Απάντηση στην ερώτηση «Πώς ακούγεται το Βόρειο Σέλας;» έδωσε η συνεπικουρούμενη από την τεχνητή νοημοσύνη συναυλία που έλαβε χώρα στο ιστορικό Brahms Halls της Βιέννης, με την παρουσία πάνω από 300 δημοσιογράφων, youtubers και influencers από όλο τον κόσμο. Το netweek ήταν εκεί και κάλυψε τα δρώμενα.

Το Brams Halls στη Βιέννη έχει τη φήμη της αίθουσας συναυλιών με την καλύτερη ακουστική στον κόσμο, αποτελώντας σημείο συνάντησης για τους λάτρεις της κλασικής μουσικής και τους audiophiles. Η πρεμιέρα σε αυτήν την αίθουσα αποτελεί όνειρο ζωής για κάθε μουσικοσυνθέτη και αυτό ήταν μια πρόσθετη πρόκληση για όσους συμμετείχαν στην υλοποίηση του έργου Sound of Light, την εκτέλεση του οποίου οποία είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε από κοντά στην ιστορική αίθουσα συναυλιών της Βιέννης. Και τι σχέση μπορεί να έχει ένα κονσέρτο μουσικής με την τεχνολογία και την Πληροφορική; Η απάντηση έρχεται από την Huawei, η οποία για να γιορτάσει την κυκλοφορία του Huawei Mate 20 Pro και για να προβάλει τις απίστευτες δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης του νέου της smartphone, συνέστησε μια ομάδα, αποτελούμενη από καλλιτέχνες που ανέλαβε να φέρει σε πέρας μια μοναδική αποστολή: να αιχμαλωτίσει τον ήχο του φωτός. Το εγχείρημα συνδέει την τεχνολογία με την τέχνη για να μετουσιώσει ένα συναρπαστικό φυσικό φαινόμενο, το φως από το Βόρειο Σέλας, σε κάτι εντελώς καινούριο και διαφορετικό, μια μουσική συμφωνία, το Sound οf Light.

Φως και μουσική
Το Sound of Light αποτέλεσε ένα έργο μηνών και έφτασε στα όρια του πώς οι άνθρωποι μπορούν να εκπαιδεύσουν την τεχνητή νοημοσύνη (AI) ώστε να διαβάζει εικόνες και να τις μετατρέπει σε ηχητικά κομμάτια. Από τους συμμετέχοντες ζητήθηκε να καταγράψουν στη Νορβηγία το Βόρειο Σέλας και στη συνέχεια με αυτό το υλικό, να εκπαιδεύσουν ένα ειδικό σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που τρέχει στο Huawei Mate 20 Pro για να μπορεί να αναγνωρίσει τα βασικά του στοιχεία και να τα μετατρέψει έπειτα σε μουσική. Ο τρόπος με τον οποίο η Huawei εκπαίδευσε την τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να μπορεί μετουσιώσει το φως σε ήχο είναι αρκετά απλός στη θεωρία και θυμίζει ένα γνωστό αρχαίο ρητό: «επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως». Βέβαια, αυτό στην πράξη δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται. Αρχικά η τεχνητή νοημοσύνη «έμαθε» να αναλύει το μέγεθος, το σχήμα, την ταχύτητα, το κοντράστ και το χρώμα του Βόρειου Σέλατος. Στη συνέχεια συνδύασε όλα τα παραπάνω με μουσικά στοιχεία, όπως ένταση, ρύθμιση, ρυθμός και ενορχήστρωση. Μέσα από αυτό το συσχετισμό παράχθηκαν κομμάτια μουσικής βασισμένες σε οπτικά και μουσικά στοιχεία, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία της πρώτης κόσμο συμφωνίας κλασικής μουσικής με την αρωγή της τεχνητής νοημοσύνης.

