Η μετάβαση της χώρας στην ψηφιακή εποχή δεν μπορεί να γίνει χωρίς τον μετασχηματισμό του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα κι αυτός -με τη σειρά του- δεν μπορεί να προχωρήσει, αν δεν αλλάξουμε τρόπο σκέψης. Τότε μόνο θα περάσουμε από τα βήματα στα άλματα, όπως αυτά που εξ ανάγκης κάναμε με την πανδημία…

Πριν από λίγες ημέρες, στην πρώτη «επίσημη» συνάντησή του με τους διαπιστευμένους εκπροσώπους των ΜΜΕ, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, ξεκίνησε την εφ’ όλης της ύλης ομιλία του εκθειάζοντας την «εξαιρετική προίκα» που παρέλαβε από την προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου και τονίζοντας ότι μαζί με τους συνεργάτες του θα συνεχίσουν τα έργα που βρήκαν σε επίπεδο ωρίμανσης / δημοπράτησης, προχωρώντας παράλληλα σε καινούρια.

Όντως, αυτή η «προίκα» είναι σημαντική, καθώς στη διάρκεια της προηγούμενης τετραετίας μπορούμε να πούμε ότι ουσιαστικά μπήκαν τα θεμέλια για την είσοδο της χώρας στην ψηφιακή εποχή. Για πρώτη φορά -με την πανδημία ως καταλύτη- ο δημόσιος τομέας ξεπέρασε τον ιδιωτικό σε πρωτοβουλίες, άνοιξε δρόμους και χάραξε νέες κατευθύνσεις που (μαζί με τις ευρωπαϊκές αντίστοιχες, με ‘πυξίδα’ την «ψηφιακή και πράσινη δεκαετία», στην οποία πλέον ομνύουν οι 27) αλλάζουν για πάντα την καθημερινότητά μας. Φυσικά, έχουμε ακόμα πολύ δρόμο και πολλά μένει να γίνουν, για να «γυρίσει ο ήλιος»: από την ταχύτερη υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού που εξακολουθεί να έχει τα προβλήματά του κυρίως σε θέματα κουλτούρας των χρηστών, ως την προσιτή σε όλους ευρυζωνικότητα στην οποία η υστέρηση έναντι της ‘Εσπερίας’ είναι κάτι παραπάνω από φανερή και μας στοιχίζει θέσεις στα διάφορα Index, κι από τα «χέρια και μυαλά» που μας λείπουν χωρίς προοπτική σύντομης θεραπείας του προβλήματος ως την κυβερνοασφάλεια, όπου η αναδιάρθρωση και ο κεντρικός έλεγχος -που ήδη προαναγγέλθηκαν- μάλλον είναι εκ των ων ουκ άνευ.

Βρισκόμαστε σε καλό δρόμο
Παρόλα αυτά, βρισκόμαστε σε καλό δρόμο, των συγκυριών -βλέπε RRF- βοηθούντων, και θα ήμασταν σε ακόμα καλύτερο, αν η χώρα δεν είχε πληγεί από «σεισμούς, λιμούς και καταποντισμούς», τους τελευταίους μήνες, μια διαδοχή από απρόσμενα γεγονότα που επέβαλαν αλλαγές σχεδίων, ανακατανομές πόρων και κυρίως περίσκεψη στις αποφάσεις για δαπάνες.

Ο δεύτερος γύρος των ψηφιακών παρεμβάσεων, που εξαγγέλθηκε από τον υπουργό στην προαναφερθείσα συνάντηση, ως συνέχεια της εθνικής στρατηγικής προχωρεί ένα βήμα παραπέρα, καθώς η διακίνηση στοιχείων δεν θα γίνεται πλέον μέσω αρχείων, αλλά δεδομένων με μια απλή εφαρμογή. Στα highlights των ανακοινώσεων, εκτός από τον περαιτέρω εμπλουτισμό της κυβερνητικής πύλης gov.gr με ακόμα περισσότερες υπηρεσίες, πρώτη πρέπει να αναφερθεί η είσοδος της Τεχνητής Νοημοσύνης, με τη λειτουργία ψηφιακού βοηθού ο οποίος θα «διαβάζει» ή θα «ακούει» κάθε αίτημα του πολίτη-χρήστη και θα απαντά αναλόγως, δίνοντας λύση με σύντομο και απλό τρόπο. Κι αυτή δεν θα είναι η μόνη εφαρμογή του ΑΙ, όπως θα δείτε στη συνέχεια…

