Ο Γιάννης Χαραλαμπίδης, αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου, στο Τμήμα Μηχανικών Πληροφοριακών και Επικοινωνιακών Συστημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής, με έδρα τη Σάμο κι ένας από τους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση σύμφωνα με τη λίστα της Apolitical χαρτογραφεί στο NetFAX την κατάσταση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στη χώρα μας, καταθέτοντας τους προβληματισμούς του και προτείνοντας λύσεις για βελτίωση της κατάστασης.
«Μαζί με αρκετά ακόμη στελέχη από την Ελλάδα έχουμε συμβάλλει όσο μας επιτρέπουν οι δυνάμεις μας με δράσεις e-goverment, και στο πλαίσιο των δυνατοτήτων που μας δίνει η ελληνική …γραφειοκρατία» αναφέρει, ξεκινώντας τη συζήτηση μαζί μας. Σε αυτά θα ξεχώριζε σίγουρα την ίδρυση του Ελληνικού Κέντρου Διαλειτουργικότητας, στο ΕΜΠ (2006) και την προσέλκυση ειδικών από όλον τον κόσμο σε ζητήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στο δημόσιο τομέα, την εποχή που το «διασυνδεδεμένο κράτος» αποτελούσε τον κύριο στόχο σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα έργο που οδήγησε και στην πρώτη τεκμηρίωση της νέας «επιστήμης της συνεργασίας».
Όπως και τη δημιουργία του Ελληνικού Πλαισίου Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (2008 – 2010), για λογαριασμό του τότε Υπουργείου Εσωτερικών & Διοικητικής Μεταρρύθμισης. «Αν και νόμος του κράτους από το 2010, το πλαίσιο διαλειτουργικότητας ουδέποτε εφαρμόστηκε συστηματικά, οδηγώντας μας σε προβλήματα που άλλες χώρες έχουν ήδη αντιμετωπίσει επαρκώς. Και έτσι, ακόμη τα συστήματα των ασφαλιστικών ταμείων είναι «ξένα» μεταξύ τους, οι Δήμοι ανταλλάσσουν φαξ με τις Τράπεζες, παράγουμε και τυπώνουμε 10 εκατομμύρια (!) αντίγραφα πιστοποιητικών κάθε χρόνο, και άλλα και άλλα …» επισημαίνει με παράπονο.
Στις υπόλοιπες δράσεις του Γ. Χαραλαμπίδη περιλαμβάνονται οι ετήσιες διοργανώσεις του διεθνούς φόρουμ Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης Samos Summit (2010 – 2018), η λειτουργία του Μεταπτυχιακού Προγράμματος «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση» στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, από όπου ήδη έχουν «παραχθεί» περισσότεροι από 100 απόφοιτοι (2008 – 2018), η ίδρυση του Κέντρου Έρευνας για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου (2016) και η πρόσφατη ανάθεση σε κοινοπραξία διεθνών εταίρων υπό το συντονισμό του Παν. Αιγαίου, του έργου Government 3.0, «όπου καθορίζουμε το επόμενο μεγάλο βήμα για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση: τη συμμετοχή των υπολογιστών στη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων για την κοινωνία».
«Αργοί σαν χελώνες»
Ο Γ. Χαραλαμπίδης θεωρεί ότι σε σχέση με την Ιρλανδία και το Βέλγιο, ή ακόμη τη Μάλτα και την Κύπρο, και την πρόοδο που έχουν κάνει τα τελευταία χρόνια σε ζητήματα ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, είμαστε «αργοί σαν χελώνες». Παραδέχεται, ωστόσο, μια σταδιακή βελτίωση στη χώρα μας, «η οποία οφείλεται κυρίως στη ραγδαία πρόοδο της Πληροφορικής και όχι στο όραμα ή τις ικανότητες του ελληνικού δημόσιου τομέα. Στην απουσία οράματος, με την έννοια ενός συνόλου εφικτών και αποτελεσματικών λύσεων, πρέπει δυστυχώς να προσθέτουμε την έλλειψη κουλτούρας σχεδιασμού και διοίκησης έργων, μεθόδων και μετρικών αξιολόγησης, δράσεων απολογισμού και επανασχεδιασμού».
