Με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης Accenture Technology Vision 2021, o Κώστας Καμποσιώρας, επικεφαλής του τομέα Τεχνολογίας για την Accenture στην Ελλάδα, ρίχνει φως στις ευκαιρίες και στις προκλήσεις για τις επιχειρήσεις στη μετά COVID-19 εποχή, υπό το πρίσμα πάντα της τεχνολογίας.

Με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης Accenture Technology Vision 2021, μιλήσαμε με τον Κώστα Καμποσιώρα, επικεφαλής του τομέα Τεχνολογίας για την Accenture στην Ελλάδα, ο οποίος ρίχνει φως στις ευκαιρίες και στις προκλήσεις για τις επιχειρήσεις στη μετά COVID-19 εποχή, υπό το πρίσμα πάντα της τεχνολογίας.

Κάθε χρόνο η Accenture δημοσιεύει την ετήσια μελέτη Technology Vision, η οποία αποτελεί έναν ασφαλή οδηγό για τις επιχειρήσεις που αναζητούν τρόπους να κινηθούν προς το μέλλον. Ωστόσο, φέτος, η πανδημία δημιούργησε ένα ξεχωριστό πλαίσιο. Και όπως εύστοχα έθεσε ο κύριος Καμποσιώρας στο περιθώριο της συνομιλίας που είχαμε μαζί του, «το disruption που επέφερε η πανδημία είναι για όλους μας μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τον τρόπο λειτουργίας και οργάνωσης των επιχειρήσεων, μια ευκαιρία να οραματιστούμε εκ νέου τον κόσμο μας».
Η φράση αυτή, σε συνάρτηση με το γεγονός ότι η Accenture είναι μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Ελλάδα και παγκοσμίως στο management και technology consulting, κάνει κατανοητό γιατί τα εις βάθος insights που δίνει ο Κώστας Καμποσιώρας έχουν ιδιαίτερη βαρύτητα.

netweek: Πώς αντιμετωπίσατε το 2020 και τις ιδιαίτερες καταστάσεις που δημιούργησε; Ποιος ήταν ο ρόλος της τεχνολογίας και ποιο ρόλο κλήθηκε να αναλάβει η Accenture απέναντι στους πελάτες της;
Κώστας Καμποσιώρας: Με μία πρόταση θα έλεγα ότι… η πανδημία μας εκτόξευσε στο μέλλον! Οι περισσότερες επιχειρήσεις είχαν ήδη ξεκινήσει τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους, αλλά η πανδημία τις ώθησε να συμπιέσουν σημαντικά τη διάρκειά του, με την τεχνολογία να αποτελεί σανίδα σωτηρίας, επιτρέποντας νέους τρόπους εργασίας και επιχειρηματικής δραστηριότητας. Και όλα αυτά έγιναν σε ρυθμό και σε κλίμακα που παλιότερα, πιθανότατα, θα τα αντιμετωπίζαμε ως «σενάριο επιστημονικής φαντασίας».
Σε κάθε περίπτωση ο αντίκτυπος της πανδημίας ήταν διαφορετικός ανάλογα με τον κλάδο και την ψηφιακή ωριμότητα κάθε οργανισμού.

