειλές.

Να κλείσουμε την κουβέντα μας με την παρουσία της Accenture στη Θεσσαλονίκη, μια εξαγγελία που είχε γίνει από την εταιρεία σας πριν από ένα έτος, περίπου, μέσα από τις σελίδες του netweek;
Η απόφαση για τη δημιουργία του hub ήταν αποτέλεσμα της διαρκούς ανάπτυξης των εργασιών μας που δημιουργεί μεγάλες ανάγκες στελέχωσης, ειδικά στο τομέα του ΙΤ. Είναι κοινό μυστικό ότι στη χώρα μας αλλά και διεθνώς παρατηρείται μεγάλο χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στελεχών με τεχνολογική κατάρτιση. Στην επιλογή της Θεσσαλονίκης, μεγάλο ρόλο έπαιξαν τα πολύ καλά Πανεπιστήμια και το ικανό ανθρώπινο δυναμικό που υπάρχει στη βόρεια Ελλάδα.
Έχουμε παρουσία ενός έτους εκεί και φιλοδοξούμε μελλοντικά το hub να εξυπηρετεί και τα άλλα γραφεία της Accenture στην Ευρώπη, αποτελώντας αν θέλετε ένα ακόμα εξαγωγικό πυλώνα της Accenture -παράλληλα με το Παγκόσμιο Κέντρο Applied Intelligence που διατηρούμε στην Αθήνα. Για το λόγο αυτό, στις προτεραιότητές μας είναι μέσα στα επόμενα δύο έτη να προσλάβουμε περισσότερα από 200 άτομα στο νέο hub της Θεσσαλονίκης, αξιοποιώντας και την ώθηση που γνωρίζει η αγορά. Είναι σημαντικό ότι η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σταδιακά σε κέντρο καινοτομίας στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που επισφραγίζεται και από τις επενδύσεις άλλων πολυεθνικών οργανισμών.

Καθετοποίηση της Πληροφορικής

Η νέα κανονικότητα έχει κάποιες ιδιαιτερότητες, οι οποίες την διαφοροποιούν από αυτό που ίσως φανταζόμασταν ότι θα ίσχυε πριν ένα χρόνο ή το καλοκαίρι του 2020. Για παράδειγμα, συντίθεται ήδη από τους τρόπους λειτουργίας των επιχειρήσεων σε πραγματικό χρόνο. Μπορούμε, δηλαδή, να υποστηρίξουμε, με σχετική ασφάλεια, ότι ήδη βιώνουμε την επόμενη ημέρα της λήξης των περιοριστικών μέτρων για την ανάσχεση μετάδοσης της COVID-19. Νομίζω ότι έχει αρχίσει να γίνεται περισσότερο σαφές το τι εννοώ, ακόμη και στους λιγότερο υποψιασμένους. Οι πρωτοπόρες επιχειρήσεις έχουν αξιοποιήσει την πανδημία για να προάγουν τους τρόπους λειτουργίας τους, να γίνουν περισσότερο ανθεκτικές απέναντι σε παρόμοιες, ή και εντελώς διαφορετικές κρίσεις. Και περισσότερο ευέλικτες. Όμως, οι καινοτομίες που έχουν λάβει χώρα και συνεχίζουν να βρίσκονται σε εξέλιξη, δεν αφορούν μόνο περιόδους κρίσεων. Σε πολλαπλούς τομείς των επιχειρηματικών διεργασιών, οι νέες μέθοδοι που έχουν υιοθετηθεί προς την κατεύθυνση αξιοποίησης των ψηφιακών δυνατοτήτων που προσφέρει η Πληροφορική, αναμένεται να αποτελέσουν σημαντικό πλεονέκτημα προς την μεγέθυνση του κύκλου εργασιών, κερδών και μεγιστοποίησης της παραγωγικότητας.

Αν επιχειρήσω να συνοψίσω τις αλλαγές που έχουν επέλθει στον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων κάτω από έναν τίτλο που εν δυνάμει μπορεί να τις περιγράφει ολιστικά και να αντικατοπτρίζει το σύνολό της επίδρασής τους, θα έδινα σε αυτές τον τίτλο του άρθρου που διαβάζετε, “Καθετοποίηση της Πληροφορικής”. Στις πρωτοπόρες επιχειρήσεις αυτό είναι πολύ πιθανό να συνέβαινε, τώρα όμως η αλλαγή γίνεται εμφανής σε πολλούς περισσότερους, και όχι μόνο σε αυτούς που έχουν την ικανότητα να διαβλέπουν τις εξελίξεις. Η Πληροφορική δεν είναι ένα “τμήμα” ενός οργανισμού, αλλά αποτελεί λειτουργικό, οργανικό μέρος όλων των επιμέρους τμημάτων συμβάλλοντας στην αποδοτικότητα και την ανθεκτικότητα.
Μετά τo ξέσπασμα (όχι το τέλος) της COVID-19, ο ρόλος της τεχνολογίας έχει γίνει κάτι περισσότερο από σαφής σε κάθε επιχειρηματικό τομέα. Όπως χαρακτηριστικά λέει ο Κώστας Καμποσιώρας στο Cover Story του τεύχους Απριλίου 2021, “Every Business is a Technology Business” και το breakthrough event που το έκανε αυτό φανερό είναι η πανδημία.

 

Αριστείδης Σωτηρόπουλος: Προς ανανέωση εξοπλισμού – αναβάθμιση υπηρεσιών στην ΕΔΥΤΕ

Ο Αριστείδης Σωτηρόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας & Έρευνας ΑΕ, μιλά στο netweek για το επιστημονικό και συμβουλευτικό έργο της εταιρείας στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης και στο σύνολο του Ελληνικού Δημοσίου.

Πιστεύω πάρα πολύ στον ρόλο αυτού του Οργανισμού» διακήρυττε ο υπουργός, Κυριάκος Πιερρακάκης, στις 30 Αυγούστου 2019, στην πρώτη του επίσκεψη στα γραφεία της, χαρακτηρίζοντάς την «διαμάντι του ελληνικού Δημοσίου».
Εκτελεστικός βραχίονας του Yπουργείου, έκτοτε, η ΕΔΥΤΕ έχει καταφέρει πολλά, σχεδιάζοντας, δημιουργώντας, αναπτύσσοντας, υλοποιώντας, προγραμματίζοντας και προτείνοντας. Έχει παρουσιάσει δεκάδες νέες, εύχρηστες και ενίοτε σωτήριες υπηρεσίες και εφαρμογές, αξιοποιώντας τις ψηφιακές τεχνολογίες, την ανάλυση μεγάλων δεδομένων και την Τεχνητή Νοημοσύνη, την ηλεκτρονική διακυβέρνηση και τις τεχνολογίες αιχμής στους χώρους της Πληροφορικής και των Επικοινωνιών. «Αντιμετωπίζουμε με ενθουσιασμό τις νέες προκλήσεις στη νέα ψηφιακή εποχή» είχε αποκριθεί τότε στον υπουργό ο Αριστείδης Σωτηρόπουλος, νεόκοπος μεν διευθύνων σύμβουλος, αλλά με πολύχρονη ήδη θητεία στην Εταιρεία. Είκοσι μήνες μετά, μιλάει στο netweek εφ’ όλης της ύλης για τα έργα και τις ημέρες της, όλο αυτό το κρίσιμο -και λόγω της πανδημίας- διάστημα.

NW: Ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει χαρακτηρίσει την ΕΔΥΤΕ «διαμάντι του ελληνικού Δημοσίου». Πώς βλέπετε τον ρόλο της ως κέντρο Έρευνας & Ανάπτυξης στη χώρα;
Αριστείδης Σωτηρόπουλος: Το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας & Έρευνας – ΕΔΥΤΕ Α.Ε. (GRNET) είναι τεχνολογικός φορέας, εποπτευόμενος από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο οποίος λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος. Παρέχει προηγμένες υποδομές και υπηρεσίες δικτύου, υπολογιστικού νέφους και πληροφορικής σε ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα, σε φορείς της εκπαίδευσης όλων των βαθμίδων και σε φορείς του δημόσιου, ευρύτερου δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Η ΕΔΥΤΕ Α.Ε. αξιοποιεί τεχνολογίες αιχμής, οι οποίες πολλές φορές δεν διατίθενται στην αγορά, προκειμένου να σχεδιάσει και να υλοποιήσει υπηρεσίες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης και άλλων φορέων.

