Παρά τις εντυπωσιακές μέχρι σήμερα πωλήσεις τους, ιδιαίτερα στη Δύση, οι virtual assistants αρχίζουν να χάνουν τη δημοτικότητα τους και να βρίσκουν καλύτερα πεδία εφαρμογής από την καθημερινή οικιακή χρήση.
Θα υπέθετε κανείς ότι με το σουξέ του ΙοΤ, τον διαρκώς αυξανόμενο πληθυσμό των έξυπνων συσκευών -από λάμπα, φούρνο, κλειδαριά, πλυντήριο, ηχεία, οδοντόβουρτσα μέχρι ξυραφάκι πια- και την διασύνδεση όλων στο διαδίκτυο, το πιο «φιλικό» τους interface, οι virtual voice assistants, όπως η Alexa της Amazon, η Siri της Apple και το Google Assistant που δέχονται και εκτελούν φωνητικές εντολές για όλα τους θα συνέχιζαν να κλιμακώνουν τις πωλήσεις τους. Αν μη τι άλλο αποτελούν τον ιδανικό «μπάτλερ» του σύγχρονου digi-living, αφού δεν απαιτούν πληκτρολόγηση, κωδικούς ή οποιαδήποτε άλλη εμπλοκή με τον tech μικρόκοσμο για να προσφέρουν αυτό που κάθε γονιός ονειρεύεται. Να λέει κάτι και να γίνεται. Αν όχι με την πρώτη έστω με τη δεύτερη φορά.

Παρόλα αυτά, φαίνεται ότι παρά τις υποσχέσεις που το όλο και καλύτερο ΑΙ και οι όλο και πιο γρήγορες ταχύτητες απόκρισης δίνουν, το μέλλον τους δεν θα είναι αυτό που υπόσχονταν. Και είναι περίεργο καθώς φέτος οι προβλέψεις δείχνουν ότι θα έχουν συνολικά πουληθεί οκτώ δισεκατομμύρια voice assistants, -σχεδόν όσοι άνθρωποι στον πλανήτη!- μέχρι το ημερολόγιο να δείξει 2024.
Μετά από μια σειρά ετών με ρεκόρ πωλήσεων η ζήτηση παρουσιάζει τέτοια κάμψη που από τις 18000 θέσεις εργασίας που θα κόψει όπως ανακοίνωσε η Amazon, οι 2000 θα αφορούν τόσο τις συσκευές όσο και τις υπηρεσίες πίσω από τις voice assistants. Tην τάση μάλιστα φαίνεται να ακολουθούν και άλλες εταιρείες τεχνολογίας και, κατά τα φαινόμενα, και η Google αποφάσισε να αφήσει σε δεύτερη μοίρα την περεταίρω ανάπτυξη της Google Assistant εργαλειοθήκης της.

Οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν ότι είναι καθαρά πρόβλημα στρατηγικής και όχι πωλήσεων. Όταν η Amazon ανέπτυξε και πρωτολανσάρισε την Alexa, είχε εξηγήσει ότι ο αντικειμενικός στόχος ήταν όχι να βγάλει μεγάλα κέρδη από τις πωλήσεις των συσκευών που η υπηρεσία απαιτούσε, όσο το να δημιουργήσει το ιδανικό interface για πιο άμεσες πωλήσεις.
Το είδες; Το ζήτησες προφορικά, το αγόρασες. Τόσο απλά. Με καθαρά όρους engagement το εγχείρημα θεωρείται πετυχημένο. Η Amazon έχει ανακοινώσει ότι έχει διπλασιάσει τους ενεργούς χρήστες της Alexa τα τελευταία χρόνια, οι οποίοι δημιουργούν δισεκατομμύρια interactions κάθε εβδομάδα.

Αλλά αυτό που δεν μπορεί -παραδόξως- ακόμα να ξεκαθαριστεί είναι πόσα από όλα αυτά τα interactions μεταφράζονται σε χρήμα, είτε μέσω πωλήσεων είτε αλλιώς, και πολλοί επικριτές ισχυρίζονται ότι τα περισσότερα αφορούν τον ρόλο της Alexa σε χαμαλοδουλειές, να δίνει την πρόγνωση καιρού ή ως dj (τύπου «Alexa βάλε Μητροπάνο, μόλις τελειώσει το πλυντήριο»).
Η πιο ανησυχητική από τις αναφορές δείχνει ότι την τελευταία τριετία όλο και περισσότεροι χρήστες μειώνουν την χρήση της Alexa και οι πωλήσεις του ανάλογου εξοπλισμού πέφτουν.

