Ποιο είναι το ενεργειακό κόστος ενός data center και τι πρέπει να κάνουν οι επιχειρήσεις για να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση τους; Πως θα επιλέξουν μεταξύ public ή private data center, Η εμπειρία ενός μεγάλου οργανισμού στα θέματα αυτά μας βοηθά να πάρουμε αποφάσεις.

Σε μια συζήτηση που είχαμε με τον κύριο Θεοχάρη Βουτσά, Βοηθό Γενικού Διευθυντή των Group IT Operation στην Τράπεζα Πειραιώς διαπιστώνουμε πως το θέμα της αποδοτικότητας επηρεάζει και τη χώρα μας και οι επιχειρήσεις αναζητούν λύσεις για να αντιμετωπίσουν ποικίλα προβλήματα.

NW: Χρησιμοποιείτε public ή private data center;

Θεοχάρης Βουτσάς: Η Τράπεζα Πειραιώς διαθέτει δύο Data Centers, ένα στην Αθήνα που φιλοξενεί τις κεντρικές υποδομές πληροφορικών συστημάτων και ένα στην Θεσσαλονίκη με τα εφεδρικά συστήματα. Και τα δύο βρίσκονται σε ιδιόκτητες κτηριακές υποδομές και η γενικότερη λειτουργία τους υποστηρίζεται από την Τεχνική Υπηρεσία της τράπεζας. Ο σχεδιασμός και η κατασκευή και των δύο έχει γίνει από την ίδια την τράπεζα σε συνεργασία με εξειδικευμένες στο χώρο αυτό εταιρίες. Ειδικά το κεντρικό Data Center που κατασκευάστηκε το 2013, έχει πιστοποιηθεί για τη μελέτη και σχεδίασή του από το Uptime Institute και είναι κατηγορίας 4 (Tier 4), δηλαδή χαρακτηρίζεται σαν Fault Tolerant.

Πως αποφασίσατε τι από τα δύο σας συμφέρει;

Το μέγεθος του Data Center σε συνδυασμό με τις κανονιστικές υποχρεώσεις που πρέπει να ικανοποιούνται για μια τράπεζα έκανε την επιλογή σχεδόν μονόδρομο. Οι υπάρχουσες υποδομές σε public Data Centers δεν μπορούσαν να καλύψουν χωρίς επέκταση τα μεγέθη που χρειαζόμασταν (περίπου 100 racks). Επομένως άμεσα, έμπαιναν περιορισμοί στην επιλογή των εταιριών που ήταν σε θέση να μας καλύψουν, επενδύοντας σε νέες εγκαταστάσεις.

Ταυτόχρονα οι απαιτήσεις που υπάρχουν στον τραπεζικό χώρο σε θέματα ασφάλειας, τόσο φυσικής όσο και των δεδομένων, σε συνδυασμό με τις αυξημένες λειτουργικές ανάγκες συνηγόρησαν στην επιλογή του private data center.

Η επιλογή αυτή δεν μας εμπόδισε να χρησιμοποιήσουμε τις εξειδικευμένες εταιρίες παροχής υπηρεσιών data center στη υλοποίηση αλλά και στη μετέπειτα υποστήριξη της λειτουργίας του.

Έτσι πετύχαμε την βέλτιστη προσέγγιση, εκμεταλλευόμενοι την εμπειρία των ειδικών και την ευελιξία του ιδιόκτητου data center.

Πως έχει διαμορφωθεί το ενεργειακό κόστος του data center σας την τελευταία τριετία ;

Το μέγεθος της εγκατάστασης διαμορφώνει το ενεργειακό κόστος σε ανάλογα επίπεδα. Είναι γεγονός ότι οι εξελίξεις στον χώρο της πληροφορικής είναι ραγδαίες και ζούμε την εποχή της παγκοσμιοποίησης και σε αυτό τον χώρο. Το internet, τα big data, το ΙοΤ, τα social media σε όλες τις παραλλαγές τους και άλλες τέτοιες τεχνολογίες επιβάλλουν μαζική υπολογιστική ισχύ και μεγάλους χώρους αποθήκευσης της πληροφορίας. Είναι επομένως σημαντικό να υπάρχει διαρκής παρακολούθηση και προσαρμογή του συνόλου της εγκατάστασης (πληροφορικής και υποδομών) ώστε να μην ακολουθούν ανάλογα αυξητική πορεία σε θέματα κατανάλωσης ενέργειας και συνεπώς κόστους. Στην περίπτωσή της Τράπεζας Πειραιώς η προσπάθεια που έχει γίνει το τελευταίο έτος έχει σαν αποτέλεσμα τη μείωση της κατανάλωσης κατά 24% περίπου, παρά την σημαντική αύξηση της εγκατεστημένης υπολογιστικής ισχύος. Η μείωση οφείλεται τόσο στην προσαρμογή των συστημάτων στις νέες πιο αποδοτικές τεχνολογίες (Virtualization, All flash Storage, αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων συστημάτων κλπ), όσο και στην αντίστοιχη προσαρμογή των υποδομών του data center (αύξηση της μέσης θερμοκρασίας στους 25 βαθμούς, διακοπή λειτουργίας των in-row κλιματιστικών, καλύτερη κατανομή του εξοπλισμού ώστε να μην υπάρχουν hot-spots κλπ).

