Ενσωματώνοντας τα δεδομένα σε ένα ενιαίο οικοσύστημα

Με τον δείκτη αξίας των δεδομένων να συνεχίζει να κινείται ανοδικά, οι ευκαιρίες που προσφέρουν κάνουν το data management το πιο σίγουρο «χαρτί» μιας εποχής όπου οι προκλήσεις της ενσωμάτωσης των δεδομένων σε ένα ενιαίο οικοσύστημα στέκονται ανάμεσα σε κάθε οργανισμό και την ψηφιακή αναβάθμιση της λειτουργίας του.

Θυμάστε εκείνο το κλισέ που ήθελε τα data να είναι το νέο πετρέλαιο; Ε, μάλλον είναι η ώρα να το ξεχάσετε. Η νέα πραγματικότητα θέλει τα δεδομένα να έχουν γίνει το …νερό. Δεν υπάρχει πια ζωή χωρίς αυτά -σε αντίθεση με το πετρέλαιο- και σταδιακά και οι τελευταίοι αναλυτές παραδέχονται ότι χωρίς αυτό το «ψηφιακό νερό» δεν μπορούν να δημιουργήσουν το «αίμα» που κυλά στις φλέβες κάθε ζωντανού επιχειρησιακού οργανισμού: την πληροφορία που θα ποτίσει την γνώση, ώστε να αναπτυχθούν οι σωστές επιχειρηματικές αποφάσεις, αλλά και η ίδια η λειτουργία του οργανισμού.

Παραδόξως αυτή η αναλογία νερού και πληροφορίας λειτουργεί και αντίστροφα, αφού τα ψηφιακά δεδομένα, όπως ακριβώς το νερό, ξεχειλίζουν σήμερα από παντού, από κάθε smartphone και κάθε router, κάθε σκανάρισμα τραπεζικής κάρτας, κάθε «κλικάρισμα» συνδέσμου και κάθε κίνηση αντικειμένου που αφήνει πια ένα αδιόρατο αλλά πολύτιμο ψηφιακό ίχνος. Αυτό όμως μετέθεσε την πρόκληση από τη δημιουργία στην διαχείριση τους. Όπως και με το νερό: μπορείς να βρεις σχεδόν παντού, αλλά η ποιότητα, η διαθεσιμότητα και η ποσότητα του δημιουργούν προκλήσεις άλλου επιπέδου. Έτσι αυτή τη στιγμή μπορείς να αντλείς ψηφιακά δεδομένα από παντού, αλλά το να τα διαχειριστείς με έναν τρόπο που να τα κάνει βιώσιμη λύση αντί για πρόβλημα είναι μια τελείως διαφορετική υπόθεση. Θυμίζει το δράμα του διψασμένου ναυαγού στη βάρκα που περιτριγυρίζεται από άπειρα λίτρα νερού που δεν πίνεται. Και αυτή η υπόθεση ήταν ήδη περίπλοκη πριν ακουστεί τόσο δυνατά η σειρήνα της τεχνητής νοημοσύνης, η δημιουργία και διαρκής εξέλιξη της οποίας ζητάει δύο πράγματα σε πρωτοφανείς ρυθμούς. Ενέργεια και Δεδομένα.

Και είναι αρκετά παλιά. Όπως μας θυμίζει ο Αντώνιος Χατζηπαυλής, Managing Director, Data & AI Solutions Architect της Xlytica, η ενσωμάτωση των δεδομένων σε ένα ενιαίο οικοσύστημα είναι κρίσιμη για την αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση τους σε έναν οργανισμό και σκοπό έχει να μετατρέψει τα application data σε corporate data. «Τα οφέλη της ενσωμάτωσης είναι ξεκάθαρα εδώ και χρόνια σε όλους μιας και θα προσδώσει συνοχή, ποιότητα, κλιμάκωση, καλύτερη λήψη αποφάσεων, αυτοματισμούς και data governance. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 έχει γίνει σαφές ότι θα πρέπει να έχουμε ένα ενιαίο οικοσύστημα δεδομένων. Πρωτεργάτες σε αυτό ήταν o Inmon και ο Kimball και πάνω σε αυτούς έχουν εξελιχθεί οι αρχιτεκτονικές (Data Lakes, Lakehouse, Warehouses), τα design patterns (Lambda, Kappa, Data Mech, Medallion, Data Vault), οι τεχνολογίες αλλά και πλατφόρμες που υλοποιούν αυτά (Microsoft Fabric, Databricks, Snowflake κ.α.) που έχουμε σήμερα».

Πίσω στο σήμερα όπως μας λέει και ο Φώτης Δημάκης, Head of Data Science & AI, Coca Cola HBC, στην εποχή της «Επανάστασης της Τεχνητής Νοημοσύνης» όπως την χαρακτηρίζει οι επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούν στρατηγικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό τους δεν είναι αυτές οι οποίες εγκαθιστούν και υιοθετούν τελευταία συστήματα τεχνολογίας. «Αυτά μπορεί να τα αγοράσει ο καθένας, δεν είναι αυτές που επενδύουν σε τεχνολογικά καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό, η προσφορά πλέον καλύπτει σε καλό βαθμό την ζήτηση, ούτε αυτές που επενδύουν μονόπλευρα σε τεχνολογίες AI, Advanced Analytics και πλέον Generative AI, όλα αυτά είναι μόνο η μία πλευρά του νομίσματος» όπως τονίζει. «Οι επιχειρήσεις οι οποίες δημιουργούν στρατηγικά πλεονεκτήματα σε σύγκριση με τον ανταγωνισμό τους είναι αυτές οι οποίες επενδύουν στα συστήματα συλλογής, διαχείρισης και αποθήκευσης πληροφοριών με σκοπό την εκμετάλλευση τους για την λήψη data driven αποφάσεων. Αυτές μπορεί να παρθούν είτε συμβουλευμένοι από ένα απλό dashboard (descriptive), ένα αλγοριθμικό μοντέλο (predictive) ή πλέον από prescriptive μοντέλα όπως είναι το GenAI. Συνεπώς, η επένδυση στην Στρατηγική & Διακυβέρνηση των Δεδομένων είναι μονόδρομος για τις επιχειρήσεις που θέλουν να εξαργυρώσουν τις τεχνολογικές τους επενδύσεις και να πολλαπλασιάσουν το ROI τους επενδύοντας σε καινοτόμες λύσεις Data Science & AI».

Η άνθηση της Data Management Industry
Αυτό σήμερα το αποτυπώνουν και οι περισσότερες έρευνες που αφορούν την αγορά της διαχείρισης επιχειρηματικών δεδομένων. Ενδεικτικά η έρευνα της Business Research Insights για την αξία των εργαλείων συλλογής και διαχείρισης δεδομένων με τίτλο «Data Management Platform (DMP) Software Market Size, Share, Growth, and Industry Analysis, By Type (On-Premise, Cloud-Based and Others), By Application (Large Enterprises, SMEs and Others) and Regional Forecast From 2024 To 2032» στην οποία η συνολική αξία της αγοράς διαχείρισης δεδομένων εκτιμήθηκε την περασμένη χρονιά στα 8,2 δισεκατομμύρια δολάρια και αναμένεται να φτάσει ως το 2032 τα 16,5 δις με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 9,2%. Με βασικές δυνάμεις αυτής της ανάπτυξης τις ανάγκες των εταιρειών να διαχειρίζονται big data για αναλύσεις αγοράς, καθορισμού ειδικών τμημάτων της αγοράς και δημογραφικών αγοραστικού κοινού, αποτελεσματικότερη διαφήμιση και -ναι σωστά το μαντέψατε- την εκπαίδευση των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης.

Η προσπάθεια μάλιστα της Precedence Research για την αξιολόγηση της συνολικής δραστηριότητας γύρω από την διαχείριση των δεδομένων παγκοσμίως δίνει πολύ πιο εντυπωσιακά δεδομένα. Στην έρευνα της με τίτλο «Enterprise Data Management Market Size and Forecast 2024 to 2034» η παγκόσμια αγορά διαχείρισης δεδομένων αξιολογείται 111,44 δισεκατομμύρια δολάρια πέρσι και αναμένεται να φτάσει τα 349,52 δις ως το 2034 με μέσο ετήσιο ρυθμό αύξησης 12,11%, που αναδεικνύει την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για εργαλεία διαχείρισης δεδομένων που πέρα από αποτελεσματικότητα διαθέτουν δυνατότητες διαρκούς αναβάθμισης και προσαρμογής σε όλο και περισσότερες παραμέτρους.

Μοιάζει σαν ο στόχος ολόκληρου του παγκόσμιου ΙΤ είναι η ενσωμάτωση δεδομένων σε ένα ενοποιημένο ΙΤ οικοσύστημα, με στόχο την ενίσχυση της λήψης αποφάσεων, τη βελτίωση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας και τη δυνατότητα καινοτομίας, όπως το ΑΙ. Ακόμα και αν αυτός ο στόχος έχει περισσότερα προβλήματα και προκλήσεις που μπορεί κανείς να φανταστεί με τους βασικότερους να αναπτύσσονται γύρω από την πολυπλοκότητα της διαχείρισης δεδομένων, της τεχνολογικής ολοκλήρωσης, της οργανωτικής ευθυγράμμισης και των εξελισσόμενων ρυθμιστικών κανόνων.
Αλλά οι ειδικοί του Ελληνικού ΙΤ είναι μάλλον καλύτεροι στο να εξηγήσουν αυτό τον «αγώνα» που στα «χαρτιά» μοιάζει πάντα με μια πολύ συγκροτημένη στρατηγική προσέγγισης και διαχείρισης των δεδομένων αλλά στην πραγματικότητα δεν είναι καθόλου έτσι.

Ο χαμός στην …κουζίνα του ΙΤ
«“Χάος”, “αταξία”, “πανικός”, “νεύρα”, “συγκρούσεις”. Λέξεις που αντικατοπτρίζουν την κατάσταση στο εστιατόριο της σειράς “The Bear”, εκεί όπου ο νεαρός σεφ Carmy επιστρέφει για να αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση. Αντιμέτωπος με μια ομάδα που έχει συνηθίσει να δουλεύει ανοργάνωτα, ο Carmy προσπαθεί να επιφέρει αλλαγές και να αναμορφώσει τη λειτουργία του εστιατορίου. Το ταξίδι του περιλαμβάνει την αναγνώριση των προβλημάτων, την εφαρμογή νέων διαδικασιών και την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των μελών της ομάδας» μας λέει ο Γιώργος Βεζυράκης, Head of Business Analysis της Edenred Greece, παραλληλίζοντας τη διαδικασία μετασχηματισμού της κουζίνας με την ανάγκη για στρατηγική προσέγγιση στη διαχείριση δεδομένων που αντιμετωπίζουν πολλοί οργανισμοί. «Στην εποχή των δεδομένων, οι οργανισμοί καλούνται να προσαρμοστούν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο τοπίο, όπου η σωστή διαχείριση και ανάλυση των πληροφοριών είναι κρίσιμη για την επιτυχία τους. Στην πράξη, η διαχείριση δεδομένων είναι μια απαιτητική διαδικασία. Η πρόκληση έγκειται στον όγκο και την ποιότητα των δεδομένων καθώς και στη διαφορετικότητα των πηγών προέλευσής τους. Πόσες φορές έχουμε ακούσει εκφράσεις όπως “είναι μεγάλο και δεν κατεβαίνει”, “πήρα την πληροφορία από το xx σύστημα και έβγαλε διαφορετικό αποτέλεσμα”, “βρίσκω text characters μέσα σε πεδίο με αριθμούς”, “κάτι έχουμε σχετικά με αυτό αλλά είναι σε περίεργο format” και πολλές άλλες. Σε αυτές τις προκλήσεις προστίθενται θέματα ασφάλειας και διαχείρισης προσωπικών δεδομένων».

Πώς μπορούμε να τακτοποιήσουμε αυτή τη χαοτική “κουζίνα”;
«Για αρχή, οι οργανισμοί οφείλουν να επενδύσουν στους κατάλληλους ανθρώπους με την απαιτούμενη τεχνογνωσία, οι οποίοι θα διασφαλίσουν ότι τα δεδομένα θα είναι Ασφαλή, Οργανωμένα, Προσβάσιμα, Συμμορφωμένα, Αξιόπιστα και Επικυρωμένα. Κάθε μια από αυτές τις ιδιότητες αποτελεί και μια ανεξάρτητη εργασιακή οντότητα. Η επένδυση στα κατάλληλα εργαλεία και συστήματα (Data Governance tools, ETL tools, cloud solutions) είναι εξίσου σημαντική για την αυτοματοποίηση διαδικασιών ελέγχου και καθαρισμού των δεδομένων, καθώς και για τη συγκέντρωση πληροφοριών από διαφορετικά συστήματα, εξασφαλίζοντας την ασφάλεια και τη συμμόρφωση με τους κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων. Απαραίτητο βήμα στρατηγικής είναι επίσης η εκπαίδευση των ανθρώπων σχετικά με το σύνολο της διαχείρισης των δεδομένων». Στη συνέχεια όπως μας εξηγεί και έχοντας εξασφαλίσει όλα τα παραπάνω βήματα, τα δεδομένα μπορούν πλέον να χρησιμοποιηθούν για ανάλυση και εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων, προσφέροντας άμεσο όφελος στον οργανισμό. «Σε αντίθετη περίπτωση, ο οργανισμός κινδυνεύει με σοβαρά οικονομικά και όχι μόνο “χτυπήματα” που μπορούν να επηρεάσουν την εύρυθμη λειτουργία του. Τα δεδομένα στη σύγχρονη εποχή αποτελούν περιουσιακό στοιχείο για κάθε οργανισμό, και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζονται. Όσο καλύτερα τα υλικά και η ικανότητα αυτών που τα διαχειρίζονται τόσο καλύτερο και το φαγητό θα συμπλήρωνε και ο Carmy».

Συμπτώματα και θεραπείες
Ποια είναι όμως τα σημάδια που προειδοποιούν ότι ένας οργανισμός αντιμετωπίζει προβλήματα data management; Για τον Αλέξανδρο Ζούκο Business Integration & Performance Manager, της Saracakis Group of Companies υπάρχει μια σειρά από συμπτώματα που εμφανίζονται και αρχίζουν από τα εμπορικά τμήματα όπου εμφανίζονται σαν δυσκολία στη λήψη Data-driven αποφάσεων. «Συνήθως δημιουργείται από έλλειψη διαφάνειας στο σύστημα με ασυνέπεια των δεδομένων λόγω ύπαρξης πολλών εκδοχών που θα διαφέρουν μεταξύ τους. Όσο λιγότερο διαφέρουν οι εκδοχές μεταξύ τους τόσο δυσκολεύει και η επιλογή της σωστής, ειδικά εάν ο οργανισμός εμπεριέχει δομικές πολυπλοκότητες. θα διαπιστωθεί και από τα αυξημένα κόστη αποθήκευσης, συντήρησης και αύξησης του χρόνου επεξεργασίας των δεδομένων» όπως μας εξηγεί.

Έτσι όπως μας αναφέρει ανάλογα με την ωριμότητα της επιχείρησης τα προβλήματα εντοπίζονται σε 3 επίπεδα.
1. Κακή ποιότητα δεδομένων, αποσπασματική αποθήκευση δεδομένων και έλλειψη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού για την ανάλυση και διαχείριση δεδομένων.
2. Δυσκολία πρόσβασης, ανεπάρκεια ασφαλείας και δυσκολίες στην τήρηση νομοθετικών και κανονιστικών απαιτήσεων, όπως GDPR ή CCPA.
3. Υπερφόρτωση δεδομένων δηλαδή συλλογή υπερβολικού όγκου δεδομένων χωρίς στρατηγική αξιοποίησης.

Για την Ελίζα Σκοπλάκη, Data Governance & BI Manager της Sunlight, πολλοί οργανισμοί συνειδητοποιούν την σημασία του data management και κατά συνέπεια την ανάγκη για ένα ενιαίο οικοσύστημα και την υιοθέτηση στρατηγικών data governance μόνο όταν προκύψουν συγκεκριμένα προβλήματα, όπως:
• Δυσκολία στο reporting κυρίως όταν δεδομένα έρχονται από πολλαπλές πηγές και πρέπει να συνδυαστούν: Η αποθήκευση δεδομένων σε διαφορετικά συστήματα και εργαλεία δυσκολεύει τη συνολική ανάλυση, προκαλεί καθυστερήσεις και λάθη
• Ασάφεια στους επιχειρησιακούς όρους: Η έλλειψη κοινής αντίληψης για τον ίδιο όρο μεταξύ τμημάτων οδηγεί σε ασυμφωνίες.
• Χαμηλή ποιότητα master data: Επηρεάζει αρνητικά τόσο το reporting, αλλά προκαλεί και προβλήματα στις καθημερινές λειτουργίες της επιχείρησης.
Όπως μας εξηγεί για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων, οι παρακάτω στρατηγικές είναι κρίσιμες:

Δημιουργία ενός Data Warehouse ή Data Lake
– Ανάλογα με τις ανάγκες του οργανισμού, είναι απαραίτητη η δημιουργία ενός Data warehouse ή Lakehouse που θα λειτουργεί ως το Single Source of Truth.
– Η επιλογή του κατάλληλου προγράμματος/λύσης πρέπει να είναι ικανοποιεί τις ανάγκες της εταιρείας και να είναι ευέλικτη χωρίς να είναι υπερβολικά ακριβή.
– Η ασφάλεια των δεδομένων πρέπει να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε ένα ενιαίο οικοσύστημα

Σχεδιασμός και Υλοποίηση Data Model με:
– Ομοιομορφία: Το data model εξασφαλίζει συνέπεια σε όρους και μορφή των δεδομένων, μειώνοντας τη σύγχυση και τις ασυμφωνίες.
– Ακρίβεια: Ορίζει σαφείς κανόνες που διασφαλίζουν την αξιοπιστία και την ποιότητα των δεδομένων.
– Ευελιξία: να μπορεί να ενσωματώσει δεδομένα που έρχονται καινούργιες πηγές δεδομένων.
– Απόδοση: εξασφαλίζει γρήγορη ανάκτηση δεδομένων για πιο αποτελεσματική λήψη αποφάσεων.

Data Governance Framework
– Data ownership από τα επιχειρησιακά τμήματα.
– Καταγραφή και σαφής ορισμός επιχειρησιακών όρων μέσω κατάλληλων εργαλείων data governance.
– Εφαρμογή κανόνων δημιουργίας, συντήρησης και διαγραφής των επιχειρησιακών όρων (CRUD)
– Εφαρμογή κανόνων ποιότητας master data, εξασφαλίζοντας ότι τα δεδομένα είναι ακριβή και αξιόπιστα.
– Καλλιέργεια data literacy σε όλα τα επίπεδα, βοηθά τους εργαζομένους να καταλαβαίνουν πλήρως τη σημασία των δεδομένων και να τα χρησιμοποιούν αποτελεσματικά.

«Όταν εξασφαλίσουμε ότι η ποιότητα των δεδομένων είναι ικανοποιητική, τότε μπορούμε με AI και ML να αρχίσουμε να βελτιώνουμε διάφορες διαδικασίες όπως η μείωση του κόστους παραγωγής, η προληπτική συντήρηση, αλυσίδα εφοδιασμού, ακριβής πρόβλεψη της παραγωγής, επιτυγχάνοντας μέγιστη αποδοτικότητα και ανταγωνιστικότητα. Για να πετύχει το εγχείρημα, πέρα από τα κατάλληλα εργαλεία, απαιτείται βαθιά αλλαγή στη νοοτροπία της εταιρείας. Καθοριστικότατο ρόλο όμως παίζει η ενεργή υποστήριξη από την ανώτατη διοίκηση, μέσω επενδύσεων, εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό και εκπαίδευση» καταλήγει.

Κλασσικά διλήμματα: «Ποιότητα ή Ποσότητα»και «Ταχύτητα ή Ασφάλεια;»
Για τον Αλέξανδρο Ζούκο η στρατηγική διαχείρισης δεδομένων έχει τρεις πυλώνες:
1. Καθαρό όραμα και στρατηγική δηλαδή η διαχείριση δεδομένων που πρέπει να ευθυγραμμίζεται με τους επιχειρηματικούς στόχους.
2. Επένδυση στην ποιότητα δεδομένων, δηλαδή συνεχής παρακολούθηση και επικύρωση τους.
3. Υιοθέτηση τεχνολογιών ενοποίησης όπως Data lakes/warehouses καθώς και σύνδεση διαφορετικών συστημάτων.

Όπως μας εξηγεί όμως ενώ ο όγκος των δεδομένων μπορεί να προσφέρει πληθώρα πληροφοριών, η έλλειψη ποιότητας μπορεί να καταστήσει αυτά τα δεδομένα άχρηστα. «Η λύση αρχίζει από τον καλό σχεδιασμό των διαδικασιών που θα τα γεμίσουν και την γραμμικότητά τους που λύνει 80% του προβλήματος. Μετά έχουμε Data Cleaning και Preprocessing Tools, Data Quality Frameworks π.χ (ISO 8000), χρήση στρατηγικών Data Curation, όπου τα δεδομένα που συλλέγονται είναι στοχευμένα και συνδέονται με επιχειρησιακούς στόχους και Data Enrichment δηλαδή αυτόματο εμπλουτισμό δεδομένων».

Σε ότι αφορά την πάγια αναζήτηση όλο και μεγαλύτερης ταχύτητας πρόσβασης τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα, αφού η απαίτηση για ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο συγκρούεται συχνά με την ανάγκη για ασφάλεια και συμμόρφωση. «Σαν τεχνολογικές λύσεις έχουμε Edge Computing που μεταφέρει την επεξεργασία δεδομένων πιο κοντά στις πηγές τους (συσκευές IoT, αισθητήρες), μειώνοντας τον χρόνο επεξεργασίας και τον κίνδυνο ασφαλείας από μεταφορές δεδομένων μέσω του δικτύου. Αλλά και την Zero Trust Architecture δηλαδή αρχιτεκτονική που εξασφαλίζει ότι κάθε πρόσβαση σε δεδομένα επαληθεύεται, ανεξαρτήτως προέλευσης και κρυπτογράφηση σε πραγματικό χρόνο και τέλος Data Masking» όπως μας εξηγεί.

Τhe Never Ending Story και το μέλλον του Data Management
Στο ταξίδι προς το «ιδανικό» data management κρύβονται παγίδες στη διαδικασία βελτιστοποίησης, όπως μας εξηγεί και ο Αντώνιος Χατζηπαυλής. «Οι οργανισμοί, στη προσπάθεια τους να υλοποιήσουν ενιαίο οικοσύστημα δεδομένων πρέπει να αποφύγουν το κίνδυνο να δημιουργήσουν data swaps που πρακτικά είναι άχρηστα. Για αυτό θα πρέπει να εντοπίσουν ποια είναι τα application data που έχουν business value, ποιο είναι το προφίλ των χρηστών που θα χρησιμοποιήσει αυτά, και πως μπορούν μεταξύ τους να συνδεθούν. Ένα ενιαίο οικοσύστημα δεδομένων δεν φτάνει απλά να έχει τα δεδομένα. Θα πρέπει να έχει metadata που θα οδηγήσουν τους χρήστες να βρίσκουν τα δεδομένα ευκολότερα και να κατανοούν τι αυτά περιέχουν, να έχει data models που να λειτουργούν αφαιρετικά ώστε να μειώνουν τις δυσκολίες ανάλυσης, να υπάρχει data lineage για να βοηθάει το χρήστη στην κατανόηση της προέλευσης δεδομένων και των μετασχηματισμών που αυτά έχουν υποστεί και φυσικά data governance» όπως εξηγεί.

Προειδοποιεί όμως ότι όποια πλατφόρμα και να επιλέξει ένας οργανισμός για την υλοποίηση του ενιαίου οικοσυστήματος θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι θα υπάρχει learning curve . «Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επενδύσει στην εκπαίδευση των στελεχών του πριν την έναρξη της υλοποίησης. Το “θα μάθουμε στην πράξη” δεν ισχύει καθώς “η εμπειρία πρώτα σε εξετάζει και μετά σε μαθαίνει”. Καλύτερα να μάθεις πρώτα καλά τι κάνει η κάθε τεχνολογία και αρχιτεκτονική, να κατανοήσεις πως θα την μετατρέψεις σε εργαλείο για την κάλυψη των αναγκών σου, παρά να αρχίζεις να υλοποιείς με βάση την εμπειρία σου και μετά να ανακαλύψεις ότι αυτό δεν είναι σωστό. Η υλοποίηση ενός ενιαίου οικοσυστήματος δεδομένων δεν είναι τεχνολογικό πρόβλημα, είναι κυρίως θέμα στρατηγικής για τα δεδομένα. Είναι ένα μεγάλο ταξίδι που θα σταματήσει μόνο όταν ένας οργανισμός σταματήσει να παράγει νέα δεδομένα που έχουν επιχειρηματική αξία».

Σε αυτό το ταξίδι της εξέλιξης του data management ο Αλέξανδρος Ζούκος ξεχωρίζει ανάμεσα στις νέες τεχνολογίες αλλά και προσεγγίσεις κάποιες που θα έχουν ιδιαίτερη σημασία στο άμεσο μέλλον:
• Τα Data Fabric και Data Mesh: Το Data Fabric για ενιαία αρχιτεκτονική που επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση και διαχείριση δεδομένων από διαφορετικές πηγές, ανεξαρτήτως της τοποθεσίας τους (cloud, on-premises). Το Data Mesh για αποκεντρωμένη προσέγγιση που δίνει έμφαση στη διαχείριση δεδομένων από τις ίδιες τις επιχειρησιακές ομάδες, προωθώντας τη συνεργασία.
• Τεχνολογίες Blockchain και Data Provenance: Το Blockchain για ασφαλή και αμετάβλητη καταγραφή δεδομένων που εξασφαλίζει διαφάνεια και εμπιστοσύνη. Το Data Provenance για ιχνηλασιμότητα και ιστορικό δεδομένων.

Στην ίδια φιλοσοφία o Φώτης Δημάκης στρέφει το σημείο εστίασης πιο μακριά στον ορίζοντα. «Αν υποθέσουμε ότι με ένα “μαγικό ραβδί” έχουμε λύσει όλα τα βασικά προβλήματα σχετικά με τα δεδομένα μιας εταιρείας όπως το Data Quality, το Data Cataloguing, το Data Integration από πολλαπλά συστήματα συλλογής δεδομένων και την βελτιστοποίηση της ταχύτητας συλλογής αυτών (static vs dynamic data), η μεγαλύτερη πρόκληση που ανοίγεται μπροστά μας είναι η δημιουργία δεδομένων με βάση υπάρχοντα δεδομένα. Με την αξιοποίηση των τεχνολογιών GenAI (image, video, voice, text κλπ) έχουμε την δυνατότητα να δημιουργήσουμε δεδομένα που πριν λίγα χρόνια δεν θα μπορούσαμε καν να φανταστούμε. Θα κλείσω με μερικά παραδείγματα από το Industry μου. Μια φωτογραφία του καταστήματος από τον πωλητή μας μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα των Customer Master Data ή / και να δημιουργήσει win-win τακτικές. Η εξέταση ενός τηλεφωνήματος στο call center μπορεί να λύσει ένα πρόβλημα που επηρεάζει σημαντικό αριθμό πελατών. Ένα συμβόλαιο εκατοντάδων σελίδων μπορεί να αποτρέψει ένα penalty πολλών χιλιάδων ευρώ σε περίπτωση αθέτησης συμφωνίας στις παραδόσεις παραγγελιών. Συμπερασματικά, η σύμπλευση των δύο πιο πρόσφατων τεχνολογικών επαναστάσεων, της Πληροφορίας και της Τεχνητής Νοημοσύνης, θα δημιουργήσει μια νέα εποχή στην οποία θα υπάρχουν δύο επιλογές, είτε να την ακολουθήσεις είτε να σε προσπεράσει και αναπόφευκτα να βρεθείς εκτός αγοράς. Η επιλογή (ακόμα) υπάρχει».