Είστε ο ένας από τους δυο εκτελεστικούς βραχίονες του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, με σημαντική δραστηριότητα και πολλά έργα στους χώρους της Επιστήμης, της Παιδείας, της Υγείας, του Δημόσιου Τομέα. Τι υλοποιείτε σήμερα και ποια είναι τα αμέσως επόμενα σχέδιά σας; Ποιο από αυτά (καθώς πολλά είναι, προφανώς, business as usual) το κατατάσσετε στις τεχνολογίες αιχμής;
Η ΕΔΥΤΕ ως Εθνικό Δίκτυο για την Έρευνα και την Τεχνολογία (National Research & Education Network – NREN) της Ελλάδας καλύπτει τις ανάγκες διασύνδεσης και λειτουργίας υπολογιστικών συστημάτων και υπηρεσιών των φορέων που εξυπηρετεί. Διαθέτει πανελλαδικό δίκτυο οπτικών ινών 10.000 χλμ. που καλύπτει όλη την Ελλάδα, για ταχύτητες ως 44×100 Gbps. Διασυνδέει περισσότερους από 150 φορείς, στους οποίους περιλαμβάνονται όλα τα πανεπιστήμια της χώρας, ερευνητικά κέντρα, 39 δημόσια νοσοκομεία, μουσεία και βιβλιοθήκες, καθώς και το Πανελλήνιο Σχολικό Δίκτυο, και εξυπηρετεί, σε καθημερινή βάση, περί τους 500.000 χρήστες. Παρέχει υπέρ-υψηλής ταχύτητας διασυνδεσιμότητα με το Διαδίκτυο και προηγμένες υπηρεσίες για την υποστήριξη ερευνητικών έργων και πειραμάτων, υπηρεσίες cloud computing, high-performance computing, storage, ταυτοποίησης και εξουσιοδότησης, ασφάλειας, καθώς και υπηρεσίες ήχου, φωνής και βίντεο. Διαχειρίζεται το GR-IX, την εθνική υποδομή που διασυνδέει τις σημαντικότερες εταιρείες παροχής πρόσβασης στο διαδίκτυο και περιεχομένου στην Ελλάδα, για τη διευκόλυνση της ανταλλαγής κίνησης στο διαδίκτυο. Όλες αυτές οι υπηρεσίες παρέχονται μέσα από τα σύγχρονα κέντρα δεδομένων (data centers) που διαθέτει, προσπαθώντας παράλληλα να αξιοποιεί «πράσινες» τεχνολογίες και, επίσης, υλοποιεί και διαχειρίζεται εθνικά, ευρωπαϊκά και διεθνή έργα.

Πληθώρα υπηρεσιών και υποδομών
Ενδεικτικά αναφέρουμε κάποιες από τις σημαντικότερες δράσεις που εκτελεί η ΕΔΥΤΕ και κάποιες από τις πιο σημαντικές υπηρεσίες και υποδομές που διαθέτει:
Συμμετέχει ενεργά, σε συνεργασία με τη ΓΓΠΣΔΔ, στη διαμόρφωση της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης gov.gr, το κεντρικό σημείο εισόδου και ψηφιακής εξυπηρέτησης πολιτών και επιχειρήσεων, όπου είναι συγκεντρωμένες όλες οι ψηφιακές λύσεις και όλα όσα πρέπει να γνωρίζουν οι (ψηφιακά) συναλλασσόμενοι με το Δημόσιο. Έχει συντελέσει στην υλοποίηση υπηρεσιών όπως, ενδεικτικά: Ψηφιακή Υπεύθυνη Δήλωση και Εξουσιοδότηση, Ψηφιακές αιτήσεις προς τα ΚΕΠ για ληξιαρχικές πράξεις (γέννησης, γάμου, συμφώνου συμβίωσης και θανάτου), ηλεκτρονικές αιτήσεις για την πλήρωση θέσεων εργασίας σε Κινητές Μονάδες Υγείας και την Υγειονομική Περιφέρεια, στην εφαρμογή για την έκδοση και τον έλεγχο της εγκυρότητας ηλεκτρονικών εγγράφων, στην έκδοση εντύπων βεβαίωσης μετακίνησης την περίοδο της πανδημίας COVID-19, την έκδοση προσωρινής άδειας οδήγησης, την ηλεκτρονική δήλωση απώλειας Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας – την ενεργοποίηση θυρίδων (ηλεκτρονικά γραμματοκιβώτια) φορέων κ.ά.

Μέσω της δράσης ΗΦΑΙΣΤΟΣ εκσυγχρονίζει τις δικτυακές υποδομές σε 58 ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας. Η δράση “Παροχή προηγμένων δικτυακών-υπολογιστικών υπηρεσιών σε Νοσοκομειακές Μονάδες σε περιβάλλον υπολογιστικού νέφους” έχει στόχο την υποστήριξη του κλινικού έργου, την ενίσχυση της ερευνητικής τους δραστηριότητας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας του τομέα υγείας. Στο πλαίσιο αυτής της δράσης εντάσσεται η περαιτέρω ανάπτυξη και διάθεση υπηρεσιών και υποδομών στα ήδη συνδεδεμένα νοσοκομεία, καθώς και η σύνδεση των λοιπών νοσοκομείων της χώρας. Στην ίδια δράση εντάσσεται και το “Harmoni_for_Covid» με την ανάπτυξη συστήματος Τεχνητής Νοημοσύνης/Βαθιάς Μάθησης για ταχεία και αξιόπιστη διάγνωση του κορωνοϊού – COVID19 από ιατρικές εικόνες.

Ο Εθνικός Υπερυπολογιστής ARIS
Λειτουργεί, επίσης, τον Εθνικό Υπερυπολογιστή ARIS, ένα υπολογιστικό σύστημα υψηλών επιδόσεων (High Performance Computing – HPC), μέσω του οποίου η ΕΔΥΤΕ προσφέρει υπηρεσίες και πόρους υψηλών επιδόσεων στις ελληνικές και διεθνείς επιστημονικές και ερευνητικές κοινότητες, για την υλοποίηση επιστημονικών εφαρμογών μεγάλης κλίμακας. Συντονίζει το Εθνικό Δίκτυο για τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Ικανοτήτων High Performance Computing στην Ελλάδα (EuroHPC Competence Center) στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής Κοινής Επιχείρησης EuroHPC. Επίσης, συντονίζει το πρόγραμμα NI4OS-Europe, εθνικές πρωτοβουλίες για την Ανοικτή Επιστήμη στην Ευρώπη, που αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο του Ευρωπαϊκού Νέφους για την Ανοικτή Επιστήμη (European Open Science Cloud – EOSC).
Ανέπτυξε και υποστηρίζει την υπηρεσία τηλεδιασκέψεων e:Presence.gov.gr η οποία, στον πρώτο χρόνο λειτουργίας της και με δεδομένες τις ανάγκες λόγω της πανδημίας, «εκμηδένισε» τις αποστάσεις για περισσότερους από 770 φορείς του Δημοσίου. Μέσω αυτού του συστήματος έχουν πραγματοποιηθεί πάνω από 48.000 τηλεδιασκέψεις στις οποίες συμμετείχαν περισσότεροι από 72.000 μοναδικοί χρήστες. Παράλληλα, έχει υλοποιήσει και θέσει στη διάθεση της ακαδημαϊκής και ερευνητικής κοινότητας σημαντικές οριζόντιες ηλεκτρονικές υπηρεσίες όπως ο Εύδοξος για την διανομή των ακαδημαϊκών συγγραμμάτων, η Απέλλα για την εκλογή και εξέλιξη των καθηγητών, το Άτλας για την πρακτική άσκηση των φοιτητών, η Ακαδημαϊκή Ταυτότητα, το φοιτητικό Στεγαστικό Επίδομα, ο Δίαυλος για τη μετάδοση ζωντανών διαδικτυακών εκδηλώσεων κ.ά.

Ανανέωση των κέντρων δεδομένων
Το επόμενο διάστημα, σχεδιάζουμε να ανανεώσουμε τον εξοπλισμό των κέντρων δεδομένων μας, καθώς και να επεκτείνουμε κάποια από αυτά, ώστε να καλύψουμε τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες των χρηστών μας, αλλά και για να μπορούμε να έχουμε υψηλή διαθεσιμότητα, μέσω disaster recovery. Επίσης, σχεδιάζουμε αναβάθμιση του δικτύου κορμού μας ώστε να επιτυγχάνονται ταχύτητες μετάδοσης 100Gbps, αλλά και αναβάθμιση του Εθνικού Υπερυπολογιστή σε δυο φάσεις, ώστε να προσεγγίσει τις δεκάδες PFlops σε απόδοση, χρησιμοποιώντας υβριδική αρχιτεκτονική με επεκτάσεις για Τεχνητή Νοημοσύνη / Μηχανική Μάθηση. Τέλος, είμαστε σε διαρκή συνεννόηση με το υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, για την αναβάθμιση και επέκταση των υπηρεσιών τις οποίες προσφέρουμε στην ευρύτερη ακαδημαϊκή κοινότητα.