Στη δική μας περίπτωση, το πρόσημο ήταν θετικό. Καταρχάς, ήμασταν έτοιμοι σε επίπεδο υποδομών αλλά και τρόπου λειτουργίας, καθώς είχαμε ήδη εντάξει στις πρακτικές μας την τηλεργασία και είχαμε συνηθίσει να δουλεύουμε απομακρυσμένα λόγω του παγκόσμιου χαρακτήρα της εταιρείας. Ωστόσο, και για εμάς ήταν μια πρωτόγνωρη κατάσταση, καθώς σε χρόνο μηδέν βρεθήκαμε όλοι να δουλεύουμε από το σπίτι. Σε επίπεδο πελατών τώρα -μεγάλοι οργανισμοι από όλους τους κλάδους- κληθήκαμε άμεσα να δώσουμε τεχνογνωσία και λύσεις, συμβάλλοντας τόσο στην αντιμετώπιση της αρχικής κατάστασης όσο και στα στρατηγικά πλάνα ψηφιακού μετασχηματισμού που επιταχύνθηκαν απόρροια της πανδημίας. Μετά τους πρώτους 2-3 μήνες, όπου ξεπεράστηκε αν θέλετε το «αρχικό σοκ», οι πελάτες μας άρχισαν να βλέπουν την κρίση ως ευκαιρία. Συνολικά, η πανδημία έχει δώσει τεράστια ώθηση σε συγκεκριμένους κλάδους, με την αγορά του IT να είναι ανάμεσα στις άμεσα ωφελούμενες. Έχουμε μπροστά μας μια διετία-τριετία στην οποία αναμένεται να ενισχυθεί περαιτέρω αυτή η αναπτυξιακή πορεία.

Ποια είναι η παρακαταθήκη που μένει από την εμπειρία του 2020 ως προς την αξιοποίηση της τεχνολογίας στη διαμόρφωση επιχειρηματικής στρατηγικής; Δημιουργήθηκαν ευκαιρίες για τους πρωτοπόρους; Έχει αλλάξει η φιλοσοφία των επιχειρήσεων;
Θα ξεκινήσω με ένα προσωπικό παράδειγμα: Πήγαινα κάθε εβδομάδα στο super market, ενώ λόγω της πανδημίας προτίμησα να παραγγέλνω online. Διαπίστωσα ότι αυτό ήταν μια μεγάλη ευκολία, καθώς κερδίζω δύο ώρες, κάνοντας μερικά μόνο clicks μέσα από το κινητό ή το tablet. Το παραπάνω είναι ένα απλό παράδειγμα, το οποίο έχει αντίστοιχες προεκτάσεις παντού. Νομίζω η βασική παρακαταθήκη συνοψίζεται στο νέο μας motto «Let there be change». Όλα άλλαξαν και όλα θα συνεχίζουν να αλλάζουν. Διανύουμε μια εποχή όπου η μοναδική σταθερά είναι η αλλαγή. Οφείλουμε λοιπόν όλοι μας να αγκαλιάσουμε την αλλαγή και να επαναπροσδιορίσουμε το μέλλον μας. Είναι ιδανική ευκαιρία να οραματιστούμε τον κόσμο μας, τον τρόπο που ζούμε και εργαζόμαστε, από την αρχή.

Οι πρωτοπόροι, όσοι κινούνται πιο γρήγορα και αποτελεσματικά θα επωφεληθούν περισσότερο. Και φυσικά εδώ η τεχνολογία έρχεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο. Είδαμε πολλά επιτυχημένα παραδείγματα και στη χώρα μας.Εταιρείες, ανεξαρτήτως μεγέθους και κλάδου, να κινούνται γρήγορα και αποφασιστικά αξιοποιώντας την τεχνολογία. Βιώσαμε μια έντονη στροφή σε online κανάλια, mobile εφαρμογές, πρωτοβουλίες e-commerce, νέα επιχειρηματικά μοντέλα, προϊόντα και υπηρεσίες, κινήσεις οι οποίες αναμένεται να αποφέρουν μεγάλα οφέλη μακροπρόθεσμα.