Επίσης, προωθούνται ο προσωπικός αριθμός πολίτη, ο οποίος θα «υπερισχύσει» των πολλών διαφορετικών που έχουμε σήμερα, καθώς θα είναι ο μόνος που πρέπει να θυμάται κανείς, με στόχο την απλοποίηση των συναλλαγών με το Δημόσιο και όχι μόνο, αλλά και το ψηφιακό πορτοφόλι (wallet), το οποίο θα «εδρεύει» στα κινητά μας και θα περιλαμβάνει, πέραν της αστυνομικής ταυτότητας και του διπλώματος οδήγησης που υπάρχουν και σήμερα, πολλές ακόμα πληροφορίες για τον φέροντα (από κάρτα δακτυλίου και ΚΤΕΟ έως ακαδημαϊκή ταυτότητα), οι οποίες θα διευκολύνουν την καθημερινότητά του πολλαπλά, όπου χρειάζεται αναζήτηση (με απολύτως ασφαλή τρόπο, βεβαίως, και κατόπιν δικής εξουσιοδότησης) στα δεδομένα του. Τέλος, δρομολογούνται πολλές παρεμβάσεις σε θέματα σχετικά με το Κτηματολόγιο, όπου ετοιμάζονται ψηφιακές λύσεις για πολλά πρακτικά προβλήματα, τις «έξυπνες» πόλεις, τον Ηλεκτρονικό Φάκελο Υγείας, την εμπορική ναυτιλία και την πολιτική προστασία, ενώ ενισχύεται η εξάπλωση των υψηλών ταχυτήτων με την πρωτοβουλία Smart Readiness, που ήδη «τρέχει», και προβλέπει τη χορήγηση Gigabit Voucher.

Στο πλαίσιο του Special Report που διαβάζετε, το netweek μίλησε με τρεις συντελεστές αυτής της επίπονης πλην αναγκαίας προσπάθειας, ζητώντας τους να μας δώσουν, ο καθένας από τη δική του σκοπιά, τόσο το σημερινό στίγμα στον χώρο του DigiGov, όσο και τις προοπτικές για την επόμενη ημέρα. Να τι μας είπαν…

ΒΙΒΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΓΙΑΝΝΗ
Στη χώρα μας συντελείται μια επανάσταση
Ένα από τα μεγαλύτερα «αγκάθια» και, ταυτόχρονα, ένα από τα πιο δυσεπίλυτα προβλήματα στην προσπάθεια μετάβασης της χώρας στη «νέα κανονικότητα», πάντα με «όχημα» τον ψηφιακό μετασχηματισμό της, είναι η έλλειψη του απαιτούμενου ανθρώπινου δυναμικού, εργαζομένων με τις κατάλληλες δεξιότητες στον δημόσιο -αλλά και στον ιδιωτικό, καθώς ούτε εκεί η κατάσταση είναι καλύτερη- τομέα, που θα αναλάβουν αυτό το αναγκαίο έργο. Η καθ’ ύλην αρμόδια υφυπουργός Εσωτερικών, Βιβή Χαραλαμπογιάννη, μίλησε στο netweek γι’ αυτό το θέμα, αλλά και ευρύτερα, για τις προσπάθειες της κυβέρνησης ώστε να γίνει καλύτερη, απλούστερη και ευκολότερη η ζωή των πολιτών, τουλάχιστον όσον αφορά στις συναλλαγές τους με το Δημόσιο.

Πού βρισκόμαστε σ’ ό,τι αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας; ποιες είναι οι νέες μεγάλες προκλήσεις και ευκαιρίες; τι έχουμε καταφέρει ως τώρα και πού χάσαμε (αν χάσαμε) τον βηματισμό μας;

Οι Ελληνίδες και οι Έλληνες έχουν συνειδητοποιήσει, πλέον, ότι τα τελευταία τέσσερα χρόνια συντελείται στη χώρα μας μια πραγματική επανάσταση. Δεν νομίζω ότι κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει ότι έχουμε χάσει τον βηματισμό μας κι αυτό να το στηρίξει με επιχειρήματα. Σε ό,τι αφορά στα ζητήματα ανθρώπινου δυναμικού του δημοσίου πχ είχαν γίνει στο παρελθόν πολλές προσπάθειες υλοποίησης Ενιαίου Συστήματος Διαχείρισης Ανθρώπινου Δυναμικού (HRMS). Καταφέραμε να ενεργοποιήσουμε ένα στάσιμο έργο που οδηγεί σε εκσυγχρονισμό του Δημοσίου με ένα ισχυρό εργαλείο-μια ενιαία πλατφόρμα, με συγκερασμό στοιχείων από τα καλύτερα συστήματα / εργαλεία που χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές.