Στα όρια της εξάντλησης
Ο φόρτος εργασίας σίγουρα ήταν και είναι μεγάλος, διότι η φύση της απειλής οδηγούσε όλους μας στην κοινωνική αποστασιοποίηση. Συνεπώς, μέσα σε λίγες ώρες, ημέρες ή μήνες βασικές λειτουργίες του κράτους έπρεπε να «ηλεκτρονικοποιηθούν» πλήρως, ώστε τόσο οι πολίτες, όσο και οι επιχειρήσεις να συνεχίσουν να εξυπηρετούνται από το κράτος απομακρυσμένα.
Όπως είναι φυσικό, δεν μπορούσαμε να κάνουμε εκπτώσεις και να παραμελήσουμε κάποια παραδοσιακά μας έργα, προκειμένου να επικεντρώσουμε μόνο στα έργα COVID-19. Και αυτό διότι παραδοσιακά εξυπηρετούμε την Παιδεία και την Υγεία με πολλαπλά έργα, δύο τομείς που έπρεπε να αντιμετωπίσουν ταχύτατα τις συνέπειες της πανδημίας. Η μόνη μας λύση ήταν η επιπλέον, στα όρια της εξάντλησης, απασχόληση των στελεχών μας -τους ευχαριστώ προσωπικά γι’ αυτό- αλλά και η άμεση εύρεση επιπλέον στελεχών, κάτι που -όπως γνωρίζετε- δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση.

Απέδωσε το αίτημα για αποσπάσεις, το καλοκαίρι του ’20; Υπάρχουν άνθρωποι με τις κατάλληλες δεξιότητες στο Δημόσιο και ευρύτερα στην αγορά που θέλουν να προσφέρουν στο κοινό καλό και τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό της χώρας;
H ΕΔΥΤΕ Α.Ε. επενδύει συνεχώς στη συνεργασία με στελέχη τα οποία διαθέτουν διαφορετικές επιστημονικές, επαγγελματικές ειδικότητες και εμπειρίες, μέσα από τη συγκρότηση ισχυρών ομάδων υψηλής αποδοτικότητας. Σε αυτό το πλαίσιο, θεωρώ ότι το αίτημα για αποσπάσεις απέδωσε. Έχουμε πλέον στο δυναμικό μας ένα μικρό σύνολο εξειδικευμένων στελεχών, οι οποίοι προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην Εταιρεία και ειδικότερα στον Ψηφιακό Μετασχηματισμό. Καθώς αυτός προχωράει και τα επόμενα βήματα ξεκαθαρίζονται, ενδέχεται να επανεξετάσουμε τις επιλογές μας ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες της Εταιρείας και να αναζητήσουμε εκ νέου άτομα από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα για απόσπαση, πάντα σε συνεννόηση με το υπουργείο. Σε αρκετές περιπτώσεις που αναζητούμε άτομα με ιδιαίτερη εξειδίκευση από την αγορά, όμως, η αναζήτησή μας δεν έχει αίσια κατάληξη. Όπως αρκετές εταιρείες στη χώρα, έτσι και εμείς έχουμε δυσκολία στην εύρεση εξειδικευμένου προσωπικού.

Μια από τις θετικές εκπλήξεις, των τελευταίων μηνών, είναι η δημιουργία (με εθνική και ευρωπαϊκή επιταγή) του data.gov.gr στο οποίο έχετε κι εσείς συμμετοχή. Θα ήθελα ένα σχόλιο επ’ αυτού – τι μας προσφέρει και ποιες είναι οι προοπτικές που ανοίγονται για την αγορά; Αυξήθηκαν οι αρχικές 38 διαθέσιμες σειρές δεδομένων; Με τι ρυθμό προχωράμε;
Η συγκεκριμένα δράση είναι καθαρά πρωτοβουλία του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, την οποία και στηρίζουμε. Διεθνώς έχει αποδειχθεί ότι σε όποιο κράτος παρέχονται σειρές ανοικτών δεδομένων, υπάρχει πολύ μεγάλη ανάπτυξη νεοφυών εταιρειών, που αξιοποιούν αυτά τα δεδομένα για να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν υπηρεσίες προς τους πολίτες και προς άλλες εταιρείες, είτε δωρεάν είτε επί πληρωμή. Σχεδόν πάντοτε δημιουργείται ένα μεγάλο οικοσύστημα υγιούς ανταγωνισμού και, τις περισσότερες φορές, εκτός από πολίτες και επιχειρήσεις, επωφελείται και το ίδιο το κράτος, εξάγοντας χρήσιμα δευτερογενή δεδομένα από τα αρχικώς επεξεργασμένα. Στόχος του υπουργείου είναι αυτές οι σειρές δεδομένων να αυξάνονται συνεχώς.

Τέλος, θα ήθελα ένα ακόμα σχόλιο, σχετικά με την Ψηφιακή Κάλπη «Ζευς», στην οποία έχετε επίσης ανάμιξη – τη βλέπετε να επεκτείνεται ευρύτερα, πέρα από τις αρχαιρεσίες των αθλητικών ομοσπονδιών/συλλόγων, και σε ανώτερο επίπεδο;
Η Ψηφιακή Κάλπη “ΖΕΥΣ” είναι μια υπηρεσία που έχει αναπτυχθεί αποκλειστικά από την ΕΔΥΤΕ, στη διάρκεια των προηγουμένων ετών. Μετράει «αρκετά χρόνια στην πλάτη της», έχοντας πραγματοποιήσει εκατοντάδες ψηφοφορίες με χιλιάδες ψηφοφόρους. Αυτό που πρέπει να καταστεί σαφές, είναι ότι η υπηρεσία “ΖΕΥΣ” είναι ένα εργαλείο. Η χρήση του σε κάθε περίπτωση και σε οποιοδήποτε επίπεδο είναι πολιτική απόφαση, η οποία -όπως είναι προφανές- δεν λαμβάνεται από την ΕΔΥΤΕ. NW

Ο Αριστείδης Σωτηρόπουλος, PhD, PMP, είναι Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΔΥΤΕ Α.Ε. από τον Αύγουστο του 2019. Προηγουμένως, εργαζόταν στην ΕΔΥΤΕ ως Διαχειριστής Έργων, ενώ είχε διατελέσει, επίσης, Επικεφαλής Διοικητικών Λειτουργιών & Οικονομικής Διαχείρισης. Έλαβε πτυχίο στη Επιστήμη Υπολογιστών από το Πανεπιστήμιο Κρήτης το 1998 και Διδακτορικό Δίπλωμα στα Συστήματα Παράλληλης Επεξεργασίας από τη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Η/Υ του ΕΜΠ το 2004.

 

Διπλασιασμός της ζήτησης Ψηφιακών Υπογραφών στην Ελλάδα

Η αυξημένη ζήτηση για εγκεκριμένες ψηφιακές υπογραφές είχε ξεκινήσει αρκετό χρόνο πριν την έναρξη της πανδημίας, η οποία την ενίσχυσε, ενώ ενισχυτικό ρόλο αναμένεται να παίξει και η θετική διάθεση του Δημοσίου. Ωστόσο, για να λειτουργήσει το σύστημα θα πρέπει να αυξηθεί ο αριθμός των εφαρμογών που υποστηρίζουν ηλεκτρονική υπογραφή και να τύχει κοινής αποδοχής πολλών μερών.

Εκτός απροόπτου, εντός του 2021, η Κυβέρνηση θα διαθέσει σε αρκετούς τομείς της 150.000 ηλεκτρονικές υπογραφές, με στόχο τη βελτίωση της ηλεκτρονικής διακίνησης εγγράφων και κατ’ επέκταση τη μείωση της γραφειοκρατίας. Η δράση αυτή είναι το επόμενο βήμα, ενός πιλοτικού έργου που ξεκίνησε τον περασμένο Σεπτέμβριο και αφορούσε στη διάθεση 1.100 ψηφιακών πιστοποιητικών στους εργαζόμενους του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Σύμφωνα με δημοσίευση του Υπουργείου, η δράση αυτή είναι μέρος του έργου ΚΣΗΔΕ (Κεντρικό Σύστημα Ηλεκτρονικής Διακίνησης Εγγράφων), το οποίο θα έχει συνολικό προϋπολογισμό 27 εκατομμύρια ευρώ και έχει ανατεθεί στις εταιρείες ΟΤΕ, Unisystems και Byte. Ήδη έχει ξεκινήσει η διάθεση των ψηφιακών υπογραφών από τους τέσσερις παρόχους που λειτουργούν ως υπεργολάβοι.