Ποιες επιλογές έχετε για να το μειώσετε περισσότερο;

Είναι δεδομένο ότι η λειτουργία του data center παρακολουθείται διαρκώς (24 x 7) μέσω Building Management System (BMS) ώστε να εντοπίζονται οι αποκλίσεις από τα επιθυμητά όρια. Έχοντας πλέον μια ακριβή εικόνα μπορούμε να σχεδιάσουμε τις απαραίτητες παρεμβάσεις για τη μείωση του ενεργειακού κόστους. Όπως αναφέρθηκε, η εξέλιξη της τεχνολογίας επιτρέπει την επίτευξη καλύτερων συνθηκών λειτουργίας με μικρότερο κόστος. Για παράδειγμα τα νέα ψυκτικά συστήματα τεχνολογίας evaporating cooling μπορεί να πετύχουν το ίδιο αποτέλεσμα με το ¼ της κατανάλωσης ενός συστήματος direct exchange. Αντίστοιχα στην περιοχή της πληροφορικής, η αντικατάσταση των παραδοσιακών σκληρών δίσκων με νέους Solid State Disks χωρίς κινούμενα μέρη είναι μια προφανής ευκαιρία για μείωση της κατανάλωσης. Το σημαντικό είναι όλες οι παρεμβάσεις να αξιολογούνται με βάση το συνολικό κόστος χρήσης σε βάθος χρόνου και όχι απλά με το κόστος κτήσης.

Προσφέρουν λύσεις οι εναλλακτικοί πάροχοι ενέργειας;

Η ενέργεια είναι κάτι που δεν διαφοροποιείται παρά μόνο στον τρόπο παραγωγής της. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι κάτι που μπορεί να προσφέρει στην αποφυγή της σπατάλης των φυσικών πόρων αλλά και πιο σημαντικό στην μείωση των επιπτώσεων από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Έχει πλέον αναγνωριστεί ότι τα data centers παγκοσμίως αποτελούν ένα από τους πιο σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας και μάλιστα με αυξητική τάση. Υπολογίζεται ότι το σύνολο της κατανάλωσης των data centers παγκοσμίως ξεπερνάει το 3% της συνολικά παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας. Επομένως ο κάθε πάροχος ενέργειας στο βαθμό που έχει υλοποιήσει επενδύσεις σε τέτοιες ‘πράσινες’ υποδομές μπορεί να αποτελέσει μια καλή επιλογή προς τη σωστή κατεύθυνση.

Τι θα συμβουλεύατε επιχειρήσεις που θέλουν να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των data center τους;

Οι ενέργειες που μπορεί να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση ενός data center είναι αρκετές. Υπάρχουν κάποιες απλές και χωρίς κόστος που όμως έχουν υπολογίσιμη βελτίωση και κάποιες που έχοντας κάποιο αρχικό κόστος μπορούν στο τέλος να δώσουν θετικό αποτέλεσμα. Για αρχή θα πρότεινα να γίνει μια καταγραφή – μέτρηση ώστε να γνωρίζουμε το σημείο εκκίνησης (baseline) αλλά και να μπορούμε να αποτιμήσουμε τα αποτελέσματα των παρεμβάσεων. Για παράδειγμα μια θερμοκάμερα μπορεί να μας δείξει σημεία που έχουμε hot spot ή περιοχές με προβληματική ροή ψυχρού αέρα. Στις απλές ενέργειες περιλαμβάνονται το κλείσιμο όλων των οπών (στα racks ή στο ψευδοδάπεδο) που επιτρέπουν την μίξη του αέρα μεταξύ ψυχρών και θερμών περιοχών, η καλύτερη κατανομή των συστημάτων στα racks ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία hot spots και τέλος, η τακτοποίηση των καλωδίων, ιδιαίτερα στο πίσω μέρος των racks και κάτω από το ψευδοδάπεδο, μπορεί να βοηθήσει στην αποδοτικότερη ροή του ψυχρού αέρα. Επίσης μια καλή προσέγγιση είναι η σταδιακή και με ελεγχόμενο τρόπο αύξηση της θερμοκρασίας του data center. Έχει υπολογιστεί ότι για κάθε 1 βαθμό που ανεβάζουμε τη θερμοκρασία, μειώνεται η κατανάλωση ενέργειας κατά 4%. Τα σύγχρονα υπολογιστικά συστήματα μπορούν να λειτουργήσουν για μικρά διαστήματα μέχρι και σε 45 βαθμούς Κελσίου. Οι βέλτιστες πρακτικές επιτρέπουν να λειτουργήσει ένα data center στους 27 βαθμούς χωρίς πρόβλημα. Μάλιστα κάποιοι μεγάλοι cloud providers όπως Microsoft και Google έχουν προχωρήσει ακόμη περισσότερο πλησιάζοντας τους 30.

Τέλος οι πιο μεγάλες παρεμβάσεις που όμως έχουν και πιο σημαντικά οφέλη είναι η επέκταση της τεχνολογίας virtualization σε συνδυασμό με την αντικατάσταση των παλαιών συστημάτων με νέα μεγαλύτερης υπολογιστικής ισχύος. Οφέλη μπορεί να δώσει επίσης η αντικατάσταση των κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης δεδομένων με παραδοσιακούς δίσκους, με νέα με δίσκους SSD. Τέλος η αντικατάσταση των παλαιών υποδομών του data center με νέες, ενεργειακά πιο αποδοτικές μπορεί να δώσει θετικά αποτελέσματα. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτό που μετράει είναι το συνολικό κόστος χρήσης και όχι το κόστος κτήσης.