 

APIs: Διασυνδέοντας το μέλλον

Στην εποχή της κυριαρχίας των apps, η διαρκώς αυξανόμενη ανάγκη για διαλειτουργικότητα και ενσωμάτωση όλο και περισσότερων εφαρμογών στην επιχειρηματική λειτουργία κάνει τα APIs το συστατικό της επιτυχίας στο κυνήγι των ΤΠΕ του μέλλοντος.
Η τεχνολογική «άνοιξη» των εφαρμογών οδήγησε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των τελευταίων ετών. Το φαινόμενο θύμιζε έντονα το κύμα εκείνο της βιομηχανικής επανάστασης, όταν η δυνατότητα για μαζική παραγωγή ήταν πια δεδομένη, απλά υπήρχε η διαρκής ανάγκη για νέες ιδέες και καινούργια προϊόντα που θα γεννιόντουσαν πρώτα στο μυαλό ενός οραματιστή, πριν περάσουν από την γραμμή μαζικής παραγωγής στο κοινό. Έτσι και στην εποχή τoυ ψηφιακού μετασχηματισμού των πάντων: Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη κατεβάζουν ιδέες που καλούνται να ζευγαρώσουν τις άπειρες δυνατότητες του ψηφιακού σύμπαντος μας με ανάγκες που συχνά δεν φανταζόμαστε καν ότι μπορούν να καλυφθούν ψηφιακά. Γραμμή μαζικής παραγωγής συνήθως δεν υπάρχει και γιατί να υπάρχει άλλωστε; Το hardware την απαιτεί, αλλά ας μη γελιόμαστε, η συντριπτική πλειοψηφία των «μικρών καθημερινών επαναστάσεων» στο ψηφιακό σύμπαν γίνεται στο γραφείο -ή τον καναπέ- κάποιου developer, ο οποίος μπορεί να είναι «3 σε 1» από τρελός εφευρέτης, «εργάτης» και CEO την ίδια στιγμή.
Το μόνο κακοτράχαλο κομμάτι σε αυτή την διαδρομή μια ιδέας για κάποια εφαρμογή, από τον εγκέφαλο αυτού που την συνέλαβε ως την ύπαρξη της ως εικονίδιο στην οθόνη του κινητού μας είναι εκεί προς το τέλος. Όταν αυτή εφαρμογή είναι πια έτοιμη να «τρέξει» αλλά δεν μπορεί καν να περπατήσει, γιατί πρέπει να συνεργαστεί με την υπόλοιπη ψηφιακή υποδομή του πλανήτη για να πάρει ή να στείλει δεδομένα και να ανταλλάξει εντολές και προσβάσεις. Εκεί φαίνεται το μόνο μελανό σημείο της απουσίας της κεντρικά σχεδιασμένης και μαζικής παραγωγής των λύσεων και δεν είναι άλλη από την πιθανή ασυμβατότητα της κάθε λύσης με την ψηφιακή υποδομή που απαιτεί για να δουλέψει ή με όλες τις υπόλοιπες λύσεις με τις οποίες πρέπει αναγκαστικά να συνεργάζεται.
Και εκεί μπαίνουν στο πλάνο τα APIs. Τα «Application Programming Interfaces» ή επί το ελληνικότερο «Διεπαφές Προγραμματισμού Εφαρμογών» και για συντομία ΑPIs ξεκίνησαν σαν μια λύση ανάγκης και είναι πλέον βασική προϋπόθεση για την καινοτομία.
Στην πραγματικότητα τα APIs δεν είναι παρά ένα σετ από προκαθορισμένους κανόνες που κάνουν δυνατή την επικοινωνία ανάμεσα σε διαφορετικές εφαρμογές. Δρουν όμως έτσι σαν ένα ενδιάμεσο στρώμα που επεξεργάζεται τις μεταφορές δεδομένων ανάμεσα σε διαφορετικά συστήματα, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να ανοίγουν τα δεδομένα και τις διεργασίες τους σε developers εκτός οργανισμού, σε συνεταίρους, αλλά και σε τμήματα του οργανισμού που παραδοσιακά ήταν αποκλεισμένα από αυτά.
Μέσα από τους ορισμούς και τα πρωτόκολλα αυτής της επικοινωνίας που τα API προσφέρουν, οι επιχειρήσεις μπορούν να το κάνουν αυτό διαρκώς και με αξιοπιστία και έτσι χιλιάδες αντισυμβαλλόμενα -σε data και app- μέρη, συνεργάζονται χωρίς το φόβο του «απόλυτου μπάχαλου». Ειδικά στο κομμάτι της κυβερνοασφάλειας είναι αναντικατάστατα αφού δημιουργούν ένα buffer zone ανάμεσα στην επιχειρησιακή υποδομή και τον υπόλοιπο κόσμο και ελέγχουν ποιος θα μπει και τι επιτρέπεται να κάνει, απολαμβάνουν έλεγχο και ανάλυση των data streams με ασφάλεια, κερδίζουν χρόνο και δημιουργούν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου όλοι μπορούν να συνεργαστούν πολύ πιο εύκολα.
Γιαυτό η χρήση των ΑΡΙs συνεχίζει να κλιμακώνεται και οι περισσότεροι οργανισμοί, βρίσκοντας τις λύσεις που τους παρέχουν ακαταμάχητα λειτουργικές, συνδυάζουν όλο και περισσότερα στις λειτουργίες τους. Μια βόλτα από τα websites ακόμα και κάποιων Ελληνικών Τραπεζών θα εκπλήξει όσους αγνοούν την δύναμη τους. Ήδη τρεις Ελληνικές Τράπεζες -Εθνική, Ελληνική και Eurobank- παρέχουν στους πελάτες τους APIs. Γιατί; Μα γιατί έτσι τους διευκολύνουν να διασυνδέσουν την λειτουργία της επιχείρησης τους με αυτή της τράπεζας και αυτό την εποχή του open banking του e-commerce και της ευρύτερα ψηφιοποιημένης οικονομίας είναι απλώς ανεκτίμητο τόσο ως ευκολία όσο και ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις δύο πλευρές.
Η αναγνώριση αυτών των «χαρισμάτων» των APIs είναι πλέον γενικευμένη σε όλο το tech οικοσύστημα. Χάρη σε αυτά οι developers να αναπτύξουν γρηγορότερα τις πλατφόρμες και τις εφαρμογές που θέλουν παίρνοντας έτοιμα, για παράδειγμα, τα αντίστοιχα APIs της τράπεζας με την οποία θέλουν η εφαρμογή τους να συνεργάζεται, αντί να πρέπει να αναπτύξουν το λογισμικό οι ίδιοι.
Αντίστοιχα κάθε φορά που η τράπεζα -για παράδειγμα- βελτιώνει ένα API, η ανανέωση του «τρέχει» σχεδόν αυτόματα παντού, βελτιώνοντας τη λειτουργία σε όλες τις εφαρμογές που το ενσωματώνουν.
Κατ’ επέκταση τα APIs επιτρέπουν το ίδιο ανώδυνα το scale up των εφαρμογών. Και βέβαια δεν ξεχνάμε πόσο εύκολη και σίγουρη κάνουν την πρόσβαση σε δεδομένα χωρίς τα οποία οι περισσότερες εφαρμογές πιάνουν απλά μνήμη σε κάποια συσκευή.
Μια αγορά από μόνα τους
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η έρευνα της Gartner «2024 Gartner API Strategy Survey» ένα 82% από τους συμμετέχοντες σε αυτή ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους χρησιμοποιούν APIs εσωτερικά, ενώ το 71% των ερωτηθέντων χρησιμοποιούν APIs τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, για να συνδέσουν λειτουργίες με 3rd party εφαρμογές όπως SaaS vendors.
Τις τάσεις επιβεβαιώνει και η έρευνα της Fortune Business Insights με τίτλο «API Management Market Size, Share & Industry Analysis, By Deployment (Cloud and On-premises), By Enterprise Type (Large Enterprises and Small & Medium Enterprises), By Application (Security, Performance Analytics, Governance, Gateway, and Others), By End-user (IT & Telecom, Government, Retail, Healthcare, BFSI, Transport & Logistics, and Others), and Regional Forecast, 2024-2032. Σε αυτήν η παγκόσμια αγορά APIs management είχε εκτιμηθεί στα 4,28 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και οι προβλέψεις την θέλουν να κλείνει στα 5,42 δις το 2024. Με μακροπρόθεσμη πρόβλεψη να φτάσει ως το 2032 τα 34,17 δισεκατομμύρια δολάρια με μέσω ετήσιο ρυθμό αύξησης ένα ομολογουμένως εντυπωσιακό 25,9%!
Πως ερμηνεύεται μια τέτοια άνοδος; Αντικείμενο της συγκεκριμένης έρευνας είναι το συνολικό οικοσύστημα των APIs και συμπεριλαμβάνει πέρα από την ανάπτυξη τους, το scaling, την κυκλοφορία και διάθεση και την ανάλυση της λειτουργίας τους ανά οργανισμό, με εξειδικευμένες προσεγγίσεις για on premise, cloud ή hybrid υλοποιήσεις. Από αυτό προκύπτει ότι βασικός συντελεστής της εξάπλωσης της χρήσης APIs συνεχίζει σε όλο το επιχειρηματικό φάσμα να είναι η ανάγκη για διαλειτουργικότητα. Σε αυτή προστίθεται η ανάγκη της αγοράς για παροχή όλο και συχνότερα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου προσβάσεις σε προσωπικά δεδομένα και υπηρεσίες να συνεργάζονται πραγματικά αυτόματα και στιγμιαία. Ταυτόχρονα η ανάγκη όλο και περισσότερες εφαρμογές οδηγεί και την δημιουργία νέων APIs με συγκεκριμένα standards, ώστε το φάσμα της διαλειτουργικότητας να διευρύνεται συνεχώς.
Tα APIs και η ενσωμάτωση του ΑΙ
Στο ρεύμα υιοθέτησης των APIs έρχεται να συνδεθεί ένα ακόμα μεγάλο κύμα που σηκώνει η ενσωμάτωση των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Όπως αναφέρει και σχετική έρευνα της Kong Inc., εταιρίας εστιασμένης στη δημιουργία ΑPIs για cloud εφαρμογές, οι συνολικές διαδράσεις των APIs με την παγκόσμια οικονομία θα είναι στα επόμενα χρόνια κολοσσιαίες. Η Kong εκτιμά ότι τα APIs συνολικά θα συμμετέχουν ως το 2030 σε συναλλαγές με συνολική αξία πάνω από 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στην Αμερική και πάνω από 17 τρις παγκοσμίως, με την συνολική αξία της αγοράς τους να εκτοξεύεται πάνω από 170% στην επόμενη δεκαετία. Ο λόγος είναι ήδη ορατός αφού στην έρευνα της Kong το 92% των developers δηλώνουν ότι το ΑΙ θα είναι η απόλυτη προτεραιότητα των εταιριών για την επόμενη δεκαετία και η ενσωμάτωση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στις λειτουργίες κάθε οργανισμού θα αυξήσει την ζήτηση για APIs εκθετικά. Προκειμένου οι έξυπνες εφαρμογές να αναζητούν δεδομένα και προσβάσεις εντός και εκτός cloud απροβλημάτιστα και σε ελάχιστο χρόνο, ειδικά όταν λειτουργούν ως «έξυπνοι» βοηθοί, με το πλεονέκτημα των προσωποποιημένων υπηρεσιών. Το 82% των developers που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι οι οργανισμοί τους ήδη αναπτύσσουν ή ενσωματώνουν ΑΙ εφαρμογές, αλλά είναι η πλατφόρμα διαλειτουργικότητας των APIs που εξασφαλίζει ότι αυτές συνεργάζονται χωρίς προβλήματα με την υπόλοιπη υπάρχουσα ΙΤ υποδομή.
Ποιοι είναι οι κύριοι ρόλοι των APIs στην ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης;
1. Τα API ως καταλύτες για την προσβασιμότητα της τεχνητής νοημοσύνης.
Άμεση επικοινωνία, εύκολη προσβασιμότητα και προώθηση της καινοτομίας είναι και εδώ τα πλεονεκτήματα των APIs, που αναλαμβάνουν ρόλους …lego. Συνδέουν διαφορετικά κομμάτια λογισμικού, διευκολύνοντας τους προγραμματιστές να ενσωματώνουν πολύπλοκες λειτουργίες AI χωρίς να χρειάζεται να τις κατανοήσουν και αναλύσουν πλήρως. Μπορούν έτσι να έχουν πρόσβαση σε ήδη εκπαιδευμένα μοντέλα, αλγόριθμους μηχανικής μάθησης και μια σειρά από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που διαφορετικά θα απαιτούσαν χρόνο και χρήμα για να αναπτύξουν οι ίδιοι. Με κόστος που θα τα έκανε απαγορευτικά. Τα APIs άλλαξαν τα όρια προσφέροντας έτοιμα προς χρήση μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να ενσωματωθούν μέσω απλών κλήσεων API. Για παράδειγμα, οι προγραμματιστές μπορούν να έχουν πρόσβαση στο API φυσικής γλώσσας της Google ή στο API αναγνώρισης της Amazon για να προσθέσουν λειτουργίες επεξεργασίας γλώσσας και αναγνώρισης εικόνας στις εφαρμογές τους, χωρίς να χρειάζεται να εμβαθύνουν στις περιπλοκές της εκπαίδευσης μοντέλων ή της διαχείρισης δεδομένων.
2. Τα API ως γέφυρες διαλειτουργικότητας ΑΙ
Οι εφαρμογές με δυνατότητα AI απαιτούν διαλειτουργικότητα, την ικανότητα δηλαδή να λειτουργούν ομαλά σε διάφορα συστήματα και υπηρεσίες. Τα API παρέχουν τη βάση για αυτή τη διαλειτουργικότητα διευκολύνοντας την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών στοιχείων λογισμικού, που συχνά αναπτύσσονται σε διαφορετικές γλώσσες ή φιλοξενούνται σε διάφορα περιβάλλοντα. Τα APIs επιτρέπουν την απρόσκοπτη ανταλλαγή δεδομένων και αιτημάτων μεταξύ των εφαρμογών, δημιουργώντας ένα συνεκτικό οικοσύστημα που βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, ένα chatbot ενσωματωμένο σε μια εφαρμογή υποστήριξης πελατών μπορεί να βασίζεται σε ένα API επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP) για την κατανόηση των ερωτημάτων των χρηστών και σε ένα άλλο API για πρόσβαση στη βάση δεδομένων για την ανάκτηση σχετικών πληροφοριών με το αίτημα του κάθε πελάτη και ένα ακόμα για τα προσωπικά του δεδομένα. Μέσω των API, αυτά τα διάφορα στοιχεία μπορούν να λειτουργήσουν μαζί ως μία ολοκληρωμένη λύση.
Έτσι αν μια εταιρεία θέλει να αλλάξει από μια υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης σε μια άλλη – ας πούμε, από ένα API αναγνώρισης εικόνας σε μια πιο προηγμένη έκδοση από διαφορετικό πάροχο – μπορεί να το κάνει με ελάχιστη διακοπή της λειτουργίας και των υπηρεσιών της, καθώς τα API αφαιρούν τις λεπτομέρειες και συχνά έχουν παρόμοιες μεθόδους ή τελικά σημεία για κοινές λειτουργίες. Αυτή η ευελιξία είναι ζωτικής σημασίας στην τεχνητή νοημοσύνη, όπου νέα μοντέλα και δυνατότητες αναδύονται διαρκώς με ολοένα και πιο γρήγορο ρυθμό που ο ανταγωνισμός στους παρόχους ΑΙ υπηρεσιών επιβάλει.
3. Τα API ενισχύουν την αποδοτικότητα ανάπτυξης AI
Η ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα κοστοβόρα σε πόρους και ενέργεια. Τα API βελτιστοποιούν αυτή τη διαδικασία, προσφέροντας πρόσβαση σε προκατασκευασμένες, δοκιμασμένες και συχνά βελτιστοποιημένες λειτουργίες AI, τις οποίες οι προγραμματιστές μπορούν να συνδέσουν στις εφαρμογές τους. Αυτό επιτρέπει στις ομάδες ανάπτυξης εφαρμογών να επικεντρωθούν στη δημιουργία μοναδικών χαρακτηριστικών, αντί κάθε φορά που χρειάζονται κάποια εξειδίκευση να πρέπει να …επανεφεύρουν τα βασικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Μια εταιρεία που αναπτύσσει μια εφαρμογή γυμναστικής, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα API ανίχνευσης συναισθημάτων για να αναλύσει τις εκφράσεις του προσώπου των χρηστών κατά τη διάρκεια της προπόνησης, προσθέτοντας ένα μοναδικό χαρακτηριστικό χωρίς να δημιουργεί την αναγνώριση προσώπου από την αρχή.
Επιπλέον, τα API επιτρέπουν την σπονδυλωτή ανάπτυξη. Οι προγραμματιστές μπορούν να επιλέξουν συγκεκριμένα API με βάση τις ανάγκες της εφαρμογής τους, όπως ομιλία σε κείμενο, μετάφραση, ανάλυση συναισθήματος ή προγνωστικά αναλυτικά στοιχεία και να τα ενσωματώσουν ως ξεχωριστές ενότητες. Αυτό το modular design είναι απαραίτητο κατά τη δημιουργία σύνθετων, πολυλειτουργικών εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους προγραμματιστές να αντικαταστήσουν ή να αναβαθμίσουν μεμονωμένα στοιχεία χωρίς να διαλύσουν ολόκληρο το υπάρχον σύστημα για να το ξαναστήσουν από την αρχή.
4. APIs και η real time συμβατότητα
Η ενσωμάτωση πληροφοριών σε εφαρμογές σε πραγματικό χρόνο από την τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας άλλος κρίσιμος τομέας όπου τα APIs πρωταγωνιστούν. Επιτρέπουν στις εφαρμογές να συνδέονται live με βάσεις αλλά και πηγές δεδομένων και να εφαρμόζουν μοντέλα AI σε πραγματικό χρόνο, καθιστώντας τα ιδιαίτερα πολύτιμα σε τομείς που απαιτούν γρήγορη λήψη αποφάσεων, όπως τα οικονομικά, η υγειονομική περίθαλψη και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Για παράδειγμα, σε εφαρμογές διαπραγμάτευσης μετοχών, τα API μπορούν να διευκολύνουν τη ροή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και να εφαρμόζουν μοντέλα μηχανικής εκμάθησης για την πρόβλεψη των τάσεων της αγοράς, παρέχοντας στους traders πληροφορίες για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων εν κινήσει. Η δυνατότητα παροχής πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μέσω των APIs είναι επίσης ζωτικής σημασίας στην εξυπηρέτηση πελατών, όπου οι εξατομικευμένες εμπειρίες χρήστη αποτελούν προτεραιότητα. Οι μηχανές συστάσεων σε υπηρεσίες streaming, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν συχνά APIs για να δημιουργήσουν προτάσεις περιεχομένου με βάση τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά των χρηστών σε πραγματικό χρόνο.
5. Tα APIs ως πυλώνες σε scalable AI λύσεις
Η επεκτασιμότητα είναι βασικός όρος επιβίωσης για εφαρμογές που εξυπηρετούν κυμαινόμενα ή διαρκώς αυξανόμενα κοινά. Η δημιουργία των ΑΙ εφαρμογών εντός των οργανισμών κάνει δύσκολη την επέκταση τους παράλληλα με το κοινό τους. Αλλά χάρη στα APIs διευκολύνουν την επέκταση των δυνατοτήτων, αφού επιτρέπουν σε κάθε οργανισμό να χρησιμοποιεί στην ουσία την υποδομή του εκδότη του API σαν να ήταν δική του. Για παράδειγμα αν μια υπηρεσία e-commerce προσφέρει αναγνώριση προϊόντων μέσω εικόνας δεν χρειάζεται να χειριστεί όλο τον φόρτο εργασίας των δεδομένων που απαιτεί η διεργασία αυτή, αφού χάρη στο σωστό API απλώς συνδέεται με κάποιον provider αυτής της υπηρεσίας και ένα cloud που φιλοξενεί τα απαραίτητα δεδομένα.
Ειδικά στην περίπτωση των πειραματικών ΑΙ εφαρμογών αυτό είναι πολύτιμο, αφού οι οργανισμοί μπορούν να δοκιμάζουν και να παίζουν με κομμάτια εφαρμογών ΑΙ πριν αποφασίσουν να τα υιοθετήσουν, χωρίς να αναλαμβάνουν και όλη αυτή η υποδομή με το ανάλογο κόστος λειτουργίας.
6. Ασφάλεια και συμμόρφωση στο AI μέσω API
Τα API διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση ότι οι εφαρμογές που υποστηρίζονται από AI είναι συμβατές με τα πρότυπα ασφάλειας και συμμόρφωσης. Δεδομένου ότι πολλά API προέρχονται από καθιερωμένους παρόχους, συχνά έχουν ισχυρά χαρακτηριστικά ασφαλείας και συμμορφώνονται με τις κανονιστικές απαιτήσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε κλάδους όπως η υγειονομική περίθαλψη και τα χρηματοοικονομικά, όπου το απόρρητο των δεδομένων και η συμμόρφωση με κανονισμούς (όπως το HIPAA ή το GDPR) είναι ζωτικής σημασίας. Χρησιμοποιώντας API, οι προγραμματιστές μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις έτοιμες λύσεις συμμόρφωσης αντί να εφαρμόζουν οι ίδιοι πολύπλοκα πρωτόκολλα ασφαλείας. Για παράδειγμα, ένα API AI που «ανωνυμοποιεί» δεδομένα ή περιορίζει την πρόσβαση σε δεδομένα με βάση την τοποθεσία μπορεί να βοηθήσει τους προγραμματιστές να διασφαλίσουν τη «συμμόρφωση» της δουλειάς τους, επιτρέποντας τους να εστιάζουν στη βασική λειτουργικότητα της εφαρμογής τους.
Έτσι τελικά τα APIs πέρα από τον αρχικό τους ρόλο σπάνε τα εμπόδια στην είσοδο του κόσμου των ΑΙ εφαρμογών, εκδημοκρατίζοντας την πρόσβαση σε προηγμένες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που διαφορετικά θα ήταν απρόσιτες για μικρότερες εταιρείες και ανεξάρτητους προγραμματιστές. Με αυτόν τον τρόπο, τα API ήδη επιταχύνουν σημαντικά την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους κλάδους, μεταμορφώνοντας διάφορους τομείς, από την υγειονομική περίθαλψη και τη χρηματοδότηση μέχρι την ψυχαγωγία και το λιανικό εμπόριο.

Data & AI Conference: From Data to Value

To ταξίδι στον δρόμο που συνδέει τα δεδομένα με την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης συνεχίστηκε με επιτυχία για άλλη μια χρονιά, με τις εξελίξεις, τις επιτυχίες αλλά και τις προοπτικές της data driven ανάπτυξης του ΑΙ μέλλοντος μας να καταλαμβάνουν το κέντρο της σκηνής στο Data & AI Conference του 2024.

Λιγότερο από δύο χρόνια από την πρεμιέρα της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης για όλους, το 10ο συνέδριο Data & AI της BOUSSIAS που ολοκληρώθηκε την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου 2024 στο Αμφιθέατρο του OTE Academy ήταν πιο επίκαιρο από ποτέ. Με πάνω από 50 ομιλητές και βασικό θεματολογικό του άξονα την σύνδεση της ποσότητας και ποιότητας των διαθέσιμων δεδομένων με την ανάπτυξη και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και ρίχνοντας φως σε κάθε επιμέρους τμήμα του μετασχηματισμού αυτών των δεδομένων σε εργαλείο και αξία, διατήρησε αμείωτο το ενδιαφέρον διαρθρωμένο σε τρεις ευρύτερες θεματικές:

Η πρώτη ήταν αφιερωμένη στα Data την Εποχή της ΑΙ. Το τρόπο διαχείρισης και διακυβέρνησης των δεδομένων ώστε να μπορούν να μετατραπούν σε γνώση. Το πόσο απαραίτητη είναι αυτή η διαχείριση πριν ένας οργανισμός περάσει σε «έξυπνους» αυτοματισμούς. Αλλά και ποιες είναι οι βασικές αρχές και τα κανονιστικά πλαίσια διαχείρισης αυτών των δεδομένων.
Από την έναρξη του έγινε προφανής η ανάγκη για την χαρτογράφηση της πορεία από τα δεδομένα προς την ευφυία ή την σοφία όπως είπε ο Δρ. Κυριάκος Τολιάς, Διευθυντής του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Ηλεκτρονικού Περιεχομένου (ΕΚΤ). Ο οποίος πρότεινε να ξεκινήσουμε από την αρχή να δούμε τι είναι τα δεδομένα: «Θα μας βοηθήσει η πυραμίδα της γνώσης ή αλλιώς DIKW, στη βάση της οποίας βρίσκουμε τα ακατέργαστα δεδομένα που δεν έχουν κανένα νόημα από μόνα τους. Όταν αυτά μπουν σε ένα πλαίσιο και συνδεθούν μεταξύ τους τότε γίνονται πληροφορία. Και όταν η πληροφορία αναλυθεί γίνεται γνώση. Και η γνώση μας βοηθά να καταλάβουμε την κρυμμένη ιεραρχία μέσα στα δεδομένα, να καταλάβουμε τα μοτίβα που περιέχουν. Στην πορεία και αφού έχουν χρησιμοποιήσει τη γνώση των δεδομένων για να πάρουμε αποφάσεις, τότε μπορούμε να πούμε ότι τα δεδομένα γίνονται σοφία… Η τεχνητή νοημοσύνη μας επιτρέπει να προβλέπουμε τα μοτίβα και τις τάσεις ανάμεσα στα δεδομένα άρα και να προβλέπουμε τις επόμενες τάσεις, να εντοπίζουμε ανωμαλίες και να δημιουργούμε εξατομικευμένες συστάσεις. Και προφανώς να αυτοματοποιούμε την επεξεργασία των δεδομένων αυξάνοντας την παραγωγικότητα. Στο Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης δημιουργήσαμε το “Διδακτορικά ΑΙ” που μετατρέπει τα επιστημονικά δεδομένα μας σε γνώση και τα διαθέτει μέσω ενός διαδραστικού εργαλείου στο ερευνητή και σύντομα και στους πολίτες. Και σήμερα είναι η παγκόσμια πρώτη του στο ευρύ κοινό».

Όταν τα δεδομένα οδηγούν τις αποφάσεις
Η δεύτερη υπό τον τίτλο Building A Data Driven Business ήταν εστιασμένη στο πως το χτίσιμο μιας σύγχρονης και αποδοτικής επιχείρησης μπορεί να αναβαθμιστεί παραγωγικά με την θεώρηση της σαν μια πηγή δεδομένων. Η προετοιμασία των δεδομένων για τη χρήση τους σε εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, ο ρόλος των αλγορίθμων σε αυτή, αλλά και οι κινδύνους και τα κέρδη που κρύβονται σε αυτήν την πορεία συζητήθηκαν εκτενώς.
Όπως χαρακτηριστικά είπε και η Dr. Irina Mirkina, Chief AI Scientist at Fugro /ex Innovation Manager – AI Lead, της UNICEF, «πολλές επιχειρήσεις καθυστερούν την απόφαση για το πώς να χρησιμοποιήσουν λύσεις τεχνητής νοημοσύνης – όπως πολλές επιχειρήσεις στο παρελθόν ήταν δύσπιστες για την αξία του Διαδικτύου. Ταυτόχρονα πολλοί σπεύδουν να υιοθετήσουν την τεχνητή νοημοσύνη χωρίς εσωτερικό συντονισμό, η έλλειψη του οποίου όχι μόνο θα μπορούσε να σπαταλήσει χρόνο και πόρους αλλά και να αποθαρρύνει περαιτέρω προσπάθειες καινοτομίας. Η απάντηση και στις δύο καταστάσεις είναι μια ηθική και αποτελεσματική διακυβέρνηση AI. Σε αυτό το συνέδριο, ας μιλήσουμε γιαυτή: τον καθορισμό προτεραιοτήτων και την επιλογή περιπτώσεων χρήσης για τεχνητή νοημοσύνη, την λήψη αποφάσεων σχετικά με τη διακυβέρνηση και τις ηθικές διαδικασίες κατά μήκος της αλυσίδας αξίας και την οικοδόμηση και τα μαθήματα από την επιτυχία».

