Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκε στις 16 Μαΐου, στο αμφιθέατρο Maroussi Plaza, το δεύτερο συνέδριο για το e-government που διοργανώθηκε από το netweek και την BOUSSIAS. Στην εκδήλωση, η οποία είχε ως επίκεντρο την ανάπτυξη και το μετασχηματισμό του Δημοσίου Τομέα, συμμετείχαν υψηλόβαθμα στελέχη του Δημοσίου Τομέα και εταιρειών που δραστηριοποιούνται στο χώρο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Την ομιλία του συνεδρίου άνοιξε η Megan Richards, Διευθύντρια Συντονισμού, DG CONNECT, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αναφέρθηκε στις ενέργειες που κάνει η ΕΕ για την προώθηση των ψηφιακών υπηρεσιών σε όλα τα κράτη μέλη της. Παράλληλα αναφέρθηκε στο πώς η ΕΕ υποστηρίζει τη χρήση των τεχνολογιών ΤΠΕ στο Δημόσιο Τομέα (σε τομείς όπως το e-Government, το e-Health και το broandband), κάνοντας, παράλληλα, νύξη για την ανάγκη χρηματοδότησης αυτών των ενεργειών. Τέλος, αναφέρθηκε ειδικότερα στην κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα, αλλά και στα συναφή προβλήματα ρευστότητας.

Ανάπτυξη και ενίσχυση της καινοτομίας
Η ομιλία του Munir Ismet, EMEA Enterprise Group Global Accounts & Solutions Marketing Director της Hewlett-Packard, επικεντρώθηκε στη νέα εποχή του IT, όπου δεσπόζει η διανομή καινοτομίας και επιχειρηματικής αξίας. Ο κόσμος αλλάζει και παράγει τεράστιες ποσότητες δεδομένων. Ολα αυτά τα δεδομένα μπορεί ο Δημόσιος Τομέας να τα εκμεταλλευτεί καλύτερα μέσω του cloud, με την HP να προτείνει τη λύση του Converged Cloud, ένα υβριδικό μοντέλο που προσφέρει συμβατότητα, ασφάλεια, ευκολία διαχείρισης, αυτοματοποίηση, συρρίκνωση του κόστους και μεγάλη ευελιξία.

H ΗP, όπως είπε ο Μunir Ismet, μπορεί να αναπτύξει το cloud σύμφωνα με τις ανάγκες του Δημοσίου Τομέα, προσφέροντας εκείνο το μοντέλο που ταιριάζει καλύτερα στην εκάστοτε περίπτωση. Ο Κυριάκος Κόκκινος, Διευθυντής Τομέα Υπηρεσιών της IBM Hellas, μίλησε για την καινοτομία και για το ρόλο που παίζει για τον εκσυγχρονισμό του κράτους και της κυβέρνησης. Οπως είπε η καινοτομία μπορεί να έρθει με διάφορους τρόπους. Με καινούργια εργαλεία που εισάγουμε στην καθημερινότητά μας, με εντελώς καινούργιες διαδικασίες ή υπηρεσίες.

Στην IBM η καινοτομία έρχεται μέσα από μια σειρά σταδίων έρευνας και οδηγεί σε μείωση του κόστους και σε εξορθολογισμό των διαδικασιών, επιτρέπει την ανάθεση περισσότερων ευθυνών, βελτιώνει τη στελέχωση των οργανισμών με το κατάλληλο εργατικό δυναμικό και βοηθά στην επίτευξη καλύτερων αποτελεσμάτων. Ο Bernard Le Masson, Managing Director στον Τομέα Στρατηγικής και Μετασχηματισμού του Δημοσίου Τομέα και Δημόσιας Υγείας της Accenture, ισχυρίστηκε ότι «κάθε κυβέρνηση είναι ψηφιακή».