Στο παρελθόν, σφραγιδόλιθοι, κώδικες επικοινωνίας, ακόμα και τατουάζ, είχαν χρησιμοποιηθεί για να πιστοποιήσουν ότι το μήνυμα που λάμβανε ο παραλήπτης, ήταν αυτό που έστειλε ο αποστολέας. Πιο πρόσφατα, τα μικροφίλμ που είχαν αρχειοθετημένα οι τράπεζες, λειτουργούσαν ως σύστημα αναφοράς για να πιστοποιηθεί η υπογραφή πάνω σε μια επιταγή ή σε ένα έντυπο ανάληψης. Όλες οι παραπάνω μέθοδοι άφηναν περιθώρια για κάποιον που ήθελε να δράσει κακόβουλα, όπως άλλωστε αφήνει και η ψηφιακή υπογραφή. Η βασική διαφορά επομένως είναι στην ταχύτητα πιστοποίησης, η οποία σε ένα κόσμο που η πληροφορία κινείται σχεδόν με την ταχύτητα του φωτός, είναι αδύνατο η πιστοποίηση να κινείται με την ταχύτητα σύγκρισης μικροφίλμ.

Η ηλεκτρονική υπογραφή είναι ένα κρυπτογραφημένο αρχείο, το οποίο διακινείται μεταξύ υπολογιστών, χωρίς θεωρητικά να είναι εφικτή η αλλοίωση του. Κάποιες φορές δημιουργείται σύγχυση ανάμεσα στις ηλεκτρονικές υπογραφές και τις ψηφιακές υπογραφές, οι οποίες, όπως ορίζονται από το Federal ESIGN Act είναι «ψηφιακοί ήχοι, σύμβολα ή διαδικασίες που είναι προσαρτημένα ή λογικά συνδεδεμένα με κάποιο συμβόλαιο ή άλλη εγγραφή και αποστέλλονται ή υιοθετούνται από το άτομο που σκοπεύει να υπογράψει την εγγραφή». Σε αυτό το πλαίσιο, ένα ψηφιακό υδατογράφημα σε ένα αρχείο εικόνας είναι μια ψηφιακή υπογραφή. Ωστόσο, μια ηλεκτρονική υπογραφή έχει κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, τα οποία τη διαφοροποιούν και τεχνολογικά, αλλά και νομικά.

Το πρώτο πείραμα απέτυχε λόγω απουσίας εφαρμογών
Η Eurobank ήταν η πρώτη ελληνική τράπεζα, αλλά και η πρώτη ελληνική επιχείρηση, η οποία από τις αρχές του 2000, δυνατότητα έκδοσης long – term Ψηφιακών Πιστοποιητικών στους πελάτες e-Banking, με στόχο τη διασφάλιση των ηλεκτρονικών συναλλαγών τους. Το ψηφιακό πιστοποιητικό αποτελούσε, άλλωστε, την πιο προηγμένη μέθοδο επιβεβαίωσης της ταυτότητας των συναλλασσόμενων κατά τη διενέργεια τραπεζικών συναλλαγών από απόσταση και παρείχε τη δυνατότητα στον κάτοχό του να υπογράφει ψηφιακά όλες τις συναλλαγές που υποστηρίζουν αυτή τη διαδικασία.
Όπως μας λέει η Όλγα Χαραλαμπίδη, επικεφαλής Τομέα Group Digital Channels, «σήμερα οι ψηφιακές υπογραφές χρησιμοποιούνται κυρίως για την υπογραφή συμβατικών και άλλων εγγράφων κατά την απόκτηση νέων προϊόντων ψηφιακά, ακόμη και χωρίς τη φυσική παρουσία του πελάτη, μεταξύ άλλων, για την αίτηση πιστωτικής κάρτας και δανείου μέσα από το e-Banking».
Η έκδοση και χρήση τους γίνεται on-demand, αποκλειστικά και μόνο για την υπογραφή κάθε συγκεκριμένου εγγράφου. Για το σκοπό αυτό η Eurobank χρησιμοποιεί ψηφιακά πιστοποιητικά μικρής και μεγάλης διάρκειας, που είναι σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία στην Ευρώπη (eIDAS Digital Certificates), σε συνδυασμό και με τη χρήση «Χρονοσήμανσης» (eIDAS Qualified Time Stamping). Για τις συναλλαγές (μεταφορές χρημάτων, πληρωμές), η επιβεβαίωσή τους από τον χρήστη γίνεται μέσω κωδικών μίας χρήσης (OTP) ή απλά με Push μήνυμα στο κινητό για τους χρήστες του Eurobank Mobile App.

Πολύ σύντομα, μετά τη Eurobank, δραστηριοποιήθηκε στην ελληνική αγορά η εταιρεία Adacom, η οποία μέσω συνεργασίας που είχε με τη Verisign λειτούργησε και συνεχίζει να λειτουργεί ως ένας από τους 220 παρόχους ηλεκτρονικών υπογραφών που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Η πρώτη ανάγκη για ψηφιακά πιστοποιητικά στο Δημόσιο, προέκυψε από την τεχνική περιγραφή ενός υπο-έργου του ΣΥΖΕΥΞΙΣ, η οποία προέβλεπε 50.000 ψηφιακά πιστοποιητικά για λειτουργούς της κυβέρνησης, τα οποία διανεμήθηκαν, αλλά τελικά χρησιμοποιήθηκαν ελάχιστα, κυρίως από εργαζόμενους στα ΚΕΠ. Πρακτικά μέχρι και το 2014 – 2015 δεν υπήρχαν εφαρμογές που θα μπορούσαν να στηρίξουν την ευρεία χρήση ηλεκτρονικών υπογραφών.
Αυτό άλλαξε, όταν το κράτος δημιούργησε το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων και απαίτησε τη χρήση εγκεκριμένων ηλεκτρονικών υπογραφών σε διαγωνισμούς άνω των 60.000 ευρώ. Η πρωτοπορία των κρατών στην αποδοχή ψηφιακών πιστοποιητικών ήταν ένα ευρωπαϊκό φαινόμενο και ήταν απαραίτητη για να δημιουργηθεί η εμπιστοσύνη στη ηλεκτρονική υπογραφή με τα απαραίτητα θεσμικά και νομικά πλαίσια.

Από το 2016 έρχονται στο προσκήνιο αρκετές νέες υπηρεσίες, οι οποίες βασίζονται στη ηλεκτρονική υπογραφή και επιπλέον δημιουργείται ένα ενιαίο νομικό πλαίσιο, για όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Στα πλαίσια του eIDAS δημιουργήθηκαν πολλές νέες υπηρεσίες εμπιστοσύνης όπως η εγκεκριμένη χρονοσήμανση, η ηλεκτρονική σφραγίδα αλλά και η ηλεκτρονική υπογραφή φυσικού προσώπου που δεσμεύει νομικό πρόσωπο. Επομένως, σε αυτή τη μορφή μέσα στα στοιχεία της ηλεκτρονικής υπογραφής περιλαμβάνονται και τα στοιχεία της επιχείρησης και έτσι το ψηφιακό πιστοποιητικό ανήκει στο νομικό πρόσωπο και όχι στο φυσικό.

Μια ΚΥΑ που αναμένεται εδώ και ένα έτος, βλάπτει τους τοπικούς TSPs
Όποιος έχει ανοίξει ένα λογαριασμό σε ψηφιακή τράπεζα, γνωρίζει ότι για την ολοκλήρωση της διαδικασίας δεν απαιτείται πλέον η επίσκεψη σε φυσικό κατάστημα, καθώς η πιστοποίηση της ταυτοπροσωπίας γίνεται εξ’ αποστάσεως μέσω τηλεδιάσκεψης και δυναμικών φωτογραφιών που στέλνει ο ενδιαφερόμενος από την κάμερα του κινητού του.
Ωστόσο, κάτι ανάλογο δεν ισχύει για την απόκτηση εγκεκριμένης ηλεκτρονικής υπογραφής, καθώς ο ενδιαφερόμενος θα πρέπει να ταυτοποιηθεί με φυσική παρουσία στα γραφεία των TSPs. Πέρα από το γεγονός ότι κάτι τέτοιο είναι επικίνδυνο στην περίοδο της πανδημίας, είναι και μια αχρείαστη ταλαιπωρία, η οποία έχει καταργηθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπου η ταυτοποίηση γίνεται χωρίς φυσική παρουσία.
Αν η ταλαιπωρία ήταν το μόνο πρόβλημα θα μπορούσε ίσως να γίνει αποδεκτή, όπως άλλωστε δεκάδες άλλες ταλαιπωρίες που χρειάζεται να υπομένουμε σε σχέση με πολίτες προηγμένων ευρωπαϊκών κρατών. Όμως το πρόβλημα είναι σημαντικότερο, καθώς σε μια ελεύθερη αγορά, ένας ιδιώτης ή μια επιχείρηση που θέλει να αποκτήσει ηλεκτρονική υπογραφή, έχει την επιλογή να την αγοράσει από έναν πάροχο χώρας της ΕΕ που δεν απαιτεί τη φυσική παρουσία του αγοραστή.
Όπως μας λέει ο Πάνος Βασιλειάδης, CEO της Adacom, «αυτό συμβαίνει ήδη, με αποτέλεσμα οι TSPs στην Ελλάδα να χάνουν πωλήσεις, καθώς πελάτες επιλέγουν TSPs άλλων χωρών για να αποκτήσουν τη ηλεκτρονική υπογραφή τους μέσω τηλεδιάσκεψης. Επιπλέον, το ίδιο εμπόδιο δεν επιτρέπει σε παρόχους με έδρα στην Ελλάδα να διαθέσουν ηλεκτρονικές υπογραφές σε διαγωνισμούς που γίνονται στο εξωτερικό». Το ζήτημα εκκρεμεί για περισσότερο από ένα έτος (https://bit.ly/3fxDlte) και για την επίλυση του εκρεμεί η έκδοση σχετικής ΚΥΑ από το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, το οποίο έχει «φορτωθεί» με πολλά έργα κατά τη διάρκεια της πανδημίας.