Συνέργεια
H δημιουργική διαδικασία ήταν περίπλοκη και απαιτούσε συνεχείς αλληλεπιδράσεις της «μηχανής» με την ομάδα του project. To πρώτο βήμα για να πάρει το Sound Light σάρκα και οστά έγινε με ανθρώπινη παρέμβαση. Ο διάσημος μουσικοσυνθέτης Mark Sayfritz, βασικός συντελεστής του project, δημιούργησε αρχικές μελωδίες, εμπνευσμένος από τις εικόνες που του έφερναν στο μυαλό οι αύρες του Βόρειου Σέλατος. Αυτά τα αρχέτυπα μοτίβα μουσικής αποθηκεύτηκαν σε MIDI format και παραδόθηκαν στην τεχνητή νοημοσύνη, η οποία ανέλαβε να τα ταιριάξει με οπτικά στοιχεία του Βόρειου Σέλατος. Η τεχνητή νοημοσύνη δεν ανέλυσε μόνο το μέγεθος, τη φωτεινότητα και το χρώμα της πολικής αύρας, αλλά επίσης και τη δυναμική μεταβολής της έντασης και της φωτεινότητας. όπως και των σχηματισμών της στον πολικό ουρανό. Ο Mark Sayfritz σταχυολόγησε τα οπτικοακουστικά «ταιριάσματα» που έκανε η τεχνητή νοημοσύνη και επέλεξε αυτά που πίστευε ότι ταίριαζαν καλύτερα στο παρατηρούμενο φαινόμενο. Αυτές οι πληροφορίες επέστρεψαν πάλι στην τεχνητή νοημοσύνη, η οποία αυτή τη φορά ανέλυσε αρκετά κομμάτια της ηχογράφησης, κάνοντας διάφορες προτάσεις βάσει ρυθμού, έντασης και άλλων μουσικών παραμέτρων. Η τελική πινελιά στη συμφωνία δόθηκε από τον Mark Sayfritz, ο οποίος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Με την είσοδο της τεχνητής νοημοσύνης στη μουσική μου, άνοιξε ένα ολόκληρο νέο κεφάλαιο δημιουργικών δυνατοτήτων…»

Η αρχή έγινε…
Μπορεί ο ρόλος της τεχνητής νοημοσύνης στη δημιουργία του Sound of Light να ήταν βοηθητικός, ωστόσο ήταν απόλυτα καθοριστικός, συμβάλλοντας στη δημιουργία ενός έργου μοντέρνας κλασικής μουσικής, πέρα από τετριμμένα. Παράλληλα, αυτό το project μας δίνει μια εικόνα για το πώς θα μπορούμε να αξιοποιήσουμε την τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον: υποστηρικτικά και συμβουλευτικά, όχι μόνο για τη σύνθεση μουσικής, αλλά και για τη διευκόλυνση της ζωή μας, αξιοποιώντας τη δυνατότητά της να φτάνει σε επίπεδα, τα οποία ο άνθρωπος δεν μπορεί να πλησιάσει. Μπορεί, ωστόσο, η τεχνητή νοημοσύνη να δημιουργήσει μια συμφωνία μόνη της; Θα λέγαμε ότι μπορεί. Το …μόνο που χρειάζεται είναι να αναλύσει τα σημαντικότερα μουσικά έργα διασήμων συνθετών και να της ανατεθεί να συνθέσει ένα έργο με χαρακτηριστικά παρόμοια των μεγαλύτερων κλασικών αριστουργημάτων. Άλλωστε η τεχνητή νοημοσύνη έχει χρησιμοποιηθεί ήδη για τη σύνθεση μουσικής – η πρώτη καλλιτέχνης που κυκλοφόρησε ένα άλμπουμ με τη σύνθεση να έχει γίνει εξολοκλήρου από την τεχνητή νοημοσύνη ήταν η Taryn Southern. Το Sound of Light αποτελεί, παράλληλα, ένα κλασικό παράδειγμα ότι τα καλύτερα αποτελέσματα μπορούν να επιτευχθούν από τη συνέργεια του ανθρώπου με τη «μηχανή» – προσφέροντας στους καλλιτέχνες μια εντελώς νέα οπτική για τον κόσμο γύρω τους.

Το project μας δείχνει ταυτόχρονα το πόσο μεγάλη πρόοδος έχει συντελεστεί στο θέμα της τεχνητής νοημοσύνης. Το γεγονός ότι ένα σύγχρονο smartphone μπορεί να αναλύσει το Βόρειο Σέλας και να συνθέσει μουσική από αυτό αποτελεί ένα χαρακτηριστικό δείγμα του τρόπου που η τεχνολογία μπορεί να φέρει επανάσταση στον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανοίξει στην ανθρωπότητα νέους ορίζοντες.

