Ο ραγδαίος ψηφιακός μετασχηματισμός που βιώνουμε έχει ως βασικά χαρακτηριστικά του την αποκέντρωση και την ψηφιοποίηση, συνεπώς η χρήση των αποκεντρωμένων τεχνολογιών DLT (Distributed Ledger Technologies) αποτελεί το κύριο θεμέλιο της οικοδόμησης του Web 3.0. Οι επιχειρήσεις που θα καταφέρουν να αξιοποιήσουν σωστά αυτές τις τεχνολογίες θα είναι ικανές να επιταχύνουν την ψηφιακή τους μετάβαση και τελικά να διαπρέψουν στον κλάδο τους.
Στο πλήρως ψηφιακό Blockchain in Business Conference 2021 που διοργανώθηκε από την Boussias, σε συνεργασία με το Hellenic Blockchain Hub, αναδείχθηκαν οι προοπτικές και η επίδραση των τεχνολογιών blockchain για τις επιχειρήσεις και τους μεγάλους οργανισμούς, όπως τις βιώνουν και τις μελετάνε στελέχη και επιστήμονες από την Ελλάδα και τον διεθνή χώρο.
Το συνέδριο άνοιξε με τον χαιρετισμό του Γιώργου Καραμανώλη, Co-Founder & CTO/CIO της Crowdpolicy και Chairman του Hellenic Blockchain Hub. Το Hellenic Blockchain Hub την τελευταία τριετία προσπαθεί, μέσα από δράσεις εκπαίδευσης, πιλοτικές υλοποιήσεις και πρακτικές εφαρμογές, να κάνει την τεχνολογία αυτή κατανοητή και προσβάσιμη στο ευρύ κοινό.

Η επίδραση του blockchain στον επιχειρηματικό κόσμο
«Τους τελευταίους δέκα μήνες οι θέσεις εργασίας στον χώρο του blockchain αυξήθηκαν κατά 118%», τόνισε ο Benjamin Arunda, Founder & Lead Blockchain Consultant του ChainAdvise Blockchain Advisory και συγγραφέας των βιβλίων ‘Understanding the Blockchain’ και ‘Blockchain: An Enterprise Perspective’. Μέσα από την παρουσίαση του, εξήγησε πως τα επόμενα χρόνια, στο χώρο του blockchain, οι θέσεις του ερευνητή, του συμβούλου, του developer, του project manager, του δικηγόρου και του αναλυτή, θα έχουν συνεχώς αυξανόμενη αξία. Εν συνεχεία, ο Dr. Dimitrios Salampasis, Director στο Swinburne University of Technology, Advisor στο Harvard Business Review και Visiting Professor στο Université du Québec, τόνισε πως το blockchain βρίσκεται στην καρδιά της Αυστραλιανής οικονομίας. Συγκεκριμένα, το δυναμικό της αγοράς αναμένεται να φτάσει τα 175 δισ δολλάρια στα επόμενα 5. Παράλληλα, η κυβέρνηση της Αυστραλίας σκοπεύει να επενδύσει 800 εκατομμύρια δολάρια στις ψηφιακές τεχνολογίες, εκ των οποίων τα 6,9 εκ. προορίζονται για τις τεχνολογίες blockchain.

Σύμφωνα με τον Dr. Denis Avrillionis, Founder & CEO της Compellio, οι προκλήσεις του blockchain εντοπίζονται στη διαλειτουργικότητα του με τις υπάρχουσες τεχνολογίες. Στόχος είναι να τοποθετηθεί ο καταναλωτής στο κέντρο και γύρω από αυτόν να φτιαχτεί το οικοσύστημα του Web 3.0, όπου θα εμπεριέχονται οι διαδικασίες του e-commerce, το customer engagement, οι ασφαλιστικές και τραπεζικές υπηρεσίες και η φορολόγηση, μέσα στο απαιτούμενο πλαίσιο ασφάλειας και διαφάνειας.

