Tα Big Data αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες τάσεις που χαρακτηρίζουν τον κόσμο του ΙΤ σήμερα. Ωστόσο, από που προέρχεται όλη αυτή η τεράστια ποσότητα δεδομένων; Γιατί αποτελεί μεγάλη ευκαιρία για το ΙΤ και την επιχείρηση η αποτελεσματική αξιοποίησή τους;

O όγκος των δεδομένων που συσσωρεύεται στα πληροφοριακά συστήματα των επιχειρήσεων προέρχεται από μια πληθώρα διαφορετικών πηγών: από την αυξανόμενη χρήση των smartphones, των tablets και των κοινωνικών δικτύων, όπως και τη συνεχή αύξηση των ψηφιακών επιχειρηματικών και επικοινωνιακών διεργασιών. Αλλά και από πηγές, οι οποίες παλιότερα λίγη σχέση είχαν με τα εσωτερικά εταιρικά δίκτυα, όπως είναι οι μηχανές που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανική παραγωγή.

Μόνο η τουρμπίνα ενός αεροπλάνου, για παράδειγμα, παράγει 20ΤΒ δεδομένων ανά ώρα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αξιολόγηση. Ολες αυτές οι ανομοιογενείς πληροφορίες σχηματίζουν έναν απέραντο όγκο δεδομένων, τον οποίο οι επιχειρήσεις καλούνται να διαχειριστούν, κάτι που δημιουργεί μεγάλες προκλήσεις για τις Διευθύνσεις Πληροφορικής, προσφέροντάς τους παράλληλα νέες δυνατότητες.

Διότι με τις γνώσεις και τις πληροφορίες που μπορεί να αποκτήσει κανείς από αυτά τα δεδομένα, δημιουργούνται σημαντικές δυνατότητες για τις επιχειρήσεις. Τα Big Data επιτρέπουν τη συλλογή δεδομένων από διαφορετικές πηγές, αλλά και την προετοιμασία τους, ώστε να χρησιμοποιηθούν για τη λήψη αποτελεσματικών, σωστών και αναπτυξιακών αποφάσεων. Το πόσο καταλυτικά μπορούν να επηρεάσουν τα Big Data μια επιχείρηση, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το μέγεθός της. Μια νέα τεχνολογία, όπως είναι τα Big Data, δεν μπορεί από μόνη της να κάνει θαύματα. Για να έχει πραγματικά αξία θα πρέπει να δίνει λύσεις σε πραγματικά προβλήματα, να αποτυπώνει στην πράξη τα πλεονεκτήματα που υπόσχεται.

Είναι σημαντικό, επίσης, να κατανοήσει κανείς ότι αυτό που κρύβεται πίσω από τα Big Data δεν έχει να κάνει μόνο με την τεχνολογία. Η αλίευση της χρήσιμης πληροφορίας από την επεξεργασία μιας τεράστιας ποσότητας δεδομένων, με σκοπό την απόκτηση γνώσης σχετικά με τη συμπεριφορά των πελατών, την αποτελεσματικότητα της εφοδιαστικής αλυσίδας ή άλλων πτυχών της επιχειρηματικής απόδοσης, αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα οφέλη των Big Data. Το πόσο αποτελεσματική είναι η αξιοποίηση των Big Data για μια επιχείρηση καταδεικνύεται σε μια σχετικά πρόσφατη μελέτη της Bain & Company, σύμφωνα με την οποία όσες εταιρείες υιοθέτησαν νωρίς τα Big Data Analytics κέρδισαν ένα σημαντικό προβάδισμα σε σχέση με τις υπόλοιπες.

Για να μπορέσει μια εταιρεία να μπει δυναμικά στο παιχνίδι των Big Data χρειάζεται να προσέξει ώστε να υπάρχουν οι μεγάλες ποσότητες πληροφορίας σε μια μορφή που θα επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση και ανάλυσή τους, να υπάρχουν προχωρημένα εργαλεία ανάλυσης, αλλά και το κατάλληλο προσωπικό που θα μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτά τα εργαλεία. Πρόκληση ή ευκαιρία; Οπως καταγράφει η έρευνα “Big Data – Beyond the Hype”, το 79% των ερωτηθέντων εταιρειών με 501-1.000 εργαζόμενους, θεωρούν τα Big Data περισσότερο ως πρόκληση παρά ως ευκαιρία. Σε εταιρείες με 3.000 ή περισσότερους εργαζόμενους, το ποσοστό αυτό περιορίζεται στο 55%. Στη μελέτη, η οποία έλαβε χώρα από την Vanson Bourne, συμμετείχαν 750 διευθυντικά στελέχη του ΙΤ από 11 διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.