Η Accenture πιστεύει ότι αν γίνουν οι παρακάτω διαρθρωτικές αλλαγές θα βοηθηθούν οι ηγέτες να υλοποιήσουν μια καλύτερη κοινωνία, με ασφάλεια και οικονομική βιωσιμότητα για τους πωλητές τους:  μετάβαση από τις τυποποιημένες υπηρεσίες στις προσωποποιημένες υπηρεσίες, μετάβαση από την αντίδραση στη δράση με γνώμονα τη διορατικότητα, μετάβαση από την απλή διαχείριση των δημοσίων θεμάτων στη δημόσια επιχειρηματικότητα και μετάβαση από την αποσπασματική απόδοση στην στοχευμένη παραγωγικότητα.

Ο Giancarlo Di Bernardo, Head of Sales Segment IT – Head of Market Segment Verticals της Εricsson, έκανε μια ανάλυση για το πώς οι τεχνολογίες ICT μπορούν να αποτελέσουν τον καταλύτη για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, καινοτομία και την αειφόρο ανάπτυξη. Η Ericsson έχει το όραμα μιας δικτυωμένης κοινωνίας, όπου τα οφέλη του ICT θα είναι εμφανή στους ανθρώπους, τις επιχειρήσεις και την κοινωνία. Δουλειά της εταιρείας είναι να αντιληφθεί την τεράστια αξία που φέρνει στην κοινωνία ένα τέτοιο μέλλον.

Οπως είπε χαρακτηριστικά, ο διπλασιασμός της ταχύτητας του broadband μπορεί να αυξήσει το ΑΕΠ της χώρας κατά 0,3%, ενώ η αύξηση της διείσδυσης του broadband κατά 1% αυξάνει τις καταχωρήσεις νέων επιχειρήσεων κατά 3,8%. Ο Νίκος Αγγούρης, Partner Consulting της Deloitte, μίλησε για την αναμόρφωση των δημοσιονομικών αναφορών φορέων της γενικής κυβέρνησης και την ανάπτυξη ενός συστήματος ενοποίησης. Αρχικά αναφέρθηκε στις διεθνείς προκλήσεις της δημοσιονομικής διαχείρισης, με τα υψηλά δημοσιονομικά ελλείμματα, την εκτίναξη του χρέους και την επιτακτική ανάγκη υψηλής ποιότητας δημοσιονομικής πληροφόρησης για την αποτελεσματική διαχείριση του χρέους και των ελλειμμάτων.

Μίλησε επίσης για την ανάγκη πληροφόρησης που υπάρχει, ανάγκη που καλύπτεται με το ΟΠΣΔΠ (Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής) και το Fiscal Reporting. Στην ανάγκη κατάργησης του παραδοσιακού μοντέλου σχεδιασμού προμηθειών για το Δημόσιο επικεντρώθηκε ο Δρ. Μark Thomson, καθηγητής στη Σχολή Επιστήμης των Υπολογιστών στο Judge Business School του Πανεπιστημίου του Cambridge. Πιστεύει ότι ο Δημόσιος Τομέας έχει την ευκαιρία, χρησιμοποιώντας «ανοικτά» συστήματα, να παίξει ηγετικό ρόλο και να καθορίσει την αρχιτεκτονική των οργανισμών του μέλλοντος.

Όπως είπε, πρέπει να καταργηθεί ο παραδοσιακός καθετοποιημένος τρόπος του λειτουργίας του Δημοσίου, ενώ αν εφαρμοστούν οι εναλλακτικές ανοικτές πλατφόρμες, μπορούν να εξοικονομηθούν αρκετά δισ. κάθε χρόνο. Η Μυλαίδη Στούμπου, Διευθύντρια Τεχνικών Πωλήσεων της Microsoft Ελλάς, είπε για τον εκσυγχρονισμό των χώρων εργασίας στο Δημόσιο Τομέα, μιλώντας αρχικά για τις τεχνολογικές και όχι μόνο προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα ο Δημόσιος Τομέας. Αναφέρθηκε επίσης στις τεχνολογικές τάσεις, έκανε προτάσεις που μπορούν να κάνουν πιο αποτελεσματική τη λειτουργία του Δημοσίου με επίκεντρο το Δημόσιο Υπάλληλο, έδωσε αρκετά απτά παραδείγματα και μίλησε για το πώς βλέπει το μέλλον σε αυτόν τον τομέα.

