Τι είναι το Standard; Ο διεθνής οργανισμός ISO ορίζει ως standard ένα «εγκεκριμένο έγγραφο από αναγνωρισμένο οργανισμό που παρέχει για κοινή και επαναλαμβανόμενη χρήση, κανόνες, οδηγίες ή χαρακτηριστικά για προϊόντα, διαδικασίες ή υπηρεσίες». Ουσιαστικά τα standards μας επιτρέπουν να μην ανακαλύπτουμε συνεχώς τον τροχό, χωρίς όμως η συμμόρφωση προς αυτά να είναι υποχρεωτική!

Απαιτούνται τα Standards στο PM;
Σκεφτείτε κάθε σπίτι με δικό του τύπο πρίζας, κάθε τύπο αυτοκινήτου με συγκεκριμένο καύσιμο, κάθε Η/Υ με ξεχωριστό τύπο πληκτρολογίου και κάθε τράπεζα με δικό της νόμισμα. ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΧΑΟΣ! Απέναντι σε αυτό, ένας τύπος πρίζας, ένας τύπος καυσίμου και ένα μόνο νόμισμα. Όμως, η μη τήρηση των standards μπορεί να αποβεί καταστροφική.
 
Όποιος κατασκευαστής αυτοκινήτων τολμούσε να λανσάρει δικό του τύπο ζάντας και ελαστικού, θα έπρεπε να εξασφαλίζει ότι αυτή η ζάντα και το συγκεκριμένο ελαστικό θα ήταν διαθέσιμα σε όλα τα καταστήματα πώλησης ειδών αυτοκινήτου, παγκοσμίως. Στα προϊόντα είναι εύκολο να καταλάβουμε την έννοια του standard (π.χ. διαστάσεις, ύψος, πάχος, κ.λπ.). Όμως, όσον αφορά τις διαδικασίες και τις υπηρεσίες, η καθιέρωση και χρήση ενός standard δεν είναι καθόλου προφανής.

Χρήση των project management standards
Παγκοσμίως, εκατοντάδες χιλιάδες οργανισμοί και περίπου 15.000.000 ιδιώτες ασχολούνται με την υλοποίηση projects και με το Project Management. Βασικός προβληματισμός όλων είναι τα πρότυπα που θα χρησιμοποιηθούν. Πολλοί πλέον έχουν αρχίσει να ενδιαφέρονται για τα πρότυπα του Project Management.
Ποιοι λόγοι όμως οδηγούν στη χρήση standards στο Project Management; Η βασική παράμετρος είναι να αποκτηθεί μεταξύ των Stakeholders ένα κοινό λεξικό – ένα κοινό υπόστρωμα για το τι σημαίνει Project Management. Η χρήση του οδηγού PMBOK® του PMI®, που πρόσφατα έσπασε το φράγμα των 2.000.000 τυπωμένων αντιτύπων, έχει δώσει στην παγκόσμια κοινότητα το βασικό υπόβαθρο γνώσης.

Ουσιαστικά το PMBOK® επιτρέπει, στον Project Manager και στα μέλη της ομάδας έργου, να αλλάζουν οργανισμούς ή και ακόμη χώρες, και η γνώση τους σε θέματα Project Management να μεταφέρεται ανάμεσα σε διαφορετικές κουλτούρες πολιτισμών. Το PMBOK® περιγράφει τις τεχνικές ικανότητες που πρέπει να διαθέτουν όλα τα μέλη της ομάδας έργου, οι οποίες χωρίζονται σε 9 γνωστικές περιοχές, που αποτελούνται από 44 διαδικασίες (processes). Κάθε μία από αυτές χρησιμοποιεί πληροφορίες από την προηγούμενη διαδικασία και τις ενισχύει.

Επιλογή των standards
Ποιος όμως επιλέγει τα Project Management standards σε έναν οργανισμό; Συνήθως είναι το Project Management Office ή το Program Management Office (PMO), που αναφέρεται στον CEO ή στον COO. Μια πρόσφατη έρευνα του PMI® περιέγραψε το PMO ως “μια οργανωτική οντότητα με προσωπικό πλήρους απασχόλησης σε έναν project-driven οργανισμό, με σκοπό να παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης έργων, εκπαίδευσης, consulting, mentoring και τεχνικών υπηρεσιών”.
Αν και είναι σχετικά απλό για έναν οργανισμό να επιλέξει τα Project Management Standards που επιθυμεί, οι κυβερνήσεις των χωρών είναι πολύ πιο δυσκίνητες. Τελευταία όμως, ακόμη και αυτές έχουν αρχίσει να βλέπουν σοβαρά το Project Management. Έτσι η καθιέρωση ενός Organizational Project Management Standard για την πιστοποίηση φορέων ως προς την ικανότητά τους να παραδίδουν επιτυχημένα έργα, πιθανώς να μην είναι μακριά!

Στην κυβέρνηση της ΑΥΣΤΡΑΛΙΑΣ, το πρωθυπουργικό γραφείο διαθέτει μια κεντρική ομάδα Project Management, που έχει την υψηλή εποπτεία όλων των έργων της κυβέρνησης, που εκτελούνται από τους 300.000 δημοσίους υπαλλήλους. Στην ΙΤΑΛΙΑ, υπάρχει αντίστοιχο τμήμα που δημιουργεί τα πρότυπα του Project Management για το Ιταλικό κράτος. Αντίστοιχα, στην Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ απαιτείται πιστοποίηση σε Project Management για όσους εκτελούν έργα για την κυβέρνηση. Επίσης, στην ΙΝΔΙΑ, ο πρόεδρός της, Dr. Abdul Kalam, Senior Program Manager, απαιτεί: «όλα τα κυβερνητικά έργα να αντιμετωπίζονται ως mission mode projects!» Τέλος, το ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ έχει υιοθετήσει πρόσφατα ψήφισμα, για την «ανάγκη υψηλού επιπέδου δεξιοτήτων και προσόντων σε Project Management».