Και η τρίτη θεματική All Roads Lead to Data Driven AI World ήταν αφιερωμένη στην περιγραφή μιας πορείας του κόσμου μας προς μια καθολική data driven λειτουργία και από αυτή προς την αναβάθμιση της με την τεχνητή νοημοσύνη, ανάλογα μάλιστα και τις διαφορετικές στρατηγικές που επικρατούν αυτή τη στιγμή στην αγορά. Την επίδραση της ήδη στις στρατηγικές αποφάσεις, την επικοινωνία, την ειδησεογραφία αλλά και την πρόσληψη της επιχειρηματικής και μη πραγματικότητας.
«Αν κάτι παραμένει αληθινό παρά τις μεγάλες αλλαγές που ζούμε είναι το ρητό από το μακρινό 1987 που έλεγε ότι τα data είναι από τα πολυτιμότερα αγαθά» είπε σχετικά η Vaibhow Shukla, Senior Manager Αnalytics της Delivery Hero, στην παρουσίαση της για την δύναμη του Data Storytelling και την επίδραση του στις επιχειρήσεις. «Ζούμε σε μια εποχή που ακόμα και το να ανοίξετε το air condition παράγει και στέλνει δεδομένα στις επιχειρήσεις. Οπότε έχουμε τόνους δεδομένων, τα οποία όμως από μόνα τους δεν μπορούν να μας πουν ολόκληρη την ιστορία. Αυτό που φυσικά προκύπτει πολύ σημαντικό είναι ο τρόπος που συνδυάζεις και παρουσιάζεις τα δεδομένα σου στον κόσμο ή την ομάδα σου, ώστε να μπορεί να τα χρησιμοποιήσει. Ώστε να ψάχνεις να βρεις τα insights που κρύβονται κάτω από αυτά. Πολλές φορές τα data είναι εκεί, αλλά το visualization δεν μας αφήνει να δούμε την αλήθεια. Αυτό που συνηθίζω να λέω στους συνεργάτες μου είναι “βασανίστε αρκετά τα data και αυτά θα σας πούνε στο τέλος την αλήθεια”. Την εποχή του ΑΙ βέβαια οι δυνατότητες είναι πραγματικά ανεξάντλητες, οπότε πως θα διαβάσουμε την ιστορία των data που παρουσιάζουμε ώστε να μην είναι τελικά απλώς μια κομψή παρουσίαση τους; Η λύση είναι να αναρωτηθούμε πριν από όλα ποιο είναι το business problem. Αυτό δεν είναι εύκολο αν δεν είσαι μια data company και για να γίνεις πρέπει να τα data να είναι προσβάσιμα με έναν καθαρό και εύληπτο τρόπο στους εμπλεκόμενους. Το ΑΙ έχει ρόλο πια στον εκδημοκρατισμό των data, αλλά και την οπτικοποίηση τους και η ταχύτητα που σου προσφέρει με αυτά αλλά και στην ανάλυση δεδομένων, ενώ είναι όπλο απέναντι στον ανταγωνισμό».

Τρία πάνελ – άπειρα insights
Στο πλαίσιο του συνεδρίου δεν παρουσιάστηκε απλώς, αλλά δημιουργήθηκε νέα γνώση μέσα από την ανταλλαγή απόψεων, μέσα από συζητήσεις ανάμεσα σε κορυφαία στελέχη της αγοράς. Έτσι το πάνελ του πρώτου μέρους συζήτησε τα κανονιστικά πλαίσια της AI, τους περιορισμούς της ΑΙ Αct αλλά και τις επιπλοκές που φέρνουν αυτά στην διαχείριση των δεδομένων. Το πάνελ του δεύτερου μέρους ανέλυσε τις σχέσεις ανάμεσα στην ανάπτυξη των επιχειρησιακών δεδομένων και την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης στρατηγικής υιοθέτησης της τεχνητής νοημοσύνης από έναν οργανισμό. Ενώ το πάνελ του τρίτου μέρους εξέτασε την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης και των δυνατοτήτων που προσφέρει στον αγώνα για προστασία των δεδομένων και τον ευρύτερο επιχειρηματικό μετασχηματισμό από την δημοσιογραφία μέχρι την φαρμακευτική.
Ολοκληρώνοντας τις εργασίες του το συνέδριο είχε εξετάσει όλες τις προϋποθέσεις με τις οποίες οι επιχειρήσεις μπορούν να μετατρέψουν τα δεδομένα τους σε αξία. Τις στρατηγικές διαχείρισης δεδομένων που πρέπει να ακολουθήσουν και να υλοποιήσουν. Τα εργαλεία ανάλυσης και αξιοποίησης δεδομένων που μπορούν να εκμεταλλευτούν. Τους τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατέψουν τα πολύτιμα δεδομένα τους που είναι διασκορπισμένα παντού από μη εξουσιοδοτημένες προσβάσεις και υποκλοπές. Τι πολιτικές, διαδικασίες και μηχανισμούς μπορούν να αξιοποιήσουν για την εξόρυξη της αξίας από τα δεδομένα τους. Και το έκανε δίνοντας το βήμα σε ακαδημαϊκούς, κορυφαίους διεθνείς και Έλληνες data experts, προμηθευτές και υψηλόβαθμα στελέχη της αγοράς, που μοιράστηκαν εμπειρίες, παρουσίασαν case studies, συζήτησαν στρατηγικές, ανέλυσαν βέλτιστες πρακτικές και παρουσίασαν τις τελευταίες τάσεις.
Χορηγοί του συνεδρίου ήταν οι Data Value Solutions, EY, IΠΚΥ, Ιerax Analytics, Kyndryl, Purestorage / Asbis, Relational, Seven Red Lines, Witside, XLytica.

 

Devices & Peripherals: Kit επιβίωσης ή εργαλεία ανάπτυξης;

Η «υλική» πλευρά του ψηφιακού μετασχηματισμού -και μάλιστα το άκρο της που ακουμπά τον τελικό χρήστη- συνεχίζει να εξελίσσεται και υπόσχεται να επηρεάσει την επιχειρηματική ανάπτυξη στο άμεσο μέλλον.

Η εξάντληση του στοκ των συσκευών και περιφερειακών που ζήσαμε στην πανδημία θα μπορούσε να οδηγήσει με σχετική ασφάλεια σε επιβεβαίωση τις δυσοίωνες προβλέψεις για την αγορά συσκευών και περιφερειακών. Η πιο «κυνική» πρόβλεψη -την οποία αρκετοί έκαναν- ήταν πως όλα αυτά τα laptop και περιφερειακά που πουλήθηκαν για να καλύψουν τις ανάγκες της υποχρεωτικής τηλεργασίας (και τηλεκπαίδευσης) θα σκότωναν την ζήτηση για αυτά για πολλά από τα χρόνια που θα ακολουθούσαν. Το σενάριο έλεγε ότι αφού έπαιζαν τον ρόλο τους σε όλο το lockdown, με το τέλος του και όταν ο εργασιακός κόσμος θα επέστρεφε στην «κανονικότητα» σε εργασία και εκπαίδευση θα έμεναν αχρησιμοποίητα και το ποσοστό που θα ξαναέβρισκε το δρόμο του προς νέους χρήστες θα εκμηδένιζε την ζήτηση.

Παρόλα αυτά έγινε μάλλον το αντίθετο. Η «κατάσταση εκτάκτου ανάγκης» έγινε ένα ταχύρρυθμο σεμινάριο για ένα νέο τρόπο δουλειάς και εκπαίδευσης και η καλύτερη δυνατή «βιωματική» διαφήμιση για το πως ένα καλό hardware kit …επιβίωσης μπορεί όχι μόνο να σου σώσει την ζωή (επαγγελματικά ή και βιολογικά) αλλά και να την βελτιώσει ακόμα και όταν αυτή πάψει να απειλείται. Και ο αριθμός των εταιρειών που είδαν την ευκαιρία να μετατρέψουν τα ενοίκια και τα πάγια κτηριακά κόστη σε κέρδος το απέδειξε. Ένας όλο και μεγαλύτερος αριθμός από εταιρίες σε όλο τον κόσμο «έμαθαν» ότι το βασικότερο εργαλείο δουλειάς δεν είναι ένα κτήριο όπου θα συγκεντρώνουν τους εργαζόμενους. Έτσι μείωσαν τις κτηριακές τους υποδομές και με τους πόρους που απελευθέρωσαν επένδυσαν σε hardware -αλλά και software- που τους επιτρέπει να μετατρέψουν σε «γραφεία τους» ολόκληρο τον πλανήτη, αυξάνοντας μάλιστα την αποδοτικότητα. Αυτό αποτυπώνεται και σε νούμερα ερευνών παγκοσμίως. Η Technavio εκτιμά στην έρευνα της με τίτλο «Computer Market by Product and Geography – Forecast and Analysis 2022-2026» ότι η αγορά υπολογιστών θα αυξηθεί σε πωλήσεις κατά 209,41 δισεκατομμύρια δολάρια την περίοδο 2022 -2029 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 9,68%.

Η Verified Market Research πάλι στην έρευνα της αποκλειστικά για τα περιφερειακά «Global Computer Peripherals Market Size By Devices (Input Devices, Output Devices), By Connectivity (Wired, Wireless), By End User (Commercial, Residential), By Geographic Scope And Forecast» υπολογίζει ότι η αγορά περιφερειακών ήταν στα 470,9 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022 και αναμένεται να φτάσει στα 779,4 δις ως το 2030 με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 6,5%.
Κοινός παρονομαστής στις αναλύσεις για την κινητήρια δύναμη αυτής της ανάπτυξης και στις δύο έρευνες παραμένει η ανάγκη για αυξημένο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα που ο tech εξοπλισμός δίνει σε εργαζόμενους και κατ’ επέκταση στους οργανισμούς.

Επιπλέον στην δυναμική αυτή έρχεται να προστεθεί και μια τάση επανάκαμψης της αγοράς pc. Όπως αναφέρει η International Data Corporation (IDC), η αγορά των πιο «παραδοσιακών» προσωπικών και επιτραπέζιων υπολογιστών που είχε πληγεί από τη δημοφιλία των laptop τα τελευταία χρόνια έδειξε μια αύξηση της τάξης του 3% το δεύτερο τέταρτο του 2024, σε σχέση σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα πέρσι. Μεγάλο μάλιστα μέρος αυτής της δυναμικής οφείλεται στις προσδοκίες του κοινού από τα νέα «εξυπνότερα» μέσω των ΑΙ δυνατοτήτων τους pc, ενώ η έκφραση «AI PC Revolution» αρχίζει να trend-άρει όλο και πιο δυνατά στο net. Οι συνισταμένες δυνάμεις αυτής της ανάπτυξης της αγοράς είναι πολλές και τα ερωτήματα που προκύπτουν ακόμα περισσότερα: Ποιες είναι οι ανάγκες των πελατών που οδηγούν αυτές τις εξελίξεις;

Είναι τόσο επιδραστικές οι νέες δυνατότητες συσκευών και περιφερειακών στην εργασία, την εκπαίδευση και εντέλει την καθημερινότητα; Πως επιδρούν τα νέων προδιαγραφών hardware σε πάγια ζητήματα όπως αυτό της ασφάλειας; Και ποιες είναι οι τεχνολογίες αυτές που θα διαμορφώσουν στο άμεσο μέλλον την εξέλιξη του ψηφιακού hardware στο χώρο εργασίας; Το netweek απευθύνθηκε σε έμπειρα στελέχη από διαφορετικές πλευρές της αγοράς που μας χάρισαν την άποψη τους στο θέμα.

Λουκάς Δεληγιαννάκης, CTO Public Group, Co-Founder & CEO @Public NEXT

Οι δυνατότητες:
Οι σύγχρονες συσκευές και περιφερειακά προσφέρουν πληθώρα δυνατοτήτων για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας. Οι φορητοί υπολογιστές είναι πλέον ελαφριοί και εύκολοι στη μεταφορά, επιτρέποντας την εργασία από οπουδήποτε. Επιπλέον, οι υβριδικές συσκευές που λειτουργούν τόσο ως tablet όσο και ως φορητός υπολογιστής προσφέρουν ευελιξία και προσαρμοστικότητα. Τα εργονομικά πληκτρολόγια και ποντίκια με ανατομική σχεδίαση μειώνουν την καταπόνηση των χεριών και των καρπών, περιορίζοντας τον κίνδυνο τραυματισμών όπως το σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα. Τα ακουστικά με ακύρωση θορύβου βοηθούν στη συγκέντρωση σε περιβάλλοντα με πολλούς θορύβους.

Οι βίντεο-διασκέψεις και τα εργαλεία συνεργασίας έχουν βελτιωθεί σημαντικά με υψηλής ποιότητας κάμερες και μικρόφωνα, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα βίντεο και ήχου, ενώ εργαλεία όπως το Microsoft Teams, το Slack και το Zoom ενισχύουν τη συνεργασία μεταξύ ομάδων που εργάζονται απομακρυσμένα. Επιπλέον, οι συσκευές διαχείρισης ενέργειας, όπως τα smart plugs, επιτρέπουν τον απομακρυσμένο έλεγχο των συσκευών και την εξοικονόμηση ενέργειας, κάτι που συμβάλλει στη μείωση του κόστους και στην προστασία του περιβάλλοντος. Προηγμένα λογισμικά και εφαρμογές, όπως τα λογισμικά παραγωγικότητας Trello, Asana και Monday.com, βοηθούν στη διαχείριση έργων και εργασιών, εξασφαλίζοντας ότι οι ομάδες παραμένουν οργανωμένες και ότι οι προθεσμίες τηρούνται.
Τέλος, τα λογισμικά προστασίας δεδομένων, όπως τα antivirus και τα λογισμικά κρυπτογράφησης, προστατεύουν τα δεδομένα από απειλές, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των πληροφοριών και την προστασία της ιδιωτικότητας. Αυτές οι τεχνολογίες όχι μόνο βελτιώνουν τις συνθήκες εργασίας αλλά και ενισχύουν την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα των εργαζομένων.

Οι ανάγκες:
Οι βασικότερες ανάγκες των πελατών που διαμορφώνουν τις τάσεις στην αγορά IT συσκευών και περιφερειακών αυτή τη στιγμή περιλαμβάνουν την υψηλή απόδοση και ταχύτητα. Η απαίτηση για συσκευές με ισχυρούς επεξεργαστές, γρήγορη μνήμη RAM και γρήγορους αποθηκευτικούς χώρους (SSD) είναι κρίσιμη για τη διαχείριση απαιτητικών εφαρμογών και την ταχύτερη εκτέλεση εργασιών. Επιπλέον, υπάρχει μεγάλη ζήτηση για ελαφριές, λεπτές και εύκολα μεταφερόμενες συσκευές, όπως φορητοί υπολογιστές, tablets και υβριδικές συσκευές 2-σε-1, που επιτρέπουν στους χρήστες να εργάζονται και να συνδέονται από οπουδήποτε.

Η ασφάλεια δεδομένων αποτελεί επίσης σημαντική ανάγκη, με τους πελάτες να ζητούν προηγμένα μέτρα ασφαλείας, όπως βιομετρική ταυτοποίηση, κρυπτογράφηση και αξιόπιστο λογισμικό ασφαλείας για την προστασία προσωπικών και επαγγελματικών πληροφοριών. Η υποστήριξη για εργασία από απόσταση είναι επίσης σημαντική, με τον εξοπλισμό και τα λογισμικά που διευκολύνουν την τηλεργασία, όπως κάμερες υψηλής ανάλυσης, ακουστικά με μικρόφωνα και πλατφόρμες συνεργασίας, να είναι σε μεγάλη ζήτηση.

Οι χρήστες απαιτούν επίσης μεγαλύτερη αυτονομία μπαταρίας για τις συσκευές τους, επιτρέποντάς τους να εργάζονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα χωρίς την ανάγκη συχνής φόρτισης, ιδιαίτερα όταν βρίσκονται εν κινήσει. Τέλος, λύσεις που ενσωματώνουν την τεχνητή νοημοσύνη για την αυτοματοποίηση καθημερινών εργασιών, την παροχή έξυπνων βοηθών και τη βελτίωση της παραγωγικότητας αποτελούν μια αυξανόμενη ανάγκη.

Οι ανάγκες για βιώσιμες και οικολογικά φιλικές συσκευές είναι επίσης σε άνοδο. Οι καταναλωτές είναι πιο ευαισθητοποιημένοι σχετικά με τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο των προϊόντων που χρησιμοποιούν και επιζητούν συσκευές που κατασκευάζονται με οικολογικά υλικά και πρακτικές.
Τέλος, η υποστήριξη και η εξυπηρέτηση πελατών αποτελούν καθοριστικό παράγοντα για την επιλογή IT συσκευών και περιφερειακών. Οι πελάτες επιθυμούν άμεση και αξιόπιστη τεχνική υποστήριξη, καθώς και εγγυήσεις που διασφαλίζουν την μακροχρόνια χρήση των συσκευών τους.

Το μέλλον:
Στο άμεσο μέλλον, αναμένονται τεχνολογίες που θα εξελίξουν και διαμορφώσουν την επόμενη μέρα του ψηφιακού hardware στον χώρο εργασίας. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ) και η μηχανική μάθηση θα προσφέρουν προσωπικούς βοηθούς για την αυτοματοποίηση καθημερινών εργασιών και έξυπνες πλατφόρμες αναγνώρισης φωνής και επεξεργασίας φυσικής γλώσσας. Το cloud computing θα αυξήσει τη χρήση υπηρεσιών cloud για αποθήκευση, επεξεργασία και συνεργασία, προσφέροντας εξ αποστάσεως πρόσβαση και συνεργασία σε πραγματικό χρόνο. Οι ταχύτερες και πιο αξιόπιστες συνδέσεις δικτύου 5G θα βελτιώσουν την επικοινωνία και τη διαχείριση δεδομένων, ενώ θα υποστηρίξουν και τις IoT συσκευές στο εργασιακό περιβάλλον.

Η επαυξημένη και η εικονική πραγματικότητα (AR/VR) θα χρησιμοποιηθούν για εκπαίδευση, σχεδιασμό και απομακρυσμένες συναντήσεις, βελτιώνοντας τη συνεργασία μέσω εικονικών περιβαλλόντων. Επιπλέον, το Internet of Things (IoT) θα φέρει έξυπνα γραφεία και αυτοματοποιημένα κτίρια, αυξάνοντας την αποδοτικότητα και άνεση, ενώ οι συσκευές IoT θα χρησιμοποιηθούν για παρακολούθηση και διαχείριση πόρων.
Αυτές οι τεχνολογίες όχι μόνο θα διαμορφώσουν το ψηφιακό hardware του μέλλοντος, αλλά και θα δημιουργήσουν ένα πιο ευέλικτο, αποτελεσματικό και ασφαλές περιβάλλον εργασίας.

Ιωάννης Κούνας, General Manager @ASBIS Hellas

Οι δυνατότητες:
Τα τελευταία χρόνια, οι ανάγκες της ψηφιοποίησης στο χώρο εργασίας έχουν αναδείξει ευρέως την κατηγορία των διαδραστικών οθονών (multiboards) και των συστημάτων video conferences ως πολύτιμα εργαλεία για τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων, προσφέροντας τη βάση για βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε υβριδικά περιβάλλοντα. Η αυξημένη απόδοση, η μείωση κόστους, η απλότητα χρήσης και η ευρεία γκάμα σεναρίων χρήσης έχουν οδηγήσει στην θερμή αποδοχή της τεχνολογίας από όλο το φάσμα των επιχειρήσεων και οργανισμών.

Οι ανάγκες:
Οι πελάτες αναζητούν πλέον ολοκληρωμένες λύσεις που εξασφαλίζουν την ασφάλεια και τη σταθερότητα στις απομακρυσμένες εργασίες τους. Η απαίτηση για ισχυρή ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι πλέον πρωταρχική, καθώς οι επιθέσεις στον κυβερνοχώρο αυξάνονται και έχουν σοβαρές συνέπειες στην εύρυθμη λειτουργία των επιχειρήσεων. Επιπλέον, η ευκολία στη χρήση και η δυνατότητα γρήγορης εγκατάστασης και συντήρησης αποτελούν σημαντικά κριτήρια για την επιλογή. Οι συσκευές και τα περιφερειακά που προσφέρουν βελτιωμένη συνδεσιμότητα και μπορούν να υποστηρίξουν απρόσκοπτα την εργασία από απόσταση είναι ιδιαίτερα περιζήτητα.
Τα υψηλά επίπεδα συνδεσιμότητας, με ταχύτητες και αξιοπιστία που ξεπερνούν τα παραδοσιακά πρότυπα, επιτρέπουν στους εργαζόμενους να έχουν πρόσβαση σε δεδομένα και εφαρμογές οπουδήποτε και οποτεδήποτε, εξασφαλίζοντας ότι μπορούν να εργαστούν με την ίδια αποδοτικότητα όπως και στο φυσικό χώρο εργασίας. Συνολικά, η συνεχής εξέλιξη του ψηφιακού hardware και των περιφερειακών δημιουργεί ένα δυναμικό περιβάλλον, που προσαρμόζεται στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς και ενισχύει την παραγωγικότητα των επιχειρήσεων. Οι λύσεις της Prestigio Solutions προσφέρουν μια ευρεία γκάμα διαδραστικών λύσεων αφής, καλύπτοντας τις απαιτήσεις και τις οικονομικές δυνατότητες σχεδόν κάθε οργανισμού.

Το μέλλον:
Σύμφωνα με μελέτες, η αγορά εξοπλισμού video conferences στην Ευρώπη αναμένεται να έχει ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) περίπου 12% κατά την περίοδο 2020-2025. Οι επενδύσεις σε τέτοιο εξοπλισμό έχουν αυξηθεί ραγδαία μετά την πανδημία. Στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι πάνω από το 60% των επιχειρήσεων έχει υιοθετήσει κάποια λύση τηλεδιάσκεψης (video conference), ενώ με την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης και Μηχανικής Μάθησης (ΑΙ/ML), η ανάγκη για αναβάθμιση του εξοπλισμού είναι μόνοδρομος. Στο άμεσο μέλλον, η ανάπτυξη του μοντέλου απομακρυσμένης εργασίας αναμένεται να συνεχιστεί με ταχύ ρυθμό. Η τεχνολογία 5G θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο, προσφέροντας εξαιρετικά γρήγορες και σταθερές συνδέσεις, που είναι απαραίτητες για την ομαλή λειτουργία των απομακρυσμένων συστημάτων εργασίας. Επιπλέον, οι συσκευές IoT (Internet of Things) θα διευκολύνουν την παρακολούθηση και διαχείριση των πόρων σε πραγματικό χρόνο, βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα και την παραγωγικότητα.

Γιώργος & Θανάσης Καρπούζας, Founders & CEOs της Logisek

Οι δυνατότητες:
Oι ψηφιακές συσκευές και τα περιφερειακά έχουν γίνει απαραίτητα εργαλεία για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και τη βελτιστοποίηση των επιχειρηματικών διαδικασιών. Η ενσωμάτωση τους στο σύγχρονο χώρο εργασίας μεταμορφώνει τις επιχειρηματικές διαδικασίες, ενισχύει την παραγωγικότητα και αναδιαμορφώνει τις συνθήκες εργασίας.
Οι σύγχρονες συσκευές και τα περιφερειακά ανοίγουν τον δρόμο για άνευ προηγουμένου βελτιώσεις στις συνθήκες εργασίας. Φορητοί υπολογιστές υψηλής απόδοσης, προηγμένες οθόνες και εργονομικά αξεσουάρ σχεδιάζονται για τη δημιουργία ευέλικτων και άνετων εργασιακών περιβαλλόντων. Οι ασύρματες τεχνολογίες, όπως το Bluetooth και το Wi-Fi, επιτρέπουν αδιάλειπτη συνδεσιμότητα και συνεργασία, ανεξαρτήτως τοποθεσίας. Οι εργαζόμενοι μπορούν πλέον να εργάζονται από οπουδήποτε, προωθώντας μια υγιή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής και αυξάνοντας τη συνολική ικανοποίηση από την εργασία.

Οι ανάγκες:
Καθώς όμως ο χώρος εργασίας γίνεται ολοένα και πιο ψηφιακός, η κυβερνο-ασφάλεια αναδεικνύεται σε κρίσιμο ζήτημα. Η εξάπλωση των συσκευών και των περιφερειακών εισάγει περισσότερα πιθανά σημεία εισόδου. Επομένως, είναι απαραίτητη η λήψη ισχυρότερων μέτρων κυβερνοασφάλειας όπως η χρήση ασφαλών καναλιών επικοινωνίας, τακτική ενημέρωση του λογισμικού των συσκευών (firmware) αλλά και η εκπαίδευση των εργαζομένων στις νέες επιθέσεις phishing. Οι εταιρείες χρειάζεται να επενδύσουν σε προηγμένες λύσεις ασφαλείας και σε προληπτικές offensive security services, όπως οι δοκιμές παρείσδυσης (penetration testing), για την προστασία των ευαίσθητων δεδομένων τους.

Το μέλλον:
Η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI) και η Μηχανική Μάθηση (ML) πρωτοστατούν, επιτρέποντας στις συσκευές να προβλέπουν τις ανάγκες των χρηστών και να αυτοματοποιούν επαναλαμβανόμενες εργασίες.
Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT) συνδέει τις συσκευές πιο διαισθητικά, επιτρέποντας τη δημιουργία έξυπνων γραφείων όπου όλα, από τον φωτισμό έως τον έλεγχο του κλίματος, βελτιστοποιούνται για μέγιστη απόδοση. Επίσης, η Επαυξημένη Πραγματικότητα (AR) και η Εικονική Πραγματικότητα (VR) αναδύονται, προσφέροντας εντυπωσιακές εκπαιδευτικές και συνεργατικές εμπειρίες.

Ship IT: H Καινοτομία στο Τιμόνι

Με τις απαιτήσεις του παγκόσμιου εμπορίου από αυτήν να αυξάνονται εκθετικά, η ναυτιλία στρέφεται στην ψηφιακή της υπόσταση για να τις ικανοποιήσει.
Η ναυτιλία ποτέ δεν ήταν η πρώτη που θα δοκίμαζε τα «αχαρτογράφητα νερά» του ψηφιακού μετασχηματισμού. Ή οποιασδήποτε καινοτομίας που δεν είχε αποδείξει την αξία της. Η επικίνδυνη φύση του επιχειρείν μακριά από την ασφάλεια της στεριάς, των υποδομών της και των θεσμικά οργανωμένων κρατών δεν άφηνε χώρο για περιττά ρίσκα. Χρειάστηκε τελικά μια πανδημία, ένα μεγάλο κύμα ψηφιακού μετασχηματισμού που την ακολούθησε -και στο οποίο οι πιο ώριμες από τις καινοτόμες ψηφιακές τεχνολογίες απέδειξαν την αξία τους- και η διατάραξη της παγκόσμιας εφοδιαστικής αλυσίδας που έφερε έναν ολόκληρο κόσμο σε αναταραχή, για να αναδείξουν τις ευκαιρίες για επιτυχημένη μετάβαση σε μια νέα «ψηφιακή» πλεύση προς το μέλλον.

Όπως μας λέει και ο Θεμιστοκλής Σάρδης, Διευθυντής Πληροφορικής, Costamare Shipping και Πρόεδρος της AMMITEC «ο κλάδος της ναυτιλίας διαφέρει ουσιαστικά από τους άλλους τομείς της οικονομίας λόγω των μοναδικών χαρακτηριστικών των θαλασσίων μεταφορών. Ένα ποντοπόρο πλοίο αντιμετωπίζει συνεχώς μεταβαλλόμενες θαλάσσιες συνθήκες, διεθνείς και εθνικούς κανονισμούς, καθώς και την ανάγκη συντονισμού μεταξύ πολλών φορέων. Το διεθνές κανονιστικό πλαίσιο εξελίσσεται συνεχώς, απαιτώντας τακτικές προσαρμογές τόσο στις διαδικασίες όσο και στα ίδια τα πλοία».