Για τον εκσυγχρονισμό του Δημοσίου Τομέα μίλησε και ο Βασίλης Κουλούρης, Head of Sales Bulgaria, Cyprus, Greece, Malta της Ericsson. Αναφέρθηκε για άλλη μια φορά στο όραμα της δικτυωμένης κοινωνίας που έχει η εταιρεία του, ενώ αποτύπωσε τους γενικούς στόχους εκσυγχρονισμού και πώς μπορούν αυτοί να επιτευχθούν: αύξηση εσόδων, μείωση εξόδων, αναβάθμιση υπηρεσιών προς πολίτες και επιχειρήσεις και επενδυτικές ευκαιρίες. Στη μέτρηση της απόδοσης στο Δημόσιο Τομέα και στις αρχές σχεδιασμού και ορθής εφαρμογής, επικεντρώθηκε ο Αριστόδημος Θωμόπουλος, αντιπρόεδρος Δ.Σ, Partner έργων Δημοσίου Τομέα της Διαδικασία Α.Ε.

Οπως είπε, η δημοσιονομική κρίση έχει οδηγήσει στην εφαρμογή ενός νέου μοντέλου στη Δημόσια Διοίκηση, όπου το κράτος εστιάζει στον πολίτη, παράγοντας ποιότητα, με δυνατότητα μέτρησης του έργου (μέσω της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας). Στοχεύοντας στην ανάπτυξη και την καινοτομία, με την αξιοποίηση των ΤΠΕΣτο πάνελ που ακολούθησε την ολοκλήρωση του α’ κύκλου του συνεδρίου συμμετείχαν οι Χάρης Θεοχάρης, Γενικός Γραμματέας Εσόδων, Στέφανος Κομνηνός, Γενικός Γραμματέας Εμπορίου, Νικόλαος Μαντζούφας, Ειδικός Γραμματέας Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), Γιάννης Θεοδωρόπουλος, Α’ Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος ΣΕΠΕ, Francisco Garcia Moran, Chief IT Advisor της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Δημήτρης Δημητριάδης, μέλος της Task Force.

Ο Χάρης Θεοχάρης αναφέρθηκε στην ανάγκη να υπάρχει σωστή επιλογή των δεικτών αποδοτικότητας και σωστή αξιολόγηση των στοιχείων, με στόχο τη βέλτιστη αξιοποίησή τους (οδηγώντας σε απτά αποτελέσματα). Ο Στέφανος Κομνηνός αναφέρθηκε στο νομοσχέδιο για το Εθνικό Σύστημα Ηλεκτρονικών Δημοσίων Συμβάσεων, όπου δεν θα γίνονται μόνο ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, αλλά θα πραγματοποιείται το σύνολο της διαγωνιστικής διαδικασίας ηλεκτρονικά. Eπίσης, έκανε λόγο για διάφορα projects που τρέχουν στη Γ.Γ. Εμπορίου με την υποστήριξη της τεχνολογίας, όπως είναι το Παρατηρητήριο Τιμών.

Ο Νικόλαος Μαντζούφας ανέλυσε τη σημασία των έργων ΣΔΙΤ, τα οποία χρηματοδοτούνται από τον ιδιωτικό τομέα και ολοκληρώνονται από το Δημόσιο, συμπληρώνοντας ότι η Πληροφορική αποτελεί τον ιδανικό τομέα στον οποίο θα μπορούσαν να εφαρμοστούν αυτά τα έργα. Ο Γιάννης Θεωδορόπουλος, δίνοντας το στίγμα των επιχειρήσεων, τόνισε ότι καμία χώρα στο κόσμο δεν μπορεί να προχωρήσει σε ανάπτυξη και καινοτομία μη έχοντας αξιοποιήσει τις τεχνολογίες, μη έχοντας πρωτογενή παραγωγή στο κομμάτι των ΤΠΕ. Το πρόβλημα με το Δημόσιο, όπως είπε, είναι ότι δεν μπορεί να χαραχθεί μια στρατηγική χωρίς στρατηγό, δεν γίνεται να προχωρήσεις χωρίς να ελέγχεις τους ανθρώπινους πόρους.