Σε αυτό ενσωματώνονται όλα τα απαραίτητα στοιχεία για την αποτελεσματική οργάνωση και διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού του δημόσιου τομέα. Παράλληλα για τις διοικητικές διαδικασίες του Δημοσίου μέσω του Εθνικού Μητρώου Διαδικασιών «Μίτος» στοχεύουμε να φτάσουμε ως την άνοιξη του 2024 τις 4.000 διαδικασίες, τις οποίες εξετάζουμε κι απλουστεύουμε και για τις οποίες στη συνέχεια ενημερώνουμε πολίτες, επιχειρήσεις, δημοσίους υπαλλήλους, τους πάντες, ώστε να βρουν, όπως λέει το όνομά του, τον «Μίτο» που θα τους βγάλει από τον Λαβύρινθο των σχέσεών τους με τις λειτουργίες του Δημοσίου. Αξιοποιούμε την Τεχνολογική Επανάσταση για να κάνουμε καλύτερη, απλούστερη και πιο εύκολη τη ζωή των πολιτών, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στις συναλλαγές τους με το Δημόσιο.

Οι «σεισμοί, λιμοί και καταποντισμοί», με τους οποίους ήρθαμε αντιμέτωποι τους τελευταίους μήνες -πέρα από τις τεράστιες ζημιές και τη δυστυχία που έχουν προκαλέσει- πόσο θα καθυστερήσουν τα προγραμματισμένα έργα;

Η κυβέρνηση καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε τα ακραία καιρικά φαινόμενα που έπληξαν πολλές περιοχές της χώρας, να μην δημιουργήσουν καθυστερήσεις στο κυβερνητικό έργο. Από την άλλη πλευρά, καλό είναι να έχουμε στο νου μας δυο κρίσιμες παραμέτρους: Πρώτον ότι τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας είναι πολλά, αλλά δεν είναι ατέλειωτα, και δεύτερον ότι αποτελεί αμετακίνητη θέση μας πως τίποτα δεν πρέπει να διαταράξει τη δημοσιονομική ισορροπία της χώρας, τίποτα δεν πρέπει να ανοίξει και πάλι την πόρτα σε μαύρες εποχές, όπως η δεκαετία 2010-2019.

Με αυτά τα δεδομένα, η κυβέρνηση παίρνει αποφάσεις για την ψηφιοποίηση ολοένα περισσότερων λειτουργιών του Δημοσίου και η δέσμευση του πρωθυπουργού ότι στο τέλος της τετραετίας θα έχει ψηφιοποιηθεί το 90% των λειτουργιών του κράτους, ισχύει. Όσο η οικονομία μας αναπτύσσεται, όσο η πολιτική της κυβέρνησης αποδίδει, τόσο θα μπορούμε να είμαστε συνεπείς με τις δεσμεύσεις μας και ταυτόχρονα να αντιμετωπίζουμε έκτακτες περιστάσεις, όπως οι επώδυνες και καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής κρίσης, όπως τις είδαμε στις πρωτοφανείς πλημμύρες της Θεσσαλίας και τις πυρκαγιές αυτού του καλοκαιριού.

Η βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας μας επιτρέπει να προχωρήσουμε χωρίς καθυστερήσεις το πολιτικό μας σχέδιο, στον τομέα ευθύνης μας: είχαμε εντοπίσει την ανάγκη και θεσμοθετήσαμε ένα ολοκληρωμένο σύστημα πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, με στόχο να είναι σαφές και απόλυτα διακριτό ποιος κάνει τι (τι κάνει το Υπουργείο, η Αποκεντρωμένη Διοίκηση, η Περιφέρεια, ο Δήμος) και η άσκηση αρμοδιοτήτων από τα διάφορα επίπεδα διακυβέρνησης της ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης (ν. 5013/2023) να είναι πλήρως λειτουργική. Γι’ αυτό το σκοπό, αναπτύσσουμε ηλεκτρονική πλατφόρμα για την καταγραφή αρμοδιοτήτων και την παρακολούθησή τους – τίθεται έτσι στη διάθεση των αρμόδιων οργάνων ένα εργαλείο απόθεσης και διανομής της οργανωσιακής πληροφορίας.