Επιστρέφοντας στην αφορμή για τη συνέντευξή σας, τη μελέτη Technology Vision, ποιες είναι οι τεχνολογικές τάσεις που διαβλέπετε;
Το ερώτημα που μας απασχολεί είναι ποιες επιχειρήσεις θα βγουν νικήτριες από την περιπέτεια της πανδημίας. Βάσει των αναλύσεών μας, βλέπουμε τρεις βασικούς πυλώνες στους οποίους θα πρέπει να κινηθούν οι επιχειρήσεις. Πρώτον, οι αυριανοί ηγέτες θα είναι εκείνοι που θα θέτουν την τεχνολογία στο επίκεντρο της επιχειρηματικής τους στρατηγικής και γι’ αυτό λέμε ότι «Every business is a technology business». Δεύτερον, οι ηγέτες θα είναι αυτοί που δε θα περιμένουν απλώς «μια νέα κανονικότητα», αλλά αυτοί που θα δημιουργούν το δικό τους μέλλον.
Η προσέγγιση του «smart follower» έχει παρέλθει. Τέλος, οι ηγέτες θα σχεδιάζουν και θα εφαρμόζουν την τεχνολογία κατάλληλα ώστε να δημιουργούν ευρύτερο θετικό αντίκτυπο, συμβάλλοντας ενεργά σε έναν πιο βιώσιμο και συμπεριληπτικό κόσμο, όπως προστάζει η τωρινή συγκυρία και συνολικά η κοινωνία.

Στη βάση αυτή, ξεχωρίζουμε πέντε τάσεις:
Stack Strategically: Architecting a Better Future: Οι εταιρείες θα ανταγωνίζονται σε επίπεδο αρχιτεκτονικής συστημάτων πληροφορικής, καθώς η αρχιτεκτονική μεταφράζεται σε ευελιξία και δυναμική σε κάθε οργανισμό, κάνοντας τη διάκριση ανάμεσα σε επιχειρηματική-τεχνολογική στρατηγική πιο δυσδιάκριτη.
Mirrored World: The Power of Massive, Intelligent, Digital Twins: Ο συνδυασμός δεδομένων και ευφυίας για την αναπαράσταση του φυσικού κόσμου στον ψηφιακό -μέσα από αυτό που λέμε ψηφιακά δίδυμα- θα ξεκλειδώσει νέες ευκαιρίες για συνεργασία και καινοτομία, δίνοντας την δυνατότητα να αναπαραστήσουμε και να αξιολογήσουμε μοντέλα εργοστασίων, αλυσίδων εφοδιασμού κλπ.
I, Technologist: The Democratization of Technology: Κάθε υπάλληλος έχει άμεση πρόσβαση σε προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία και συνεπώς τη δυνατότητα να καινοτομεί, βελτιστοποιώντας διαρκώς τη δουλειά και την καθημερινότητά του. Επομένως, η καινοτομία θα βλέπουμε ολοένα και περισσότερο να προκύπτει από κάτω προς τα πάνω.
Anywhere, Everywhere: Bring Your Own Environment: Από το BYOD περνάμε στο BYOE, μια εποχή όπου οι επιχειρήσεις μπορούν να επεκτείνουν τα όρια τους και να επαναπροσδιορίσουν συνολικά τη λειτουργία τους, δίνοντας τη δυνατότητα στους ανθρώπους τους να εργάζονται από οπουδήποτε.
From Me to We: A Multiparty System’s Path Through Chaos Τα Multiparty Systems (όπως το Blockchain) αποτελούν ώριμες λύσεις που μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να αποκτήσουν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα και προσαρμοστικότητα και να θέσουν νέα μοντέλα οικοσυστημάτων.