Πιστοποίηση ατόμων
PMI, OGC και IPMA είναι οι 3 οργανισμοί που ελέγχουν την απόλυτη πλειοψηφία των πιστοποιήσεων. Περίπου 270.000 άτομα παγκοσμίως κατέχουν την πιστοποίηση PMP® που βασίζεται στον οδηγό PMBOK® του PMI®, που από πολλούς θεωρείται το de facto standard στην πιστοποίηση προσώπων. Τόσο η κατανόηση του PMBOK®, όσο και η εκπαίδευση σε Project Management, είναι προαπαιτούμενα για την πιστοποίηση PMP®.

Η πιστοποίηση Prince2® βασίζεται στο Βρετανικό πρότυπο, που υποστηρίζεται από το OGC (Office of Government and Commerce) και είναι ευρέως γνωστή, κυρίως στις Αγγλοσαξονικές χώρες. Τέλος, οι πιστοποιήσεις του IPMA® (Level A, B, C & D) κατέχονται, μέχρι το τέλος του 2007, από 73.000 άτομα (50.000 από αυτά τα άτομα έχουν πιστοποιηθεί στο IPMA Level D και περίπου 20.000 άτομα στο IPMA Level C).

Πιστοποίηση φορέων
Τα τρία πιο γνωστά πρότυπα για την πιστοποίηση φορέων, ως προς την ωριμότητά τους (maturity), για να παραδίδουν έργα είναι τα ακόλουθα:
1. Το Ιαπωνικό πρότυπο P2M
2. Το Βρετανικό πρότυπο PMMM (Project Management Maturity Model) του OGC
3. Το πρότυπο του PMI® OPM3 (Organizational Project Management Maturity Model)

Το PMI® φιλοδοξεί ότι το OPM3 θα γίνει το κυριότερο παγκόσμιο standard πιστοποίησης ικανοτήτων φορέων για Project Management, που να καλύπτει κάθε μορφή εταιρείας και οργανισμού, σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας. Βέβαια, αξίζει να αναφερθεί ότι η πιστοποίηση 5 επιπέδων CMM/CMMI του Carnegie-Melon University, πιστοποιεί οργανισμούς που κάνουν ανάπτυξη λογισμικού μόνο.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, γνωρίζοντας τα προβλήματα στην υλοποίηση έργων, έχει αρχίσει να απαιτεί τεχνογνωσία και πιστοποίηση σε Project Management, τόσο σε επίπεδο ατόμων όσο και σε επίπεδο φορέων που διαχειρίζονται κοινοτικά κονδύλια.

Πρότυπα στην Ελλάδα
Μέσα στο 2008 θα είναι διαθέσιμο το πρότυπο 1429 με τίτλο: «Διαχειριστική επάρκεια οργανισμών για την υλοποίηση έργων δημοσίου χαρακτήρα». Αυτό το πρότυπο, αν και ξεκίνησε ως PM standard, τελικά κατέληξε να είναι πρότυπο πιστοποίησης ωριμότητας (maturity model) οργανισμών εκτέλεσης έργων δημοσίου συμφέροντος. Για την πιστοποίηση ατόμων, το PMP® έχει την μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα στην Ελλάδα (στο τέλος Μαΐου υπήρχαν 170 επαγγελματίες Project Managers πιστοποιημένοι κατά PMP®). Πολλές εταιρείες πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών έχουν ξεκινήσει να πιστοποιούν τα στελέχη τους ως PMPs. Αρκετοί επίσης, είναι και αυτοί που επιδιώκουν την πιστοποίηση κατά Microsoft Project, ως ένα από τα πιο γνωστά εργαλεία παρακολούθησης έργων, κυρίως για τα εργαλεία GANTT, PERT και CPM.

Κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα τι υποδομές Project Management διαθέτουν οι 6.000 τελικοί δικαιούχοι έργων του 3ου ΚΠΣ. Είναι προφανές, όμως, ότι αρκετά προβλήματα που υπάρχουν στην υλοποίηση του 3ου ΚΠΣ θα μπορούσαν να ελαχιστοποιηθούν εάν οι εμπλεκόμενοι στα έργα γνώριζαν τις βασικές έννοιες του Project Management. «Τον τροχό τον έχουν ανακαλύψει άλλοι…»

* Η ITEC (http://ITEC.edu), ως πιστοποιημένος συνεργάτης του PMI®, της Microsoft και της Cisco, παρέχει υπηρεσίες εκπαίδευσης, consulting και πιστοποίησης σε θέματα Project Management, τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών.

* Ο κ. Θεοφάνης Γιώτης, MSc, PhD Cand., MCSE, MCT, είναι Συνιδρυτής, Διευθύνων Σύμβουλος, CTO, και Αντιπρόεδρος Δ.Σ. στις εταιρείες ITEC Training Α.Ε. & ITEC Solutions Α.Ε. και έχει 20ετή εμπειρία στη σχεδίαση, υλοποίηση και διαχείριση έργων ΤΠΕ ως PMP® ([email protected]).

* Επίσης είναι συνιδρυτής και εκπρόσωπος της Διοικούσας Επιτροπής του Greek PMI Chapter (www.PMI-GREECE.org).