Πρακτικές εφαρμογές
Στη συνέχεια, ο Dr. Yannis Kalfoglou, συγγραφέας του “Blockchain for business”, εξήγησε πως βασικό κίνητρο για την υιοθέτηση των τεχνολογιών blockchain είναι η ανάγκη των μεγάλων επιχειρήσεων να είναι σε ετοιμότητα να δράσουν και να αξιοποιήσουν τα νέα μερίδια της αγοράς που μπορεί να εμφανιστούν. Το blockchain αφορά τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών ευκαιριών και όχι με τη μείωση του κόστους.

«Το World Economic Forum έχει χαρακτηρίσει το blockchain ως μια από τις βασικότερες νέες τεχνολογίες», επισήμανε η Marina Niforos, Affiliate Professor στο HEC Paris, Expert του EU Blockchain Observatory and Forum και Commissioner της UNESCO. Συγκεκριμένα, τα βασικά πλεονεκτήματα των DLTs αφορούν την ασφάλεια που προσφέρουν λόγω της κρυπτογραφίας τους, ενώ παράλληλα παραμένουν προσβάσιμα σε πραγματικό χρόνο, για τους εξουσιοδοτημένους χρήστες, και μπορούν συγχρόνως να συντονιστούν και να αναδιαμορφωθούν εύκολα.

«Η αποκέντρωση μπορεί να οδηγήσει σε μια καλύτερη οικονομία για όλους», σύμφωνα με τον German Ramirez, Global VP of Marketing στην Geeq Corporation, Blockchain Pioneer και συγγραφέα. Για να είναι όμως βιώσιμο ένα τέτοιο σύστημα, θα πρέπει τα αποκεντρωμένα μοντέλα να είναι εξίσου λειτουργικά με τις σημερινές υποδομές. Αυτό σημαίνει πως θα χρειαστούν τεχνολογίες blockchain νέας γενιάς, οι οποίες θα είναι οικονομικές, αξιόπιστες, γρήγορες και αρκετά ελαφριές, ώστε να είναι εύκολα επεκτάσιμες.

Ταυτοποίηση
«Για ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους παγκοσμίως δεν υπάρχουν επαρκείς τρόποι ταυτοποίησης, γεγονός που δημιουργεί πολλά προβλήματα στην ενσωμάτωση τους στον κοινωνικό και οικονομικό ιστό», εξήγησε ο Roberto Fernández Hergueta, Head of Digital Ecosystems & Emerging Business της NTT DATA, Professor στο OBS Business School, στο Three Points The School for Digital Business, στο ICEMD και στο Universidad Politécnica de Madrid. Δημιουργείται λοιπόν ένα νέο μοντέλο ταυτότητας που ονομάζεται SSI (Self Sovereign Identity), το οποίο θα συνδυάζει τις πληροφορίες των ψηφιακών πορτοφολιών και θα δίνει στους πολίτες τη δυνατότητα να ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο διαμοιράζονται τα προσωπικά τους δεδομένα.

Στην αξιοποίηση του SSI από την EBSI (European Blockchain Service Infrastructure), εστίασε ο Δρ. Κωνσταντίνος Βότης, EU Blockchain Observatory & Forum WG member και Researcher στο CERTH/ITI. Μέσω της EBSI, η ΕΕ προσπαθεί να υποστηρίξει και να ενισχύσει τις διασυνοριακές υπηρεσίες που μπορούν να λάβουν οι πολίτες κάθε κράτους μέλους. Την έννοια του «assetization» και τις επιπτώσεις αυτού, εξήγησε στην παρουσίαση του ο Dr. Georgios Samakovitis, Associate Professor και Deputy Head of School στο School of Computing & Mathematical Sciences του University of Greenwich. Μια από τις βασικότερες λειτουργίες των DeFi (Decentralized Finances) είναι πως μπορούν να μετατρέψουν οτιδήποτε έχει αξία σε περιουσιακό στοιχείο.