Πόσο μεγάλο οικονομικό αντίκτυπο θα έχουν, πολύ περισσότερο καθώς ΕΣΠΑ και RRF έχουν συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και προθεσμίες;

Όπως ξέρετε, η κυβέρνησή μας προσπαθεί να κάνει τις κρίσεις, ευκαιρίες. Τα συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα και οι προθεσμίες, που σωστά επισημαίνετε, μας βοηθούν να προχωρήσουμε και να ολοκληρώσουμε τα απαραίτητα έργα στις πληγείσες περιοχές πολύ πιο γρήγορα από όσο συνήθως. Φυσικά, όπως αντιλαμβάνεσθε, πρέπει να υπερβούμε τις συνήθεις καθυστερήσεις που, καλώς ή κακώς δεν είναι ώρα να αναλύσουμε, υπάρχουν στο Δημόσιο. Σε αυτό συντελεί και η απόφαση του πρωθυπουργού να δημιουργηθεί Κέντρο Επιχειρήσεων στην έδρα της Περιφέρειας, στη Λάρισα, για τον καλύτερο συντονισμό όλων των δράσεων στην περιοχή, το οποίο θα βρίσκεται σε άμεση συνεργασία και συντονισμό με το υπουργείο Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας.

Πού βρισκόμαστε από πλευράς έμψυχου υλικού; Οι ελλείψεις ανθρώπων με νέες και απαραίτητες στη σημερινή εποχή δεξιότητες, είναι φανερές παντού στον ιδιωτικό τομέα, πολύ περισσότερο στον δημόσιο. Τι εξελίξεις έχουμε τόσο σ’ ό,τι αφορά στην προσέλκυση, όσο και στη σωστή αξιοποίηση νέων στελεχών;

Το πρόβλημα είναι γνωστό. Η επώδυνη δεκαετία των μνημονίων στέρησε και το ελληνικό Δημόσιο από έμψυχο υλικό, τόσο ποσοτικά, όσο και ποιοτικά. Η κατάσταση αυτή, όμως, έχει αρχίσει να ανατρέπεται. Πέραν των ήδη δρομολογημένων προσλήψεων από την κυβέρνηση, μέσω του υπουργείου Εσωτερικών που φτάνουν στις 30.000 μόνιμες θέσεις εργασίας για το 2023 και το 2024, οι οποίες θα αιμοδοτήσουν το Δημόσιο, ειδικά σε τομείς όπου πάσχει περισσότερο, όπως αυτός της Υγείας, προχωράμε και στην εισαγωγή σύγχρονων τεχνικών Τεχνητής Νοημοσύνης στον προγραμματισμό του ανθρώπινου δυναμικού (Workforce Planning) ως στρατηγικό εργαλείο προγραμματισμού προσλήψεων. Αυτό λαμβάνει υπόψη τα υφιστάμενα καθώς και τα μελλοντικά κενά εργασίας, την προσαρμογή των δεξιοτήτων στις αρμοδιότητες των θέσεων εργασίας, καθώς και τις στρατηγικές προτεραιότητες για την υποβοήθηση στη διαμόρφωση του ετήσιου προγραμματισμού των αναγκών σε ανθρώπινο δυναμικό, στο Δημόσιο.