Στόχος της έρευνας δεν ήταν απλά να σχηματιστεί ένα status quo για τα Big Data, αλλά επίσης να κατανοηθεί το background τους. Ενα από τα σημαντικά αποτελέσματα της μελέτης είναι ότι παρόλο που τα Big Data είναι στο προσκήνιο και συζητιούνται πολύ, έως τώρα μόνο λίγες εταιρείες τα έχουν ενσωματώσει στις διαδικασίες τους: μόλις μία στις τέσσερις εταιρείες στην Ευρώπη έχει αναπτύξει και εφαρμόσει ένα επιχειρηματικό μοντέλο που σχετίζεται αποκλειστικά με τα Big Data. Ωστόσο, οι συνεχώς αυξανόμενες ποσότητες δεδομένων και η ενασχόληση με αυτό αποτελεί θέμα για το 81% των ερωτηθέντων, με το 40% να σκέφτεται λύσεις εκμετάλλευσής τους και το 16% να σκοπεύει να εφαρμόσει λύσεις Big Data στο κοντινό μέλλον.

Ελλειψη χρόνου και στρατηγική διορατικότητα
Για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να αναπτύξουν επιτυχημένες στρατηγικές Big Data πρέπει να λάβουν υπόψη τους μια σειρά από πολιτιστικές, οργανωτικές και τεχνολογικές πτυχές. Αυτό απαιτεί μια στενή ευθυγράμμιση της Διεύθυνσης Πληροφορικής με τους μακροπρόθεσμους επιχειρηματικούς στόχους – μια πρόκληση, στην οποία μια στις τρεις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις αποτυγχάνει, για διαφορετικούς λόγους, να αντεπεξέλθει. Βασική αιτία γι’ αυτό είναι η πίεση χρόνου στην οποία υπόκεινται οι Διευθυντές Πληροφορικής: το 99% των ερωτηθέντων ανάφεραν ότι αφιερώνουν ένα μεγάλο ποσοστό του χρόνου τους ώστε να διεκπεραιώσουν επείγοντα πράγματα και καταστάσεις ανάγκης (37%) και βραχυπρόθεσμα να αντεπεξέλθουν σε καταστάσεις που χρίζουν αντιμετώπισης (80%), με αποτέλεσμα να μην μένει χρόνος για τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά καθήκοντα. Επιπλέον, περίπου ένα τέταρτο των ερωτηθέντων (24%) δήλωσαν ότι το τμήμα τους δεν έχει αναπτύξει κανένα πλάνο που να βοηθά στην επίτευξη των επιχειρηματικών στόχων.

Τα Big Data στα data centers
Tα “carrier neutral data centers” μπορούν να ικανοποιήσουν τις προκλήσεις των Big Data, επιτρέποντας έναν αποτελεσματικό χειρισμό των πληροφοριών. Ωστόσο, η επεξεργασία μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων, κυρίως σε πραγματικό χρόνο, θέτει μεγάλες απαιτήσεις στην υποδομή των data centers. Στην προκειμένη περίπτωση είναι σημαντικό το μειωμένο latency (κυρίως), διότι όσο μεγαλύτερη είναι η καθυστέρηση στην πρόσβαση, τόσο πιο πολύ διαρκεί η αξιολόγηση των δεδομένων και η αποτελεσματική χρήση των αποκεντρωμένων λύσεων. Στα carrier neutral data centers μπορούν να δημιουργηθούν απευθείας συνδέσεις (crossconnects) με δίκτυα οπτικών ινών ανάμεσα στις θέσεις παραγωγής των δεδομένων και των σημείων αξιολόγησής τους. Μέσω αυτού μειώνεται το latency κατά ένα λεπτό.