Μέσω της διαδικασίας αντιστοίχισης αξιών στη μορφή των tokens (tokenization/assetization), αρχίζει να διαμορφώνεται μια καινούργια αντίληψη για την ίδια την έννοια της αξίας.
Λόγω της έλλειψης διαφάνειας, μόλις ένας στους τέσσερεις καταναλωτές εμπιστεύεται το υπάρχον σύστημα παραγωγής τροφίμων, τόνισε ο Pietro Lanza, Blockchain Director της IBM. Παράλληλα, ένας στους δέκα καταναλωτές αρρωσταίνει κάθε χρόνο και τελικά 420.000 άνθρωποι πεθαίνουν, λόγω τροφικών δηλητηριάσεων. Για την επίλυση αυτών των προβλημάτων, η IBM δημιούργησε το IBM Food Trust, το οποίο, μέσω μιας πλατφόρμας blockchain, προσφέρει την κατάλληλη λειτουργικότητα, ώστε να αυξηθεί η διαφάνεια σε όλα τα στάδια της παραγωγής τροφίμων.

Αποκεντρωμένη διοίκηση
Στη συνέχεια, η Εύα Καϊλή, Ευρωβουλευτής και Πρόεδρος της Επιτροπής για το Μέλλον της Τεχνολογίας και της Επιστήμης (STOA) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εστίασε στο θέμα του e-voting. «Οι πολίτες ανησυχούν πως η διαδικτυακή ψηφοφορία δεν θα είναι αρκετά δημοκρατική ή πως δεν θα διασφαλίζεται η εγκυρότητα της ψήφου, όμως πιστεύω πως η δημοκρατία μπορεί να βρει τον δρόμο της μέσα από το blockchain», δήλωσε χαρακτηριστικά η Ε. Καϊλή. Η αποκεντρωμένη διοίκηση και τα αποκεντρωμένα νομικά συστήματα, αν σχεδιαστούν σωστά, μπορούν να λύσουν πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως τώρα.

Εν συνεχεία, ο David Joao Vieira Carvalho, Global CISO, Nation-State level Advisor on Cyber Security and Blockchain matters, Cyber Security Researcher και CEO of Naoris Cyber Blockchain, εξήγησε πώς οι τεχνολογίες blockchain μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση της πολυπλοκότητας. Στη σύγχρονη εποχή υπάρχει ένας συνεχώς αυξανόμενος αριθμός συσκευών που αλληλοεπιδρούν. Αυτή η πολυπλοκότητα αποτελούσε πρόβλημα, όμως χάρη στο blockchain μπορεί να μετατραπεί σε πλεονέκτημα.

Πλέον, μέσω της διασύνδεσης αυτών των συσκευών, μπορεί η μια να εποπτεύει την άλλη και έτσι να δημιουργηθεί ένα ασφαλές περιβάλλον, ελαχιστοποιώντας το ρίσκο. Στην εφαρμογή των τεχνολογιών blockchain στην ελληνική πραγματικότητα εστίασε ο Ανδρέας Ευθυμίου, Δήμαρχος Μοσχάτου-Ταύρου, παρουσιάζοντας κάποια από τα έργα της ψηφιακής στρατηγικής του δήμου, η οποία υλοποιήθηκε σε συνεργασία με την εταιρεία Crowdpolicy. Το 2020, πρώτος ο Δήμος Μοσχάτου-Ταύρου αποφάσισε να υλοποιήσει πιλοτικά τη διαχείριση των αιτημάτων των πολιτών, μέσα από την εφαρμογή του blockchain. Αυτή η εφαρμογή μπορεί και διασφαλίζει την αυθεντικότητα των εγγράφων, την πορεία των εσωτερικών διαδικασιών, το περιεχόμενο τους, καθώς και την κατάσταση τους.