Πέραν των προσλήψεων, μεριμνούμε και για την αναβάθμιση και μετασχηματισμό των δεξιοτήτων του προσωπικού του Δημοσίου μέσω των εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης & Αυτοδιοίκησης που υλοποιούνται με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας. Τέλος, καταβάλλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για την καλύτερη δυνατή απόδοση κάθε υπηρεσίας του Δημοσίου προς τους πολίτες. Γι’ αυτό εκπονούμε ολοκληρωμένο σύστημα στοχοθεσίας και αξιολόγησης σε όλο το φάσμα του Δημόσιου Τομέα, με σαφείς και συγκεκριμένους στόχους, αλλά και με κίνητρα για όσες υπηρεσίες έχουν τα καλύτερα αποτελέσματα. Το Δημόσιο αλλάζει, και γίνεται καλύτερο, πιο αποτελεσματικό και πιο φιλικό τόσο για τον εργαζόμενο σε αυτό, όσο και για τον κάθε πολίτη.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΑΣΘΕΝΙΔΗΣ
Αποδείξαμε ότι μπορούμε να κάνουμε έργο
Τέσσερα και κάτι χρόνια «τιμονιέρης» στον έναν από τους δυο εκτελεστικούς βραχίονες (ο άλλος είναι η ΕΔΥΤΕ) του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, ο CEO της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Σταύρος Ασθενίδης «τα έχει δει όλα», όπως ομολογεί, καθώς χρειάστηκε να δοθούν λύσεις (που είχαν σχεδιαστεί μεν, καθώς η υπό τον Κυριάκο Πιερρακάκη ομάδα, στην οποία συνεισέφερε και ο ίδιος, είχε πιάσει δουλειά 18 μήνες πριν από τις εκλογές του 2019), σε τρομερά συμπυκνωμένο -λόγω της πανδημίας- χρόνο. «Η υλοποίηση χρειάστηκε να γίνει στον μισό και λιγότερο χρόνο απ’ ό,τι είχαμε σχεδιάσει. Παρόλα αυτά, θεωρώ ότι κερδίσαμε το στοίχημα, επιδεικνύοντας υποδειγματική οργάνωση, με αποκορύφωμα το απόλυτα επιτυχημένο project των εμβολιασμών, και αποδείξαμε ότι μπορούμε να κάνουμε έργο, να το σχεδιάσουμε και να το φέρουμε εις πέρας. Βέβαια, για να τα καταφέρουμε όλα αυτά, χρειάστηκε να καταβάλουν πραγματική υπερπροσπάθεια οι εργαζόμενοι στην ΚτΠ, που τότε ήταν και λίγοι, μόλις 52 – σήμερα μαζί με τους συνεργάτες μας έχουμε φτάσει στους 230, αλλά εξακολουθούμε να χρειαζόμαστε περισσότερους, καθώς αυξήθηκαν οι υποχρεώσεις μας», τονίζει ο CEO της εταιρίας.

Ποιο είναι, λοιπόν, το σημερινό στίγμα της ΚτΠ ΑΕ; Τι λένε οι αριθμοί;

Την τετραετία που προηγήθηκε, η Κοινωνία της Πληροφορίας θεωρούμε ότι αποτέλεσε καταλυτικό παράγοντα στην ενδυνάμωση της ψηφιακής σχέσης του πολίτη με τη Δημόσια Διοίκηση. Σήμερα, διαχειριζόμαστε 380 έργα σε διάφορες φάσεις ωριμότητας συνολικού προϋπολογισμού άνω των 4 δις €. «Τρέχουμε» 144 ενεργές προγραμματικές συμφωνίες (ύψους 5 δις €), ενώ έχουμε ήδη ολοκληρώσει άλλες 15 (ύψους 1,2 δις €). Παράλληλα, η εταιρία υλοποιεί περίπου 60 έργα (προϋπολογισμού 2,1 δις €) από το «Ελλάδα 2.0». Στην τετραετία από το 2019 ως σήμερα, έχουμε προκηρύξει 251 διαγωνισμούς (οι 199 είναι ήδη συμβασιοποιημένοι) και μόλις πέντε από αυτούς (δηλαδή, ποσοστό 1,99%) οδηγήθηκαν σε κάποια νομική προσφυγή, κάτι πρωτοφανές για τα ελληνικά δεδομένα. Έχοντας ως στόχο να γίνουν όλα στην ώρα τους, για να επιτύχουμε τα ορόσημα (milestones) που έχουν θέσει οι πηγές χρηματοδότησης, κάτι που έχουμε καταφέρει ως τώρα, χρειάστηκε να δράσουμε ως καταλύτης, πραγματοποιώντας συνεχείς επαφές και διευθετήσεις με την αγορά, ώστε όλα να κυλήσουν ομαλά.

Τι μεγάλο να περιμένουμε στο μέλλον;