Η πανδημία ενίσχυσε επιπλέον την τάση για remote ηλεκτρονικές υπογραφές
Τα δύο προηγούμενα χρόνια, οι remote ηλεκτρονικές υπογραφές λειτούργησαν ως «καύσιμο» για την ανάπτυξη της αγοράς ηλεκτρονικών υπογραφών σε παγκόσμιο επίπεδο. Σύμφωνα με τον Πάνο Βασιλειάδη, «τρεις στις τέσσερις υπογραφές που εκδίδονται πλέον ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία». Μια εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονική υπογραφή, η οποία είναι γνωστή και ως server signing, δημιουργείται και αποθηκεύεται με ασφάλεια στις υποδομές του Trust Service Provider για λογαριασμό του κατόχου της, επιτρέποντας του την πρόσβαση, μέσω εφαρμογής ισχυρής αυθεντικοποίησης. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα είναι ότι ο κάτοχος μπορεί να υπογράψει ηλεκτρονικά από οποιαδήποτε κινητή συσκευή χωρίς να απαιτείται να κουβαλά USB token ή smart cards. Σύμφωνα με αναλύσεις, οι επιχειρήσεις φαίνεται να προτιμούσαν τις token-based λύσεις, ώστε να είναι ευκολότερη η αφαίρεση της ηλεκτρονικής υπογραφής από κάποιον εργαζόμενο που αποχωρεί από την επιχείρηση. Ωστόσο, η διάθεση υπογραφών που ανήκουν στο νομικό πρόσωπο επιλύει το πρόβλημα αυτό. Σε γενικές γραμμές, όμως οι cloud-based υπηρεσίες ηλεκτρονικών υπογραφών προτείνονται ως πιο ενδεδειγμένες λύσεις.

Επίσης η συγκεκριμένη τεχνολογία επιτρέπει και την έκδοση στιγμιαίων υπογραφών περιορισμένου χρόνου ισχύος (short term remote certificates) με πολύ χαμηλότερο κόστος από μια ηλεκτρονική υπογραφή τριετούς διάρκειας, οι οποίες χρησιμοποιούνται κυρίως για την υπογραφή συναλλαγών όπου το/τα συμβαλλόμενα μέρη δεν διαθέτουν ηλεκτρονική υπογραφή εν ισχύ την στιγμή της υπογραφής (πχ. μια online έκδοση τραπεζικού δανείου) Η πανδημία ενίσχυσε επιπλέον την ανάγκη χρήσης των εξ’ αποστάσεως εγκεκριμένων ηλεκτρονικών υπογραφών, καθώς ένα μεγάλο ποσοστό των εργαζομένων έχει υποχρεωθεί να τηλεργάζεται. Αν αποδεχτούμε τις έρευνες που αναφέρουν ότι πολλοί από τους νυν τηλεργαζόμενους επιθυμούν να συνεχίσουν με αυτόν τον τρόπο εργασίας και μετά το πέρας της πανδημίας, οι εξ’ αποστάσεως ηλεκτρονικές υπογραφές, είναι πιθανό να αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό της αγοράς στο μεσοπρόθεσμο μέλλον.

Σε κάθε περίπτωση, η χρήση των εγκεκριμένων ηλεκτρονικών υπογραφών χρειάζεται να υποστηριχτεί από όλα τα μέρη που εμπλέκονται στην έκδοση και αποδοχή του ηλεκτρονικά υπογεγραμμένου εγγράφου. Δεν θα είχε νόημα, για παράδειγμα, ο κάτοχος ενός ακινήτου και ο συμβολαιογράφος που συνεργάζεται να αποδέχονται τη χρήση της ηλεκτρονικής υπογραφής, αν αυτή δεν ήταν εξίσου αποδεκτή από τους δημόσιους τομείς, όπου χρειάζεται να κατατεθούν τα σχετικά έγγραφα. Θεωρητικά τα έργα που έχουν ξεκινήσει για τη διάθεση ηλεκτρονικών υπογραφών στο δημόσιο τομέα θα επιλύσουν το πρόβλημα αυτό.
Το γνήσιο της υπογραφής, μια διαδικασία που ταλαιπωρεί αρκετό κόσμο στην Ελλάδα και ειδικά στην περίοδο της πανδημίας, θα μπορούσε να είναι ένα θεμέλιο έργο για την ευρύτερη αποδοχή των ηλεκτρονικών υπογραφών στην Ελλάδα. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα σήμαινε ότι τα ΚΕΠ θα έχαναν ένα μεγάλο ποσοστό της πελατείας τους και επομένως η λειτουργία τους θα έπρεπε να τεθεί σε επαναδιαπραγμάτευση, γεγονός που ενισχύει την άποψη ότι η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υπογραφής είναι κυρίως πολιτική απόφαση.

Ηλεκτρονικές υπογραφές και τεχνολογία Βlockchain

Ένα ψηφιακό λογιστικό βιβλίο βρίσκεται συνήθως αποθηκευμένο σε μια «βιβλιοθήκη» και κάθε φορά που κάποιος το χρειάζεται το παίρνει από το «ράφι» και βλέπει τις συναλλαγές που έχουν καταγραφεί. Με τις τεχνολογίες blockchain, το ίδιο βιβλίο είναι διάσπαρτο σε ένα δίκτυο υπολογιστών και τα δεδομένα του είναι αποθηκευμένα σε κρυπτογραφημένη μορφή. Σε ένα blockchain λογιστικό βιβλίο είναι αδύνατο θεωρητικά να αφαιρεθούν σελίδες. Επιπλέον, κάθε φορά που μια νέα σελίδα προστίθεται αποκτά ένα μοναδικό «δακτυλικό αποτύπωμα» και χρονοσήμανση.
Αυτό το μοναδικό «δακτυλικό αποτύπωμα», φροντίζει για την ασφάλεια των των εγγράφων με τα οποία συνδέεται, αλλά είναι δυνατό να λειτουργήσει και ως ηλεκτρονική υπογραφή, διασφαλίζοντας ότι κάθε αντίγραφο του ψηφιακού αρχείου που είναι συνδεδεμένο είναι ακριβώς το ίδιο με το πρωτότυπο.
Επιπρόσθετα, οι περισσότερες τεχνολογίες blockchain βασίζονται σε ανοιχτό κώδικα. Οπότε, αν μια ηλεκτρονική υπογραφή δημιουργηθεί μέσω μιας εφαρμογής, η γνησιότητα της υπογραφής

αυτής μπορεί να πιστοποιηθεί χρόνια αργότερα με τη χρήση μιας διαφορετικής εφαρμογής.
Επομένως, η βασική διαφορά των ηλεκτρονικών υπογραφών με τεχνολογία blockchain από τις TSP, είναι η απεξάρτηση από μια κεντρική αρχή πιστοποίησης. Για να θεωρηθεί αξιόπιστη μια ηλεκτρονική υπογραφή τεχνολογίας blockchain θα πρέπει να συμφωνήσει ένα ποσοστό των υπολογιστών που είναι καταχωρισμένη, ενώ στην περίπτωση των Public key Infrastructure (PKI) ηλεκτρονικών υπογραφών χρειάζεται να δώσει τη «συγκατάθεση» του μόνο ο Trusted Provider. Μια μερίδα ειδικών της τεχνολογίας, θεωρούν αυτήν την απεξάρτηση μειονέκτημα, κυρίως γιατί η πιστοποίηση της υπογραφής με την τεχνολογία blockchain μπορεί να απαιτεί περισσότερο χρόνο και περισσότερη κατανάλωση ενέργειας.