Πώς εκτιμάτε και τι προτείνετε σε ό,τι αφορά το μοντέλο της εργασίας από παντού;
Η πανδημία απέδειξε ότι η τηλεργασία λειτουργεί και είμαι πεπεισμένος ότι στη µετα-covid εποχή θα υπάρξει ένα υβριδικό μοντέλο ερ-γασίας. Είναι κάτι που ακούω και σε συζητήσεις με πελάτες μας, ακόμα και σε οργανισμούς οι οποίοι πριν την πανδημία ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικοί απέναντι στην τηλεργασία.
Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχουν οφέλη για όλους: Αφενός οι εργαζόμενοι δε χρειάζεται να μετακινούνται, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα, δουλεύουν από την άνεση του σπιτιού τους κοντά στις οικογένειές τους και αφετέρου οι εταιρείες είναι σε θέση να περιορίσουν τις επενδύσεις τους σε κτιριακές υποδομές. Από την άλλη μεριά, η τηλεργασία δεν μπορεί να εφαρμοστεί καθολικά γιατί συνεπάγεται προκλήσεις. Είμαστε κοινωνικά όντα, έχουμε ανάγκη την επικοινωνία και τη διάδραση. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι λόγω της πανδημίας, αναδύθηκαν διάφορα θέματα ψυχικής υγείας σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Στην πράξη, βλέπουμε επίσης ότι είναι δύσκολο στους νέους εργαζόμενους να προσαρμοστούν γρήγορα και να αποκτήσουν την κουλτούρα του οργανισμού σε ένα 100% μοντέλο τηλεργασίας. Είναι κάτι που έχουμε δει κι εμείς καθώς στη διάρκεια της πανδημίας έχουμε προσλάβει δεκάδες νέους συναδέλφους, οι οποίοι εντάχθηκαν στο δυναμικό μας μέσω μιας 100% online διαδικασίας.
Άρα λοιπόν η τηλεργασία ήρθε για να μείνει. Μένει απλά να δούμε σε τι αναλογία (σπίτι/γραφείο) θα εφαρμοστεί. Κάτι που φυσικά είναι συνάντηση του κλάδου, της κουλτούρας και των αναγκών της εκάστοτε εταιρείας.

Πρόσφατα ανακοινώσατε τη μεγάλη επένδυση αξίας $3 δισ., Accenture Cloud First, η οποία είναι ήδη σε εξέλιξη, με χρονικό βάθος 3 ετών. Τι σηματοδοτεί;
Οι υπηρεσίες cloud ήταν και είναι ένα μεγάλο κομμάτι της δραστηριότητάς µας παγκοσμίως. Στο πλαίσιο αυτό, η Accenture Cloud First αποτελεί μια νέα δομή παροχής πολλαπλών υπηρεσιών με 70.000 επαγγελματίες cloud. Συγκεντρώνει την πλήρη δύναμη, εύρος και γνώση της Accenture σε επίπεδο κλάδων, τεχνολογιών και συνεργασιών, εστιάζοντας στη δυνατότητα των επιχειρήσεων να μεταβούν στο cloud με μεγαλύτερη ταχύτητα και να επιτύχουν μεγαλύτερη αξία. Ως ελληνικό γραφείο έχουμε ήδη αναπτύξει τη δική μας τοπική δομή και είμαστε εδώ για να βοηθήσουμε τους πελάτες μας να μεταβούν επιτυχημένα στο cloud, αξιοποιώντας την τοπική και διεθνή εμπειρία μας. Για εμάς το cloud δεν είναι απλά ένα µέσο µετάβασης της υπολογιστικής ισχύος, αλλά ένα βασικό εργαλείο και εφαλτήριο για την επίτευξη και την ενίσχυση του ψηφιακού µετασχηµατισµού. Προσφέρουμε μια ολιστική στρατηγική προσέγγιση θέτοντας συγκεκριμένες προϋποθέσεις επιτυχίας. Το cloud δε μπορεί να μεταφραστεί σε μια «one size fits all» λύση. Ανάλογα με τον κλάδο, την ψηφιακή ωριμότητα, τις δυνατότητες και τους στόχους κάθε οργανισμού, η προσέγγιση οφείλει να είναι διαφορετική.
Παράλληλα οφείλουμε να εστιάσουμε στην καινοτομία, όπως ΑΙ, Machine Learning, APIs κλπ, τομείς στους οποίους οι cloud hyperscalers επενδύουν τεράστια ποσά ετησίως. Συνεπώς, όταν μια επιχείρηση είναι στο cloud μπορεί ευκολότερα να ενσωματώσει και να αξιοποιήσει αυτά τα εργαλεία. Και φυσικά είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι καθώς το τελευταίο διάστημα είναι σε εξέλιξη σειρά επενδύσεων στη χώρα μας αναφορικά με το cloud, γεγονός που δημιουργεί ένα εξαιρετικό momentum για τις επιχειρήσεις και την οικονομικά συνολικά.