Εκτός από το eJustice, στο οποίο ήδη αναφερθήκαμε και απαιτεί την ψηφιοποίηση τεράστιου όγκου αρχείων τα επόμενα χρόνια, αξίζει να πούμε ότι ως τώρα, έχουν υποβληθεί από εταιρείες 570 αιτήσεις στο πλαίσιο της δράσης «Ανάπτυξη Ψηφιακών Προϊόντων & Υπηρεσιών» του mega project για τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό των ΜμΕ, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα να αυξηθεί ο προϋπολογισμός του έργου από τα 100 Μ€ στα 145 Μ€. Επίσης, περίπου 120.000 κτίρια υπολογίζεται να ενταχθούν ως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 στο πρόγραμμα Smart Readiness, με συνολικό προϋπολογισμό της δράσης τα 100 Μ€. Ο επόμενος μεγάλος στόχος, βεβαίως, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου Ψηφιακού Κράτους είναι οι 4000 ψηφιοποιημένες υπηρεσίες στο gov.gr τα επόμενα χρόνια, ώστε να γεφυρωθεί η διαφορά μας από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Το εγχείρημα της ψηφιοποίησης, ξέρετε, έχει ένα χαρακτηριστικό, δεν έχει ταβάνι – εξελίσσεται και μετασχηματίζεται συνεχώς, προσπαθεί και πρέπει να ακολουθεί τις σύγχρονες και παγκόσμιες δυναμικές αλλά, ταυτόχρονα, πρέπει να διερευνά και να αντιμετωπίζει τις ανάγκες της Κοινωνίας των Πολιτών.

Φιλοδοξία μας είναι η ψηφιακή πρόοδος σε τρεις κύριους άξονες να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για να αλλάξει η Ελλάδα οριστικά σελίδα. Αυτοί είναι η ψηφιοποίηση του συνόλου σχεδόν των υπηρεσιών του Δημοσίου, η διαρκής αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων και ο επανασχεδιασμός του κράτους με επίκεντρο τον πολίτη. Στη δική του εξυπηρέτηση στοχεύουν τα μεγάλα έργα ψηφιοποίησης, με τα βασικότερα από αυτά να αφορούν στην Υγεία, τη Δικαιοσύνη και το Κτηματολόγιο.

Πού «πονάμε» ακόμα; Δώστε μας, δυο-τρεις χαρακτηριστικές περιπτώσεις

Γενικά, οι προσπάθειές μας συναντούν την ευρεία αποδοχή της ελληνικής κοινωνίας, όμως δεν λείπουν και κάποιες αντιδράσεις. Όπως πάντα στην ιστορική διαδρομή του μετασχηματισμού και του εκσυγχρονισμού μιας χώρας, ένα τμήμα της κοινωνίας διστάζει να αφήσει πίσω του τις διαδικασίες που γνωρίζει από παλιά. Επίσης, η γραφειοκρατία σχετικά με τις δημόσιες συμβάσεις παραμένει μέγα πρόβλημα – ενώ εμείς, στην εταιρία, απλοποιούμε συνεχώς τη δουλειά μας, υλοποιώντας τον εσωτερικό ψηφιακό μετασχηματισμό με την εισαγωγή τεχνολογιών -όπως πχ. Robotic Process Automation, ηλεκτρονική διακίνηση εγγράφων και εργαλεία παρακολούθησης συμβάσεων (μπορεί να φτάνουν και τις 1000 όσες παρακολουθούμε) τα οποία μας έχουν επιτρέψει να είμαστε σχεδόν paperless- εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε χιλιάδες ελεγκτικούς μηχανισμούς. Για καλό σκοπό υπάρχουν, όμως οι καθυστερήσεις που προκαλούν είναι σημαντικές και δεν συμβαδίζουν με τις ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας. Όσο για τον «πόνο», μεγάλη «πληγή», δέκα χρόνια τώρα, παραμένει το ΣΥΖΕΥΞΙΣ ΙΙ, του οποίου η υλοποίηση γίνεται με πολύ χαμηλούς ρυθμούς, επιβάλλοντας διαδοχικές παρατάσεις, παρότι το ένα πέμπτο των ανθρώπων μας ασχολείται αποκλειστικά μ’ αυτό… Κάνουμε συνεχώς επικαιροποιήσεις, βρισκόμαστε σε διαρκές change management και οι φορείς που θα το παραλάβουν θα δουν μεγάλες αλλαγές στη λειτουργία τους, όμως το πρόβλημα είναι υπαρκτό.