Ο Μεγάλος Αδελφός και το φαινόμενο «μ’ έπρηξες»
Όπως εξηγεί και η Helen Jambunathan, αναλύτρια της consumer insights agency Canvas8, «τελικά οι voice assistants δεν προέκυψαν τόσο κοινωνικά εθιστικές, όσο όλοι περίμεναν και ένα πλήθος από αιτίες οδηγεί στην εγκατάλειψη τους». Με κυριότερο την προστασία της ιδιωτικότητας. Σύμφωνα με την μελέτη της DataGrail «2020 Consumer Privacy Expectations Report», το 82% των καταναλωτών ανησυχούν για το πόσο ιδιωτική παραμένει η ιδιωτική τους ζωή μέσα από κάμερες και ιδιαίτερα τα μικρόφωνα κινητών, laptop, webcams και βέβαια virtual assistants.

Οι αναφορές για περιστατικά κατά τα οποία η Alexa της Amazon έστελνε ηχητικά μηνύματα και καταγραφές σε λάθος άτομα και υπαλλήλους υποστήριξης της που κρυφάκουγαν ιδιωτικές συνομιλίες και η απολογία της Amazon που ισχυρίστηκε ότι ελέγχει μόνο ένα στατιστικό δείγμα της δραστηριότητας της Alexa κάθε άλλο παρά βοήθησαν το όλο κλίμα. Όπως και οι περιπτώσεις που η Alexa ζητούσε να αξιολογήσεις κάτι που αγόρασες ή πρότεινε προϊόντα.

Τελικά, όπως λέει και η κυρία Jambunathan, οι voice assistants έβγαλαν κακό όνομα ως μεγάλες ρουφιάνες και κουτσομπόλες και αυτό έφτασε για αρκετούς από τους αγοραστές τους να τις ξεμπριζώσουν και να τις ρίξουν σε κάποια κούτα στο πατάρι γιατί «ποτέ δεν ξέρεις». Προσθέστε σε αυτούς και όλους όσοι άρχισαν να βρίσκουν ελαφρώς creepy, ρατσιστικές ή επικίνδυνες τις απαντήσεις της voice assistant τους και ιδού άλλη μια απόδειξη πως «καλύτερα να σου βγει η μπρίζα παρά το όνομα». Και μετά ρίξτε το όλο πρόβλημα στα ταραγμένα νερά της ολοκαίνουργιας οικονομικής κρίσης που μπορεί να βάλει την αγορά μιας virtual assistant στη λίστα με τα περιττά έξοδα.

Όταν η Alexa ντύθηκε νοσοκόμα
Και δεν ήταν για τις αποκριές, αλλά γιατί η Alexa την δουλειά δεν την φοβάται. Έτσι μπορεί το πλατύ κοινό να εγκαταλείπει εν μέρη την παρέα και την συνεργασία του με τις voice assistants, αλλά όπως λέει και ο Eric Saarnio, international business lead της Amazon Alexa, βρήκε μια νέα αγορά για τις υπηρεσίες της όπου κάνει θραύση. «Η χρήση των voice assistants στον τομέα της υγείας μόλις ξεκίνησε να γενικεύεται και μοιάζει να έχει μεγάλες προοπτικές. Ειδικά στα άτομα με κινητικά προβλήματα αλλά και τους ασθενείς που πάσχουν από ελλειμματική προσοχή, οι voice assistants προκύπτουν ιδανικές game changers» όπως τις χαρακτήρισε ο Eric Saarnio. Συμπληρώνοντας ότι «οι εικονικές βοηθοί αυτού του είδους τους εξελίχθηκαν πολύ τα τελευταία οκτώ χρόνια και συνεχίζουν να εξελίσσονται. Τώρα περνάνε σε νέο επίπεδο και μπορούν να αλλάξουν τη ζωή των ανθρώπων με προβλήματα υγείας». Η χρήση τους σε μαζική κλίμακα έχει ήδη δώσει δείγματα πετυχημένης χρήσης. Η εταιρεία φροντίδας ηλικιωμένων και ατόμων με άνοια Majesticare είναι η πρώτη που χρησιμοποίησε μαζικά την Alexa Smart Properties for Senior Living σε σπίτια και μονάδες φροντίδας και τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά, αφού οι ασθενείς μπορούν να επιλέγουν τι θα δουν ή ακούσουν μόνοι τους, να επικοινωνούν με φίλους και συγγενείς, να ζητούν νερό, φαγητό ή να ενημερώνονται για το πρόγραμμα τους χωρίς να απασχολούν κανέναν από το προσωπικό και νιώθοντας ότι εξαρτώνται λιγότερο από τους γύρω τους.