Σχολιάζοντας τη μελέτη «Navigating the Barriers to Maximizing Cloud Value» παρατηρήσατε ότι δεν «καταφέρνουν όλες οι εταιρείες να ξεκλειδώσουν τις δυνατότητες και τη δυναμική του Cloud». Θεωρώ ότι η παρατήρηση αυτή είναι ιδιαίτερα εύστοχη και αγγίζει το θέμα στο επίκεντρό του. Τι σημαίνει αυτό πρακτικά;
Η μελέτη αυτή κατ’ ουσίαν αποδεικνύει στην πράξη όλα όσα αναφέραμε πριν. Υπάρχει μεγάλο buzz γύρω από το cloud. Όλοι -λίγο ή πολύ- θέλουν να το αξιοποιήσουν, αλλά η πραγματικότητα δείχνει ότι παρά τις μεγάλες επενδύσεις που γίνονται από τις επιχειρήσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, η πλειοψηφία αυτών αδυνατεί να καρπωθεί τα αναμενόμενα οφέλη. Γιατί όμως; Όπως έδειξε η μελέτη, η έλλειψη δεξιοτήτων, ο κίνδυνος ασφάλειας και συμμόρφωσης, οι απαρχαιωμένες υποδομές με legacy συστήματα και μεγάλη διασπορά εφαρμογών καθώς και η έλλειψη ευθυγράμμισης μεταξύ των τμημάτων πληροφορικής και του business αποτελούν τις βασικές αιτίες.

Εμείς ως Accenture προτείνουμε και ακολουθούμε 4 βασικές κατευθυντήριες γραμμές. Αρχικά, οι επιχειρήσεις οφείλουν να εστιάσουν στην επιχειρηματική αξία, αναπτύσσοντας μια στρατηγική cloud, που βασίζεται σε ολοκληρωμένα και οικονομικά βιώσιμα business cases. Αυτό προϋποθέτει την κατάργηση των silos ανάμεσα στις διευθύνσεις. Πρόσθετα, είναι απαραίτητη η αναβάθμιση δεξιοτήτων και ετοιμότητας του ανθρώπινου δυναμικού, σε συνδυασμό με νέα λειτουργικά μοντέλα, με στόχο το μετασχηματισμό και τη βελτίωση του τρόπου εργασίας για την καλύτερη ανταπόκριση στις ταχέως μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Στο σημείο αυτό υπεισέρχονται τα δεδομένα και η τεχνητή νοημοσύνη, που συμβάλλουν στην ανάλυση και ανάδειξη δεδομένων και πληροφοριών που έχουν «παγιδευτεί» στα απαρχαιωμένα συστήματα, μέσω της αξιοποίησης των μοντέλων δεδομένων στο cloud.
Και τέλος, είναι η κατάλληλη στιγμή για συμμαχίες για την αξιοποίηση των δεξιοτήτων και της εμπειρίας στρατηγικών συνεργατών με στόχο την επέκταση και βελτίωση των δυνατοτήτων της επιχείρησης. Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι η λύση των Cloud-managed services αποτελεί συχνά μια εξαιρετική επιλογή για εταιρείες που επιθυμούν να έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες δεξιότητες και υπηρεσίες με συγκριτικά χαμηλότερο κόστος.