Εστιάζοντας σε αυτές τις ιδιαιτερότητες που παρουσιάζει η ναυτιλία σε σχέση με άλλα οικοσυστήματα ο Μίλτος Συννεφιάς , Τechnical Director της Pleiades Shipping Agents S.A. εξηγεί την πρόκληση που θέτει το γεγονός ότι το πλοίο και οι χειριστές του, το πλήρωμα του, βρίσκονται μακριά από την βάση διαχείρισης του, αφού «…μετακινείται συνεχώς σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον, και οι χειριστές του εκ των πραγμάτων εναλλάσσονται και αυτοί συνεχόμενα. Η επικαιροποίηση των δεδομένων που συλλέγονται και μεταδίδονται στη βάση διαχείρισης, αλλά και η ανάλυση των πρακτικών που εφαρμόζονται στο πλοίο από τους χειριστές του αποτελούν ιδιαίτερες προκλήσεις που πρέπει να συνυπολογιστούν και ξεπεραστούν μεταξύ άλλων».

«Ένα πλοίο θα μπορούσαμε να το δούμε σαν ένα κινούμενο περιφερειακό γραφείο στο οποίο το προσωπικό αλλάζει κάθε λίγους μήνες» μας λέει και ο Στέφανος Χρηστάκης, IT Innovation Manager της Euronav Ship Management. «Αν αναλογιστούμε ότι η πιο δύσκολη πλευρά του ψηφιακού μετασχηματισμού είναι η διαχείριση της αλλαγής και η απορρόφηση των κραδασμών από τις αλλαγές, τότε γίνεται προφανές ότι στη ναυτιλία ο ψηφιακός μετασχηματισμός έχει πιο δύσκολο έργο. Τα πληροφοριακά συστήματα οφείλουν να είναι διαισθητικά εύκολα στη χρήση τους και οι αλλαγές/βελτιώσεις σε νέα συστήματα πρέπει να επικοινωνούνται έγκαιρα με σωστό και καλοσχεδιασμένο τρόπο. Εκτός από εκπαίδευση (HowTo Guides, short videos, FAQs, κτλ.) είναι απαραίτητο ο ναυτικός να νοιώσει και ο ίδιος ότι συμμετέχει στην αλλαγή και να τη στηρίξει».
Παρόλα αυτά η μετάβαση και της ναυτιλίας στο χώρο του ψηφιακού επιχειρείν έχει ήδη αρχίσει να ανεβάζει ρυθμό και μάλιστα εντυπωσιακό.
Σύμφωνα με έρευνα της Absolute Reports, η παγκόσμια αγορά τεχνολογιών Ship Management που εκτιμήθηκε το 2022 στα 2,7 δισεκατομμύρια δολάρια αναμένεται να αυξηθεί με μέσο ετήσιο ρυθμό 7,96% φτάνοντας ως το 2028 τα 4,2 δισεκατομμύρια.

Σε αυτή την δυναμική, η έκθεση «Marine Management Software Market Overview» της Marine Digital δείχνει ότι η αγορά λογισμικού διαχείρισης ναυσιπλοΐας, αλλά και λιμενικών εγκαταστάσεων πρωταγωνιστεί με μια αναμενόμενη μέση αύξηση του όγκου της αξίας της περίπου 10,6% ως το 2028.
Στην πλευρά του ICT οπλοστασίου που ενσωματώνει και το hardware της ναυτιλίας η έρευνα της Fortune Business Insights με τίτλο «Integrated Marine Automation System Market Size, Share & COVID-19 Impact Analysis, By Product Type (Hardware, Software) By Solution (Vessel Management System, Power Management System, Safety System, Others) By End-User (Commercial, Defense) and Regional Forecast, 2022-2029» υπολογίζει ότι η αγορά που αμέσως μετά την πανδημία και την επανέναρξη του παγκόσμιου εμπορίου και ναυτιλίας ανέβηκε με πάνω από 10% στα 3,58 δισεκατομμύρια δολάρια το 2022, θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 7,39% περνώντας τα 6,33 δισεκατομμύρια δολάρια ως το 2029.

Η μεταμόρφωση της ναυτιλίας
«Η ναυτιλία, ο ακρογωνιαίος λίθος του παγκόσμιου εμπορίου, βρίσκεται σε μια συναρπαστική καμπή της ιστορίας της. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός υπόσχεται να μεταμορφώσει τα πλοία, να αλλάξει τις επιχειρηματικές διαδικασίες και να ανοίξει νέους δρόμους για την καινοτομία και την αποδοτικότητα», όπως μας εξηγεί και ο Φώτης Τσιτσιρίγκος, Director of Operations, METIS Cyberspace Technology. Όπως παραδέχεται το ταξίδι μέχρι αυτό το σημείο έχει διαρκέσει περισσότερο σε σχέση με άλλους κλάδους της οικονομίας. «Κυρίως λόγω της προσκόλλησης σε παραδοσιακά μοντέλα διοίκησης και της αντίστασης στην αλλαγή. Οι αντικειμενικές δυσκολίες, όπως οι προκλήσεις στις τηλεπικοινωνίες, η απόσταση από τα κέντρα αποφάσεων και την κεντρική διοίκηση, καθώς και η ελλιπής εκπαίδευση και εξοικείωση με την τεχνολογία, έπαιξαν σημαντικό ρόλο σε αυτή την υστέρηση. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, αυτό έχει αλλάξει δραματικά. Νέα μέσα, όπως οι πιο οικονομικές και αποδοτικές δορυφορικές συνδέσεις μέσω υπηρεσιών χαμηλής τροχιάς, η ένταξη των νέων τεχνολογιών στην ναυτική εκπαίδευση, και η νέα γενιά εφοπλιστών που αντιλαμβάνεται την αξία της τεχνολογίας, έχουν συμβάλει στην αλλαγή. Παράλληλα, οι αλλαγές στο κανονιστικό πλαίσιο απαιτούν την ένταξη νέων εργαλείων και τεχνολογιών, ενώ οι αυξημένες απαιτήσεις των πελατών καθιστούν πρακτικά αδύνατη την ανταπόκριση μέσω παραδοσιακών τρόπων και εργαλείων». Έτσι όπως μας εξηγεί ο Φώτης Τσιτσιρίγκος παρόλο που ο κλάδος δεν έχει φτάσει ακόμη στο επίπεδο πλήρους ωριμότητας, βαδίζει σταθερά προς αυτή την κατεύθυνση. «Η πρόκληση πλέον δεν είναι μόνο η υιοθέτηση τεχνολογιών, αλλά και η επιλογή των πιο κατάλληλων λύσεων και του πιο κατάλληλου μοντέλου υλοποίησης. Η επιλογή μεταξύ ολοκληρωμένων και εξειδικευμένων λύσεων είναι κρίσιμη για την επιτυχία. Για παράδειγμα, κάποιες εταιρείες επιλέγουν ολοκληρωμένες λύσεις που επιτρέπουν την ενοποίηση όλων των συστημάτων του πλοίου, ενώ άλλες προτιμούν να συνδυάζουν διαφορετικά συστήματα που ταιριάζουν καλύτερα στις ανάγκες τους».

Η πρακτική εφαρμογή που επιβάλλουν οι ανάγκες έχει δείξει άλλωστε μέχρι σήμερα τη δυναμική που έχει το «ΙΤ του αλμυρού νερού». Όπως μας λέει και ο Μίλτος Συννεφιάς «ήδη κατά τη διάρκεια της καραντίνας λόγω κορονοϊού εφαρμοστήκαν αποτελεσματικά τηλεδιασκέψεις και τηλε-επιθεωρήσεις από τα κέντρα διαχείρισης προς το πλοίο. Αυτή είναι μια άμεση ψηφιακή τεχνολογία που επέτρεψε στη ναυτιλία να εξακολουθεί να λειτουργεί απρόσκοπτα και με ασφάλεια πάρα τους παγκοσμίους περιορισμούς. Αργότερα εξελίχτηκαν drones με δυνατότητες επιθεώρησης από μικρή απόσταση δεξαμενών φορτιού με ταυτόχρονη, τρισδιάστατη απεικόνιση μεγάλης ακρίβειας του χώρου και δυνατότητα λήψης πιστοποιημένων παχυμετρήσεων ελασμάτων, με τον χειριστή να βρίσκεται εκτός δεξαμενής στη κουβέρτα».

Και αυτό ήταν μόνο η αρχή, αφού όπως μας εξηγεί «τα εργαλεία βελτιστοποίησης πορείας ταξιδιού σε συνδυασμό με τα μοντέλα βραχυπρόθεσμης / μακροπρόθεσμης πρόβλεψης καιρού – κατάστασης θαλάσσης είναι μια άλλη πολύ αποθεματική ψηφιακή τεχνολογία που επιτρέπει στην εξοικονόμηση καυσίμου. Η συλλογή δεδομένων και η «Μηχανική Μάθηση « (Machine Learning) που αποτελεί εργαλείο Τεχνητής Νοημοσύνης, σε συνδυασμό με την ανάλυση αυτών μετά από διαδικασία επικαροποίησης, προσφέρουν τη δυνατότητα μοντελοποίησης της λειτουργίας του πλοίου σε πραγματικές συνθήκες αν πάσα στιγμή. Το ίδιο ισχύει και με την κύρια μηχανή και το θερμοδυναμικό μοντέλο αυτής. Με αυτό το τρόπο επιτρέπεται η συνεχής αξιολόγηση και διόρθωση του υδροδυναμικού μοντέλου σκάφους – έλικας καθώς και του θερμοδυναμικού μοντέλου τη Κύριας Μηχανής για βέλτιστη απόδοση».

Ship IT: Προκλήσεις και Ευκαιρίες
Τα ζητούμενα που κυριαρχούν σε αυτή την ανάπτυξη του «ΙΤ του αλμυρού νερού» είναι πολύ συγκεκριμένα και μάλιστα ιεραρχημένα από καιρό:
Ασφάλεια Πλεύσης: Τα προηγμένα βοηθήματα πλοήγησης (AIS, ECDIS, IBS κ.α.) και τα συστήματα επικοινωνίας σε πραγματικό χρόνο ενισχύουν σημαντικά την ασφάλεια στη θάλασσα προλαμβάνοντας συγκρούσεις μεταξύ πλοίων και προσκρούσεις τους σε στεριά και υφάλους.
Λειτουργική Αποτελεσματικότητα: Οι ΤΠΕ εξορθολογίζουν από τη ναυσιπλοΐα έως τη διαχείριση φορτίου, μειώνουν το ανθρώπινο λάθος, βελτιστοποιούν διαδικασίες, τις διαδρομές και διασφαλίζουν την έγκαιρη συντήρηση, εξοικονομώντας κόστος.
Περιβαλλοντική Αειφορία -Green Shipping: Η ναυτιλιακή βιομηχανία βρίσκεται υπό αυξανόμενη πίεση να μειώσει το περιβαλλοντικό της αποτύπωμα και οι ΤΠΕ διαχείρισης στόλου βελτιστοποιούν την κατανάλωση καυσίμου, μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, των οποίων η παρακολούθηση σε πραγματικό χρόνο είναι απαραίτητη για τη συμμόρφωση με τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Διαφάνεια και υπευθυνότητα: Η χρήση των ΤΠΕ στην παρακολούθηση και διαχείριση φορτίου ενισχύει τη διαφάνεια και την υπευθυνότητα στην αλυσίδα εφοδιασμού, μειώνοντας τον κίνδυνο κλοπής, απώλειας ή ζημιάς και διασφαλίζοντας την έγκαιρη παράδοση.
Κανονιστική Συμμόρφωση: Οι ΤΠΕ βοηθούν τις ναυτιλιακές εταιρείες να συμμορφώνονται με πολυάριθμους διεθνείς κανονισμούς που διέπουν την ασφάλεια, την ασφάλεια και την προστασία του περιβάλλοντος, παρέχοντας δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, αυτοματοποιημένες αναφορές και δυνατότητες παρακολούθησης.

Ποιες είναι όμως οι προκλήσεις στο κυνήγι των παραπάνω; Για την Κατερίνα Ραπτάκη Digital Transformation, Cyber Security and e-Governance specialist της Navios Group of Companies η ναυτιλία, όντας ένας άκρως ανταγωνιστικός κλάδος, έρχεται αντιμέτωπη με πλήθος προκλήσεων και προβλημάτων, στα οποία η τεχνολογία πληροφορίας καλείται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για την επίλυσή τους. «Μερικά από αυτά είναι η βελτίωση της ασφάλειας πληρωμάτων, πλοίου και φορτίου, η μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, η αύξηση της αποδοτικότητας, η διαχείριση εφοδιαστικής αλυσίδας, αλλά και ο έλεγχος της αγοράς μέσω έξυπνων προβλέψεων ναύλων, φορτίων και διαδρομών. Για όλα τα παραπάνω υπάρχουν πλέον στην αγορά τόσο τεχνολογίες, όσο και έτοιμα συστήματα που μπορεί μία εταιρεία να υιοθετήσει, ώστε να βαδίσει με γρήγορα βήματα στην πορεία του Ψηφιακού μετασχηματισμού». «Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα πρόκλησης είναι ο περιβαλλοντικός στόχος της αποανθρακοποίησης της ναυτιλίας, ο οποίος επιτάσσει σημαντικές αλλαγές και βελτιώσεις τόσο στα πλοία όσο και στις μεθόδους παρακολούθησής τους» μας λέει ο Θεμιστοκλής Σάρδης. «Στη διαδικασία αυτή, οι τεχνολογίες όπως το Internet of Things (IoT) και τα data analytics παίζουν έναν κρίσιμο ρόλο. Το IoT επιτρέπει τη συνεχή παρακολούθηση των πλοίων μέσω αισθητήρων που καταγράφουν δεδομένα για κρίσιμες παραμέτρους της λειτουργίας τους, όπως η κατάσταση του κινητήρα, η κατανάλωση καυσίμου και οι περιβαλλοντικές συνθήκες. Χρησιμοποιώντας τεχνητή νοημοσύνη για την ανάλυση αυτών των δεδομένων, εντοπίζονται πιθανά προβλήματα και βελτιστοποιούνται οι διαδικασίες, με στόχο την αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας και τη μείωση των εκπομπών CO. Με αυτόν τον τρόπο, οι νέες τεχνολογίες συμβάλλουν ουσιαστικά στην επίτευξη των στόχων αποανθρακοποίησης και ενισχύουν τη βιωσιμότητα στον τομέα της ναυτιλίας».

Στον ίδιο τόνο ο Μίλτος Συννεφιάς, βρίσκει ότι ο ρόλος των τεχνολογιών πληροφορίας στο ζήτημα της αποανθρακοποίησης είναι διττός: «στη μεταβατική περίοδο που βιώνει ο πλανήτης και μεταξύ άλλων και η ναυτιλία για την απανθρακοποίηση, η έρευνα για το νέο «καύσιμο» που θα αντικαταστήσει το πετρέλαιο είναι σε εξέλιξη χωρίς να διακρίνεται κάποιο προφανές αποτέλεσμα.
Στη φάση αυτή, οι τεχνολογίες πληροφορίας έχουν ενεργό ρόλο αφενός στην έρευνα για το νέο «καύσιμο» τρέχοντας άπειρα μοντέλα με ασύλληπτες ταχύτητες για την αξιολόγηση πολυπαραμετρικών εναλλακτικών καυσίμων και αφετέρου στην ανάλυση τεράστιων διαστάσεων βάσεων δεδομένων με στόχο την ανάδειξη βέλτιστων πρακτικών και συστημάτων σε διάφορους τομείς όπως:
• τα θερμοδυναμικά συστήματα ψύξης / θέρμανσης μέσα στο πλοίο είτε αυτά αφορούν διαδικασίες μηχανοστασίου είτε διαχείριση / μεταφορά φορτίων .
• Στη χρήση προηγμένων λιπαντικών για την λίπανση / ψύξη στις μηχανές εσωτερικής καύσης για την πρόωση του πλοίου και παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος επάνω σε αυτό.
• Την υδροδυναμική απόδοση έλικας / σκάφους σε διαφορετικά βυθίσματα του πλοίου κάτω από διαφορετικές καταστάσεις κυματισμού / ταχύτητας ανέμου καθώς και βαθμού τραχύτητας γάστρας όπως αυτή επηρεάζεται από τις επικαθίσεις / ανάπτυξη θαλασσίων οργανισμών στα ύφαλα του πλοίου».

Όπως ήταν αναμενόμενο όμως και η αποανθρακοποίηση μετατρέπεται σε ζήτημα data quality, αφού όπως επισημαίνει και ο Στέφανος Χρηστάκης μια από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν αυτό το διάστημα οι ναυτιλιακές είναι η ποιότητα της πληροφορίας που συλλέγουν από τα πλοία. «Καθώς οι διεθνείς κανονισμοί σχετικά με τις εκπομπές ρύπων αυστηροποιούνται και τα αντίστοιχα «πρόστιμα» μεγαλώνουν, οι ναυτιλιακές εταιρείες ψάχνουν τρόπους να ελαχιστοποιήσουν κατανάλωση και ρύπους. Σε αυτή την προσπάθεια οι σύγχρονες ναυτιλιακές έχουν επενδύσει στην συγκέντρωση μεγάλου όγκου δεδομένων από τα πλοία. Αυτά προέρχονται είτε από τα υπάρχοντα συστήματα (AMS κτλ.) είτε από αισθητήρες που εγκαθίστανται για συγκεκριμένο σκοπό (π.χ. πάνω σε ένα flow meter). Η πρόκληση σε αυτό το εγχείρημα είναι να διασφαλιστεί η ποιότητα των δεδομένων αυτών. Ακόμα δε περισσότερο δύσκολο είναι να διατηρηθεί η ποιότητα των δεδομένων σταθερά σε υψηλό επίπεδο» μας εξηγεί. Επισημαίνοντας ότι «είναι προφανές ότι αν αυτά τα δεδομένα πρόκειται να αποτελέσουν τη βάση για πιο «έξυπνες» αποφάσεις (π.χ. για τον τόπο/χρόνο δεξαμενισμού), τότε τα δεδομένα πρέπει να είναι ακριβή. Είναι σημαντικό λοιπόν μια επένδυση σε συλλογή δεδομένων να συνοδεύεται από την αντίστοιχη επένδυση σε συστήματα «καθαρισμού» και ακόμα και διόρθωσης δεδομένων».

Αναπόφευκτα προκύπτει το ζήτημα της ασφάλειας η οποία όπως επισημαίνει και ο Θεμιστοκλής Σάρδης, ενδέχεται μεν να επηρεάσει κάθε κλάδο της οικονομίας, στην ναυτιλία όμως αντιμετωπίζει συγκεκριμένες προκλήσεις. «Οι βασικότερες προκλήσεις περιλαμβάνουν την αύξηση των κυβερνοεπιθέσεων όπως το ransomware και το phishing, την προστασία ευαίσθητων δεδομένων που αφορούν τη διαχείριση πλοίων και προσωπικές πληροφορίες, την ανάγκη εκπαίδευσης του προσωπικού για την αναγνώριση και αποτροπή επιθέσεων, την ενσωμάτωση παλαιών συστημάτων με νέες τεχνολογίες ασφαλείας, τη συμμόρφωση με διεθνείς κανονισμούς και πρότυπα, καθώς και τη διαχείριση της ασφάλειας των απομακρυσμένων πλοίων μέσω δορυφορικών συστημάτων και επικοινωνίας με τρίτους».

Για την Κατερίνα Ραπτάκη αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σ’ ένα κρίσιμο σταυροδρόμι: «Οι περισσότερες εταιρείες θέλουν να προχωρήσουν στον ψηφιακό μετασχηματισμό, ώστε να γίνουν πιο ανταγωνιστικές, να αποτελούν μία μοντέρνα και ελκυστική επιλογή για τους μεγάλους απαιτητικούς ναυλωτές και τέλος να εξασφαλίζουν συμμόρφωση με τους ολοένα και πιο αυστηρούς κανονισμούς. Υπάρχουν χιλιάδες λύσεις στην αγορά, που μπορεί κάποια εταιρεία να υιοθετήσει στους διάφορους τομείς δραστηριότητάς της. Το δύσκολο όμως είναι να «χαράξει στρατηγική» ψηφιακού μετασχηματισμού και όχι απλά να «αγοράσει» μερικές έτοιμες λύσεις. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός πρέπει να αποτελεί ένα ολοκληρωμένο μακρόπνοο σχέδιο, που να καθοδηγείται από τη διοίκηση της εταιρείας ή έστω να έχει τη σύμφωνη γνώμη και συμπαράστασή της, να σχεδιάζεται από εξειδικευμένα στελέχη που έχουν εμπειρία όχι μόνο στις τεχνολογίες πληροφορίας, αλλά γνωρίζουν σε βάθος και λεπτομέρεια τις διαδικασίες, τις αξίες, το όραμα και την κουλτούρα της επιχείρησης. Η στρατηγική του ψηφιακού μετασχηματισμού πρέπει να λαμβάνει σοβαρά υπόψη της και το ανθρώπινο δυναμικό της, στο οποίο προφανώς πρέπει να στηριχτεί για να προχωρήσει στο νέο δρόμο. Πρέπει να εργαστεί σκληρά για να αντιμετωπίσει τις εσωτερικές αντιδράσεις, που στηρίζονται στο φόβο, την ανασφάλεια, την άγνοια και στην αντίσταση στην αλλαγή».

Πορεία προς το μέλλον: Το «έξυπνο» πλοίο
Ποιες είναι εκείνες οι τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών που θα διαμορφώσουν το μέλλον της ναυτιλίας και πως θα μοιάζει η ναυσιπλοΐα και το πλοίο του μέλλοντος;
Για τον Θεμιστοκλή Σάρδη οι τεχνολογίες όπως τα (μερικώς) αυτοματοποιημένα πλοία και τα προηγμένα συστήματα δυναμικής διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας αναμένεται να διαδραματίσουν έναν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του μέλλοντος της ναυτιλίας. «Τα αυτοματοποιημένα πλοία ενδέχεται να μειώσουν την ανάγκη για πληρώματα και να βελτιώσουν την ασφάλεια και την αποδοτικότητα των ναυτικών δραστηριοτήτων, ενώ τα σύγχρονα συστήματα διαχείρισης εφοδιαστικής αλυσίδας θα προσφέρουν νέες δυνατότητες για τη βελτιστοποίηση των ροών εμπορευμάτων».
«Αυτό που περιμένω να δω το επόμενο διάστημα είναι να επανέρχονται πιο δυναμικά κάποιες startup/τεχνολογίες που είχαν χαμηλή διείσδυση στη ναυτιλία λόγω των υψηλών απαιτήσεων σε bandwidth/latency» μας λέει ο Στέφανος Χρηστάκης. «Οι δορυφόροι χαμηλής τροχιάς έχουν φέρει επανάσταση στη συνδεσιμότητα των πλοίων και πλέον ακόμα και η live μετάδοση video σε σταθερή βάση είναι εφικτή με χαμηλό κόστος. Αυτό δημιουργεί ευκαιρίες για τις εταιρείες τεχνολογίας σε πολλούς τομείς όπως ασφάλεια, εκπαίδευση, τηλεδιαχείριση, εντοπισμός/πρόβλεψη βλαβών, κ.α.»

Για τον Φώτη Τσιτσιρίγκο ιδιαίτερα σημαντικό είναι να γίνουν επιλογές που να μπορούν να υποστηρίξουν τις ανάγκες των εταιριών για μια πενταετία και να βασίζονται σε σταθερό και δοκιμασμένο τεχνολογικό υπόβαθρο. «Αυτό πρέπει να μπορεί να υποστηρίζει όλες τις σύγχρονες τεχνολογίες και αυτές που έρχονται. Παράλληλα, η μεταβλητότητα του κλάδου απαιτεί ευελιξία και δυνατότητα προσαρμογής ή αλλαγής μοντέλου υλοποίησης. Συνεπώς, οι επιλογές στο τεχνολογικό υπόβαθρο και στη διασυνδεσιμότητα των συστημάτων μέσω ευέλικτων μεθόδων (API, MQTT κλπ) είναι ίσως οι πιο κρίσιμες για το σήμερα και το μέλλον. Η χρήση ανοιχτών προτύπων και διαλειτουργικών συστημάτων είναι ένα παράδειγμα που υποστηρίζει αυτήν την ευελιξία».

Ενώ για την Κατερίνα Ραπτάκη το πλοίο του μέλλοντος θα αποτελεί μια εξελιγμένη πραγματικότητα με νέες ευκαιρίες όπου «αντί για απλή αντικατάσταση θέσεων εργασίας, το πλοίο του μέλλοντος θα φέρει αναβάθμιση και μετατόπιση των ρόλων προς το γραφείο:
• Έμπειροι ναυτικοί θα ηγούνται της λειτουργίας από το γραφείο, αξιοποιώντας δεδομένα και τεχνολογία για λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων και βελτιστοποίηση της πλοήγησης.
• Ειδικοί μηχανικοί θα παρακολουθούν εξ αποστάσεως την κατάσταση των συστημάτων, προλαβαίνοντας τυχόν προβλήματα και διασφαλίζοντας ομαλή λειτουργία.
• Εξειδικευμένοι αναλυτές θα αξιολογούν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο, προσφέροντας πολύτιμες πληροφορίες για βελτιστοποίηση της απόδοσης και λήψη στρατηγικών αποφάσεων.
Αυτή η μετατόπιση δεξιοτήτων θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης και γνωστικής βάσης, αξιοποιώντας στο έπακρο τα ταλέντα των εργαζομένων. Παράλληλα, η αυτοματοποίηση θα αναλάβει επαναλαμβανόμενες και σωματικά απαιτητικές εργασίες, μειώνοντας τον κίνδυνο ατυχημάτων και βελτιώνοντας την ποιότητα ζωής στο πλοίο. Συνολικά, το πλοίο του μέλλοντος θα σηματοδοτήσει μια νέα εποχή για τη ναυτιλία, με έμφαση στην ασφάλεια, βιωσιμότητα, αποδοτικότητα και εξειδίκευση».