Σε αυτή τη φάση, η τεχνολογία blockchain έχει διεισδύσει ελάχιστα στην αγορά των ηλεκτρονικών υπογραφών και κυρίως σε εφαρμογές που απαιτούνται smart contracts, τα οποία δεν υποστηρίζουν οι PKI ηλεκτρονικές υπογραφές. Ένα smart contract, είναι στην πράξη απλά προγράμματα που είναι αποθηκευμένα σε ένα blockchain, τα οποία μπαίνουν σε λειτουργία μόνο όταν ικανοποιούνται συγκεκριμένες συνθήκες που έχει προσδιοριστεί. Για παράδειγμα, εάν ο κατασκευαστής ολοκληρώσει το 80% του έργου σε χρόνο μικρότερο από τον προβλεπόμενο, τότε το συμβόλαιο προβλέπει ένα bonus ανάλογο της μείωσης του χρόνου.

Το OpenSig είναι μια υλοποίηση ανοιχτού λογισμικού που χρησιμοποιεί τεχνολογία blockchain για τη δημιουργία ηλεκτρονικών υπογραφών και θα μπορούσε να αποτελέσει βάση για πειραματισμό σε blockchain ηλεκτρονικές υπογραφές. Επίσης, λύσεις ανοιχτού λογισμικού είναι διαθέσιμες και για PKI ηλεκτρονικές υπογραφές. Η παλαιότερη εξ’ αυτών, με 19 χρόνια ιστορίας, βασίζεται στην ανάπτυξη της EJBCA Community, η οποία έχει να παρουσιάσει αρκετά success stories με δημόσιους οργανισμούς και επιχειρήσεις, οπότε είναι μια αξιόπιστη επιλογή για την υλοποίηση έργων που απαιτούνται δεκάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια ηλεκτρονικές υπογραφές με αποτέλεσμα να είναι πολύ μεγάλη η αμοιβή του TSP.

Διαβάστε επίσης το άρθρο του Στάθη Ασπιώτη με θέμα: Ψηφιακές υπογραφές και τραπεζική καινοτομία

Ψηφιακές υπογραφές και τραπεζική καινοτομία

Η ψηφιακή υπογραφή στην Εθνική Τράπεζα
H Εθνική Τράπεζα έχει υιοθετήσει, σχετικά πρόσφατα, την ψηφιακή υπογραφή, τεχνολογία που, μεταξύ άλλων, έχει κάνει δυνατό, το Digital Customer Onboarding, τη δυνατότητα δηλαδή να γίνει κάποιος πελάτης της τράπεζας χωρίς να επισκεφθεί φυσικό κατάστημα. Πέραν αυτού, η ψηφιακή υπογραφή οδηγεί σε εξοικονόμηση πόρων και χρόνου, τόσο για την ίδια την Τράπεζα, όσο και για τους πελάτες της. Η δήλωση στο netweek του Χάρη Βάβλη, Επικεφαλής έργων Βελτιστοποίησης Εξυπηρέτησης Πελάτη, στη Διεύθυνση Ψηφιακού Μετασχηματισμού, της Εθνικής Τράπεζας, είναι διαφωτιστική προς αυτή την κατεύθυνση.
Στην Εθνική Τράπεζα κάναμε ένα μεγάλο βήμα για τους πελάτες μας, ενεργοποιώντας σταδιακά τη χρήση της ψηφιακής υπογραφής σε επιλεγμένες υπηρεσίες, καθιστώντας τις εθνικές και τις διασυνοριακές ηλεκτρονικές συναλλαγές ευκολότερες, ασφαλέστερες και περισσότερο αξιόπιστες. Η αξιοποίηση της ψηφιακής υπογραφής συμβάλει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της Τράπεζας, και επιλύει ένα σημαντικό πρόβλημα που είχαμε να αντιμετωπίσουμε αφού καθιστά δυνατή την απομακρυσμένη υπογραφή ενός εγγράφου, με τέτοιο τρόπο ώστε η υπογραφή να είναι νομικά ισοδύναμη με τη χειρόγραφη, εξασφαλίζοντας την ταυτοπροσωπία του υπογράφοντα και την ακεραιότητα του εγγράφου.
Ταυτόχρονα, με τη χρήση της ψηφιακής υπογραφής έχει μειωθεί σημαντικά ο χρόνος ολοκλήρωσης των συναλλαγών και των διαδικασιών, από εβδομάδες σε ημέρες, ή ακόμα και ώρες.

Πλέον δεν απαιτείται η φυσική παρουσία των πελατών μας σε κατάστημα της Τράπεζας για την εκτέλεσης μιας συναλλαγής, κάτι που ήταν προϋπόθεση για να υπογραφεί κάποιο έντυπο, και μάλιστα εντός συγκεκριμένου ωραρίου λειτουργίας του καταστήματος, και σύμφωνα με τη διαθεσιμότητα των πελατών μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υπηρεσία “Digital Customer Onboarding” της Εθνικής Τράπεζας, όπου μέσα από το Mobile Banking App μπορούν νέοι πελάτες να ανοίξουν τον πρώτο τους λογαριασμό, μία από τις πρώτες υπηρεσίες της Τράπεζας που χρησιμοποιήθηκε η ψηφιακή υπογραφή.
Η μείωση του λειτουργικού κόστους και η μείωση χρήσης χαρτιού είναι δύο ακόμη σημαντικότατα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήσης της ψηφιακής υπογραφής, καθώς πλέον δεν απαιτείται η εκτύπωση, η διακίνηση και η φυσική αποθήκευση των εκατομμυρίων εγγράφων που υπογράφονται ετησίως. Η συγκεκριμένη ενέργεια μας φέρνει ακόμη πιο κοντά στο στόχο μας για το μετασχηματισμό μας σε «paperless Bank».

Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου: Αναζητά την καταλληλότερη λύση
H Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου υλοποιεί τριετές Bussiness plan, μέρος του οποίου είναι η υιοθέτηση της ψηφιακής υπογραφής για τους πελάτες της. Το εν λόγω τεχνολογικό βήμα, ανάμεσα σε άλλα οφέλη, αναμένεται να δώσει ώθηση στη διεύρυνση του δικτύου της Τράπεζας, η οποία αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε φάση αναζήτησης της καταλληλότερης λύσης. Στην προσέγγιση που ακολουθείται και στα βήματα που ήδη έχουν γίνει αναφέρεται ο Ιωάννης Τσαβδαρίδης, Διευθυντής Πληροφορικής & Ψηφιακής Τραπεζικής στη Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου.
Στη Συνεταιριστική Τράπεζα Ηπείρου στο πλαίσιο του ψηφιακού μετασχηματισμού που ξεκίνησε το 2017, έχουμε αλλάξει ριζικά τις υφιστάμενες διαδικασίες. Από το πλαίσιο αυτό, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η ηλεκτρονική υπογραφή (e-signature) προς την πορεία σταδιακής μεταμόρφωσής μας σε paperless Bank. Θεωρούμε ότι είναι από τις μεγαλύτερες προκλήσεις, αλλά και απαιτήσεις, της σύγχρονης εποχής όπου τα πάντα πλέον γίνονται ψηφιακά. Η πρόκληση είναι μοναδική, καθώς συγκεντρώνει μία σειρά από τεχνικές δυσκολίες, οι οποίες θα πρέπει να υπακούσουν και σε μία σειρά από νομικούς περιορισμούς και διαδικασίες.

Ήδη, εν μέρει χρησιμοποιούμε ηλεκτρονική υπογραφή από τους Εκτελεστικούς Διευθυντές της Τράπεζας. Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκεται η αναζήτηση βέλτιστης λύσης για την Τράπεζα και είμαστε σε επικοινωνία με πιστοποιημένες εταιρείες για το λόγο αυτό. Έχουμε υλοποιήσει τα τελευταία χρόνια σημαντικές ψηφιακές υπηρεσίες ακολουθώντας το 3ετες Business Plan. Δεν θα μπορούσε να απουσιάσουν η υλοποίηση ηλεκτρονικών υπογραφών, η αυτοματοποίηση διαδικασιών, η μείωση χρήσης χαρτιού και η αύξηση παραγωγικότητας από τους στόχους μας, και θεωρούμε ότι σύντομα θα έχουμε εξαιρετικά και άμεσα αποτελέσματα. Έχοντας ως δεδομένο τον περιορισμένο χώρο επέκτασης της Τράπεζας, λόγω της περιφερειακής άδειας, αλλά και το ότι το δίκτυο μας δεν είναι διευρυμένο, οι ψηφιακές και απομακρυσμένες υπηρεσίες ψηφιακών υπογραφών είναι σημαντικό πλεονέκτημα για εμάς.
Σημαντικό είναι ότι τώρα πλέον υπάρχουν οι τεχνικές λύσεις που ικανοποιούν θέματα κανονιστικής συμμόρφωσης και νομικού πλαισίου. Αυτό δίνει τη δυνατότητα ο πελάτης να μπορεί να υπογράφει ψηφιακά, από την άνεση του σπιτιού, του γραφείου, του υπολογιστή ή του κινητού του ό,τι έγγραφα απαιτούνται, με απόλυτη ασφάλεια, με πλήρη ιστορικό και, φυσικά, με νομική ισχύ.
Επίσης, μια ακόμη πρόκληση για εμάς είναι η προσαρμογή των υφιστάμενων συστημάτων στις νέες ψηφιακές αυτές υπηρεσίες, οι οποίες υποστηρίζουν API και επιτρέπουν εύκολα τη διασύνδεση με τρίτα συστήματα.