Οι προβλέψεις για cyber επιθέσεις το επόμενο διάστημα είναι δυσοίωνες. Πώς σχολιάζετε το διαμορφούμενο τοπίο στην Ασφάλεια;
To Security είναι ένας τομέας ιδιαίτερα σημαντικός και οι οργανισμοί δεν πρέπει να το δουν ως κάτι ξεχωριστό. Οτιδήποτε γίνεται σε τεχνολογικό επίπεδο πρέπει να αναπτύσσεται για να είναι ασφαλές. Όσο περισσότερο “digital” γίνονται οι επιχειρηματικές δραστηριότητες, τόσο περισσότερο εκτεθειμένες είναι σε κινδύνους. Έτσι, η ασφάλεια πρέπει να είναι ενσωματωμένη σε οτιδήποτε λαμβάνει χώρα σε τεχνολογικό επίπεδο, σε κάθε τεχνολογική υλοποίηση. Ειδικότερα σε ό,τι αφορά το Cloud, οι τεράστιες επενδύσεις που έχουν γίνει στον τομέα από τους hyperscalers συμβάλλουν στον τομέα και προφυλάσσουν από ένα μέρος πιθανών κυβερνοεπιθέσεων.
Η ασφάλεια ωστόσο πρέπει να υπάρχει και στην κουλτούρα κάθε οργανισμού και να μην περιορίζεται στα συστήματα μόνο. Αν παρατηρήσετε, οι περισσότερες επιθέσεις δεν στοχεύουν τους servers, αλλά τους ανθρώπους, βρίσκοντας τρωτά σημεία από λάθη και παραλείψεις τους. Συνεπώς, το security δεν αφορά μόνο τον κώδικα αλλά πρωτίστως είναι θέμα εταιρικής κουλτούρας.
Γενικά βλέπουμε ότι οι εγκληματίες του κυβερνοχώρου αλλάζουν διαρκώς τις τακτικές τους για να επωφεληθούν από νέες αδυναμίες και ευπάθειες. Στο μέλλον, θα πρέπει να αναμένουμε μια περισσότερο προκλητική συμπεριφορά από την πλευρά τους. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες καλούνται άμεσα να ενισχύσουν τους απαραίτητους ελέγχους και επενδύσεις προκειμένου να εκπαιδεύσουν κατάλληλα τους ανθρώπους τους και παράλληλα να κατανοήσουν και να αποφύγουν τις κυβερνοαπειλές.

Να κλείσουμε την κουβέντα μας με την παρουσία της Accenture στη Θεσσαλονίκη, μια εξαγγελία που είχε γίνει από την εταιρεία σας πριν από ένα έτος, περίπου, μέσα από τις σελίδες του netweek;
Η απόφαση για τη δημιουργία του hub ήταν αποτέλεσμα της διαρκούς ανάπτυξης των εργασιών μας που δημιουργεί μεγάλες ανάγκες στελέχωσης, ειδικά στο τομέα του ΙΤ. Είναι κοινό μυστικό ότι στη χώρα μας αλλά και διεθνώς παρατηρείται μεγάλο χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης στελεχών με τεχνολογική κατάρτιση. Στην επιλογή της Θεσσαλονίκης, μεγάλο ρόλο έπαιξαν τα πολύ καλά Πανεπιστήμια και το ικανό ανθρώπινο δυναμικό που υπάρχει στη βόρεια Ελλάδα.
Έχουμε παρουσία ενός έτους εκεί και φιλοδοξούμε μελλοντικά το hub να εξυπηρετεί και τα άλλα γραφεία της Accenture στην Ευρώπη, αποτελώντας αν θέλετε ένα ακόμα εξαγωγικό πυλώνα της Accenture -παράλληλα με το Παγκόσμιο Κέντρο Applied Intelligence που διατηρούμε στην Αθήνα. Για το λόγο αυτό, στις προτεραιότητές μας είναι μέσα στα επόμενα δύο έτη να προσλάβουμε περισσότερα από 200 άτομα στο νέο hub της Θεσσαλονίκης, αξιοποιώντας και την ώθηση που γνωρίζει η αγορά. Είναι σημαντικό ότι η Θεσσαλονίκη μετατρέπεται σταδιακά σε κέντρο καινοτομίας στην ευρύτερη περιοχή, γεγονός που επισφραγίζεται και από τις επενδύσεις άλλων πολυεθνικών οργανισμών.