 

Στους ώμους των γιγάντων

Όπως είπε και ο Ισαάκ Νεύτων «αν είδα μακρύτερα, ήταν γιατί στάθηκα στους ώμους γιγάντων», εννοώντας τους στοχαστές πριν από αυτόν που του έδωσαν το υπόβαθρο και τη «θέα» προς το μέλλον. Ποιοι θα ήταν αυτοί οι γίγαντες του κόσμου των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών;

Αν οι σύγχρονοι tech leaders προσπαθούν να δουν μέσα από την ομίχλη του τεχνολογικού «τώρα», ποιοι θα ήταν εκείνοι οι γίγαντες του ψηφιακού κόσμου στους ώμους των οποίων οι σημερινοί tech leaders στέκονται για να οραματιστούν αυτή την επανάσταση του ψηφιακού μετασχηματισμού που ζούμε; Ποιοι σημάδεψαν την γέννηση και την εξέλιξη του νέου ψηφιακού κόσμου που έφεραν οι τεχνολογίες πληροφορίας, ξεκινώντας άσημοι από το γκαράζ του πατέρα τους ή κάποιο πανεπιστήμιο για να διαμορφώσουν με την φαντασία αλλά και το πείσμα τους το ίδιο το μέλλον σαν ένα μωσαϊκό τολμηρής καινοτομίας και ριζοσπαστικής ανατροπής των μέχρι τότε δεδομένων; Η λίστα είναι μεγάλη και πάντα ανοικτή για συζήτηση αλλά μερικοί δεν μπορούν να λείπουν:

Alan Turing
Μαθηματικός/ Κατασκευαστής ενός από τους πρώτους υπολογιστές/ Προφήτης

Για την Washington Post η εποχή των σύγχρονων υπολογιστών αρχίζει το 1936. Όταν πολύ πριν ο πρώτος υπολογιστής μπει στην μπρίζα, ο νεαρός μαθηματικός Alan Turing δημοσιεύει την -μάλλον φιλοσοφική- μελέτη του με τίτλο «On Computable Numbers», στην οποία ούτε λίγο ούτε πολύ προφητεύει ότι πολύ συντομότερα από όσο φανταζόμαστε θα έχουμε «μηχανές» που θα λύνουν οποιοδήποτε πρόβλημα θα έλυνε ο άνθρωπος μεταφράζοντας το πρώτα σε σειρές από “0” και “1”. Ένας «universal computer» όπως τον χαρακτήρισε μάλιστα θα μπορούσε να λύσει κάθε πρόβλημα στον πλανήτη. Σε λιγότερο από 5 χρόνια η βρετανική κυβέρνηση τον συμπεριέλαβε στην ομάδα που έσπασε τον κωδικό κρυπτογράφησης «Enigma» των Ναζί, χάρη σε έναν πρωτόγονο υπολογιστή, που έφτιαξε ο ίδιος, σώζοντας εκατομμύρια ζωές και συντομεύοντας -κατά τους υπολογισμούς των Βρετανών- το τέλος του Β’ παγκοσμίου κατά δύο χρόνια. Το 1945 σχεδιάζει το πρώτο «Automatic Computing Machine» με αποθηκευμένο πρόγραμμα μέσα του. Γράφει τον πρώτο αλγόριθμο με τον οποίο ο υπολογιστής μπορεί να παίζει σκάκι. Εμπνεύστηκε το ομώνυμο τεστ διάκρισης ΑΙ και ανθρώπων που ο κόσμος γνώρισε από το Blade Runner. Καταδικάζεται για ομοφυλοφιλία και συναινεί σε χημικό ευνουχισμό του για να μην πάει στη φυλακή. Ο θάνατος του καταχωρείται ως αυτοκτονία. Στο κομοδίνο του αφήνει ένα δαγκωμένο μήλο.

Sir Tim Berners-Lee
Computer Scientist/ Εφευρέτης του World Wide Web
Μέχρι να πάρει το πτυχίο του στη Φυσική από το Queens College της Οξφόρδης, -το 1976- είχε ήδη φτιάξει τον δικό του προσωπικό υπολογιστή με ένα κολλητήρι, scrap εξαρτήματα, έναν επεξεργαστή M6800 και μια παλιά τηλεόραση και είχε συλληφθεί ως hacker και του έχει απαγορευθεί η πρόσβαση στον υπολογιστή του πανεπιστημίου. Πέντε χρόνια αργότερα τον καλεί το CERN σαν σύμβουλο μηχανικό προγραμματισμού. Στήνει το πρόγραμμα Enquire, για να μπορούν να παρακολουθούν τον τεράστιο αριθμό ερευνητών και προγραμμάτων (projects) του ιδρύματος. Τέσσερα χρόνια μετά του ζητούν να αναλάβει τα κατανεμημένα συστήματα μεταφοράς επιστημονικών δεδομένων και ελέγχου του ιδρύματος που …σέρνονται. Αυτός φαντάζεται ένα παγκόσμιο σύστημα διακίνησης πληροφοριών, γρήγορο, αποκεντρωμένο, ανεξάρτητο, πολύγλωσσο και ελεύθερο από γραφειοκρατίες και το προτείνει με σχετικό υπόμνημα στη διοίκηση του CERN. Όσο περιμένει τη …γραφειοκρατία, ξεκινάει μόνος του και δημιουργεί: το Πρωτόκολλο Μεταφοράς Υπερκειμένου (hypertext transfer protocol = http), το (Universal Resource Identifier) που θα εξελιχθεί στο URL, έναν πρώτο web browser, το πρώτο πρόγραμμα εξυπηρέτησης του και μια γλώσσα περιγραφής εγγράφου που θα μορφοποιηθεί στο HTML (HyperText Markup Language). Επτά χρόνια αργότερα δουλεύουν όλα αλλά …το CERN δεν του έχει απαντήσει ακόμα. Τελικά δημιουργεί μόνος τον πρώτο server, τον info.cern.ch. και διαθέτει ελεύθερα το πρόγραμμα περιήγησης και το λογισμικό του server, online. Σήμερα ο παγκόσμιος ιστός του έχει 25 δισεκατομμύρια σελίδες και πολλά δισεκατομμύρια χρήστες. Αυτός ουδέποτε κατοχύρωσε κανένα από τα δημιουργήματα του εμπορικά και δεν έβγαλε ούτε ένα ευρώ από τον ιστό.

Steve Jobs
Entrepreneur, Συνιδρυτής της Apple και οραματιστής
Το 1974 η ιδέα ενός προσωπικού υπολογιστή για τον καθένα ήταν αδιανόητη. Τα μεγάλα μυαλά της IBM είχαν ήδη αποφανθεί ότι ούτε 200 πελάτες εκτός ιδρυμάτων και οργανισμών δεν θα αγόραζαν υπολογιστή. Ο Jobs είχε μόλις παρατήσει το κολέγιο και είχε δουλέψει ένα καλοκαίρι στην Atari για να μαζέψει λεφτά με τα οποία πήγε στην Ινδία να μάθει για το Βουδισμό. Γυρνώντας άφραγκος σπίτι πέφτει πάνω στoν συμμαθητή του Steve Wozniak, ο οποίος φτιάχνει μόνος ένα πρωτο pc, που έχει προτείνει στην HP όπου δούλεψε για το καλοκαίρι και το έχουν απορρίψει. Ο Jobs βλέπει το μέλλον των προσωπικών υπολογιστών, πουλάει το WV βανάκι του, ο Wozniak το προγραμματιζόμενο calculator του και η Apple Inc. ανοίγει στο γκαράζ των γονιών του πρώτου, κατασκευάζοντας τους πρώτους έτοιμους προσωπικούς υπολογιστές, που ο Jobs πίστευε πως θα αλλάξουν τον κόσμο. Αργότερα βλέπει στο Xerox Park ένα δοκιμαστικό graphical user interface και αλλού ένα πειραματικό ακόμα ποντίκι και οραματίζεται τον τρόπο να «δείχνεις» στον υπολογιστή τι θέλεις χωρίς να ξέρεις γραμμή κώδικα. Μιλά με τον πρόεδρο της Sony για την επιτυχία του Walkman και οραματίζεται το i-Pod mp3 player και τα iTunes. Φαντάζεται έναν στυλάτο υπολογιστή που θα έχει μέσα του τα πάντα αντί για ένα σωρό μπεζ κουτιά γύρω του και φτιάχνει το i-Mac. Πιστεύει ότι μαθητές και φοιτητές μπορούν να έχουν laptop και ξεπουλάει i-Book. Χρηματοδοτεί μια μικρή εταιρεία computer graphics, ονόματι Pixar και φτιάχνει το Toy Story. Απαιτεί να στριμωχτεί ένας ολόκληρος υπολογιστής σε ένα κινητό και εγέννετω η κοσμογονία των smartphones.
Όλα τα είχαν ξεκινήσει κάποιοι άλλοι, τα είχαν απορρίψει ανταγωνιστές του και ποτέ δεν ήταν ο καλύτερος γνώστης της τεχνολογίας στο δωμάτιο. Αλλά ήταν πάντα αυτός που έβλεπε πιο μακριά. Στο μέλλον.

Bill Gates
Συνιδρυτής της Microsoft, Software Developer, Entrepreneur developed των Windows
Το 1968 ο σύλλογος γονέων του σχολείου του 13χρονου και συχνά θύματος bulling Bill αγόρασε χρόνο για μαθητές στον υπολογιστή της General Electric. O Bill έγραψε το πρώτο του πρόγραμμα, ένα παιχνίδι τρίλιζας και μαγεύτηκε από το πως ο υπολογιστής έκανε πάντα αυτό που τον είχες μάθει. Όταν τέλειωσε ο χρόνος ο Bill και οι computer addicts κολλητοί του -μετέπειτα συνιδρυτές της Microsoft- συνέχισαν στο δημόσιο εκπαιδευτικό υπολογιστικό σύστημα του Computer Center Corporation, από όπου τους απέβαλαν γιατί έβρισκαν συνεχώς bugs στο λειτουργικό για να έχουν περισσότερο χρόνο από τους άλλους. Τελικά τους «προσέλαβαν» να βρίσκουν τα bugs με αμοιβή τον έξτρα χρόνο που ήθελαν. Μέχρι τα 20 του είχε περάσει στο Harvard αλλά το παράτησε και πούλησε λογισμικό στην εταιρεία μικρο-υπολογιστών MITS, πριν καν αγοράσουν έναν για να το δοκιμάσουν! Με τους κολλητούς του ονόμασαν την εταιρεία τους «Micro(computer)-Soft(ware)» και σύντομα έφυγε η παύλα και έμεινε Microsoft. Επόμενος στόχος η IBM που μερικά χρόνια μετά την Apple αποφάσισε να φτιάξει δικό της pc, αλλά δεν είχε λειτουργικό. Η Microsoft της πούλησε το PC DOS για μόλις 50.000 δολάρια εφάπαξ αμοιβή και μηδέν πνευματικά δικαιώματα. Ο Gates το έκανε για να αποκτήσει όνομα ως συνεργάτης της ΙΒΜ και να έχει το standard του λογισμικού που θα αντέγραφαν οι πάντες. Είχε δίκιο. Στη συνέχεια και «ζηλεύοντας» το απόλυτα φιλικό user interface της Apple του ζήτησε αυτό που αργότερα θα εξελισσόταν στα Windows και στο μονοπάτι του DOS έστρωσε μια λεωφόρο προς την παντοκρατορία της Microsoft στο operating software, τόσο πετυχημένη που βρέθηκε στο δικαστήριο για μονοπωλιακές τακτικές αθέμιτου ανταγωνισμού. Έγραφε κώδικα στην εταιρεία ως το 1989, παρότι CEO και απελευθέρωσε τα pc του πλανήτη δίνοντας το graphic user interface των Windows σε όλους. Οι γονείς του τον προόριζαν για δικηγόρο.

Larry Page -Sergei Brin
Ιδρυτές του Google, Computer Scientists, Entrepreneurs
O πρώτος είναι Αμερικανός, γιός πατέρα και μητέρας «κομπιουτεράδων» που του χάρισαν τον πρώτο του υπολογιστή στα 6 του με αποτέλεσμα να είναι το πρώτο «πρωτάκι» στο σχολείο του που παρέδωσε εργασία σε word. O δεύτερος γεννήθηκε στη Μόσχα από πατέρα μαθηματικό, καθηγητή πανεπιστημίου και μητέρα ερευνήτρια (αργότερα στη NASA), οι οποίοι μετανάστευσαν από την Σοβιετική Ένωση στις ΗΠΑ, όπου μεταξύ άλλων ο μικρός πήρε υποτροφία για το Stanford. Εκεί οι Page και Brin καθώς κάνουν τη διδακτορική διατριβή τους το 1996, έχουν δύο ιδέες που θα κολλήσουν σαν το ζαμπόν με το τυρί στο ψωμί του Internet. O πρώτος θέλει να εξερευνήσει τις μαθηματικές ιδιότητες του Παγκόσμιου Ιστού και να της αποτυπώσει σε ένα τεράστιο γράφημα, διερευνώντας τη σημασία των backlinks κάθε σελίδας. Ο κολλητός του, Scott Hassan, το βρίσκει ενδιαφέρον και αρχίζει να γράφει κώδικα που να το κάνει αυτόματα και να τις ιεραρχεί. Ο Brin δουλεύει ήδη στην ιδέα μιας παγκόσμιας «υπερβιβλιοθήκης» και στο large scale data mining. Mαζί υπογράφουν την εργασία «The Anatomy of a Large-Scale Hypertextual Web Search Engine» και γράφουν τον αλγόριθμο ιεράρχησης σελίδων PageRank που θα μεταμορφωθεί στο Google. Κοιμούνται όλοι στο δωμάτιο του ενός και μετατρέπουν το δωμάτιο του άλλου στην εστία σε «εργαστήριο» όπου pc φτιαγμένα με ότι έβρισκαν τεστάρουν συνέχεια αναζητήσεις, μέχρι που το «σουξέ» της μηχανής αναζήτησης τους «ρίχνει» τις υποδομές του Stanford. Μετακομίζουν την Google στο γκαράζ της φίλης τους και μετέπειτα CEO, Susan Wojcicki, και σύντομα περιοδικά του χώρου αναφέρουν ότι το Google είναι καλύτερο από όλες τις υπάρχουσες μηχανές αναζήτησης συμπεριλαμβανομένων της Microsoft, του Yahoo και της ΑΟL! Aρχίζουν να χρεώνουν μικρά κείμενα για διαφήμιση στη σελίδα τους και μετά pay per click με αρχική τιμή 0,05 $ και όλα τα κέρδη πάνε σε ανάπτυξη επιπλέον apps τα οποία όλοι έχουμε σήμερα στην αρχική μας σελίδα. Από όλες τις προσπάθειες τους η μόνη που απέτυχε -παταγωδώς- ήταν να φτιάξουν κοινωνικό δίκτυο με το Google+ τελικά να κλείνει. Στις αρχές αυτού του αιώνα έβαλαν στο κέντρο της σελίδας τους την βασικότερη αρχή τους «Don’t Be Evil».

Mark Zuckerberg
Ιδρυτής του Facebook, Προγραμματιστής, Entrepreneur, Social Media Mogul
Γιός μιας ψυχολόγου και ενός οδοντιάτρου, ξεκίνησε να γράφει κώδικα στο δημοτικό. Στο γυμνάσιο έγραψε ένα πρόγραμμα που επέτρεπε τους υπολογιστές του σπιτιού και των ιατρείων των γονιών του να επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και ένα πρόγραμμα μηχανικής μάθησης που παρακολουθούσε τις μουσικές επιλογές ενός χρήστη και έφτιαχνε ένα προφίλ του. Πριν περάσει στο Harvard είχε ήδη αναφερθεί ως δεινός προγραμματιστής σε περιοδικά του χώρου.
Ως δευτεροετής έφτιαξε ένα πρόγραμμα που πρότεινε στους φοιτητές ποια μαθήματα επιλογής να πάρουν βάση των προτιμήσεων και σχολίων των υπολοίπων και τους βοηθούσε να φτιάξουν ομάδες μελέτης. Για πλάκα έφτιαξε το πρόγραμμα Facemash, όπου οι χρήστες βαθμολογούσαν στη “hot” κλίμακα φωτογραφίες των φοιτητών από την επετηρίδα.
Σε ένα τριήμερο έπεσε το σύστημα του πανεπιστημίου και πολλοί τον έκραξαν. Ζήτησε συγνώμη, αλλά ένα χρόνο μετά ανέβασε το «Thefacebook», αρχικά στη σελίδα thefacebook.com με τους συγκατοίκους του. Εξαπλώθηκε αστραπιαία στο Harvard, στη συνέχεια σε όλα τα πανεπιστήμια και μετέπειτα σε όλον τον πλανήτη δημιουργώντας μια ολόκληρη «εικονική» ζωή στο Διαδίκτυο για δεισεκατομμύρια ανθρώπους. Τελικά δημιούργησε όχι το πρώτο -αυτό ήταν το Myspace- αλλά το μεγαλύτερο διαδικτυακό κοινωνικό δίκτυο (που γέννησε πολλά ακόμα), το οποίο κατάφερε να ψηφιοποιήσει ένα τεράστιο μέρος της κοινωνικής ζωής και αλληλεπίδρασης.
Εκτός από υπερκερδοφόρο έγινε και πανίσχυρο, ειδικά σε πολιτικό επίπεδο, εμπλέκοντας τον δημιουργό του σε ανακρίσεις και εξεταστικές επιτροπές για την χειραγώγηση προσωπικών δεδομένων και εκλογέων. Ο ίδιος είχε πάντως δηλώσει στο Wired «αυτό που με νοιάζει περισσότερο είναι να κάνω τον κόσμο ανοικτό».

Jeff Bezos
Ιδρυτής και CEO της Amazon
Ως νεαρός διακεκριμένος valedictorian ο Jeff Bezos είπε μεταξύ άλλων στην τελετής αποφοίτησης του από το λύκειο ότι ονειρεύεται μια μέρα να αποικίσουμε το διάστημα και να πάρει όλους τους ανθρώπους από τη Γη ώστε να μετατραπεί ο πλανήτης μας σε ένα είδος εθνικού πάρκου. Στη συνέχεια ξεκίνησε τις σπουδές του από το τμήμα Φυσικής του Princeton για να μεταπηδήσει άμεσα στο τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών και υπολογιστών. Με την αποφοίτηση του ανάμεσα στις προσφορές για δουλειά ήταν από την Intel και την Bell Labs.
Παρόλα αυτά προτίμησε μια άγνωστη fintech telecommunications start-up ονόματι «Fitel», στην οποία όμως έστησε ένα δίκτυο διεθνών συναλλαγών όταν το ημερολόγιο έδειχνε ακόμα 1986. Δύο χρόνια αργότερα είχε μεταπηδήσει στον τραπεζικό τομέα και σε άλλα τέσσερα, σε ηλικία 30 ετών ήταν ο νεότερος πρόεδρος του hedge fund D. E. Shaw & Co. Το 1994 διαβάζει ότι η χρήση του web αυξάνεται με ρυθμό 2300% ετησίως στις ΗΠΑ και αποφασίζει να ανοίξει online βιβλιοπωλείο. Παρατάνε με την γυναίκα του το hedge fund και σε ένα ταξίδι τους με αυτοκίνητο ο Bezos γράφει στο αμάξι το business plan της εταιρείας Cadabra που στήνουν σε ένα ενοικιαζόμενο γκαράζ έξω από την Ουάσιγκτον. Σύντομα την μετονομάζει σε Amazon για να βγαίνει πιο πάνω στις αλφαβητικές λίστες των retailers και βάζει 300.000 δολάρια που δανείζεται από γονείς και φίλους. Σε δυο χρόνια επεκτείνεται σε πωλήσεις online μουσικής και βίντεο και σε άλλον έναν αρχίζει να πουλάει υλικά προϊόντα, εξαγοράζοντας με τα κέρδη τους μικρότερους ανταγωνιστές και κυριαρχόντας στην αγορά, πριν επεκταθεί στην παροχή υπηρεσιών web και cloud services με πρώτο από τους μεγάλους πελάτες του την CIA. Θεωρείται ο «πατέρας» του παγκόσμιου e-commerce και ταυτόχρονα από τους χειρότερους μεγάλους εργοδότες στην Αμερική και ο δεύτερος πιο πλούσιος άνθρωπος στον κόσμο.

Michael Dell
Ιδρυτής και CEO της DELL Technologies
Ως πιτσιρίκι, έδωσε εξετάσεις για να μπει στο γυμνάσιο σε ηλικία οκτώ ετών γιατί όπως έλεγε ήθελε να μπει νωρίς στην αγορά. Στο γυμνάσιο επένδυε τα λεφτά που έβγαζε από δουλειές του ποδαριού σε μετοχές και πολύτιμα μέταλλα. Στα 15 του αγόρασε έναν από τους πρώτους Apple II, τον πήγε σπίτι και τον ξεμόνταρε για να δει πως δουλεύει. Στα 18 ξεκίνησε pre med σπουδές στο πανεπιστήμιο του Τέξας για να ευχαριστήσει τους γονείς του. Στο μεταξύ ανέλαβε να πουλάει συνδρομές εφημερίδων, αλλά χρησιμοποιώντας δικές του δημογραφικές στοχεύσεις ξεπουλούσε εξασφαλίζοντας αρκετά για το επόμενο βήμα. Έτσι ξεκίνησε να πουλάει υπολογιστές που κατασκεύαζε στο …φοιτητικό του δωμάτιο στην εστία. Παράτησε την Ιατρική, έχοντας ήδη πουλήσει pc αξίας 80.000 $. Το 1986 η «PC’s Limited» του είχε ήδη μισή ντουζίνα πωλητές και «τρεις τύπους με κατσαβίδια σε δίμετρους πάγκους να μοντάρουν pc» σε ένα ενοικιαζόμενο διαμέρισμα πια και 1000 δολάρια κεφάλαιο και ονομάστηκε «Dell Computer Corporation». Πουλούσε κατευθείαν στους πελάτες, φθηνά αφού δεν είχε τα πάγια κόστη των καταστημάτων και κατασκεύαζε μετά την λήψη των παραγγελιών, διατηρώντας το ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα. Η ιδέα «φτηνός και καλός υπολογιστής για όλους, χωρίς μεσάζοντες» έπιασε και το 1992 το Fortune την συμπεριέλαβε στην Top 500 Corporations λίστα του, στην οποία ο Dell ήταν ο νεαρότερος CEΟ όλων σε ηλικία μόλις 27 ετών. Το 1996 βλέποντας την κυριαρχία του Internet, η Dell αρχίζει να πουλάει υπολογιστές online αλλά και να κατασκευάζει servers και σε ένα περίπου χρόνο το dell.com έχει ένα εκατομμύριο δολάρια πωλήσεις. Την ημέρα. Σε 3 χρόνια έχει το 12% των πωλήσεων της αγοράς για να φτάσει στη συνέχεια και ενώ η αγορά πέφτει να έχει σε πωλήσεις σταθερών pc, laptops και servers μέχρι και το 35% στις ΗΠΑ. Το 2006 η εταιρεία που ξεκίνησε σε ένα δωμάτιο εστίας είναι ο μεγαλύτερος σε πωλήσεις υπολογιστών κατασκευαστής στον πλανήτη. Εμμονικός στη φιλοσοφία «τι χρειάζεται ο πελάτης» ακόμα και όταν έρχεται κόντρα με τις πεποιθήσεις αυτού και των στελεχών του, έχει δηλώσει «είμαι ένοχος για πολλά και δεν είδα λάθη καθώς έρχονυσν, αλλά δεν έχω κάνει ποτέ δύο φορές το ίδιο λάθος».

Robert Noyce
Ιδρυτής της Intel, εφευρέτης του Silicon Microchip
Η ίδια η Silicon Valley δεν θα ήταν «σιλικονένια» αν δεν είχε γεννηθεί αυτός το τύπος και οι μικροεπεξεργαστές παρολίγο να μην εξελιχθούν σε αυτό που ξέρουμε για χάρη ενός μικρού …γουρουνιού. Για να πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή ο Robert Norton Noyce, γεννήθηκε το 1927 και «χρίστηκε» επίτιμος «δήμαρχος της Silicon Valley». Γεννημένος σε οικογένεια κληρικών πέρασε την εφηβεία μαστορεύοντας στην Ιόβα της δεκαετίας του ’40 με τα αδέρφια του τα πάντα: από ένα μικρό ανεμοπλάνο που απογείωναν με έναν επιβάτη από στέγες, ένα μηχανοκίνητο αμαξάκι με μοτέρ από πεταμένο πλυντήριο και ένα ραδιόφωνο από σκραπ εξαρτήματα. Όταν στο πανεπιστήμιο η αδελφότητα του οργάνωσε χαβανέζικο πάρτι «λούαου» αυτός έκλεψε ένα γουρουνάκι για να ψήσουν. Τον κάρφωσαν και σύμφωνα με τους τοπικούς νόμους έπρεπε να πάει ένα χρόνο φυλακή και ισόβια αποβολή. Αλλά ο διευθυντής είπε ότι δεν μπορούν να χάσουν τέτοιο μυαλό και του έριξε πρόστιμο και έξι μήνες αποβολή. Τελικά αποφοίτησε με πτυχίο μαθηματικών και φυσικής και το βραβείο των φοιτητών για τον φοιτητή «με τους καλύτερους βαθμούς με το μίνιμουμ διαβάσματος» στην ιστορία. Έχοντας δει στην τάξη έναν από τους δύο πρώτους επεξεργαστές που κατασκεύασε πειραματικά η Bell Labs κόλλησε και ο καθηγητής που τους είχε δανειστεί του είπε να κάνει το διδακτορικό στο ΜΙΤ που «το έχουν με αυτά». Το οποίο και έκανε ως το 1953, πριν δουλέψει στην Philco και στη συνέχεια με τον εφευρέτη των τρανζίστορ William Shockley, του οποίου το στυλ μάνατζμεντ δεν αντεχόταν και έτσι οι 7 καλύτεροι έφυγαν για να στήσουν τη Fairchild Semiconductor Corporation, όπου ο Noyce παίρνει την ιδέα του εφευρέτη του υβριδικού επεξεργαστή από γερμάνιο του Jack Kilby και δημιουργεί τον πρώτο επεξεργαστή σε σιλικόνη. Τελικά ο Noyce με τον Gordon Moore (γνωστό από τον ομώνυμο νόμο) δημιούργησαν την Intel το 1968, που ιστορικά θεωρείται μεταξύ άλλων η πρώτη εταιρεία που λειτούργησε στο στυλ των tech startups όπου η ομαδικότητα, η χαλαρή ιεραρχία και το «χύμα» στυλ κυριαρχούσαν για χάρη της καινοτομίας. Μας χάρισαν τους μικροεπεξεργαστές σιλικόνης αλλά και μια πρώτη εικόνα για το μέλλον της τεχνολογίας της κοινωνίας για το οποίο ο Noyce εξέφρασε της ανησυχίες του από την αρχή, πιστεύοντας ότι η τεχνολογική εκπαίδευση για όλους και από νωρίς είναι απαραίτητη για να μην γίνει η τεχνολογική εξέλιξη παράγοντας κοινωνικής ανισότητας.

Cloud Computing conference: Επιταχύνοντας την ανάπτυξη

Το εγκυρότερο συνέδριο για το οικοσύστημα του υπολογιστικού νέφους, εστίασε αυτή τη φορά στον τρόπο με τον οποίο οι cloud στρατηγικές απελευθερώνουν τη δυναμική που οδηγεί επιχειρήσεις και οργανισμούς σε μια διαρκώς επιταχυνόμενη ανάπτυξη.

Δυναμικά έδωσε το «παρών» η ελληνική αγορά στο καθιερωμένο πια συνέδριο για το Cloud Computing που διοργάνωσε την Πέμπτη 28 Μαρτίου 2024 στο Συνεδριακό Κέντρο Εθνικής Ασφαλιστικής, για 10η συνεχή χρονιά, το περιοδικό netweek, με χρυσούς χορηγούς τους D-ONE, Hewlett Packard Enterprise και Performance Technologies. Το σύνολο της κοινότητας που αναπτύσσεται και επιχειρεί στο cloud έδωσε το παρόν, με στελέχη τόσο από την πλευρά των παρόχων λύσεων cloud computing, όσο και από την πλευρά των εταιρειών που απολαμβάνουν ή ακόμα εξερευνούν τα πλεονεκτήματα του υπολογιστικού νέφους. Αντάλλαξαν απόψεις, ενημερώθηκαν για τα best practices, αλλά και ανέλυσαν κάθε νέα δυναμική που προσφέρει το διαρκώς εξελισσόμενο πεδίο του cloud computing.

Διεθνείς ομιλητές υψηλού κύρους παρουσίασαν τις πιο πετυχημένες από τις μεταβάσεις της εταιρικής λειτουργίας στο υπολογιστικό νέφος, αλλά και νέες πρακτικές, και συνολικές στρατηγικές αποτελεσματικότερης αξιοποίησης του cloud, ενώ καταξιωμένοι Έλληνες ομιλητές κατέθεσαν τις εμπειρίες τους από το «σύννεφο» μέσα από πληθώρα business cases.

Όπως μάλιστα προέκυψε και από τις παρουσιάσεις και τις συζητήσεις τόσο στη σκηνή όσο και στα «πηγαδάκια» κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ζητήματα όπως η ανθεκτικότητα, η ασφάλεια, η ομαλή μετάβαση, το σωστό μίγμα cloud καθώς και η επιλογή των καλύτερων συνεργατών βρίσκονται ήδη πολύ ψηλά στην ατζέντα των εταιρειών. Το συνέδριο ξεκίνησε με τους χαιρετισμούς του Δημοσθένη Αναγνωστόπουλου, Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, o οποίος αναφέρθηκε στον μετασχηματισμό του Ελληνικού Δημοσίου και μέσα από την εκμετάλλευσης των δυνατοτήτων του cloud, του Μάνου Μακρομάλλη, Προέδρου του ΣΕΚΕΕ ο οποίος αναφέρθηκε στην εντυπωσιακή δυναμική ανάπτυξης του cloud και της Ντίνας Συντήλα, Μέλος ΔΣ του ISC2, η οποία εκκινώντας από το βαθμό υιοθέτησης του cloud επεκτάθηκε στο ζήτημα της ασφάλειας σε αυτό.