Ενα επιπλέον πλεονέκτημα βρίσκεται στην αυξημένη φυσική ασφάλεια που χαρακτηρίζει ένα data center. Μέσω μοντέρνων μεθόδων ελέγχου πρόσβασης και συστημάτων εσωτερικής παρακολούθησης προστατεύονται τα ευαίσθητα δεδομένα από άμεσες προσβάσεις μη εξουσιοδοτημένων προσώπων. Ωστόσο, τα Big Data θέτουν υψηλές απαιτήσεις στην απόδοση, την επεκτασιμότητα, την αξιοπιστία και την ταυτόχρονη πρόληψη απώλειας δεδομένων. Μια επιπλέον σημαντική πτυχή είναι η σύνδεση με τον πάροχο του δικτύου, ώστε τα παραγόμενα δεδομένα να μπορέσουν να διανεμηθούν γρήγορα και αποδοτικά (όσον αφορά το κόστος). Γι΄αυτό θα πρέπει να γίνει μια προσεκτική επιλογή του παρόχου, που προσφέρει τη βέλτιστη σύνδεση με την καλύτερη σχέση τιμή προς απόδοση. Αλλά και η διαθεσιμότητα των ISPs (Internet Service Providers) και των Content Distribution Networks, όπως και οι κόμβοι σύνδεσης με το Internet είναι σημαντικά, ώστε τα Big Data να μην «θάψουν» τα δεδομένα ή να μην αυξήσουν υπέρμετρα το κόστος.

Αναζητώντας την αποτελεσματικότητα
Δύο παράγοντες είναι, κυρίως, σημαντικοί: η σύνδεση στο δίκτυο και η επεκτασιμότητα. Ως σημαντικότερο δομικό στοιχείο για την εξωτερική ανταλλαγή δεδομένων, η σύνδεση με το δίκτυο πρέπει να δομηθεί κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να λειτουργεί πλεονασματικά. Στην καλύτερη περίπτωση απαιτείται μια πρόσθετη σύνδεση, η οποία θα υλοποιείται μέσω ενός δεύτερου παρόχου με μια εναλλακτική δρομολόγηση των καλωδίων ή με ασύρματη αναμετάδοση δεδομένων (π.χ. με δορυφορική σύνδεση). Καθώς ένας οργανισμός πότε δεν μπορεί να σχεδιάσει επακριβώς και έτσι να γνωρίζει εξαρχής πότε χρειάζεται να γίνει μια επέκταση στα πληροφοριακά και τηλεπικοινωνιακά του συστήματα, είναι επιτακτικό το υφιστάμενοι data center να μπορεί να επεκταθεί για να μην φτάσει κάποια ημέρα στα όρια του.

Αν οι επιχειρήσεις καταφέρουν, με τη βοήθεια των data centers που τις υποστηρίζουν, να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις των Big Data, τότε θα αποκτήσουν και άλλα πλεονεκτήματα: μια γρήγορη και αποτελεσματική λήψη αποφάσεων (57%), καλύτερη ικανοποίηση πελατών (54%), περισσότερο Cross-Selling (47%), ταχύτερο “Time to Market” για τα νέα προϊόντα και υπηρεσίες τους (48%) και περισσότερη καινοτομία (40%). Αυτά τα πλεονεκτήματα αντικατοπτρίζονται και στις εφαρμογές, στις οποίες χρειάζονται επειγόντως τα Big Data: διαχείριση πελατών (41%), e-commerce (35%) και χρηματοοικονομικές συναλλαγές (34%). Στο μέλλον οι επιχειρήσεις θα πρέπει να είναι σε θέση να χειρίζονται τις τεράστιες ποσότητες δεδομένων, καθώς η αποτελεσματική αξιοποίηση των Big Data μπορεί να τους δώσει ένα σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Και αυτό αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση για όλες τις εταιρείες.

Tα σημαντικότερα χαρακτηριστικά των Big Data
Αν και οι απόψεις για το τι είναι τα Big Data διίστανται, υπάρχουν πέντε βασικά χαρακτηριστικά γι’ αυτά.