Επιπλέον, χρειάζεται και η ελληνική προστιθέμενη αξία, ως παραγωγή, στο θέμα των υπηρεσιών και του λογισμικού. Ο Francisco Garcia Moran, Chief IT Advisor της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, μίλησε για τα οφέλη του e-government και αιτιολόγησε το μεγάλο ενδιαφέρον της ΕΕ γι’ αυτό. H ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όπως είπε, κάνει πιο αποτελεσματικό το Δημόσιο, μειώνει το κόστος λειτουργίας του, προσφέρει διαφάνεια, προωθεί την καινοτομία, οδηγεί σε μια καλύτερη οργάνωση του κράτους.

Τέλος, ο Δημήτρης Δημητριάδης, τόνισε ότι είναι πολύ σημαντικό για το Δημόσιο Τομέα να επιτυγχάνονται οι στόχοι που έχουν τεθεί. Γι’ αυτό το σκοπό υπάρχει συνεργασία με τα Υπουργεία, ενώ μέσω της Πληροφορικής η Task Force μπορεί να βοηθήσει την ανάπτυξη, να προωθήσει τις εξαγωγές και να βελτιώσει τις διαδικασίες που ακολουθούνται στο Δημόσιο Τομέα.


Μεταρρυθμίσεις στον Δημόσιο Τομέα, διαρθρωτικές αλλαγές και αποδοτικότητα
Τη β’ ενότητα του συνεδρίου άνοιξε με την ομιλία του ο Χρήστος Σταϊκούρας, Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών. Tόνισε ότι πρωταρχικός στόχος της Πολιτείας είναι η οικονομική ανάπτυξη, ενώ θα πρέπει να παρεμβαίνει και να μεριμνά για τη βέλτιστη λειτουργία του μηχανισμού της αγοράς και την εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής οικονομικής αποτελεσματικότητας, την κοινωνικά δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος και του παραγόμενου πλούτου και τη σταθεροποίηση της οικονομίας.

Ενα από τα σημαντικότερα βήματα που έχουν γίνει σε αυτό το πλαίσιο είναι και η ψηφιοποίηση της Δημόσιας Διοίκησης, μια ψηφιοποίηση που κινείται σε δύο άξονες: στη δημιουργία μιας νέας πλατφόρμας παροχής ψηφιακών υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις και στη διαμόρφωση μιας πλατφόρμας για τον εκσυγχρονισμό και τη ψηφιοποίηση της ενδοκυβερνητικής συνεργασίας. Επιπλέον, στο Υπουργείο Οικονομικών, και ειδικότερα στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, προωθείται, παράλληλα, και μια σειρά από πρωτοβουλίες που συμβάλλουν στην τεχνολογική αναβάθμιση των διαδικασιών δημοσιονομικής διαχείρισης, αλλά και των παρεχόμενων προς τους πολίτες υπηρεσιών.

Οπως είναι το portal για τις συντάξεις του Δημοσίου και η τεχνολογική αναβάθμιση των συστημάτων δημοσιονομικής διαχείρισης. Για την Επιχειρησιακή σύγκλιση Ανάλυσης Κινδύνου και Συμμόρφωσης (Risk & Compliance), ήτοι τη θεμελιώδη υποδομή για το Φορολογικό, Ασφαλιστικό και Επιχειρηματικό Τειρεσία μίλησε ο Δημήτρης Βασιλόπουλος, Senior Sales & Business Development Manager, Public Sector SE Europe & MEA της INTRASOFT International.

Αναφέρθηκε, επίσης,στο σύστημα φορολογικής συμμόρφωσης Elenxis με συγκεκριμένα παραδείγματα και κατέθεσε τις προτάσεις της εταιρείας του για τον Τειρεσία του Δημοσίου Τομέα. Στον εκσυγχρονισμό και στην ψηφιοποίηση της ιταλικής Δημόσιας Διοίκησης επικέντρωσε την ομιλία του ο Mario Laurenti, Director of the Unit on Public Administration Projects. Αναφέρθηκε, επίσης, στη συνεισφορά που έχει σε αυτό η Consip, μια εταιρεία που υπάγεται στο ιταλικό Υπουργείο Οικονομικών, αποστολή της οποίας είναι να έχει συμβουλευτικό ρόλο και να προσφέρει υπηρεσίες υποστήριξης, οργάνωσης και υποβοήθησης της καινοτομίας μέσω της τεχνολογίας.