Πρόσφατα δηλώσατε ότι χρειάζονται χιλιάδες άνθρωποι με συγκεκριμένες δεξιότητες στην αγορά, για να βγάλουν πέρα μονάχα ένα έργο, την ψηφιοποίηση των αρχείων της Δικαιοσύνης. Αυτοί δεν υπάρχουν –πώς θα προχωρήσουμε;

Όντως, για το συγκεκριμένο project ψηφιοποίησης δισεκατομμυρίων σελίδων -για το οποίο έχουμε πλέον την αναγκαία έγκριση από το Ελεγκτικό Συνέδριο- πιστεύω ότι θα απαιτηθούν 20.000-30.000 άτομα, με όχι και τόσο εξειδικευμένες δεξιότητες. Είμαι σίγουρος ότι οι ανάδοχοι θα τους βρουν, γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν. Μια ιδέα πχ. θα ήταν να στήσουν στις πόλεις με πανεπιστήμια κατάλληλα εξοπλισμένους κόμβους, να εκπαιδεύσουν όσους φοιτητές το επιθυμούν και να οργανώσουν βάρδιες με part-timers. Με μια τέτοια λύση, όλοι θα έβγαιναν κερδισμένοι…

Εν κατακλείδι, πού βρισκόμαστε και πώς διαμορφώνεται η εθνική ψηφιακή στρατηγική, σ’ ό,τι αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό της χώρας; Συνεχίζουμε by the Bible?

Ο Ψηφιακός Μετασχηματισμός προκαλεί τη σημαντικότερη ίσως επανάσταση του καιρού μας. Συνεχίζουμε, λοιπόν, κανονικά – οι στόχοι παραμένουν, τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε ευρωπαϊκό. Κάνουμε τα πάντα για να πάμε καλύτερα, αλλά αυτό μερικές φορές δεν φτάνει – χρειάζεται ευελιξία και προσαρμοστικότητα, συχνά απαιτούνται αλλαγές και προσαρμογή στις νέες συνθήκες, τόσο από εμάς, όσο και από την κοινωνία – το παραγωγικό μοντέλο μιας χώρας δεν μπορεί να αλλάξει από τη μια μέρα στην άλλη… Μάλιστα, ειδικά σ’ ό,τι αφορά στις τηλεπικοινωνιακές υποδομές, ο δρόμος είναι μακρύς. Τα ζητούμενα, λοιπόν, είναι υποδομές, δεξιότητες, μετασχηματισμός στο Δημόσιο και τις επιχειρήσεις, ώστε να αντιμετωπίσουμε τις γνωστές ελληνικές παθογένειες. Προσωπικά, παραμένω συγκρατημένα αισιόδοξος…

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ
Προσβασιμότητα για όλους στο gov.gr
Η απόλυτη επικράτηση της ψηφιακής τεχνολογίας σχεδόν σε όλες τις καθημερινές μας δραστηριότητες επιβάλλει -για κοινωνικούς και όχι μόνο λόγους- την απρόσκοπτη πρόσβαση όλων σε όλα, ανεξάρτητα αν πρόκειται για εφαρμογή, υπηρεσία ή προϊόν. Πολύ περισσότερο αυτό πρέπει να ισχύει σ’ ό,τι αφορά στην πρόσβαση σε έναν κόμβο – ομπρέλα για πλήθος χρήσιμες υπηρεσίες, όπως το gov.gr. Κι αυτό ήδη γίνεται, τουλάχιστον για τις βασικότερες και συχνότερα χρησιμοποιούμενες από αυτές. Ο Δρ. Παναγιώτης Ζαχαριάς, ιδρυτής και lead UX Researcher της theUXProdigy, μας δίνει περισσότερες λεπτομέρειες.

Ποια είναι η δική σας συνεισφορά στο gov.gr;

Η δική μας συνεισφορά αφορά στη βελτίωση και ενίσχυση της εμπειρίας χρήστη (User Experience) σε 12 από τις δημοφιλέστερες (σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία) υπηρεσίες στο gov.gr, πχ. Υπεύθυνη Δήλωση, Εξουσιοδότηση κλπ. με έμφαση στην ψηφιακή προσβασιμότητα. Εφαρμόσαμε το δικό μας προτεινόμενο μοντέλο για ολιστική προσέγγιση της ψηφιακής προσβασιμότητας, το οποίο συνδυάζει πολλαπλούς ελέγχους από ειδικούς μαζί με τεστ ευχρηστίας στο οποίο συμμετείχαν συμπολίτες μας – χρήστες τεχνολογίας, με κάποιας μορφής αναπηρία. Πρακτικά βρήκαμε, αναλύσαμε και προτεραιοποιήσαμε συνολικά 46 προβλήματα που επηρεάζουν/εμποδίζουν τη χρήση των 12 υπηρεσιών από χρήστες με οπτική, κινητική και γνωστική/νοητική αναπηρία. Κατόπιν, στο στάδιο της διόρθωσης, συνεργαστήκαμε με την ΕΔΥΤΕ, βοηθώντας πρακτικά την ομάδα ανάπτυξης των εν λόγω υπηρεσιών, προκειμένου να γίνουν οι διορθώσεις και να πετύχουμε τη συμμόρφωση με το παγκόσμιο πρότυπο WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) 2.1, στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