Για να μπορέσει η χώρα μας να ξεφύγει από τις τελευταίες θέσεις της ΕΕ στο θέμα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης ο Γ. Χαραλαμπίδης προτείνει μια σειρά δράσεων, παραπέμποντας στο Μανιφέστο για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση: τη δημιουργία ενός κράτους χωρίς χαρτί με πλήρη κατάργηση της «χαρτούρας» στη Δημόσια Διοίκηση (paperless state), την παροχή έξυπνων υπηρεσιών εκ των προτέρων (the proactive smart state) και αυτοματοποιημένα στους πολίτες και τις επιχειρήσεις (χωρίς να χρειαστεί αυτές να τις ζητήσουν) και το κτίσιμο εμπιστοσύνης ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες/επιχειρήσεις (the trusted state) με ελεύθερη πρόσβαση στις «ουρές» αιτημάτων, προστασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων και αυτόματη λήψη των αποφάσεων με διαφάνεια (όπου υπάρχουν σαφείς κανόνες). Σημαντική είναι, επίσης, η δημιουργία ενός κράτος που να μπορεί να αλλάζει (the changing state) και ενός κράτος που σε καλεί και σε έλκει να συνεργαστείς (the collaborative state).
Government 3.0
Όλα τα κράτη έχουν καταλάβει, πλέον, τη σημασία της ορθής διακυβέρνησης και το μοναδικό ρόλο που μπορούν να έχουν οι τεχνολογίες Πληροφορικής και επικοινωνιών στην επίτευξή της: «Οι μελετώντες τα φαινόμενα πιστεύουμε ότι οι δυνατότητες του δημόσιου τομέα, στη ρύθμιση και υποστήριξη της αγοράς, στην εξυπηρέτηση του πολίτη με πραγματικές υπηρεσίες αξίας, στην καθοδήγηση της τοπικής αυτοδιοίκησης και στη συμβολή στη συνολική αειφορία και ποιότητα ζωής είναι πρακτικά απεριόριστες» τονίζει ο Γ. Χαραλαμπίδης.Αυτήν την περίοδο στο κόσμο, η έμφαση δίνεται, σύμφωνα με το Γ. Χαραλαμπίδη, στην τρίτη γενιά εφαρμογών της Πληροφορικής στη διακυβέρνηση (Government 3.0), όπου αναμένονται τα εξής:
– Μέσω της τεχνητής νοημοσύνης, της επεξεργασίας μεγάλου όγκου και πολυτυπίας δεδομένων, και της προσπάθειας των ειδικών της «Πληροφορικής της πολιτικής», οι υπολογιστές θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην υποστήριξη λήψης τεκμηριωμένων αποφάσεων, με νέες δυνατότητες συμμετοχής των πολιτών.
– Η ζητούμενη παράλληλη πρόοδος στην κατανόηση των «νόμων» ενός εξαιρετικά πολύπλοκου κυβερνο-φυσικού συστήματος, σταδιακά οδηγεί στη θεμελίωση ενός νέου επιστημονικού πεδίου – αυτού της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης.
– Θα δημιουργηθεί σταδιακά ένα ισχυρό οικοσύστημα πολιτών, νεοφυών επιχειρήσεων αλλά και οργανισμών και μεγάλων επιχειρήσεων, για την «εφεύρεση» και προσφορά εντελώς νέων υπηρεσιών. Η συνεχής τροφοδότηση του οικοσυστήματος από τους ερευνητές και επιστήμονες του νέου πεδίου θα είναι κρίσιμη.
– Θα υπάρξει μεγάλη ανάγκη για την ορθή ρύθμιση και διακυβέρνηση του συνολικού περιβάλλοντος της αλλαγής, με κανονιστικό πλαίσιο και κοινά αποδεκτά πρότυπα, μία δράση που πάλι ο δημόσιος τομέας θα πρέπει να καθοδηγήσει.