The State of Computing Today
Το πρώτο μέρος του συνεδρίου -αφιερωμένο στην κατάσταση της αγοράς cloud αυτή τη στιγμή- άνοιξε ο Δημήτριος Γιάντσης, Γενικός Διευθυντής Έργων, ΚτΠ M.Α.Ε. ο οποίος παρουσίασε την cloud first policy στον Δημόσιο Τομέα, στα έργα που όλοι οι φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα αναθέτουν για υλοποίηση στην Κοινωνία τη Πληροφορίας, με προεξέχοντα ανάμεσα τους έργα όπως το G-Cloud, που θα προσφέρει νέας τεχνολογίας data center που θα φιλοξενήσουν τα συστήματα του ελληνικού δημοσίου και θα διασυνδεθούν με άλλες υβριδικές λύσεις. Tο Public Cloud που θα αφορά τις υποδομές της ΓΓΠΣ και της ΥΔΙΚΑ. Αλλά και τη νέα δράση ανάπτυξης ψηφιακών προϊόντων και υπηρεσιών που έτρεξε τον προηγούμενο χρόνο και αξιολόγησε πάνω από 580 προτάσεις από τις οποίες ενέταξε στο πρόγραμμα του 378 οι οποίες μεταξύ άλλων δίνουν την δυνατότητα να υλοποιηθούν προϊόντα σχετικά και με cloud computing.

Ακολούθησε η Annika Waegenbauer, Institute for Security and Safety GmbH της UAS Mannheim, η παρουσίαση της οποίας υπό τον τίτλο «Head In The Cloud: Discussing the Ethics of Data in Cloud Computing» εστίασε στα ζητήματα δεοντολογίας της μετάβασης και λειτουργίας στο cloud, τις ιδιαιτερότητες που αφορούν την διαχείριση των δεδομένων που μεταναστεύουν, αλλά και αναπτύσσονται πια στο υπολογιστικό νέφος, τόσο από την πλευρά των stake holders της cloud υποδομής, όσο και από την πλευρά των χρηστών, αλλά και την συγκέντρωση εξουσίας πάνω σε δεδομένα και διαδικασίες που η δομή και συγκέντρωση στο cloud όλο και πιο συχνά συνεπάγεται.

Στη δημιουργία επιχειρηματικής αξίας από την ροή των δεδομένων στο cloud εστίασε στην συνέχεια ο Simon Hefti, Co-Founder And Chairman Of The Board της D-ONE. Παρουσίασε το cloud ως βασικό παράγοντα της δημιουργίας αξίας βάσει δεδομένων, παρέχοντας τη βάση για καινοτόμες λύσεις, μέσα από εξερεύνηση των συστημάτων αιχμής και της αρχιτεκτονική τους, αλλά και των τεχνολογιών που βασίζονται και με τις οποίες ολοκληρώνεται η ενοποίηση με την οργάνωση και τις διαδικασίες. Παρουσίασε ακόμα και τα trends που επικρατούν στις διαδικασίες αυτές: την επεκτασιμότητα, την ασφάλεια, τη συμμόρφωση και φυσικά τα βαθιά ενσωματωμένα μοντέλα μεγάλων γλωσσών που αναδεικνύονται ως βασικοί παράγοντες επιτυχίας για τη δημιουργία αξίας βάσει δεδομένων στο cloud.

Στη συνέχεια ο Δημήτρης Σταθόπουλος, Head of Cloud Centre of Excellence της ΔΕΗ, μίλησε για την υιοθέτηση μια multicloud προσέγγισης που επιτρέπει στη ΔΕΗ να αυξήσει την ευελιξία, την επεκτασιμότητα στην υποδομή πληροφορικής της, επιτρέποντάς της να προσαρμοστεί γρήγορα στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις της αγοράς και στις ρυθμιστικές ανάγκες. Όπως επεσήμανε, χάρη σε αυτή τη στρατηγική και αξιοποιώντας πολλούς παρόχους cloud, η ΔΕΗ μετριάζει τους κινδύνους που σχετίζονται με διακοπές λειτουργίας ή διακοπές υπηρεσιών, διασφαλίζοντας τη συνεχή παροχή υπηρεσιών στους πελάτες. Παράλληλα τα multicloud περιβάλλοντα ενθαρρύνουν την καινοτομία παρέχοντας πρόσβαση σε ποικίλες υπηρεσίες και τεχνολογίες, δίνοντας τη δυνατότητα στη ΔΕΗ να πειραματιστεί με νέες λύσεις και να επιταχύνει την κυκλοφορία νέων προϊόντων και υπηρεσιών.

Στην ίδια θεματική ο Κωνσταντίνος Χρονόπουλος, Cloud Business Unit Director της Performance Technologies, έδωσε συνέχεια στην συζήτηση για το multi cloud και αναφέρθηκε στην πλοήγηση ενός οργανισμού στο ταξίδι του από τα cloud silos προς ένα multi-cloud μέλλον. Καθώς ο όγκος των δεδομένων και οργανισμών μεταφέρεται διαρκώς όλο και σε μεγαλύτερο βαθμό από τον on-premise στον cloud κόσμο η υιοθέτηση μιας multicloud στρατηγικής -ως αναβάθμιση της υβριδικής λειτουργίας- θέτει μια σειρά ερωτημάτων που εκτείνονται από τις υποδομές ως τα τεχνικά εφόδια και από τις κανονιστικές συμβάσεις μέχρι την κατάσταση ασφαλείας. Τα πλεονεκτήματα είναι εκεί, όπως είπε και είναι προφανή, αλλά μαζί τους υπάρχει και ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε ένα κατακερματισμένο περιβάλλον, όπου οι ανάγκεaς διαχείρισης και υποστήριξης μπορεί να υπονομεύσουν τα όποια οφέλη.

Το δίλημμα «to cloud or not to cloud?» επανέφερε από την σκηνή του συνεδρίου ο Tony Poulos, Industry Insights Advisor του TM Forum και Contributing Editor του Telecom TV. Τι περιμένει πέρα από το hype; Τελικά καταφέρνει το cloud computing να ανταπεξέρχεται στις προσδοκίες των οργανισμών από αυτό; Είναι ασφαλές; Τι πρέπει οι επιχειρήσεις που κινούνται προς τα υπολογιστικά σύννεφα να προσέξουν και τι θα έπρεπε να φοβούνται; Πως αντιμετωπίζεται το vendor lock-in; Με αυτό το δύσκολο όσο και θεμελιώδες σετ ερωτήσεων ξεκίνησε αναγνωρίζοντας ότι στην πραγματικότητα το δίλημμα είναι ψευδές. Αφού όχι μόνο όλοι κατευθύνονται προς μια cloud λειτουργία, αλλά στην ουσία το cloud είναι πια μια νέα «μεταφορά» που χρησιμοποιούμε για ολόκληρο το internet. Αλλά ταυτόχρονα δεν έπαψε ως το τέλος να αναρωτιέται για το τι γίνεται όταν κινούμενοι με μια καθολική “as a service” φιλοσοφία καταλήγουμε με μια “pain in the ass” όπως την αποκάλεσε υπηρεσία;
Στην συνέχεια ο Παναγιώτης Βουτσινάς, Μicrosoft solutions specialist της Infinitum, περιέγραψε το επίπεδο της ασφάλειας που προσφέρει το Azure, αναλύοντας την λειτουργία στο Azure σε δύο άξονες, την σταθερότητα και την συνέπεια της συγκεκριμένης υποδομής, μέσα από συγκεκριμένα features των σχετικών εφαρμογών στο Azure.

Boosting Business with Cloud
Αφιερωμένο στην ανάπτυξη των επιχειρήσεων μέσω του cloud ήταν το δεύτερο μέρος του συνεδρίου που ξεκίνησε με μια συζήτηση με θέμα την επίδραση του cloud computing στην επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα. Στο πάνελ που συντόνισε ο Μιχάλης Μωραϊτης,IT strategist & CIO της Actus Valida Partner και itSMF Hellas Board Member, συμμετείχαν οι Ιωάννης Αλιγκιζάκης, Chief Security Officer της Generali Hellas, Μάκης Δαλαμαγκίδης, Head of IT, της HEINEKEN Company, Αλέξανδρος Ζιώμας, Director, IT&T Business Unit, του Athens International Airport, Κώστας Ζαφείρης, Head of Group IT Operations & Infrastructure, Assistant General Manager, της Eurobank και Ευάγγελος Βάγιας, Technology & Digital Transformation Director της DEMO ABEE. Στα πλαίσια του διαλόγου αναλύθηκε η μεγιστοποίηση του επιχειρηματικού αντίκτυπου μέσω του cloud, μέσω της μόχλευσης τεχνολογιών cloud για τη βελτίωση της λειτουργικής αποτελεσματικότητας, αλλά και η προώθηση της καινοτομίας και η βελτίωση της ευελιξίας. Ιδιαίτερο βάρος δόθηκε στους τρόπους με τους οποίους η υιοθέτηση στρατηγικών λύσεων cloud, βελτιστοποιεί την εκμετάλλευση των πόρων, εξορθολογίζει τις διαδικασίες και επιταχύνει το χρόνο μέχρι την αγορά, οδηγώντας τελικά σε αυξημένη ανταγωνιστικότητα και ανάπτυξη στο σημερινό ανταγωνιστικό ψηφιακό τοπίο.

Στη συνέχεια ο Χρήστος Παπανικολάου, Solutions Sales Manager της InTTrust S.A. πρότεινε πως μπορεί ένας οργανισμός να ετοιμάσει το προσωπικό του για την εποχή της generative AI, πλοηγούμενος με αυτοπεποίθηση στην εποχή των Copilots. Όπως αναφέρθηκε το επόμενο όριο για την εμπειρία των εργαζομένων και τον μετασχηματισμό στο χώρο εργασίας είναι ήδη εδώ και θα έχει βαθιά επίδραση στον τρόπο σκέψης και εκτέλεσης της καθημερινής εργασίας. Φτάνει να δοθεί η δυνατότητα στο εργατικό δυναμικό να αγκαλιάσει τις δυνατότητες του Generative AI και να περιηγηθεί στο ψηφιακό τοπίο με αυτοπεποίθηση. Σε μια προσπάθεια να «καθαρίσουμε την ομίχλη», όπως είπε, αναζητώντας μια πρακτική προσέγγιση για να εξισορροπήσουμε την ταχεία υιοθέτηση με χαμηλότερο κίνδυνο, ώστε να μπορέσουμε να αποκομίσουμε τα επιχειρηματικά οφέλη.

Στην νομική διάσταση της μετάβασης και λειτουργίας στο cloud έφερε το επίκεντρο του συνεδρίου η Άννα Μαρία Φίλιππα, Digital Law & Cybercrime Expert στην παρουσίαση της στην οποία περιέγραψε ένα δεύτερο «νομικό σύννεφο» πάνω από το υπολογιστικό νέφος. Το οποίο αναδεικνύει την ανάγκη να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι τις νομικές επιπτώσεις της λειτουργίας στο cloud, αλλά και την δύναμη που αυτή φέρνει στους ηγέτες των επιχειρήσεων ειδικά στον ψηφιακό κόσμο.

Στη συνέχεια ο Φώτης Κοντοδήμας, HPE Hybrid Cloud Solutions, Latin America and South Europe, παρουσίασε τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένες λύσεις Cloud επιταχύνουν το time to market. Σε έναν κόσμο όπου οι αγορές μας αλλάζουν με διαρκώς αυξανόμενη ταχύτητα και νικητές είναι εκείνοι που εισάγουν την ταχύτητα και την ευελιξία στον τρόπο που φέρνουν την καινοτομία τους στην αγορά. Αυτή ακριβώς είναι η υπόσχεση του cloud. Πώς μπορούμε να δημιουργήσουμε το cloud μας με τους δικούς μας όρους, σύμφωνα με τις επιχειρηματικές μας ανάγκες για καλύτερο χρόνο στην αγορά και πως μπορεί η HPE GreenLake να υποστηρίξει αυτό το όραμα.

Στους «φρουρούς του cloud» δόθηκε αμέσως μετά το βήμα του συνεδρίου καθώς ο Αθανάσιος Κοσμόπουλος, DPO του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης παρουσίασε τις προκλήσεις και την βαρύτητα του διαρκούς αγώνα να κρατηθεί η ψηφιακή επικράτεια του υπολογιστικού νέφους ασφαλής από κυβερνο-επιθέσεις. «Ειδικά όταν το 97% των κρίσιμων υποδομών μας είναι και στα χέρια του ιδιωτικού τομέα» όπως εξήγησε σχετικά με την ανάγκη συνεργασίας δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στο πεδίο της κυβερνοασφάλειας. Και πρόβαλε ως πρωταγωνιστικά τα ζητήματα της εκπαίδευσης, αλλά και της έλλειψης εξειδικευμένων στελεχών στον συγκεκριμένο τομέα.

Στην ίδια θεματική, της κυβερνοασφάλειας του cloud, κινήθηκε και ο Γιώργος Αρμενιάκος Business Development Manager – Cloud της Fortinet, ο οποίος εστίασε στην διασφάλιση των δεδομένων αξίας που ανεβαίνουν από τους οργανισμούς προς το cloud. Υπογραμμίζοντας ότι στο σημερινό διαρκώς μεταβαλλόμενο ψηφιακό τοπίο η ασφάλεια δεν μπορεί να είναι «άλλη μια δουλειά στη λίστα», αλλά μέρος μιας δυναμικής και συμπεριληπτικής στρατηγικής η οποία -όπως επέδειξε με την η ολιστική αντιμετώπιση της Fortinet- μπορεί να είναι αποτελεσματική, καθώς προσφέρει μια ενοποιημένη πλατφόρμα ασφαλείας σε διαφορετικά και διαφοροποιούμενα πεδία λειτουργίας.

Στο γεμάτο προκλήσεις οικοσύστημα των τραπεζών μεταφέρθηκε στη συνέχεια το κοινό του συνεδρίου χάρη στον Νικόλαο Ρέππα, Head of Platforms Sector @Innovation dpt. της Εθνικής Τράπεζας που περιέγραψε το κενό ανάμεσα στις προσδοκίες και την πραγματικότητα σε μια μετάβαση λειτουργίας στο cloud. Καθώς το migration ενός οργανισμού μεγέθους και πολυπλοκότητας μια τράπεζας σαν την Εθνική είναι συχνά γεμάτο από προκλήσεις, παρανοήσεις, πολυπλοκότητες και διαρκείς παλινδρομήσεις ανάμεσα στο ιδεατό και το εφικτό της λειτουργίας μετά την υιοθέτηση του cloud, σε ένα παράδειγμα υποδομής που κλήθηκε να διαχειριστεί 865.000 requests ημερησίως.
Ο Χρήστος Χριστόπουλος, IT Business Development & Sales Manager της Qualco ανέλυσε πως η Qualco ως system integrator αν και σχετικά νέος παίκτης στην Ελληνική αγορά παρέχει υπηρεσίες cloud, on-site και υβριδικές λύσεις σε ένα επιχειρηματικό φάσμα που καλύπτει από τον τραπεζικό και χρηματοοικονομικό τομέα μέχρι την ναυτιλία, με την εμπειρία ενός provider που παρέχει υπηρεσίες IT για πάνω από δύο δεκαετίες.
Σε ένα ευχάριστο όσο και πολύτιμο διάλειμμα από το χώρο της τεχνολογίας ακολούθησε ο Γιάννης Χατζήμπεης, Σύμβουλος Μάρκετινγκ Χορηγιών Ελληνικής Παραολυμπιακής Επιτροπής, Ιδρυτής πλατφόρμας Crowdfunding www.giveandfund.com, Ironman και Paralympian ο οποίος μίλησε στο κοινό του συνεδρίου για το πως μπορούμε να ξεπερνάμε τα όρια μας, αν -όπως στον αθλητισμό, αλλά και την καινοτομία όπως σημείωσε- καταφέρουμε να κινηθούμε εκτός των δεδομένων και συμβατικών πλαισίων που μας περιορίζουν.

Ακολούθησε μια από κοινού παρουσίαση στην οποία οι Άννα Μαρία Περισοράτη IBM Cloud Platform Sales Specialist – Greece and Cyprus, Στέλιος Φύτρος, Private Sector Account Manager της Cosmos Business Systems και Θεοφάνης Ευαγγελοδήμος, Project Director της Arhs Development, έδειξαν μέσα από το case study τους πως μπορεί να αλλάξει το επιχειρηματικό τοπίο, με την χρήση του IBM cloud υλοποιούμενο από την Cosmos Business Systems.
Στη συνέχεια η Δανάη Μανωλή, SEE Data Center Segment & EcoStruxure Sales Manager ανέλυσε πως η Schneider Electric μέσω της αρχιτεκτονικής EcoStruxure διαμορφώνει τα βιώσιμα data centers του μέλλοντος. Στο πλαίσιο της νέας Ευρωπαϊκής οδηγίας EED, με έναρξη ισχύος 15 Μάϊου 2024, η Schneider Electric έχει ως στόχο την καθολική υποστήριξη μέσω των ολοκληρωμένων λύσεων EcoStruxure (IT, Building, Power, Grid), των υποδομών ΙΤ, αποτελώντας τον αδιαμφισβήτητο σύμμαχο προς την κατεύθυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού και των βιώσιμων λύσεων κάθε ΙΤ εγκατάστασης.

Cloud In The New Era
Αφιερωμένο στην νέα εποχή στην οποία εισέρχεται το cloud computing, το τρίτο και τελευταίο μέρος του συνεδρίου άνοιξε με την παρουσίαση του Μιχάλη Ζούτσου, Product Manager – Value Added Products της Info Quest Technologies, της νούμερο ένα παγκοσμίως εφαρμογή ηλεκτρονική υπογραφής εγγράφων, της DocuSign, η οποία σε συνδυασμό με τις ικανότητες της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να αναβαθμίσουν τις δυνατότητες απομακρυσμένων διαδικασιών μέσω cloud, συμβάλλοντας στην επιχειρηματική αμεσότητα, ταχύτητα και ασφάλεια.

Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα προέκυψε στη συνέχεια η παρουσίαση του Dr. Jon Summers, Research Lead in Data Centres της RISE η οποία ανέδειξε τον ρόλο της βασικής προϋπόθεσης για την ύπαρξη του cloud, της υλικοτεχνικής υποδομής των data centers στην ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας σε cloud περιβάλλοντα. Αλλά και της εξέλιξης τεχνολογιών που αλλάζουν το επιχειρηματικό παιχνίδι διεθνώς όπως αυτή της τεχνητής νοημοσύνης. Ειδικά όταν αυτές οι τεχνολογίες πρέπει να απαντήσουν σε προκλήσεις όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η βελτιστοποίηση της ψύξης και η ασφάλεια δεδομένων και διαδικασιών, σε συστήματα data centers όπου η κατανάλωση ενέργειας ξεπερνά συνολικά αυτή μικρών ή και μεγαλύτερων χωρών. Το μέλλον βρίσκεται στο cloud -αδιαμφισβήτητα- αλλά ποια είναι τα δυνατότερα trends σε αυτή την κυριαρχία;

Την εξερεύνηση τους ανέλαβαν σε μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συζήτηση -υπό τον συντονισμό του Γιώργου Παπούλια, Chair of BoDM του itSMF Hellas- οι Παναγιώτης Μανάρας, CIO της Synergy, Σταύρος Δανιήλ, Head Of IT (Global) της TUI MM και Σπύρος Ψωμαδέλης, CIO της Eltrak. «Γειά σας είμαι ο Naim Gkamperlo, Cloud Engineering Lead Europe της Mondelez, όπου είναι ωραία γιατί φτιάχνουμε γλυκά cookies» συστήθηκε ο επόμενος ομιλητής ο οποίος εστίασε ιδιαίτερα στην επιχειρηματική προσαρμοστικότητα και την ευκινησία την οποία αποδίδει η λειτουργία στο cloud. Μέσα από το παράδειγμα του οργανισμού του όπου το business agility προκύπτει από το χτίσιμο μιας πετυχημένης ομάδας cloud engineering που χρησιμοποιεί infrastructure as a code εφαρμογές (IaC) καινοτομώντας για να δημιουργεί πρακτικές λύσεις.

Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον έκλεισαν οι διαδικασίες του συνεδρίου καθώς το τελευταίο πάνελ ομιλητών συγκεντρώθηκε υπό τον προβοκατόρικο τίτλο «δεν υπάρχει cloud είναι ο server κάποιου άλλου» ο οποίος επανέφερε την συζήτηση στο ζήτημα της υποδομής του cloud, μέσα από τις απόψεις των Δρ. Άρη Μελετίου, Προϊστάμενο Γενικής Διεύθυνσης Υποδομών Πληροφορικής και Επικοινωνιών, ΓΓΠΣ, Άννα Μαρία Φίλιππα, Digital Law & Cybercrime Expert, Φώτη Ανδρουτσόπουλο, Head of IT Service & Operations, T-Digital by Deutsche Telecom και Χρήστο Κούστα, Επικεφαλή Cloud Capability Center της Εθνικής Τράπεζας, υπό τον συντονισμό του Νίκου Δράκου, Προέδρου του ISACA Athens Chapter.

Πετροδολάρια και ΑΙ: Αραβική η επόμενη tech υπερδύναμη;

Οι πλουσιότερες πετρελαιοπαραγωγές χώρες του Κόλπου επενδύουν σε κολοσσιαία προγράμματα ανάπτυξης ΑΙ στο πλαίσιο της μεταμόρφωσης τους σε εξαγωγείς υπολογιστικής δύναμης και της εξασφάλισης της ευμάρειας και στην μετά το πετρέλαιο εποχή, φιλοδοξώντας να γίνουν οι άρχοντες του παιχνιδιού της τεχνητής νοημοσύνης.

Προσκαλώ όλους τους ονειροπόλους, τους καινοτόμους, τους επενδυτές και τους διανοητές, εδώ στο βασίλειο αυτό, να επιτύχουμε τις φιλοδοξίες μας μαζί» είχε πει χαρακτηριστικά ο πρίγκιπας Mohammed bin Salman της Σαουδικής Αραβίας στην ομιλία του για το ΑΙ το 2020.
Και πήγαν. Στην πρόσφατη Leap Tech Conference τον περασμένο Μάρτιο, ένα «μαγικό» χαλί (ή πανάκριβο μποτιλιάρισμα) από αεροπλάνα, ελικόπτερα, πούλμαν, supercars, λιμουζίνες και lear jet στρώθηκε προς ένα υπερσύχρονο εκθεσιακό κέντρο στην έρημο 50 χιλιόμετρα έξω από το Ριάντ, όπου ένα πλήθος από 200.000 επισκέπτες από όλο τον κόσμο ακολούθησαν μια τεράστια ταμπέλα που έγραφε «Το the Future». Ανάμεσα τους και κορυφαία στελέχη από την Αmazon ως την Google και από το Tik-Tok ως την Meta, τα οποία δεν τράβηξε τίποτα λιγότερο από τα ποτάμια από πετροδολάρια που η χώρα ήδη διοχετεύει σε επενδύσεις τεχνολογίας: υποδομές υπολογιστικής δύναμης και έρευνα στην τεχνητή νοημοσύνη. Σε αυτά ακριβώς ο Adam Selipsky της Amazon ανακοίνωσε πριν καλά καλά τελειώσει η έκθεση, ότι θα επενδύσουν 5,3 δισεκατομμύρια δολάρια στην χώρα. Οι διοργανωτές ανακοίνωσαν ότι συμφωνίες συνολικά 10 δισεκατομμυρίων δολαρίων κλείστηκαν στους χώρους της έκθεσης, ενώ ανάλογες επενδύσεις είπαν ότι σχεδιάζουν εκεί οι Arvind Krishna της ΙΒΜ, Shou Chew του Tik-Tok και στελέχη της Huawei οι οποίοι εκθείασαν σε ομιλίες τους εκεί τις πρωτοβουλίες της Σαουδικής Αραβίας να επενδύσει ειδικά σε έρευνα και υποδομές ΑΙ.

Μόνο από τις αρχές του 2024 η Σαουδαραβική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα επενδύσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε έρευνα και τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης και λίγο πριν την έκθεση έκλεισε συμφωνία με την επενδυτική της silicon Valley, Andreessen Horowitz και δορυφόρους επενδυτές για την επένδυση επιπλέον 40 δισεκατομμυρίων από πλευράς τους στην έρευνα ΑΙ στη χώρα. Ταυτόχρονα η κυβέρνηση ανακοίνωσε την επένδυση ενός δις δολαρίων σε μια ολοκαίνουργια Σαουδαραβική πλατφόρμα φιλοξενίας και ενίσχυσης tech start-ups από όλο τον κόσμο. Φτάνει να φέρουν την έδρα και τα ταλέντα τους εκεί. Άλλωστε ήδη ένα από τα μεγαλύτερα start-up hubs στον κόσμο είναι στημένο σε ένα πρώην γκαράζ του Ριαντ -εξ ου και ονομάστηκε “The Garage Incubator”- συνολικής έκτασης 28.000 τετραγωνικών μέτρων με 300 start ups σε αλληλεπίδραση και σε συνεργασία με κυβέρνηση, πανεπιστήμιο και ιδιώτες. Για να καταλάβουμε την κλίμακα των επενδύσεων, το συνολικό budget για έρευνα στο ΑΙ του Alan Turing Foundation στη Μεγάλη Βρετανία, είναι 100 εκατομμύρια δολάρια.
Χαρακτηριστικό είναι ότι αυτό είναι περίπου το ποσό που το «Πολυτεχνείο» της Σαουδικής Αραβίας -το King Abdullah University of Science and Technology που στήθηκε με πρότυπο το Caltech- αφιέρωσε σε μία και μόνη παραγγελία προκειμένου να εξασφαλίσει μια μεγάλη παρτίδα υπερεπεξεργαστών από την Nvidia, ώστε να μπορέσει να έχει η χώρα επαρκή υπολογιστική δύναμη για να κατασκευάζει υπερυπολογιστές στα επόμενα χρόνια. Το ΚΑUST όπως το αποκαλούν, μάλιστα απολαμβάνει τεράστιας χρηματοδότησης προκειμένου να κάνει μεταγραφές καθηγητών και πρωτοπόρων ειδικά στο χώρο της τεχνητής νοημοσύνης από όλο τον κόσμο. Όπως τον πρωτοπόρο της ΑΙ Jürgen Schmidhuber που ηγείται του προγράμματος έρευνας στην τεχνητή νοημοσύνη του KAUST και ο οποίος στο εργαστήριο του -πριν ξελογιαστεί να μετακομίσει στην Σ. Αραβία- είχε ανάμεσα στους φοιτητές του τον ιδρυτή της Deep Mind και κατά το ήμισυ Κυπριακής καταγωγής Demis Hassabis.