Πέραν της συμμόρφωσης με τα τεχνικά πρότυπα και στη συνέχεια των διορθώσεων που έγιναν, υπήρξε μεγάλη βελτίωση στην εμπειρία των χρηστών με αναπηρία, όπως απέδειξε και το τεστ ευχρηστίας που διοργανώσαμε με τη συμμετοχή συμπολιτών μας. Για παράδειγμα, συμπολίτες με (ολική ή μερική) οπτική αναπηρία χρησιμοποίησαν με επιτυχία διάφορες υπηρεσίες με χρήση των δικών τους κινητών τηλεφώνων ή laptop. (ΣΣ: κάθε χρήστης με αναπηρία χρησιμοποιεί την αντίστοιχη υποστηρικτική τεχνολογία – για παράδειγμα, άτομα με προβλήματα όρασης χρησιμοποιούν ειδικά προγράμματα, όπως οι αναγνώστες οθόνης που ενσωματώνονται στο PC ή στο κινητό τους και τους βοηθούν να περιηγηθούν και να χρησιμοποιήσουν ιστοσελίδες, web εφαρμογές και πλατφόρμες κλπ. εφόσον αυτές είναι προσβάσιμες).

Πριν από αυτό το έργο, χιλιάδες άνθρωποι με αναπηρία δεν μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τις 12 ψηφιακές υπηρεσίες του gov.gr χωρίς βοήθεια από τρίτους. Με την ολοκλήρωσή του, μπορούν. Μάλιστα στο τεστ ευχρηστίας που ‘τρέξαμε’, τους ζητήσαμε στο τέλος να αξιολογήσουν συνολικά την εμπειρία τους και ο μέσος όρος των απαντήσεων ήταν 6 στα 7, υποδηλώνοντας τον υψηλό βαθμό ικανοποίησής τους.

Σε ποιους απευθύνεστε από το σύνολο των πολιτών-χρηστών της πύλης και τι ακριβώς τους προσφέρετε;

Απευθυνόμαστε σε όλους τους συμπολίτες μας που έχουν κάποια μόνιμη ή μη-μόνιμη αναπηρία οποιασδήποτε μορφής. Σκοπός είναι να μπορούν να χρησιμοποιούν οι ίδιοι (χωρίς βοήθεια από άλλο άτομο) κάποιες από τις δημοφιλέστερες ψηφιακές υπηρεσίες του gov.gr. Δυνητικά μιλάμε για περίπου 1,5 εκατομμύρια πολίτες χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη πολίτες με γνωστικού τύπου αναπηρίες (πχ. Δυσλεξία, Αυτισμός, Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας κλπ.) που ίσως να μην έχουν δηλωθεί/καταμετρηθεί επισήμως.

Ποιες είναι οι προοπτικές αυτής της συνέργειας για την επόμενη ημέρα;

Αυτό που έγινε ήταν μια πολύ καλή αρχή για τη συστηματική και αποτελεσματικότερη ανάλυση και διόρθωση προβλημάτων ψηφιακής προσβασιμότητας, η οποία ξεπερνά τις ως τώρα απλές, αυτοματοποιημένες, αλλά ανεπαρκείς λύσεις. Ελπίζουμε στη διεύρυνση της επιτυχημένης συνεργασίας μας με τους εμπλεκόμενους φορείς, για να κάνουμε πραγματικά προσβάσιμες κι άλλες σημαντικές υπηρεσίες του gov.gr και ευχόμαστε αυτό να αποτελέσει οδηγό και για άλλες δημοφιλείς ψηφιακές πλατφόρμες και ιστοσελίδες του Δημοσίου που χρησιμοποιούν εκατομμύρια πολίτες.
Η ψηφιακή προσβασιμότητα -πέραν της ηθικής και νομικής διάστασης- είναι πλέον απαίτηση των πολιτών και όχι πολυτέλεια. Το είδαμε και στην πράξη, στα test ευχρηστίας: όλοι όσοι συμμετείχαν εξέφρασαν εμφατικά την ικανοποίησή τους και δήλωσαν ότι περιμένουν επέκταση και σε άλλες υπηρεσίες και ψηφιακές εφαρμογές.