  • 1. Γρήγορη δημιουργία: η βασική αιτία για την αυξανόμενη ταχύτητα στη δημιουργία δεδομένων βρίσκεται στην ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών. Μέσω των «έξυπνων» συσκευών, όπως smartphones ή αισθητήρων, λαμβάνει χώρα μια συνεχής δημιουργία και μεταφορά δεδομένων. Για να μπορέσει κανείς να συγκεντρώσει και να αναλύσει αυτή την πληροφορία, χρειάζεται τα κατάλληλα εργαλεία και βάσεις δεδομένων.
  • 2. Απέραντο μέγεθος. Στην αρχή της αποθήκευσης των δεδομένων είχαμε να κάνουμε με MBs. Αργότερα ήρθαν τα Gigabytes, τα Terabytes και τα Petabytes. Στο κοντινό μέλλον θα ασχολούμαστε με τα Exabytes και αργότερα με τα Zettabytes. Αυτή η πλημμύρα δεδομένων έχει ως αποτέλεσμα να χρειάζεται να βρεθούν νέα εργαλεία για την αποθήκευση μιας τέτοιας τεράστιας ποσότητας δεδομένων. Σε αυτό βοηθάνε οι συνεχείς πτωτικές πιέσεις που δέχονται οι τιμές στα μέσα αποθήκευσης, ένα γεγονός που κάνει εφικτή την επεξεργασία της τεράστιας ποσότητας δεδομένων.
  • 3. Κρίσιμη χρονικά επεξεργασία. Συχνά τα δεδομένα έχουν αξία όταν μπορούν να επεξεργαστούν σε πραγματικό χρόνο. Ως εκ τούτου δημιουργείται στις επιχειρήσεις η ανάγκη να μπορέσουν να συλλέξουν και να αξιολογήσουν τα δεδομένα το ταχύτερο δυνατόν.
  • 4. Διασπορά ποιότητας. Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τις επιχειρήσεις είναι κυρίως η ποιότητα των δεδομένων, αλλά και η οικονομική τους αξία, κάτι που ποικίλει τρομερά ανάλογα με τις πηγές τους. Γι’ αυτό το σκοπό χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία και μέθοδοι ανάλυσης, μέσω των οποίων είναι εφικτή η αλίευση των έγκυρων και σημαντικών πληροφοριών από ένα απέραντο ωκεανό δεδομένων.
  • 5. Διαφορετικά formats δεδομένων. Ενώ παλιότερα είχαμε να κάνουμε με σχεσιακά δεδομένα, τα οποία ήταν οργανωμένα σε σχεσιακές βάσεις δεδομένων, σήμερα τα πράγματα είναι περισσότερο πολύπλοκα. Στην πραγματικότητα, ένα μικρό ποσοστό των παγκόσμια παραγόμενων δεδομένων είναι δομημένα, όπερ σημαίνει ότι μπορούν να επεξεργαστούν εύκολα από τις μηχανές. Η σημαντικότερη ποσότητα είναι τα αδόμητα δεδομένα στη μορφή κειμένου, αλλά και ήχου, εικόνων ή βίντεο.

Big συναλλαγές

O Αργύρης Πατουσιάς, Διευθυντής Πληροφοριακών Συστημάτων του Ομίλου Νotos Com Holdings, αποτυπώνει τα οφέλη που προκύπτουν από τη χρήση των Big Data στο περιβάλλον ενός σύγχρονου οργανισμού.

netweek: Τι σημαίνουν για εσάς τα Big Data;

Αργύρης Πατουσιάς: Το 2004, έξι στις δέκα συναλλαγές στον χώρο των Πολυκαταστημάτων ήταν ανώνυμες. Σήμερα, η κατάσταση έχει αλλάξει αντίστροφα και επτά στους δέκα πελάτες μας εξυπηρετούνται επώνυμα και εξαργυρώνουν την εμπιστοσύνη τους μέσω προγραμμάτων Loyalty. Στα Notos Galleries χρησιμοποιούμε από το 2006 πρόγραμμα πιστότητας με την Notos MORE. Πλέον η τεχνολογία μας παρέχει τα εργαλεία και μας δίνει τη δυνατότητα να αναζητούμε και να εφαρμόζουμε μεθόδους, προκειμένου να καταλάβουμε καλύτερα τις σύγχρονες καταναλωτικές συνήθειες των πελατών μας, ώστε να τους προσφέρουμε την μοναδικότητα που αναζητούν.

Με την είσοδο των social media στη ζωή μας και την αυξανόμενη χρήση των νέων συσκευών, η λειτουργία των προγραμμάτων loyalty θα πρέπει να προσαρμοστεί και να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στα νέα δεδομένα που προκύπτουν. Επίσης, ο ρόλος του marketing θα πρέπει να προσαρμοστεί και να μεταβεί στην ψηφιακή εποχή ή αλλιώς στο Digital Marketing. Αυτή ίσως, είναι και η πρώτη φορά που το ΙΤ και το marketing ενώνονται και αναζητούν λύσεις για να προλάβουν την αλλαγή στην καθημερινότητα του σύγχρονου καταναλωτή.