Ο Αλκιβιάδης Τρίγκας, Διευθύνων Σύμβουλος της Business Exchanges SA, μίλησε για τη διαχείριση των ηλεκτρονικών προμηθειών στον τομέα της υγείας. Οπως είπε, η εταιρεία του προσφέρει μια πληθώρα υπηρεσιών που σχετίζονται με τους ηλεκτρονικούς διαγωνισμούς, τις ηλεκτρονικές προμήθειες και την ηλεκτρονική τιμολόγηση. Παράλληλα, ανέλυσε το μοντέλο παροχής υπηρεσιών ΒΕ24 (SaaS), που χαρακτηρίζεται από ένα χαμηλό κόστος χρήσης, ελάχιστο χρόνο εκπαίδευσης, ενώ απαιτεί απλά και μόνο μια σύνδεση στο Internet. To Σχέδιο Δράσης για την Ηλεκτρονική Δικαιοσύνη παρουσίασε στη συνέχεια ο Νικόλας Κανελλόπουλος, Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ενώ ο Φάνης Μήτσου, υπεύθυνος ανάπτυξης custom εφαρμογών της OTS, μίλησε για την “Ηλεκτρονική Κατάθεση Δικογράφου”.

Tα οφέλη πολλαπλά: μείωση του χρόνου κατάθεσης, μείωση των λειτουργικών εξόδων και καλύτερη ενημέρωση. Ο Αρτέμιος Αναπλιώτης, Country Manager της HP Networking, αναφέρθηκε στις υποσχέσεις που αφήνει το cloud για τις επιχειρήσεις, για τις αδυναμίες των κλασικών δικτύων να ανταποκριθούν στις ανάγκες της ψηφιακής εποχής και για το όραμα της HP σχετικά με τα Software Define networks.  Ακολουθήσουν τρία ενδιαφέροντα case studies που ανέλυσαν τη διαδρομή προς την αποτελεσματικότητα και την αποδοτικότητα του Δημοσίου, από τους Αντώνη Ιωαννίδη, Πρόεδρο ΔΣ της Κοινωνία της Πληροφορίας Α.Ε., Γιώργο Μουτεβελή, Πρόεδρο του ΟΚΧΕ και Φαίδων Κακλαμάνη, Προϊστάμενο Υπηρεσίας Ανάπτυξης Πληροφορικής, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.

Αξιοποιώντας τις ψηφιακές υπηρεσίες
Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με ένα πολύ ενδιαφέρον πάνελ, στο οποίο συζητήθηκαν έργα που είναι σε εξέλιξη και τα οποία είναι βέβαιο ότι θα συμβάλουν σημαντικά στην απλοποίηση διαδικασιών και στη διευκόλυνση των πολιτών, πάντα μέσα από τη χρήση ψηφιακών υπηρεσιών. Στο πάνελ συμμετείχαν ο Παντελής Τζωρτζάκης, Συντονιστής για την ανάπτυξη της καινοτομίας, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών & Δικτύων, ο Παναγιώτης Τσανάκας, Πρόεδρος του ΕΔΕΤ Α.Ε., ο Παναγιώτης Λαζαρίδης, Γενικός Διευθυντής του ΚΕΠΥΟ και ο Γρηγόρης Δημητριάδης, Ειδικός Σύμβουλος & Συντονιστής Εθνικής Στρατηγικής Εξαγωγών, Υπουργείο Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων.