«Η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται από καιρό στις προτεραιότητες του τμήματος R&D της Huawei. Όπως και άλλες εμβληματικές τεχνολογικές καινοτομίες του παρελθόντος, έτσι και η AI, μας επιτρέπει να ξεπεράσουμε τα όριά μας και να κατορθώσουμε πράγματα που πριν θεωρούνταν απίθανα. Το Sound of Light εκφράζει ακριβώς αυτή την ιδέα» δήλωσε ο Wang Yanmin, Πρόεδρος του Huawei Consumer Business Group στην Κεντροανατολική Ευρώπη και τη Σκανδιναβική Χερσόνησο. Στόχος της Huawei μέσα από το project ήταν να εμπνεύσει και άλλους ώστε να τους δείξει το δρόμο για την εξερεύνηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η τεχνητή νοημοσύνη.Και αυτό μόνο η αρχή, έπονται πολλά περισσότερα στο μέλλον…

Οι συντελεστές
Kjetil Skogli, ο Κυνηγός του Βόρειου Σέλατος: φωτογράφος, κυνηγός και ειδικός στο Βόρειο Σέλας στο Τρόμσο της Νορβηγίας. Ο Kjetil έχει δουλέψει για το BBC, για την εκπομπή 60 Minutes Australia, για το Εθνικό Δίκτυο Ραδιοτηλεόρασης της Νορβηγίας (NRK) και πολλά άλλα όπου παρουσίαζε θέματα σχετικά με το Βόρειο Σέλας. Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο εγχείρημα του Sound of Light και στην αναζήτηση του δυσεύρετου Βόρειου Σέλατος. Η τεχνογνωσία του στον εντοπισμό και στην κατανόηση Βόρειου Σέλατος ήταν καταλυτική.

Mark Sayfritz, ο Συνθέτης: ένας από τους πιο παραγωγικούς καλλιτέχνες και συνθέτες της μουσικής βιομηχανίας. Ο Mark έχει βραβευτεί πολλές φορές για τις επιδόσεις του στον ηχητικό σχεδιασμό και έχει στο ενεργητικό του δουλειές με την Audi, τη Nike, τη Levi’s, το NBA και τη Reebok. Ο ρόλος του Mark στο Sound of Light ήταν να πάρει τα ηχητικά αποσπάσματα που παρήχθησαν από το ειδικό σύστημα AI και να μετατρέψει αυτό το υλικό σε μια αυθεντική συμφωνία. Η αγάπη του για συνεργασία, το πάθος του για την τεχνολογία και τις επιδόσεις και η εξειδίκευσή του στον ήχο, αποδείχθηκαν πολύτιμα για το εγχείρημα.

James Shearman, ο Μαέστρος: ένας ευρέως αναγνωρισμένος Βρετανός μαέστρος και ενορχηστρωτής που έχει προσφέρει τις υπηρεσίες του σε πάνω από 80 ταινίες συμπεριλαμβανομένων των «Η Πεντάμορφη και το Τέρας», «Μια Πόλη Δίπλα στη Θάλασσα» και «Ο Χάρι Πότερ και το Κύπελο της Φωτιάς». Ο James Shearman, σαν διευθυντής και μαέστρος του Sound of Light αποτέλεσε αναπόσπαστο κομμάτι στο όραμα για τον πειραματικό συνδυασμό της τεχνολογικής φύσης της Τεχνητής Νοημοσύνης και της σύνδεσής της με την αισθαντική πλευρά του κόσμου της ορχήστρας.

Synchron Stage Orchestra, οι Μουσικοί: Η ορχήστρα Synchron Stage διαμορφώθηκε μετά από προσεκτική επιλογή των καλύτερων μουσικών από τις πλέον αναγνωρισμένες ορχήστρες της Βιέννης. Η ορχήστρα εκτελεί τα έργα της στο Synchron Stage της Βιέννης, ένα εξειδικευμένο στούντιο ηχογράφησης που προορίζεται για μεγάλες ορχήστρες και για παραγωγή μουσικής ταινιών. Η Synchron Stage εξειδικεύεται στην εκτέλεση μουσικών έργων που προορίζονται για κινηματογραφικές ταινίες και ήταν αυτό που ένωσε τις μουσικές της επιδόσεις με την οπτική δραστηριότητα, που έπαιξε τεράστιο ρόλο στη γέννηση αυτής της εκδήλωσης.