Startups
«Η παγκόσμια αγορά τεχνολογιών blockchain στον χώρο της ενέργειας αναμένεται να φτάσει τα 7,1 δισεκατομμύρια δολάρια, μέχρι το 2023», τόνισε ο Χρήστος Ρουμελιώτης, Founder & CEO στο Gridustry. Επίσης σύμφωνα με εκτιμήσεις της ευρωπαϊκής ένωσης, οι ετήσιες επενδύσεις στο ενεργειακό σύστημα θα είναι κατά 350 δισεκατομμύρια ευρώ υψηλότερες την επόμενη δεκαετία, σε σχέση με τη δεκαετία που πέρασε. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήθηκε το PowerTrade, το οποίο είναι μια αποκεντρωμένη πλατφόρμα κατανεμημένης ηλεκτρικής ενέργειας, με στόχο την αγοραπωλησία και τη διαχείριση της ενέργειας μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.

Στη συνέχεια, ο Σταύρος Αντωνιάδης, Co-Founder/COO/Head of Blockchain στο ComeTogether, παρουσίασε μια νέα μορφή ψηφιακών εισιτηρίων. Αυτά τα εισιτήρια έχουν ως βάση το blockchain, ενώ παράλληλα αναπτύχθηκε και ένας δυναμικός QR κωδικός που αλλάζει κάθε 30 δευτερόλεπτα. Αυτό δίνει στους διοργανωτές της εκδήλωσης τον έλεγχο και τη δυνατότητα εντοπισμού των πιθανών μεταπωλήσεων των εισιτηρίων.

Ελληνικά insights
«Οι τράπεζες αξιοποιούν την τεχνολογία του blockchain και την τεχνητή νοημοσύνη για να ενισχύσουν τις επιχειρήσεις στο ταξίδι για την επέκταση τους σε διεθνείς αγορές», δήλωσε ο Αθανάσιος Ντάφλος, Head of Transaction Banking Solutions – Global Transaction Banking στην Eurobank. Οι τράπεζες έχουν ήδη δημιουργήσει δύο οικοσυστήματα, το Trade Club Alliance, στο οποίο η Eurobank συμμετέχει μέσω του Exportgate, και το we.trade. Σε αυτά τα οικοσυστήματα οι τράπεζες συνεργάζονται, έτσι ώστε να βοηθήσουν επιχειρήσεις από όλα τα μέρη του κόσμου να συνεργαστούν και να αλληλοεπιδράσουν μεταξύ τους. Χάρη στη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και του blockchain η διεθνείς επεκτασιμότητα γίνεται αρκετά πιο απλή. Εν συνεχεία, η Dr. Foteini Valeonti, AHRC Leadership Fellow στο UCL και ιδρύτρια του USEUM Collectibles, αναφέρθηκε στις νέες δυναμικές που προσφέρουν τα NFTs. Τα NFTs (Non – Fungible Token), είναι μια τεχνολογία που έχει ως βάση το blockchain, εισάγοντας την έννοια της σπανιότητας στον ψηφιακό κόσμο. Ουσιαστικά, τα NFTs είναι το αντίστοιχο «των περιορισμένων εκδόσεων».

Οι αγοραπωλησίες των NFTs είναι παρόμοιες με την αγοραπωλησία πινάκων στην πραγματική ζωή, όπου ο συλλέκτης αγοράζει μόνο το φυσικό αγαθό, αλλά όχι και τα πνευματικά δικαιώματα της ιδιοκτησίας. «Μέχρι το 2030 εννιά στις δέκα επιχειρήσεις θα εκπονήσουν ένα έργο blockchain και η προστιθέμενη αξία για τις επιχειρήσεις αναμένεται να ξεπεράσει τα 3,1 τρισεκατομμύρια δολάρια», δήλωσε ο Δημήτρης Κυριακός, Διευθυντής στο Δημόσιο ΙΕΚ Αιγάλεω. Υπάρχει, λοιπόν, το Ευρωπαϊκό έργο Chaise, η αποστολή του οποίου είναι να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις δεξιοτήτων blockchain και να ανταποκριθεί στις τρέχουσες και μελλοντικές ανάγκες του Ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού του blockchain, αναπτύσσοντας μια στρατηγική προσέγγιση για την ανάπτυξη δεξιοτήτων blockchain για την Ευρώπη και παρέχοντας προγράμματα κατάρτισης για το μέλλον.