Το πάνελ συντόνισε η Αγγελίνα Μιχαηλίδου, ICT Strategy & Business Development Consultant.  Ο Παντελής Τζωρτζάκης έκανε λόγο για το μεγάλο έργο των κρατικών προμηθειών που διαχειρίζεται η ομάδα του. Οπως είπε χαρακτηριστικά, είναι σημαντικό να μην αντιγράψουμε στον ψηφιακό κόσμο μια κάκιστη γραφειοκρατική πρακτική, αλλά να σχεδιάσουμε εξαρχής εκ νέου τις διαδικασίες, με ρεαλισμό και απλοποίηση. Σε αυτό το πλαίσιο, το έργο ανασχεδιασμού των κρατικών προμηθειών θα περικλείει όλες τις αναθέτουσες αρχές (περίπου 7.000) , θα αναθεωρήσει το νομικό πλαίσιο, θα βασιστεί σε κοινή ηλεκτρονική πλατφόρμα, ενώ θα αναλύσει στατιστικά δεδομένα πλήθους, είδους και ύψους αγορών, ώστε να καταλήξει σε κάποια βασικά ειδή, κοινά για όλους τους φορείς.

Επίσης, εισηγείται αλλαγή της οργανικής δομής, τόσο στο Υπουργείο Ανάπτυξης, όσο και στον χώρο των Προμηθειών Δημόσιας Υγείας, στα Δημοτικά έργα σταδιακά, ακόμα και στις Προμήθειες των Ενόπλων δυνάμεων, όπου τα αγαθά είναι κοινότυπα. Τέλος, όπως συμπλήρωσε, θα εκπονήσει καλές πρακτικές σε συνεργασία με το task force. Ο Παναγιώτης Τσανάκας αφού περιέγραψε μερικά από τα βασικότερα προβλήματα που δημιουργούν ένα μη ελεγχόμενο κόστος στη Δημόσια εκπαίδευση παρουσίασε τον τρόπο που το ΕΔΕΤ, ειδικά με την εφαρμογή ΕΥΔΟΞΟΣ, αντιμετωπίζει τον έλεγχο του κόστους, ενώ με τις υπηρεσίες cloud υποστηρίζει τις αυξανόμενες και μεταβαλλόμενες υπολογιστικές ανάγκες της ακαδημαϊκής κοινότητας.

Ο Παναγιώτης Λαζαρίδης είπε χαρακτηριστικά ότι στο ΚΕΠΗΟ (Γενική Διεύθυνση Πληροφοριακών Συστημάτων του Υπουργείου Οικονομικών) εργάζονται με στόχο το «θάνατο της καθετοποίησης». Στοχεύουν στη συνεργασία εφαρμογών του ιδίου υπουργείου, αλλά και στη συνεργασία με αντίστοιχες υποδομές & υπηρεσίες άλλων υπουργείων (π.χ. Εργασίας), ώστε οι υπολογισμοί να είναι ακριβέστεροι, οι έλεγχοι ευρύτεροι και πιο εύστοχοι και να διευκολύνονται οι επιχειρήσεις και οι πολίτες στην επικοινωνία τους με το κράτος.Ακόμα ανέφερε με ιδιαίτερη ικανοποίηση τον σχεδιασμό κοινού government cloud με την ΚτΠ και τον ΕΔΕΤ. Ετσι, τα συστήματα έκτος από συνδεσιμότητα θα έχουν πλήρη διαθεσιμότητα και αξιοπιστία.

Ο Γρηγόρης Δημητριάδης ανέπτυξε μια καινοτόμο και σχετικά πρόσφατη δράση που στόχο έχει την προαγωγή των εξαγωγών. Αυτή απαρτίζεται από 25 δράσεις, με στόχο να διαφωτίσει και να διευκολύνει με βέλτιστες πρακτικές, τη μείωση του χρόνου εξαγωγών κατά 50% και τη μείωση των δαπανών κατά 20% , στόχοι που αν επιτευχθούν θα συμβάλουν σε αύξηση των εξαγωγών κατά 10%.Το σύστημα αναπτύσσεται με την χρήση μιας trade facilitation platform που εμπλουτίζεται συνδυαστικά με αντίστοιχα στοιχεία από άλλες χώρες-στόχους για εξαγωγές.Το κοινό παρακολουθούσε με ενδιαφέρον και έκανε ερωτήσεις προς όλους τους ομιλητές, κυρίως σχετικά με χρόνους εφαρμογής και διαθεσιμότητας των υπηρεσιών που περιγράφικαν.