Το μέλλον περνάει από το ΑΙ
Αυτό φαίνεται ότι έχει γίνει βαθιά ριζωμένη πεποίθηση στην κυβέρνηση της μεγαλύτερης χώρας της αραβικής χερσονήσου. Αργά ή γρηγορότερα το πετρέλαιο θα τελειώσει και οι κάτοικοι της Αραβικής χερσονήσου δεν φαίνονται διατεθειμένοι να ξαναγίνουν οι φτωχοί όσο και γραφικοί καμηλιέρηδες νομάδες του «Λώρενς της Αραβίας». Γιαυτό με την δύναμη των πετροδολαρίων προσπαθούν με τολμηρές και στα όρια του φουτουρισμού επενδύσεις να δημιουργήσουν εναλλακτικές πηγές εσόδων και πυλώνες ανάπτυξης για την μετά το πετρέλαιο εποχή. Τα βασικότερα πεδία ανάπτυξης που ήδη από το 2015 για την περίπτωση της Σαουδικής Αραβίας ο πρίγκιπας Mohammed επέλεξε είναι ο τουρισμός, ο πολιτισμός, ο αθλητισμός και η τεχνολογία, εξ ου και βλέπουμε φουτουριστικά κτήρια στις πόλεις, κολοσσιαία σχέδια για ουρανοξύστες και κτήρια-οικοσυστήματα στη έρημο, την μόνιμη μεταφορά του «Παρίσι -Ντακάρ» εκεί, ή επενδύσεις όπως αυτή των 200 εκατομμυρίων πετροδολαρίων στον Ρονάλντο.
Λίγα χρόνια μετά την σύσταση του σχεδίου “Vision 2030” για την επίτευξη των παραπάνω οι τεχνολογίες πληροφορίας μπήκαν όμως στο προσκήνιο. Μεταξύ άλλων σε επίσκεψη του το 2016 ο ηγέτης της Κίνας Xi Jinping διαβλέποντας την δυναμική της Σαουδικής Αραβίας στην τεχνολογική καινοτομία, πρότεινε συνεργασίες Κινεζικών και Σαουδαραβικών εταιρειών που ενεργοποιήθηκαν άμεσα. Στη συνέχεια ο πρίγκιπας έκανε ένα ταξίδι το 2018 στην Αμερική, όπου μεταξύ άλλων ξεναγήθηκε από τον Sergey Brin στο campus της Google, είδε τα ακυκλοφόρητα πρωτότυπα της Apple σε παρουσίαση από τον ίδιο τον Tim Cook και συναντήθηκε στο Seattle με τον Bill Gates τον Satya Nadella και τον Jeff Bezos.

Όχι τυχαία στην συνέχεια το σχέδιο για το μέλλον της χώρας του απέκτησε ενισχυμένο τον πυλώνα της τεχνολογίας, με πρωταγωνιστικό στοιχεία σε αυτόν το ΑΙ. Ο λόγος απλός. Το ΑΙ έγινε ξεκάθαρα ο enabler όλων των υπολοίπων προσπαθειών και το στοιχείο που θα συνδυάσει όλες τις προσπάθειες στο μέλλον και σύμφωνα με την κυβερνητική επιβλέπουσα αρχή των πρωτοβουλιών ΑΙ στη χώρα το 70% των 96 στρατηγικών στόχων του σχεδίου Vision 2030 απαιτούν τον συνδυασμό μαζικών data sets και ΑΙ για την υλοποίηση τους. Χρήμα και φτηνή ενέργεια για όσα data centers χρειαστούν υπάρχουν. Έμενε να αποκτήσουν και την ανάλογη «ευφυία».

Αντίστοιχη είναι και η πολιτική της πετρελαϊκής υπερδύναμης στην διπλανή πόρτα, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Στο Άμπου Ντάμπι τον περασμένο μήνα το Ινστιτούτο Καινοτομίας Τεχνολογίας (TII) παρουσίασε τη σειρά εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης Falcon 2. Όπως αναφέρθηκε και στο Reuters, αυτή η σειρά περιλαμβάνει το Falcon 2 11B, ένα μοντέλο που βασίζεται σε κείμενο, και το Falcon 2 11B VLM, ένα μοντέλο ικανό να δημιουργεί περιγραφές κειμένου από εικόνες. Ο Faisal Al Bannai, Γενικός Γραμματέας του Συμβουλίου Έρευνας Προηγμένης Τεχνολογίας και σύμβουλος για τη στρατηγική έρευνα και την προηγμένη τεχνολογία, δήλωσε υπερήφανα ότι τα ΗΑΕ αποδεικνύονται ως σημαντικός παίκτης στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης. «Είμαστε πολύ περήφανοι που μπορούμε ακόμα να χτυπάμε πολύ πάνω από το βάρος μας και να ανταγωνιστούμε πραγματικά τους καλύτερους παίκτες παγκοσμίως» είπε αναφερόμενος και στο επόμενο μοντέλο ΑΙ Falcon 3 που αναμένεται και υποσχέθηκε ότι θα ξεχωρίσει αλλάζοντας το τοπίο στο οικοσύστημα των LLMs, τονίζοντας ότι το αποφασιστικό πλεονέκτημα των ΗΑΕ έγκειται στην ικανότητά τους να λαμβάνει γρήγορες στρατηγικές αποφάσεις.

Αυτό που παρέλειψε είναι ότι -όπως και στην περίπτωση της γείτονας χώρας του- η άρχουσα οικογένεια του Άμπου Ντάμπι ελέγχει μερικά από τα μεγαλύτερα κρατικά επενδυτικά ταμεία στον κόσμο, αξίας περίπου 1,5 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Αυτά τα κεφάλαια, που χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν για τη διαφοροποίηση του πετρελαϊκού πλούτου των ΗΑΕ, είναι τώρα κρίσιμα όσο και διαθέσιμα για την επιτάχυνση της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης και άλλων τεχνολογιών αιχμής. Χάρη σε αυτά τα ΗΑΕ φιλοδοξούν να αναδειχθούν ως βασικός παίκτης στην παραγωγή προηγμένων τσιπ υπολογιστών που είναι απαραίτητα για την εκπαίδευση ισχυρών συστημάτων AI. Γιαυτό και σύμφωνα και με τη Wall Street Journal, ο Διευθύνων Σύμβουλος του OpenAI, Sam Altman, συναντήθηκε με επενδυτές των εμιράτων, συμπεριλαμβανομένου του Sheik Tahnoun bin Zayed Al Nahyan, ο οποίος διαχειρίζεται το μεγαλύτερο κρατικό επενδυτικό ταμείο του Άμπου Ντάμπι, για να συζητήσει μια πιθανή επένδυση 7 τρισεκατομμυρίων δολαρίων για την ανάπτυξη ενός κατασκευαστή chip σχεδιασμένων για ανάπτυξη AI για να ανταγωνιστεί τη Nvidia.

Η δέσμευση των ΗΑΕ για πρωτοπορία στη δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης είναι εμφανής στην πρόσφατη κυκλοφορία ενός οδηγού «Generative AI» πέρσι τον Απρίλιο που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με την κυβέρνηση και το «Ministry for State for Artificial Intelligence Digital Economy and Remote Work Applications». Αυτός ο οδηγός στοχεύει να ξεκλειδώσει τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένης της εκπαίδευσης, της υγειονομικής περίθαλψης και των μέσων ενημέρωσης. Παρέχει μια λεπτομερή επισκόπηση της γενετικής τεχνητής νοημοσύνης, αντιμετωπίζοντας τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες των ψηφιακών τεχνολογιών, ενώ δίνει έμφαση στο απόρρητο των δεδομένων. Ο οδηγός έχει μάλιστα σχεδιαστεί για να βοηθήσει τις κυβερνητικές υπηρεσίες και την κοινότητα να αξιοποιήσουν τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης επιδεικνύοντας 100 πρακτικές περιπτώσεις χρήσης τεχνητής νοημοσύνης για επιχειρηματίες, φοιτητές, άτομα που αναζητούν εργασία και λάτρεις της τεχνολογίας.

Αραβικό ΑΙ: Ανάμεσα σε δύο υπερδυνάμεις
Αυτές οι κινήσεις αναπόφευκτα τράβηξαν την προσοχή Αμερικανών αξιωματούχων και οδήγησαν σε εντάσεις σχετικά με το αν θα χρησιμοποιηθεί αμερικανική ή κινεζική τεχνολογία στο κυνήγι του καλύτερου gen AI. Τελικά σε μια κίνηση συντονισμένη από την Ουάσιγκτον, η εταιρεία τεχνητής νοημοσύνης των Εμιράτων G42 αποσύρθηκε από τις κινεζικές επενδύσεις στην χώρα και αντικατέστησε το κινεζικό υλικό, εξασφαλίζοντας μια επένδυση 1,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων επιπλέον από τη Microsoft.
Παράλληλα και πίσω στην Σαουδική Αραβία αντίστοιχες είναι οι αντιδράσεις των ΗΠΑ. Για να πετύχει τους στόχους του το KAUST συχνά στρεφόταν στην Κίνα για να στρατολογήσει φοιτητές και καθηγητές διακεκριμένους στο χώρο της πληροφορικής και ΑΙ. Αυτό άναβε κάθε φορά τους «συναγερμούς» στην αμερικανική πλευρά που φοβόταν ότι κάθε τεχνολογική πρόοδος που μοιραζόταν με την Σαουδική Αραβία θα κατέληγε στα χέρια της κινεζικής κυβέρνησης. Αφού οι περισσότεροι από τους κινέζους φοιτητές και καθηγητές «μεταγραφές» του ΚΑUST προέρχονται από σχολές άμεσα συνδεδεμένες με τον κινεζικό στρατό, γνωστές και ως «Οι Επτά Γιοί του Υπουργείου Άμυνας» όπως τους αναφέρουν και οι New York Times. Πρόκειται για σχολές και πανεπιστήμια που κατά την διακυβέρνηση Τραμπ οι φοιτητές και καθηγητές τους απαγορεύτηκε να γίνονται δεκτοί σε αμερικανικά πανεπιστήμια όπου αναπτύσσονταν «ευαίσθητες τεχνολογίες». Έτσι τώρα για παράδειγμα αμερικάνοι γερουσιαστές απαιτούν να εξεταστεί πολύ προσεκτικά το ενδεχόμενο να μπλοκαριστεί η συμφωνία του KAUST με την NVIDIA για τους επεξεργαστές που θα χρειαστούν για την δημιουργία των Σαουδαραβικών υπερυπολογιστών, όπως ο Shaheen 3.

Ο υπερυπολογιστής που ετοιμάζει ο καθηγητής Schmidhuber θα δώσει στους ερευνητές που αναπτύσσουν την επόμενη γενιά ΑΙ υπολογιστική ισχύ που βλέπει κανείς σε πολύ λίγα μέρη στον κόσμο «και σίγουρα σε κανένα άλλο πανεπιστήμιο» όπως λέει, αλλά δεν είναι λίγοι οι αμερικανοί γερουσιαστές που προτιμούν να στερηθούν τις εξελίξεις και κατακτήσεις που η Σ. Αραβία υπόσχεται να μοιραστεί με τις ΗΠΑ, προκειμένου να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, ότι η α Μόνο από τις αρχές του 2024 η Σαουδαραβική κυβέρνηση δήλωσε ότι θα επενδύσει 100 δισεκατομμύρια δολάρια σε έρευνα και τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης μερικανική τεχνογνωσία δεν θα καταλήξει στην Κίνα. Αρκετοί αναλυτές δε υποστηρίζουν ότι στην ουσία οι ΗΠΑ θέλουν και χρειάζονται την συνεργασία και βοήθεια της Σαουδικής Αραβίας και των ΗΑΕ στην κόντρα τους για την κυριαρχία στην εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης επί της Κίνας. Τόσο πολύ που θα τις εκβιάσουν έτσι στεγνά για να τις αναγκάσουν να διαλέξουν πλευρά. Την δική τους προφανώς.

Digital Retail: Automatic for the People

Έχοντας περάσει το στάδιο της διστακτικής δοκιμής νέων τεχνολογιών και των στρατηγικών επιλογών που προσφέρουν, το retail, αγκαλιάζει πια πλήρως όλες τις τεχνολογίες πληροφορίας και τις εξερευνά προς κάθε κατεύθυνση.

Καλημέρα σας κύριε Νακαμότο, καλωσήρθατε στο Gap, σας βόλεψαν τα tank tops που πήρατε την τελευταία φορά; Θα θέλατε να σας προτείνουμε παντελόνια που να τους ταιριάζουν;». Η ολογραμματική πωλήτρια του καταστήματος Gap του μέλλοντος υποδέχεται τον Τομ Κρουζ -o οποίος «φοράει» τα μάτια ενός ατυχήσαντα κυρίου Νακαμότο για να ξεφύγει από τις αρχές- στην κινηματογραφική μεταφορά της φουτουριστικής νουβέλας του Φίλιπ Ντικ του «Minority Report». Πριν μάλιστα μπει στο κατάστημα έχει ήδη δεχθεί προσωποποιημένες 3D διαφημίσεις -από αμάξια Lexus μέχρι μπύρας Guiness- που τον ακολουθούσαν σε δρόμους και στενά χαιρετώντας τον προσωπικά και προτείνωντας του νέες εμπειρίες με βάση τα συγκεκριμένα προϊόντα ή ακόμα και δικαιολογώντας την αγορά τους. Οκ, η νουβέλα δεν περιέγραφε ακριβώς αυτή την εμπειρία πωλήσεων πίσω στο 1956 που πρωτοεκδόθηκε, αλλά στην κινηματογραφική μεταφορά της -πριν από 22 ολόκληρα χρόνια- ο Στίβεν Σπίλμπεργκ μας εισήγαγε στην επόμενη εποχή του retail, όπου οι αισθητήρες σκανάρουν την ίριδα του πελάτη και ανατρέχουν αστραπιαία στα data του προφίλ του ώστε να τροφοδοτήσουν το 3D, retail interface του καταστήματος με το σενάριο βάση του οποίου θα συνεχίσουν την άκρως προσωποποιημένη πια εμπορική σχέση με …τον κύριο Νακαμότο.

Η σκηνή είναι χαρακτηριστική για δύο λόγους. Αφενός γιατί περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που ο ψηφιακός μετασχηματισμός του retail αποφάσισε μεταπανδημικά ότι είναι τα ανταγωνιστικότερα χαρακτηριστικά: Αμεσότητα, omnichannel προσεγγίσεις, προσωποποίηση της επικοινωνίας, απόλυτη αποδοχή του ρόλου της τεχνολογίας. Αφετέρου γιατί το τεχνολογικό υπόβαθρο για να δημιουργηθεί μια τέτοια εμπειρία πώλησης ήδη υπάρχει, ξεκινώντας από τα προσωπικά data, το geolocation αλλά και τα biometrics, μέχρι τις augmented reality προβολές.

Αυτό όμως που κάνει χαρακτηριστική την σκηνή για το παρόν και το μέλλον του retail είναι το σημείο εστίασης, ήδη από την εποχή που όλο αυτό αποτελούσε μια φουτουριστική φαντασίωση. Παραδοσιακά και για χρόνια το σημείο αυτό ήταν «κλειδωμένο» στο προϊόν και στο -καθόλα παραδοσιακό και αναλογικό- δίκτυο πώλησης του. Τώρα το σημείο εστίασης μετακινήθηκε ξαφνικά στον αγοραστή και στον τρόπο που τα πολλαπλά ψηφιακά και αναλογικά δίκτυα τον συνδέουν με την επιχείρηση, το προϊόν, την αγορά. Και ο βασικός μοχλός που μετακίνησε αυτό το σημείο εστίασης και ταυτόχρονα απελευθέρωσε την εμπειρία του πελάτη δεν ήταν άλλο από την ψηφιακή τεχνολογία που απλά χρειάστηκε το υπομόχλιο της πανδημία για να στηριχθεί. Ναι, το διαδίκτυο και το e-commerce υπήρχαν για χρόνια αλλά η ταχύρρυθμη εκπαίδευση του κορονοϊού άλλαξε τα πάντα.

Η δημοκρατία του καταναλωτή
O πελάτης νέου τύπου ακόμα και αν θέλει να δοκιμάσει ένα προϊόν -από παπούτσια μέχρι σκούτερ- σε ένα αναλογικότατο κατάστημα, θα τσεκάρει online τις τιμές και σε ποιο από τα καταστήματα που τον βολεύουν υπάρχει διαθεσιμότητα. Θα διαβάσει κριτικές και παρουσιάσεις, θα δει βίντεο, θα ανταλλάξει απόψεις online και θα το συζητήσει ακόμα και σε σχετικά διαδικτυακά φόρουμ με «ειδικούς». Εν ολίγοις μπορεί να φτάσει στο κατάστημα -αν φτάσει σε τέτοιο- και όταν ο αναλογικός πωλητής τον ρωτήσει «καλησπέρα σας, σε τι θα μπορούσα να σας βοηθήσω;» η πραγματική απάντηση θα μπορούσε να είναι «σε τίποτα». Πέρα από το να φέρει ένα δείγμα του προϊόντος για αναλογική δοκιμή. Που μεταξύ μας θα μπορούσε και να προκύψει από μια ψηφιακά ελεγχόμενη θυρίδα. Υπερβολές;

Για καιρό το παράπονο αρκετών καταστηματαρχών ήταν ότι οι νεότεροι ειδικά πελάτες δοκίμαζαν αναλογικά τα προϊόντα από τα καθόλα αναλογικά -και πανάκριβα στη συντήρηση υποδομής και στοκ- καταστήματα απολαμβάνοντας την εξυπηρέτηση τους και στη συνέχεια αγόραζαν ακριβώς αυτά online από κάποιο φθηνότερο και αποκλειστικά ψηφιακό outlet. Μέχρι που επαναπροσδιόρισαν και αυτοί τις στρατηγικές πώλησης (και τις τιμές τους) με βάση τις online.

Παράλληλα σήμερα όλα σχεδόν τα πιτσιρίκια θα σου πουν ότι αν θέλεις να αγοράσεις κάτι από κάποιο κινεζικό «ιντερνετομάγαζο» το «παρκάρεις» λίγο καιρό στο καλάθι σου, μετά το βγάζεις και μετά περιμένεις η αυτοματοποιημένη πλατφόρμα να σου κάνει φθηνότερη προσφορά για το πάρεις με έκπτωση.
Από την άλλη πλευρά οι λύσεις και οι στρατηγικές επιλογές που οι τεχνολογίες πληροφορίας προσφέρουν στην απέναντι όχθη της αγοράς δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο.

Από τη διαμόρφωση του στοκ και την παρακολούθηση τιμών και πωλήσεων μέχρι τη διασύνδεση με την εφοδιαστική αλυσίδα και την επικοινωνία με το αγοραστικό κοινό μέσα από πολλαπλά κανάλια όλα αναβαθμίζονται διαρκώς και ψηφιακά.
Βασισμένα σε ένα πλήρες προφίλ από αγοραστικές συμπεριφορές, δημογραφικά και ένα μεγάλο φάσμα εφαρμογών data analytics, τα οποία αναμένεται να αποθεωθούν στα επόμενα χρόνια και με τη διάδοση των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης με φόντο και το ήδη υπάρχων οικοσύστημα του retail, προκειμένου να ενισχύσουν την εμπειρία των πελατών, να βελτιώσουν τη λειτουργία των οργανισμών και κυρίως να προβλέψουν και τις αγοραστικές συμπεριφορές καθώς αυτές με τη σειρά τους αλλάζουν ριζικά.

Αυτό αποτυπώνεται και σε έρευνες όπως αυτή της Technavio με τίτλο «Digital Transformation in Retail Market Analysis North America, Europe, APAC, Middle East and Africa, South America – US, China, Japan, UK, Germany – Size and Forecast 2024-2028», η οποία προβλέπει ότι για τα επόμενα τέσσερα χρόνια η δαπάνη για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του retail θα αυξάνεται με μέσο ετήσιο ρυθμό 17,15%, φτάνοντας τα 253,84 δισεκατομμύρια, με βασικούς πρωταγωνιστές κυρίως την ενσωμάτωση ΙοΤ τεχνολογιών που θα φέρουν την ανταγωνιστικότητα στην προσωποποιημένη εμπειρία πελάτη και δευτερεύοντος τις επενδύσεις σε cloud υποδομές που θα αναβαθμίζουν διαρκώς τόσο τα data analytics όσο και την διασυνδεσιμότητα μέσα στο retail οικοσύστημα.

Οι τάσεις

Ας τα δούμε αναλυτικότερα τις βασικότερες εκφάνσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού του retail:

Omnichannel Experience:
⊲ Seamless Integration: Συνδυασμός διαδικτυακών και εκτός σύνδεσης καναλιών για την παροχή μιας ενοποιημένης εμπειρίας αγορών.
⊲ Click-and-Collect: Επιτρέπει στους πελάτες να παραγγείλουν ηλεκτρονικά και να παραλάβουν από το κατάστημα.
⊲ Cross-Channel Promotions: Προώθηση προσφοράς μέσα από διαφορετικά κανάλια.

Data Analytics & Personalization:
⊲ Customer Insights: Χρήση αναλυτικών στοιχείων δεδομένων για την κατανόηση της συμπεριφοράς και των προτιμήσεων των πελατών.
⊲ Εξατομικευμένο μάρκετινγκ: Παροχή εξατομικευμένων συστάσεων και προσφορών με βάση τα δεδομένα πελατών.
⊲ Δυναμική τιμολόγηση: Προσαρμογή τιμών σε πραγματικό χρόνο με βάση τη ζήτηση, τον ανταγωνισμό και τα προφίλ πελατών.

Artificial Intelligence (AI) & Machine Learning (ML):
⊲ Chatbots & Virtual Assistants: Παροχή υποστήριξης πελατών και εξατομικευμένων συστάσεων.
⊲ Διαχείριση αποθεμάτων: Βελτιστοποίηση των επιπέδων αποθεμάτων και μείωση της σπατάλης μέσω προγνωστικών αναλύσεων.
⊲ Ανάλυση συμπεριφοράς πελατών: Χρήση τεχνητής νοημοσύνης για την πρόβλεψη των τάσεων και τη βελτίωση της εμπειρίας αγορών.

Enhanced Customer Experience (CX):
⊲ Επαυξημένη πραγματικότητα (AR) και εικονική πραγματικότητα (VR): Προσφέρουν εικονικές δοκιμές και καθηλωτικές εμπειρίες αγορών.
⊲ Mobile Apps: Διευκόλυνση της εύκολης περιήγησης, αγορών και διαχείρισης προγραμμάτων αφοσίωσης.
⊲ Self-Checkout & Cashier-less Stores: Βελτιστοποίηση της διαδικασίας ολοκλήρωσης αγοράς με αυτοματοποιημένα συστήματα.

Εφοδιαστική Αλυσίδα & Logistics:
• Smart Warehousing: Εφαρμογή IoT και ρομποτικής για αποτελεσματική διαχείριση αποθεμάτων.
• Real-time Tracking: Παροχή διαφάνειας και παρακολούθησης αποστολών τόσο για τους λιανοπωλητές όσο και για τους πελάτες.
• Βιώσιμες Πρακτικές: Ενσωμάτωση φιλικών προς το περιβάλλον λύσεων στην εφοδιαστική αλυσίδα για την κάλυψη της ζήτησης των καταναλωτών για βιωσιμότητα.

Cybersecurity & Data Privacy:
⊲ Ασφαλείς συναλλαγές: Διασφάλιση ασφαλών συστημάτων πληρωμών στο διαδίκτυο και προστασία των δεδομένων πελατών.
⊲ Συμμόρφωση: Συμμόρφωση με τους κανονισμούς προστασίας δεδομένων όπως GDPR και CCPA.
⊲ Πρόληψη απάτης: Χρήση AI και ML για τον εντοπισμό και την πρόληψη δόλιων δραστηριοτήτων.

Cloud Computing:
⊲ Επεκτασιμότητα: Αξιοποίηση υπηρεσιών cloud για τη διαχείριση δεδομένων αγοράς, των ωρών αιχμής αγορών κλπ, χωρίς διακοπές λειτουργίας.
⊲ Cost Efficiency: Μείωση του κόστους πληροφορικής με χρήση υποδομής cloud.
⊲ Συνεργασία: Ενίσχυση της ομαδικής συνεργασίας μέσω εργαλείων και πλατφορμών που βασίζονται σε cloud.

Internet of Things (IoT):
⊲ Έξυπνα ράφια: Αυτόματη παρακολούθηση των επιπέδων αποθέματος και των τοποθετήσεων προϊόντων.
⊲ Συνδεδεμένες συσκευές: Βελτίωση των εμπειριών στο κατάστημα με έξυπνους καθρέφτες, beacons και διαδραστικές οθόνες.
⊲ Προγνωστική Συντήρηση: Χρήση δεδομένων IoT για τη συντήρηση και την προληπτική συντήρηση του εξοπλισμού.

Mobile Commerce (mCommerce):
⊲ Λύσεις πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου: Υποστήριξη ψηφιακών πορτοφολιών και ανέπαφων πληρωμών.
⊲ Αγορές βάσει εφαρμογών: Ενθάρρυνση αγορών μέσω αποκλειστικών εφαρμογών για κινητά.
⊲ Υπηρεσίες βάσει τοποθεσίας: Προσφορά προωθήσεων και πληροφοριών με βάση τις γεωγραφικές τοποθεσίες των πελατών.

Τεχνολογία Blockchain:
⊲ Διαφάνεια Εφοδιαστικής Αλυσίδας: Παροχή ορατότητας από άκρο σε άκρο της προέλευσης και των κινήσεων του προϊόντος.
⊲ Ασφαλείς συναλλαγές: Εξασφάλιση στεγανών και διαφανών συναλλαγών.
⊲ Προγράμματα αφοσίωσης: Εκσυγχρονισμός και εξασφάλιση συστημάτων σημείων πίστης χρησιμοποιώντας blockchain.

Ποιες είναι όμως οι απόψεις τους ελληνικού retail οικοσυστήματος για την πορεία του ψηφιακού μετασχηματισμού του αυτή τη στιγμή αλλά και στο μέλλον;

Oι τεχνολογίες πληροφορικής απελευθερώνουν την αξία των δεδομένων του Retail
Κώστας Καμπάκης, Digital & eCommerce Acceleration Manager, Delta Foods S.A
Το μέλλον του retail ξεκινάει από τα Data Analytics και με τη βοήθεια του AI και του Machine Learning μπορεί να τα μετατρέψει σε εξαιρετικές, εξατομικευμένες, phygital εμπειρίες για τους καταναλωτές.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η περίοδος των lockdowns, λόγω του Covid-19, λειτούργησε ως επιταχυντής στο κομμάτι του eGrocery. Όπως συμβαίνει συχνά σε τέτοιες περιπτώσεις, φαίνεται ότι οι καταναλωτές ήταν πιο έτοιμοι και γρήγοροι σε αυτή την προσαρμογή από ότι ήταν τα καταστήματα λιανικής.
Υπάρχει μεγάλο περιθώριο βελτίωσης, τόσο της εμπειρίας του καταναλωτή, όσο και του τζίρου που αντιπροσωπεύει το e-Commerce σε σχέση με τα τρόφιμα και γενικά τα είδη supermarket.

Είναι ελπιδοφόρο ότι το μέγεθος της online αγοράς έχει παγιωθεί σε αυτό το νέο μέγεθός, με πολύ μικρές απώλειες σε τζίρο ή όγκο στην post-Covid εποχή. Αυτή η νέα «κανονικότητα» είναι μία εξαιρετική ευκαιρία επένδυσης, με ηρεμία, χρόνο και πραγματική στρατηγική για έναν πιο ουσιαστικό ψηφιακό μετασχηματισμό.
Δομικό ρόλο θα διατελέσουν τεχνολογίες Advanced Data Analytics, που θα μπορέσουν να ξεκλειδώσουν την υπεραξία του πλούτου συμπεριφορικών δεδομένων που δημιουργεί το eCommerce στα ελληνικά supermarket. Μπορούν να αναδειχθούν σε ένα εξαιρετικά χρήσιμο εργαλείο για τις εταιρείες τροφίμων και τη λιανική, βοηθώντας μας να κατανοήσουμε και να προσαρμοστούμε καλύτερα στις πραγματικές ανάγκες των καταναλωτών μας. Οι ολοένα ανερχόμενες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης (AI) και machine learning θα βασιστούν σε αυτά για προσφέρουν εξατομικευμένες λύσεις, είτε μέσω virtual assistants, είτε καναλιών επικοινωνίας εκτός των ίδιων των eShops και μία γενικότερα αναβαθμισμένη εμπειρία του τελικού καταναλωτή. Παράλληλα μπορούν να βοηθήσουν σε πραγματικά εμπορικά προβλήματα, όπως ο προγραμματισμός αποθεμάτων σε προϊόντα και η οργάνωση των logistics, ειδικότερα στη διαχείριση του κρισιμότατου last mile.
Με δεδομένο ότι ο καταναλωτής είναι ο ίδιος, με τις ίδιες ανάγκες, “θέλω” και αξίες, είτε είναι offline, είτε online, είμαστε πλέον σε μία ωριμότητα τεχνολογιών όπως το AR (προσαυξημένη πραγματικότητα) ή το IoT (Internet of Things), που επιτρέπει να ενοποιηθούν αυτοί οι δύο κόσμοι σε μία «phygital» λογική. Όλοι έχουμε στη τσέπη μας ένα smartphone, πλέον.