Security Threat: Περισσότερο FinTech, λιγότερη ασφάλεια;

Ένας στους πέντε καταναλωτές παγκοσμίως χρησιμοποιεί τέσσερα ή περισσότερα FinTech app και από αυτούς, (μόνο) το 63% προστατεύει όλες τις συσκευές του με λογισμικό ασφαλείας.

Η ESET ανακοίνωσε στα τέλη Μαρτίου τα αποτελέσματα έρευνας σχετική με το e-commerce και τα ζητήματα κυβερνοασφάλειας που έχουν ανακύψει από την έξαρση της online χρηματοοικονομικής, εν γένη, δραστηριότητας.Τα αποτελέσματα είναι μέρος συνεντεύξεων που έχει διεξάγει η εταιρεία στο πλαίσιο παγκόσμιας έρευνας για τις χρηματοοικονομικές τεχνολογίες.

Το e-commerce ήρθε για να μείνει
Με την κατάσταση που επικρατεί τον τελευταίο ένα χρόνο, περίπου, -φυσικά αναφερόμαστε στην κρίση COVID-19- δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι τα στοιχεία δείχνουν αλματώδη αύξηση της δημοφιλίας των διαδικτυακών αγορών κατά τη διάρκεια των lockdown.
Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά, το 61% των καταναλωτών παγκοσμίως πραγματοποιούν αγορές online πιο συχνά από ό,τι πριν από την πανδημία. Αυτή η αύξηση της δημοτικότητας του διαδικτυακού λιανικού εμπορίου είναι ιδιαίτερα έντονη μεταξύ των νέων, καθώς το 70% μεταξύ αυτών που ανήκουν στην ηλικιακή ομάδα 25-34 αναφέρουν ότι αγοράζουν από το διαδίκτυο πιο συχνά.
Το πιο ενδιαφέρον στοιχείο όμως είναι ότι η έρευνα δείχνει ότι το αυξανόμενο ηλεκτρονικό εμπόριο είναι εδώ για να μείνει, ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας. Από τους 10.000 καταναλωτές και επαγγελματίες που ρωτήθηκαν οι 2.000 είναι εγκατεστημένοι στις ΗΠΑ και 8.000 προέρχονται από το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία, την Ιαπωνία και τη Βραζιλία. Το 40% του συνόλου δήλωσε ότι αναμένει να κάνει περισσότερες αγορές από το Διαδίκτυο μετά το τέλος της πανδημίας, από ό,τι σήμερα. Αυτό δείχνει μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο αγορών και οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο αντίκτυπος της πανδημίας στο retail, πιθανότατα, δεν θα αντιστραφεί ποτέ.

Φυσικά, μαζί με το online εμπόριο αυξάνουν και οι online επιθέσεις. Πάνω από τα δύο τρίτα των καταναλωτών έκριναν ότι θα μπορούσαν να εντοπίσουν ένα phishing email που μιμείται ένα από τα διαδικτυακά καταστήματα που χρησιμοποιούν τακτικά. Αυτό δείχνει ότι υπάρχει σχετική ευαισθητοποίηση, αλλά με την Google να καταγράφει 2 εκατομμύρια phishing websites το 2020, είναι επίσης πιθανό ότι πολλοί εξακολουθούν να υποτιμούν την έκταση των προσπαθειών των φορέων απειλής.
Μόλις το 29% των καταναλωτών που ερωτήθηκαν σε ολόκληρο τον κόσμο δήλωσαν ότι αισθάνονται «πολύ ασφαλείς» όταν κάνουν αγορές στο διαδίκτυο και το 16% είπε ότι αισθάνονται είτε «όχι ιδιαίτερα ασφαλείς» είτε «καθόλου ασφαλείς». Δεδομένου ότι το λιανικό εμπόριο μέσω Διαδικτύου περιλαμβάνει σχεδόν πάντα την εισαγωγή στοιχείων πληρωμής, είναι προφανές ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα, σε παγκόσμιο επίπεδο, για να διασφαλιστεί ότι οι καταναλωτές είναι ασφαλείς από απειλές στον κυβερνοχώρο.

Οι FinTech λύσεις σε έναν μετά-COVID-19 κόσμο
Η έρευνα έδειξε ότι το 40% των καταναλωτών παγκοσμίως χρησιμοποιούν μεταξύ μιας και τριών εφαρμογών FinTech, αλλά μόνο οι μισοί από αυτούς έχουν εγκατεστημένο λογισμικό ασφαλείας σε όλες τις προσωπικές τους συσκευές. Επιπλέον, το 62% αυτών χρησιμοποιεί διαχειριστή κωδικών πρόσβασης (password manager). Συγκριτικά, μόνο το 22% των καταναλωτών παγκοσμίως θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως “FinTech adopters”, χρησιμοποιώντας τέσσερις ή περισσότερες εφαρμογές χρηματοοικονομικής τεχνολογίας. Από αυτούς, ένα 63% προστατεύει όλες τις συσκευές του με λογισμικό ασφαλείας.
Οι FinTech θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην προσωπική και κοινωνική οικονομική ανάκαμψη μετά την COVID-19, και δεν ήταν ποτέ πιο σημαντικό οι χρηματοοικονομικές λύσεις που προσφέρονται να προστατεύονται επαρκώς.

Άνοδος των κρυπτονομισμάτων
Το 30% των δείγματος των Αμερικανών δήλωσε ότι χρησιμοποιούν πλέον online τραπεζικές συναλλαγές πιο συχνά και, επίσης, ένα 30% είπε ότι χρησιμοποιεί mobile banking συχνότερα. Το ενδιαφέρον του για την προσωπική διαχείριση των οικονομικών εξέφρασε το 23%, ενώ 15% των Αμερικανών δήλωσαν ότι έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούν μια αποκλειστικά διαδικτυακή τράπεζα. Το 14% δεν έχει καταφέρει να πραγματοποιήσει καταθέσεις με μετρητά / επιταγές.
Ενδιαφέρον έχει ότι πριν χρησιμοποιήσει τις υπηρεσίες μιας εφαρμογής FinTech, μόλις το 31% των ατόμων διαβάζουν τους όρους και τις προϋποθέσεις, το 30% διαβάζουν την πολιτική απορρήτου και το 20% αναζητούν την πολιτική κρυπτογράφησης.
Η έρευνα διαπίστωσε επίσης ότι το 50% των ατόμων 35-44 ετών έχουν εμπλακεί με τα κρυπτονομίσματα από την έναρξη της πανδημίας και έπειτα. Το ποσοστό αυτό είναι το υψηλότερο από οποιαδήποτε άλλη ηλικιακή ομάδα. Η εξέλιξη αυτή μπορεί να θεωρηθεί σημαντική, καθώς προηγούμενη έρευνα της εταιρείας είχε δείξει μικρή αύξηση στη δραστηριότητα κρυπτονομίωσης, μετά από της μείωσή της στο bitcoin crash το 2018.

Δεύτερη στην ΕΕ η Ελλάδα στην διάθεση συχνοτήτων 5G

Στη δεύτερη θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης στη διάθεση των συχνοτήτων για τα δίκτυα κινητών επικοινωνιών 5ης γενιάς (5G), πολύ πιο πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, βρίσκεται η χώρα μας σύμφωνα με στοιχεία του Παρατηρητηρίου της ΕE για το 5G (iDATE DigiWorld). H Ελλάδα έχει ολοκληρώσει το 99% της σχετικής διαδικασίας, ενώ η Φιλανδία και η Γερμανία βρίσκονται στο 100% στη διάθεση του εναρμονισμένου φάσματος για τα δίκτυα κινητών επικοινωνιών 5G, με τον μέσο όρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι 38,7%. Να σημειωθεί ότι κατά την προηγούμενη αξιολόγηση, , με βάση τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2020, η Ελλάδα είχε εναρμονίσει και αποδώσει το 83% των συχνοτήτων, που διατίθενται για τα δίκτυα 5ης γενιάς.  «Προχωράμε στην άμεση ανάπτυξη των δικτύων 5G στην Ελλάδα.