Ετσι, λοιπόν, προέκυψε η στροφή μας στα λεγόμενα “Big Data”, ένας ορισμός που από μόνος του δεν λέει τίποτα, αλλά,ωστόσο, οριοθετεί το μέλλον και το μονοπάτι που θα κληθούν, αργά ή γρήγορα, να διαβούν όλες οι επιχειρήσεις. Οι πρόσφατες τεχνολογικές ανακαλύψεις, όπως οι χαμηλού κόστους χώροι αποθήκευσης, η ανάπτυξη του Open Source σε μεγάλες πλατφόρμες δεδομένων, το cloud και άλλες ρυθμίσεις κατανομής των πόρων, επιτρέπουν στους οργανισμούς να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα “Big Data” και τα “Big Data Analytic”.

netweek: Τι ακριβώς σας προσφέρει η πλατφόρμα Βig Data που χρησιμοποιείτε στον οργανισμό σας;

Αργύρης Πατουσιάς: Στα Notos Galleries είχαμε επενδύσει πριν από τρία χρόνια στη δημιουργία μιας Data Warehouse υποδομής, η οποία σε συνεργασία με εργαλεία CRM, αλλά και με την αξιοποίηση των Microsoft BI Analytics μηχανισμών μάς βοήθησαν να προσφέρουμε αναλυτική ενημέρωση. Παρόλο αυτά τολμήσαμε να χρησιμοποιήσουμε και υπηρεσίες cloud για να αντλήσουμε τα αδόμητα δεδομένα, γιατί περισσότερα δεδομένα μπορεί να οδηγήσουν σε πιο λεπτομερείς αναλύσεις. Πιο ακριβείς αναλύσεις μπορεί να οδηγήσουν με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση στη λήψη των κατάλληλων αποφάσεων. Τέλος, καλύτερες αποφάσεις μπορεί να σημαίνει περισσότεροι ικανοποιημένοι πελάτες, αύξηση των πωλήσεων και μεγαλύτερη πιστότητα πελατών (loyalty).

Μερικά από τα οφέλη που μας προσφέρει ο συνδυασμός «Big Data» και Analytic είναι:

  • Στατιστική κατηγοριοποίηση Πελατών, αναλύοντας της αγορές τους και τους τρόπους συμπεριφοράς τους στα social media.
  • Μας επιτρέπει να προσφέρουμε στους πελάτες μας πιο στοχευόμενη πληροφόρηση για τα προϊόντα μας.
  • Δυνατότητα δημιουργίας retail promotions στα σημεία πώλησής μας, με βάση τις τρέχουσες, αλλά και τις προηγούμενες αγορές του πελάτη μας.
  • Να μας βοηθήσει να αναγνωρίσουμε τους σημαντικότερους πελάτες μας.

netweek: Τι συμβουλές θα δίνατε σε μια Διεύθυνση Πληροφορικής που σκοπεύει να επιλέξει μια λύση Big Data; Που θα πρέπει να δώσει βαρύτητα;

Αργύρης Πατουσιάς: Το πραγματικό πρόβλημα δεν είναι στην απόκτηση περισσότερων δεδομένων, αλλά στο πώς μπορούμε να τα εκμεταλλευτούμε. Το ελπιδοφόρο όραμα είναι ότι, πλέον, μπορούμε να πάρουμε δεδομένα από οποιαδήποτε πηγή, να τα αξιοποιήσουμε, να τα αναλύσουμε και να βρούμε απαντήσεις που οδηγούν στη λήψη πιο έξυπνων επιχειρηματικών αποφάσεων και σε επαναπροσδιορισμό της στρατηγικής μας. Θυμηθείτε τα δεδομένα που «μάζευαν» οι επιχειρήσεις πριν από 10 χρόνια: POS Transactions, direct mail campaigns, κουπόνια εξαργύρωσης κ.ο.κ. Τώρα σκεφτείτε τα σημερινά δεδομένα: on-line purchase data, click-through rates, browsing behavior, social media interactions, mobile devise usage, geolocation data κ.ο.κ Ολα τα παραπάνω αποτελούν δείκτες που μας οδηγούν στο μέλλον. Η αλλαγή στον τρόπο που συμπεριφέρονται και επιλέγουν οι πελάτες μας είναι δεδομένη κι εμείς ως επαγγελματίες του χώρου της Πληροφορικής είμαστε υποχρεωμένοι να προσαρμοστούμε και να βοηθήσουμε την επιχείρηση μας προς αυτή την κατεύθυνση.