Εάν τα συμπεριφορικά δεδομένα που παράγει ο τεράστιος όγκος επισκεπτών στα Ελληνικά supermarket μπορούσε να έχει το βάθος και τη λεπτομέρεια των online δεδομένων που δημιουργούνται στα eShops, υπάρχουν πολυάριθμα digital touchpoints με τον τελικό καταναλωτή που θα επέτρεπαν μία ολιστικά εξατομικευμένη προσέγγιση του κάθε καταναλωτή.
Όλα, ωστόσο, ξεκινούν με την απελευθέρωση της υπεραξίας των δεδομένων από τα silos που συχνά ζουν σήμερα, με έναν πιο εξωστρεφή τρόπο.

Η τεχνολογική επανάσταση στο retail και στο βάθος η εμπορική ματιά…
Βαγγέλης Φώσκολος, Retail Sales Director, CGD Retailers, Circana
Το λιανεμπόριο, και ιδιαίτερα τα supermarkets, έχουν βιώσει έναν έντονο μετασχηματισμό μέσω της «άφιξης» και ενσωμάτωσης των τεχνολογιών πληροφορίας. Ίσως όχι (ακόμα;) στον πυρήνα του, αλλά σίγουρα σε κομβικά σημεία της αλυσίδας αξίας, από την διαχείριση αποθεμάτων και logistics μέχρι την ολιστική εμπειρία του καταναλωτή.

Ειδικά στο τελευταίο κομμάτι, την αλληλεπίδραση δηλαδή με τον καταναλωτή/αγοραστή μας, οι αλλαγές τα τελευταία χρόνια είναι ραγδαίες. Η αυτοματοποιημένη διαδικασία self-checkout, για παράδειγμα, κερδίζει θέσεις σε περισσότερα καταστήματα, αν και με σχετικά πιο βραδείς ρυθμούς στην Ελληνική αγορά σε σχέση με αντίστοιχες Ευρωπαϊκές, προσφέροντας την ευκαιρία στους επισκέπτες για ταχύτερο και ευκολότερο checkout.

Και βέβαια, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στις εφαρμογές κινητών και στις online πλατφόρμες που επιτρέπουν στους καταναλωτές να ψωνίσουν από την άνεση του σπιτιού τους, το γραφείο ή «on the go», με δυνατότητα για προσωποποιημένη εμπειρία και άμεση σύγκριση κωδικολογίων, τιμών, προφορών κοκ. Καθ’ όλη αυτή την πορεία, π.χ. από την παραγωγή/ εισαγωγή ενός προϊόντος μέχρι την τοποθέτησή του σε ένα ράφι Supermarket και τελικά στο καλάθι του καταναλωτή, παράγεται ένας πλούτος, αν όχι ωκεανός, δεδομένων. Από εμπορική σκοπιά, βασικός μας στόχος είναι η αποτελεσματική ενορχήστρωση όλων αυτών των δεδομένων σε εύληπτη και ομοιογενή μορφή με απώτερο στόχο την τροφοδότηση των στρατηγικών/ εμπορικών/ τακτικών μας αποφάσεων. Και αυτό είναι το σημείο που χρίζει ιδιαίτερης προσοχής.

Πιστεύω πως ο δημοφιλής όρος «ανάλυση παράλυση» είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Το πλήθος εργαλείων που έχουν αναπτυχθεί, βελτιωθεί ή εξελιχθεί μέσω της τεχνολογίας πρέπει να παραμείνουν το εργαλείο-μέσο και όχι να γίνουν ο προορισμός. Τα βασικά business ερωτήματα παραμένουν αμετάβλητα εδώ και 10ετίες. Ποιο είναι το ταξίδι του καταναλωτή μου, η αγοραστική του συμπεριφορά, ποια είναι η βέλτιστη τιμή, πως μπορώ να μεγιστοποιήσω τα οφέλη μου από την προωθητική δαπάνη, τι κωδικολόγιο είναι το ιδανικό για κάθε τυπολογία καταστήματος, ποιες κυρίαρχες τάσεις διαμορφώνουν τα occasions κατανάλωσης; Εδώ έρχονται λοιπόν τα σύγχρονα εργαλεία να υποστηρίξουν την έγκαιρη και έγκυρη λήψη αποφάσεων. Η τεχνολογία μας δίνει την δυνατότητα για παράδειγμα να επεξεργαστούμε εκατομμύρια transactions, ανά εβδομάδα και κατάστημα για να μας οδηγήσει σε μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της ελαστικότητας τιμής, της προωθητικής αποτελεσματικότητας και μέσω διαφορετικών αναλύσεων και του ιδανικού κωδικολογίου. Το σημαντικότερο εδώ, αποτελεί η φύση των δεδομένων από στοιχεία transactions ή από συμπεριφορά σε online περιβάλλον, διότι αποφεύγονται biased απαντήσεις που θα είχαμε π.χ. από μια κλασσική καταναλωτική έρευνα.
Μην ξεχνάτε «Τα νούμερα δε λένε ποτέ ψέματα!». Πάντα όμως, δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε ότι η εμπορική ματιά και αντίληψη διατηρούν θέση αναντικατάστατη στην αξιολόγηση των ευρημάτων κάθε ανάλυσης και βεβαίως στις συνεπακόλουθες αποφάσεις. Μένει να δούμε αν στους καιρούς που ακολουθούν, το Α.Ι. θα έχει διαφορετική άποψη… Εδώ θα είμαστε, να αναθεωρήσουμε…

Digital Transformation @ Retail: Η εξέλιξη και το μέλλον του Λιανεμπορίου στην Κρήτη
Κωνσταντίνος Στεφανάκης, Διεύθυνση Τεχνολογίας, Super Market Χαλκιαδάκης
Τα τελευταία χρόνια, οι τεχνολογίες πληροφορίας έχουν επιφέρει ριζικές αλλαγές στον τομέα του retail, επαναπροσδιορίζοντας τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν με τους πελάτες τους και διαχειρίζονται τις λειτουργίες τους.
Μεγαλύτερες αλλαγές: Οι σημαντικότερες αλλαγές που έχουν επιφέρει οι τεχνολογίες πληροφορίας στον τομέα του retail περιλαμβάνουν την ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου (e-commerce), την ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης (AI) και των big data analytics, καθώς και τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένης εμπειρίας για τον καταναλωτή. Η δυνατότητα να παρέχουμε προσωποποιημένες προτάσεις και προσφορές στους πελάτες μας έχει βελτιώσει σημαντικά την εμπειρία αγορών και την αφοσίωση των πελατών.
Μεγαλύτερες προκλήσεις: Οι μεγαλύτερες προκλήσεις που το retail ελπίζει να απαντήσει με τις τεχνολογίες αιχμής περιλαμβάνουν τη διαχείριση αποθεμάτων και εφοδιαστικής αλυσίδας, την ασφάλεια δεδομένων, και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας. Η βελτιστοποίηση της διαχείρισης αποθεμάτων μέσω τεχνολογιών όπως το IoT και η αυτοματοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας με χρήση της τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν καίριες λύσεις για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων. Παράλληλα, η ασφάλεια δεδομένων και η προστασία της ιδιωτικότητας των πελατών είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της εμπιστοσύνης τους.
Cyber Security: Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο έχει αναδειχθεί ως μια από τις πιο σημαντικές προκλήσεις στον τομέα του retail.
Οι επιχειρήσεις πρέπει να επενδύσουν σε προηγμένες λύσεις ασφάλειας για την προστασία των ευαίσθητων δεδομένων των πελατών και την αποτροπή κυβερνοεπιθέσεων. Η εφαρμογή τεχνολογιών όπως η κρυπτογράφηση, τα firewalls, και τα συστήματα ανίχνευσης εισβολών είναι απαραίτητη για την προστασία των πληροφοριών και τη διατήρηση της αξιοπιστίας των επιχειρήσεων.
Τεχνολογίες του μέλλοντος: Οι τεχνολογίες που υπόσχονται τα περισσότερα για το μέλλον του retail περιλαμβάνουν την τεχνητή νοημοσύνη (AI), το blockchain, το IoT και τα big data analytics. Η τεχνητή νοημοσύνη και τα big data analytics θα επιτρέψουν τη δημιουργία ακόμα πιο προσωποποιημένων εμπειριών αγορών, ενώ το blockchain θα προσφέρει μεγαλύτερη διαφάνεια και ασφάλεια στην εφοδιαστική αλυσίδα. Το IoT θα επιτρέψει την αυτοματοποίηση και τη βελτιστοποίηση των λειτουργιών του καταστήματος, προσφέροντας καλύτερο έλεγχο των αποθεμάτων και βελτιωμένη συντήρηση εξοπλισμού.
Συνοψίζοντας, το ΙΤ έχει ήδη αρχίσει να διαμορφώνει το μέλλον του retail και αναμένουμε με ανυπομονησία τις περαιτέρω εξελίξεις που θα φέρει. Ως Διευθυντής Τεχνολογίας και Πληροφορικής στο μεγαλύτερο σουπερμάρκετ της Κρήτης, δεσμεύομαι να συνεχίσουμε να καινοτομούμε και να προσφέρουμε την καλύτερη δυνατή εμπειρία στους πελάτες μας.

Το μέλλον του Retail συνδέεται με τις τεχνολογίες πληροφορίας κάθε μέρα και περισσότερο
Δημήτρης Χατζηγιάννης, Marketing Director, Δημήτριος Θανόπουλος Α.Ε.
Το μέλλον του retail και των super market θα είναι κάθε μέρα που έρχεται όλο και πιο συνδεδεμένο με οmnichannel λειτουργίες, με όλο και περισσότερα data analytics, με ΑΙ, με personalization και one to one προσέγγιση.
Tην τελευταία 4ετία στο retail είχαμε μεγάλες αλλαγές καθώς ουσιαστικά η πανδημία επιτάχυνε τις εξελίξεις στο ecommerce.
Υπήρξε ένα fast forward εξελίξεων και ενώ στην συνέχεια στα super market ακολούθησε μία σχετική εξισορρόπηση σε επίπεδο ανάπτυξης μεγεθών μεταξύ ecommerce και φυσικών καταστημάτων, οι εξελίξεις συνεχίζουν να είναι μεγάλες, γρήγορες, πολυκαναλικές και διατμηματικές.

Οι εξελίξεις εκτός του e-commerce αγγίζουν όλο και πιο έντονα πλέον τα φυσικά καταστήματα και το customer journey.
Βλέπουμε ήδη ανάπτυξη σε συστήματα προβλέψεων κι αναπλήρωσης αποθεμάτων σε ράφια και για παραγγελίες σε προμηθευτές, υπάρχει μεγάλη ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ retailers -προμηθευτών για να περιοριστούν τα stock outs, για να μειωθούν κόστη, έχουμε νέες τεχνολογίες delivery και quick commerce.

Οι διαδομένες εδώ και χρόνια ηλεκτρονικές σημάνσεις, οι νέοι τρόποι πληρωμών και τα wallets, πολλές υπηρεσίες όπως φυλλάδια, promoters, πωλητές, φυσικά ταμεία, μετατρέπονται με τις νέες τεχνολογίες από φυσικές σε ψηφιακές υπηρεσίες, το personalization, τα AR & VR μοντέλα θα αναπτυχθούν σιγά-σιγά σε όλες τις τυπολογίες καταστημάτων και σε όλες τις αλυσίδες.

Η λίστα των νέων τεχνολογιών και των δυνατοτήτων είναι ανεξάντλητη και πολύ γρήγορη στο retail. Θα πρέπει να παρακολουθήσει τις εξελίξεις και ο κλάδος των προμηθευτών ώστε τα οφέλη να είναι κοινά και τέλος ο καταναλωτής σε CX θα απαιτεί την απόλυτη προσωπική εξυπηρέτηση και εμπειρία στο αγοραστικό του ταξίδι.
Oι καταναλωτές αλληλεπιδρούν με πολλαπλούς τρόπους, θα τροφοδοτούν το retail με απεριόριστα data για τις προτιμήσεις τους, ενώ παράλληλα κατακλύζονται από άπειρα διαφημιστικά μηνύματα και πληροφορίες που θα είναι πρόκληση να ικανοποιηθεί το απόλυτο personalization που θα απαιτούν να έχουν και γρήγορα. Άλλο πράγμα οι υψηλές ταχύτητες στις εξελίξεις κι άλλο η βιασύνη υλοποίησής τους. Μπροστά μας έχουμε μεγάλες προκλήσεις.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και το ΑΙ θα δίνει πληθώρα σε content & data, που όμως χρειάζεται ανθρώπους και μάλιστα πολύ καλούς να τα αναλύσουν και να τα αξιοποιήσουν σωστά, αλλιώς υπάρχει ο κίνδυνος να χαθεί κάποιος από τον όγκο των πληροφοριών και να οδηγηθεί σε λάθος δρόμους.
Φυσικά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι όλα θα πρέπει να γίνουν με στόχο την βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος & το ESG που έρχεται – κι εδώ οι νέες τεχνολογίες επίσης θα βοηθήσουν πολύ.

 

 

AI: Game Changer ή Game Breaker;

Καθώς το πρώτο σύννεφο hype -συχνά σε βαθμό υστερίας- γύρω από την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη φαίνεται να καταλαγιάζει, οι ψυχραιμότεροι ανάμεσα στους ειδικούς, τους αναλυτές και τους decision makers προσπαθούν να ψηλαφήσουν τα όρια και το μέγεθος της αλλαγής που αυτή θα φέρει στον κόσμο μας, ώστε να προσαρμόσουν ανάλογα τις στρατηγικές τους. Είναι κάτι τέτοιο -ακόμα- εφικτό;

Ή μήπως είναι ήδη πολύ …αργά; Το 2017 ο Βλάντιμιρ Πούτιν δήλωνε πως όποιος ελέγξει το ΑΙ θα ελέγξει τον κόσμο, με εκείνο το ύφος του που θυμίζει απολαυστικά τον γραφικό «κακό» που εξηγεί το σατανικό του σχέδιο του στον Τζέιμς Μποντ. Τους τελευταίους μήνες οι ισχυρισμοί παγκοσμίως κυμαίνονται από το ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα εξαλείψει κάθε «κακό», από το περιθώριο απάτης σε τραπεζικό και ασφαλιστικό τομέα (στην έκθεση του European Trade Union Institute) μέχρι την δοκιμή φαρμάκων και προϊόντων σε ζώα (BBC Tech), αλλά και στον αντίποδα ότι θα γκρεμίσει τον κοινωνικό ιστό στέλνοντας τους μισούς στην ανεργία και τους άλλους στην παράνοια. Και όλα αυτά ενώ ΗΠΑ, Ρωσία και Κίνα ποντάρουν την παντοδυναμία τους στην κυριαρχία τους στη διεθνή σκακιέρα στο βαθμό ανάπτυξης τεχνητής νοημοσύνης.

Τι θα είναι τελικά η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη; Ένα απλώς πιο έξυπνο «ψαχτήρι», ανάλογο με αυτό που δημιούργησε πριν μερικές δεκαετίες η Google με το Google Search και της εξασφάλισε την παντοδυναμία στον ψηφιακό σύμπαν; Ή μια ανακάλυψη ελάχιστα λιγότερο επιδραστική από την ατμομηχανή ή …την φωτιά που χώρισαν τους γήινους σε πρωτόγονους και μη;

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της McKinsey, ο αντίκτυπος της ΠΤΝ στην παραγωγικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο, θα μπορούσε να προσθέσει 2,6 με 4,4 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ετήσια βάση. Επίσης η ΠΤΝ θα αυξήσει συνολικά την επίδραση της τεχνητής νοημοσύνης στην οικονομία κατά 15% έως 40%. Η ίδια μελέτη υπολογίζει ότι περίπου το 75% της αξίας που θα προσφέρει η ΠΤΝ θα επικεντρωθεί σε τέσσερις τομείς: πελατειακές δραστηριότητες (customer operations), marketing και πωλήσεις, σχεδιασμός λογισμικού και έρευνα & ανάπτυξη.

Oι κλάδοι που θα επωφεληθούν πρώτοι θα είναι οι τραπεζική/ασφάλιση, οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και οι βιοεπιστήμες. Η Statista υπολογίζει ότι μόνο τη χρονιά που πέρασε -την πρώτη «μετά genAI», 154 δισεκατομμύρια δολάρια επενδύθηκαν σε ΑΙ παγκοσμίως -από τα οποία σχεδόν 21 μόνο από τον τραπεζικό τομέα- και οι αυξητικές τάσεις της δαπάνης σε ΑΙ αναμένεται να οδηγήσει την ευρύτερη αγορά τεχνητής νοημοσύνης σε συνολική αξία πάνω από 1,8 τρισεκατομμύρια δολάρια ως το 2030, από τα οποία τα πρώτα 184 δισεκατομμύρια δολάρια θα αναπτυχθούν πριν φύγει το 2024! Οι επιχειρηματικές δυνατότητες της ΠΤΝ είναι πραγματικά ανυπολόγιστες. Αλλά…

Αυτό στο οποίο συμφωνούν όλοι είναι ότι οι επενδύσεις και τα κέρδη της παραγωγικής νοημοσύνης δεν θα είναι καθόλου «δημοκρατικά» μοιρασμένα. Αλλά ακόμα και αν ήταν -τουλάχιστον αρχικά- η φάση ανταγωνισμού για την πρωτοπορία στην ανάπτυξη της παραγωγικής νοημοσύνης που βρισκόμαστε θυμίζει έντονα την «κούρσα των εξοπλισμών» στα πυρηνικά της εποχής του Ψυχρού Πολέμου. Έτσι ακόμα και αν όλοι οι σχεδόν όλοι ξεκινήσουν από περίπου την ίδια αφετηρία ανάπτυξης ΠΤΝ, μόνοι οι μεγάλοι παίκτες αντέχουν να συνεχίσουν να επενδύουν τα κολοσσιαία κονδύλια που απαιτεί, ενώ όλο και περισσότερα από τα αναγκαία «ταλέντα» και «μυαλά» μεταναστεύουν προς χώρες που επενδύουν τερατώδη ποσά, όπως οι ΗΠΑ.
Έτσι την ίδια στιγμή που η xAI, generative AI εταιρία του Elon Musk έκλεισε τον δεύτερο κύκλο χρηματοδότησης με «εισπράξεις» σε επενδύσεις 6 δισεκατομμύρια δολάρια, όλο και περισσότερες έρευνες αναφέρουν ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν θα μπορέσουν να υλοποιήσουν επιτυχημένα στρατηγικές μαζικής υιοθέτησης genΑΙ εργαλείων κυρίως για τρεις λόγους.

Το budget τους δεν επιτρέπει να επενδύουν σε αυτές στο βάθος χρόνου που απαιτείται για την απόσβεση, το προσωπικό δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις και οι decision makers δεν έχουν ακόμα μια σαφή εικόνα για το τι ακριβώς είναι και πως μπορεί να δουλέψει για αυτούς η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη. Δεν καταλαβαίνουν την ζωτικής σημασίας εξάρτηση των προγραμμάτων ΑΙ από την ποιότητα των data τους, δεν υποψιάζονται τις επιπλοκές που θα έχει η σύνδεση των νέων «έξυπνων» εφαρμογών με τα ήδη υπάρχοντα συστήματα τους και το βασικότερο δεν έχουν την άποψη για την «ιστορική στιγμή» στην οποία η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται. Μπορεί να είναι στο απόγειο της -σε μια πορεία που ξεκινά από το 1950- αλλά εξακολουθούμε να βιώνουμε την «Άγρια Δύση» του ΑΙ. Δεν υπάρχει κανένα κανονιστικό και νομικό πλαίσιο, δεν υπάρχουν όρια, όλοι ονειρεύονται ότι θα χτυπήσουν μια φλέβα ΑΙ χρυσού με μόνο εργαλείο «μια αξίνα και ένα κόσκινο». Πρέπει μάλιστα να τη βρουν άμεσα πριν τους προλάβει ο ανταγωνισμός. Και την ίδια στιγμή υπάρχουν κάθε είδους «κακοί» ιδανικοί για άπειρα σενάρια γουέστερν κυβερνοασφάλειας και νομικών επιπλοκών. Το …Υellowstone των επόμενων τεχνολογιών πληροφορίας. Γενικό συμπέρασμα: δεν είναι όλες οι επιχειρήσεις τεχνολογικοί κολοσσοί και το genAI δεν είναι ακόμα απόλυτα plug ‘n play για όλους.

Η δύσκολη» πόρτα του ΑΙ
Ας δούμε τώρα τις προκλήσεις της υιοθέτησης της παραγωγικής νοημοσύνης σε επίπεδο χώρας. Και για να ξεκινήσουμε από τα δύσκολα: της Ελλάδας.
Πριν από λίγους μήνες η μελέτη για την παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη «Generative AI Greece 2030: Τα ενδεχόμενα μέλλοντα της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης στην Ελλάδα» που συστάθηκε από την Ειδική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού, σε συνεργασία με το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (EKKE) και το Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος» (ΕΚΕΦΕ «Δ») μιλούσε για την θετικότατη επίδραση της genAI στην Ελληνική οικονομία: μπορεί να μην προλάβαμε τους πρωτοπόρους στην πρώτη εφαρμογή αλλά αν ξεκινήσουμε από το 2025 σύμφωνα με τις συντηρητικότερες των προβλέψεων η υιοθέτηση τεχνολογιών genΑΙ θα μπορεί να φέρει συνολική αύξηση ως το 2030, στην ελληνική οικονομία της τάξης του 5,5% ή 10,7 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως. Και αυτή είναι η μετριοπαθέστερη πρόβλεψη. Τι απαιτεί όμως αυτή «προφητεία» για να επαληθευθεί;

Πριν από όλα χρήμα. Για να κάνουμε τα «ποσά» πιο συγκεκριμένα, αξίζει να αναφερθούμε σε όσα είπε ο Δρ. Κωνσταντίνος Δασκαλάκης, πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής για την Τεχνητή Νοημοσύνη κατά τη διάρκεια συμμετοχής του σε πάνελ της εκδήλωσης του ΣΕΒ «Άνθρωποι και Επιχειρήσεις στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης» νωρίτερα αυτό τον Ιούνιο.
Εκεί επανέλαβε ότι δεν πρέπει να χάσουμε -και αυτό- το τρένο, της ΠΤΝ και πρόκειται για ζήτημα υπαρξιακής σημασίας, για τις ευκαιρίες της χώρας να πλησιάσει κάποια στιγμή το επίπεδο του υπόλοιπου αναπτυγμένου κόσμου. Εξήγησε όμως και ότι όπως κάθε τεχνολογική επανάσταση έτσι και η παραγωγική τεχνητή νοημοσύνη θα φέρει αναδιανομή πλούτου. Τι ποντάρισμα απαιτεί αυτή η αναδιανομή για να μας αφήσει στην πλευρά των κερδισμένων όμως;

Όπως ξεκαθάρισε ο Δρ. Κωνσταντίνος Δασκαλάκης για να μην «χάσουμε το τρένο» της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης θα πρέπει να επενδύσουμε γενναία σε αυτή. «Αν θέλουμε να παίξουμε στην α’ κατηγορία της τεχνητής νοημοσύνης, θα πρέπει να φτιάξουμε ένα “MIT” εδώ στην Ελλάδα» είπε, συμπληρώνοντας ότι στην χώρα έχουμε εξαιρετικό ανθρώπινο δυναμικό. Σε ότι αφορά τη στήριξη που απαιτείται μάλιστα για να μην χάσουμε και αυτή την τεχνολογική επανάσταση δεν δίστασε να μιλήσει με νούμερα λέγοντας ξεκάθαρα ότι απαιτούνται 50 εκατομμύρια ευρώ ετησίως για να μπούμε στην 4η Βιομηχανική Επανάσταση.
Ενώ αναφέρθηκε και στο ερευνητικό ίδρυμα «Αρχιμήδης» για την AI και τόνισε ότι υπάρχει σημαντική ελληνική διασπορά στο χώρο της τεχνητής νοημοσύνης τόσο σε επίπεδο πανεπιστημίων όσο και σε επίπεδο μεγάλων επιχειρήσεων, που θα μπορούσε υπό τους κατάλληλους όρους να συμβάλει στην προσπάθεια. Αλλά θα πρέπει παράλληλα να κινηθούμε σε δύο κατευθύνσεις: τόσο προς το upskilling όσο και προς το reskilling του ομολογουμένως υψηλής ποιότητας ανθρώπινου δυναμικού και -αναγκαστικά πια- να συνδεθεί η ανώτατη εκπαίδευση με την αγορά.

It is all Chinese to me…
Ποιο είναι το worst case scenario; που θα «αφήσει» το «παιχνίδι» όσους δεν ποντάρουν το σωστό αντίκρισμα και την σωστή στιγμή και χάσουν σε αυτή την κούρσα για το AI του αύριο; Η αλήθεια είναι ότι ο αγώνας μόλις άρχισε και το σκηνικό θυμίζει αρκετά καταδίωξη σε κάποιο Mad Max, οπότε θα πρέπει να περιμένουμε αρκετά για να «κάτσει η σκόνη» και να δούμε ποιοι είναι στις πρώτες θέσεις και τι «απέγιναν» οι υπόλοιποι.
Fun fact: δύο μόλις μήνες πριν την πρεμιέρα του ChatGPT, η Washington Post φιλοξένησε ένα άρθρο που αναλογιζόταν «What if the United States loses the AI race against China?». Στα ελληνικά «Τι θα γίνει αν οι ΗΠΑ χάσουν την κούρσα του ΑΙ από την Κίνα;» όπου ξεκινούσαν από μια υπάρχουσα επίσημη μελέτη ανταγωνιστικότητας της χώρας για την ερχόμενη δεκαετία και τα ευρήματα της οποίας πρώτη είδε η «National Security Commission on Artificial Intelligence», η οποία αναβάθμισε το ζήτημα της ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης σε ζήτημα ασφάλειας και επιβίωσης των ΗΠΑ. Ανάμεσα στα πορίσματα της επιτροπής και στην ενότητα «What Does Losing Look Like?» διαβάζει κανείς το εξής σενάριο:

«Η Κίνα κυριαρχεί στην οικονομία του μέλλοντος και καρπώνεται κέρδη αξίας τρισεκατομμυρίων δολαρίων που δημιουργούνται από το επόμενο κύμα τεχνολογιών. Χρησιμοποιεί το τεχνοοικονομικό της πλεονέκτημα για πολιτική μόχλευση: Έθνη – συμπεριλαμβανομένων των συμμάχων των ΗΠΑ – εξαρτώνται από την τεχνολογική στροφή της Κίνας και ακολουθούν την πολιτική τροχιά της. Τα αυταρχικά καθεστώτα ισχυρίζονται ότι είναι κύριοι του σύγχρονου κόσμου. Το ανοιχτό Διαδίκτυο μπαίνει σε κίνδυνο.

Η τεχνολογική αιχμή του στρατού των ΗΠΑ διαβρώνεται. Η Κίνα προσαρτά την Ταϊβάν, στη συνέχεια διακόπτει την παροχή μικροηλεκτρονικών και άλλων κρίσιμων τεχνολογικών εξαρτημάτων αιχμής προς τη Δύση. Η τάξη που οι Ηνωμένες Πολιτείες και ο δημοκρατικός κόσμος έχτισαν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ανατρέπεται. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες δημοκρατίες θα εξαρτώνται πια οικονομικά από την Κίνα, χάνοντας τις μηχανές ευημερίας και ελεύθερης δράσης τους στον κόσμο». NW