Σύμφωνα με το παρατηρητήριο της ΕΕ για το 5G, περνάμε στην εποχή των δικτύων πέμπτης γενιάς πολύ ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο» δήλωσε ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Κ. Πιερρακάκης σε ανάρτηση του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σύμφωνα με την ίδια κατάταξη του Παρατηρητηρίου της Ε.Ε. για το 5G, στην αμέσως επόμενη θέση μετά την Ελλάδα, βρίσκεται η Κύπρος, η Τσεχία και Σλοβακία, με ποσοστό 67%. Υψηλά ποσοστά, όσον αφορά την ολοκλήρωση της εκχώρησης των απαιτούμενων για το 5G συχνοτήτων, συγκεντρώνουν επίσης η Αυστρία (με 66%), το Λουξεμβούργο και η Ουγγαρία (με 61%), η Ιταλία (60%) και η Γαλλία (59%). Ακολουθούν η Σουηδία (49%), η Ολλανδία και η Δανία (με 33%), η Ισπανία (με 32%), η Ιρλανδία (30%) και η Λετονία, όπου το ποσοστό της απόδοσης των συχνοτήτων για το 5G ανέρχεται σε 29

Info Quest Technologies: Επίσημος διανομέας της DocuSign

Στη διεύρυνση της συνεργασίας της με τη DocuSign προχώρησε η Info Quest Technologies, η οποία έγινε επίσημος διανομέας των λύσεων eSignature και αυτοματοποίησης συμβάσεων. H DocuSign διαθέτει παγκοσμίως 500.000 πελάτες, 37 εκατομμύρια χρήστες και μερίδιο αγοράς που ξεπερνά το 70%. Οι λύσεις DocuSign eSignature είναι συμβατές με το πρότυπο eIDAS παρέχοντας και τα τρία είδη ηλεκτρονικών υπογραφών, όπως ορίζεται από το νομικό πλαίσιο, τη Standard, που καλύπτει νομικά τις περισσότερες περιπτώσεις και δεν απαιτεί ψηφιακά πιστοποιητικά, την Advanced, καθώς και την Qualified eSignature (QES), που καλύπτει συμβάσεις μεγαλύτερης κρισιμότητας για τις οποίες απαιτείται ισχυρή ταυτοποίηση και εγκεκριμένο ψηφιακό πιστοποιητικό.

Στην Ελλάδα οι κάτοχοι εγκεκριμένων ψηφιακών πιστοποιητικών της ADACOM μπορούν να χρησιμοποιούν στο περιβάλλον της DocuSign της εγκεκριμένης ηλεκτρονικής τους υπογραφής. Η πλατφόρμα DocuSign eSignature βρίσκεται στο cloud, είναι διαθέσιμη με απόλυτη ασφάλεια από παντού, από κάθε συσκευή, υπολογιστή, tablet ή smartphone. Είναι ανοικτή και συνδέεται «outofthebox» με περισσότερα από 350 ΑPIs με τις εφαρμογές των κορυφαίων διεθνώς παρόχων, όπως οι MicrosoftSAPSalesForceAutodCadAppleGoogle κλπ, χωρίς να απαιτείται πρόσθετος προγραμματισμός ή διαμόρφωση.

ΕΥΑΘ: Φέρνει νέο διαγωνισμό για πληροφοριακό σύστημα εξυπηρέτησης πελατών

Η προμήθεια ενός νέου πληροφοριακού συστήματος εξυπηρέτησης πελατών βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των έργων ψηφιακού μετασχηματισμού που δρομολογεί η διοίκηση της ΕΥΑΘ τη χρονιά που διανύουμε. Πρόκειται για έργο προϋπολογισμού 4,9 εκατ. ευρώ με σκοπό την εγκατάσταση, παραμετροποίηση και υποστήριξη της παραγωγικής λειτουργίας μίας σύγχρονης ολοκληρωμένης λύσης, η οποία περιλαμβάνει ένα σύνολο συστημάτων/ εφαρμογών που θα αντικαταστήσει και θα ενισχύσει τη λειτουργικότητα του υφιστάμενου Πληροφοριακού Συστήματος που διαθέτει η ΕΥΑΘ. Στην παρούσα φάση βρίσκονται υπό διαμόρφωση οι απαιτήσεις και οι όροι της διενέργειας του διαγωνισμού. Να σημειωθεί ότι το 2019 είχε διενεργηθεί σχετικός διαγωνισμός ο οποίος τελικά ακυρώθηκε, λόγω επανεξέτασης των απαιτήσεων και προδιαγραφών ώστε να ακολουθούν τις αυξανόμενες μεταβολές των λειτουργικών αναγκών της Εταιρείας. Μέχρι την ολοκλήρωση του διαγωνισμού και την υλοποίηση της σχετικής σύμβασης, η ΕΥΑΘ σχεδιάζει να προχωρήσει στην αναβάθμιση του συστήματος πληρωμών της, καθώς και στην ανάπτυξη ενός portal ηλεκτρονικής εξυπηρέτησης πελατών με διασύνδεσή με το υφιστάμενο ERP.

Στο πλάνο η ψηφιοποίηση του αρχείου πελατών

Να σημειωθεί ότι κατά την διάρκεια της περσινής χρονιάς ολοκληρώθηκε η πιλοτική ψηφιοποίηση του αρχείου πελατών ενώ επίκειται διαγωνισμός για την ψηφιοποίηση του συνόλου του αρχείου (έχει γίνει η εκπόνηση των τεχνικών προδιαγραφών και απαιτήσεων). Επιπλέον, βρίσκεται σε εξέλιξη η προτυποποίηση βάσης δεδομένων πελατών ύδρευσης, ώστε να επιτρέπεται η αυτοματοποιημένη διασύνδεση καταναλώσεων με το GIS (υδραυλική μοντελοποίηση) και κατ’ επέκταση με το υδραυλικό μοντέλο για την μοντελοποίηση (προσομοίωση της λειτουργίας) των δικτύων. Επιπλέον, η ΕΥΑΘ διερευνά, σε πιλοτικό επίπεδο, την υιοθέτηση τεχνολογιών έξυπνων μετρητών ως των πλέον σύγχρονων λύσεων καταμέτρησης κατανάλωσης με στόχο την υιοθέτηση τους σε μεγάλη κλίμακα.

Στο πλαίσιο του ψηφιακού της μετασχηματισμού η ΕΥΑΘ έχει προχωρήσει στις παρακάτω δράσεις:

  • Αντικατάσταση-αναβάθμιση των φορητών συσκευών και λογισμικού καταγραφής ενδείξεων κατανάλωσης.
  • Περαιτέρω βελτίωση παρεχόμενων ηλεκτρονικών υπηρεσιών από την ιστοσελίδα της εταιρείας.
  • Μελέτη ενεργοποίησης της υπηρεσίας click to call μέσα από την ιστοσελίδα της εταιρείας
  • Διερεύνηση σε πιλοτική εφαρμογή διαδικασιών διακίνησης ηλεκτρονικών εγγράφων με χρήση ηλεκτρονικών υπογραφών.

 

Μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ ΟΑΕΔ και AWS

Μνημόνιο συνεργασίας υπέγραψαν ο ΟΑΕΔ και η Amazon Web Services (AWS), που θα αναλάβουν από κοινού δράσεις για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του ψηφιακού χάσματος στην αγορά εργασίας με έμφαση στον τομέα ανάπτυξης δεξιοτήτων σε τεχνολογίες  ψηφιακού νέφους (cloud services), την επαγγελματική αποκατάσταση των ανέργων και την ενίσχυση της ψηφιακής οικονομίας. Μέσω της νέας αυτής πρωτοβoυλίας, ο ΟΑΕΔ διευρύνει το πεδίο συνεργασίας του με καινοτόμες εταιρείες τεχνολογίας (καθώς είχε προηγηθεί η συνεργασία με την Google) και σηματοδοτεί την αυξημένη έμφαση που δίνεται πλέον στις ψηφιακές δεξιότητες. Η πρώτη κοινή δράση ΟΑΕΔ και AWS -σε πιλοτικό επίπεδο-  θα αφορά στη δωρεάν κατάρτιση ανέργων σε τεχνολογίες ψηφιακού νέφους (cloud services) μέσω σύγχρονης και ασύγχρονης εκπαίδευσης.

Συγκεκριμένα, η πρώτη ομάδα  θα αποτελείται από ανέργους με γνώσεις τεχνολογιών πληροφορικής που θα καταρτιστούν ως εκπαιδευτές σε τεχνολογίες ψηφιακού νέφους, ενώ η δεύτερη και ευρύτερη ομάδα θα αποτελείται από ανέργους, με στόχο την ειδίκευση ή επανειδίκευσή τους στον συγκεκριμένο τομέα αιχμής. Η κατάρτιση θα οδηγεί σε αντίστοιχες πιστοποιήσεις από την AWS, ηγέτιδα εταιρεία παγκοσμίως σε θέματα ανάπτυξης υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους (cloud computing)  και στην απόκτηση δεξιοτήτων που έχουν μεγάλη ζήτηση από εταιρείες στην Ελλάδα.