«Ήδη στην Ευρώπη πάνω από το 50% των συναλλαγών πραγματοποιούνται σε Decentralized Finance πλατφόρμες», σύμφωνα με τη Μαρίζα Μέλλιου, Group Audit Director and member of OPAP Information Security Committee και Hellenic Blockchain Hub Board Advisor. Ως εκ τούτου, η Ευρώπη έχει σχεδιάσει μια δράση και ένα ψηφιακό-οικονομικό πακέτο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, τη διατήρηση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, την ακεραιότητα της αγοράς και την προστασία των επενδυτών. Ο κανονισμός αυτός ονομάζεται MICA και θα μπει σε εφαρμογή το 2022.

Ο κοινωνικός αντίκτυπος
Μπορεί το blockchain να βοηθήσει στην επίλυση της κοινωνικής ανισότητας; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκε να απαντήσει στην παρουσίαση του ο Prajit Datta, AI Research Scientist στο AFRY, Lead στο Hyperledger Sweden, STA και Chief Data Scientist Organization στην Bank of America. Σύμφωνα με την παγκόσμια τράπεζα, υπάρχουν 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι στον πλανήτη χωρίς πρόσβαση σε τραπεζικό λογαριασμό, καθώς η δυσκολία ταυτοποίησης τους αποτελεί απροσπέλαστο εμπόδιο. Μια απλή λύση θα ήταν, λοιπόν, τα δεδομένα των πολιτών να μοιραστούν μέσω των τεχνολογιών blockchain, λύνοντας σε ένα βαθμό το πρόβλημα και εξομαλύνοντας τις κοινωνικές ανισότητες.

Απολογισμός
Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με ένα ενδιαφέρον πάνελ, στο οποίο συμμετείχαν ο Γιώργος Καραμανώλης, Co-Founder & CTO/CIO του Crowdpolicy και Chairman του Hellenic Blockchain Hub, o Γιώργος Πάνου, Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Hellenic Blockchain Hub και Head of Innovation Center της Eurobank και ο Κώστας Καλογεράκης, Vice-Chairman του Hellenic Blockchain Hub. Τον συντονισμό του πάνελ είχε ο Γεώργιος Κουγιανός, Customer Service Specialist και Αction coordinator στο Hellenic Blockchain Hub. Οι συμμετέχοντες συμφώνησαν πως το blockchain θα αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο των περισσότερων συστημάτων στο μέλλον.

Συγκεκριμένα, το blockchain είναι ο πυλώνας της εμπιστοσύνης σε κάθε περιβάλλον ανταλλαγής και διαμοιρασμού δεδομένων ή αξίας στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, δήλωσε ο Γ. Καραμανώλης. Παρατηρούμε πως δημιουργούνται τρισεκατομμύρια δεδομένων κάθε ημέρα, οπότε το να υπάρχουν συστήματα τα οποία, με μεγάλη αυτοματοποίηση, μεταφέρουν αξίες μέσω έξυπνων συμβολαίων, είναι κάτι το οποίο θα αλλάξει τελείως τον τρόπο που γίνονται πολλές συναλλαγές και πολλές μεταφορές αξίας, τόνισε ο Κ. Καλογεράκης. Συνεπώς, η ζήτηση για blockchain developers έχει αυξηθεί παγκοσμίως κατά 700%. Υπάρχουν 14 θέσεις εργασίας για κάθε έναν blockchain developer και οι μισθοί, στην Ευρώπη, κυμαίνονται στα 70.000 με 80.000 ευρώ το έτος, για τις ηλικίες 20 – 35 ετών, σύμφωνα με τον Γ. Πάνου.