Τι θα μπορούσε να δημιουργήσει μεγαλύτερη ζημιά στη λειτουργία μιας επιχείρησης; Σε αρκετές περιπτώσεις ένας σεισμός είναι ίσως προτιμότερος από τη διακοπή λειτουργίας του data center.

Ο μεσίτης παραξενεύτηκε που οι δύο αγοραστές δεν έκαναν κανένα παζάρι για το ποσό. Η τιμή που είχε προτείνει για ένα υπόγειο 200 τετραγωνικών μέτρων δε μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνο από το γεγονός ότι αυτό βρίσκονταν λιγότερο από ένα χιλιόμετρο μακριά από τη Wall Street και το κτίριο του NYSE. Ωστόσο, δεν έκανε περισσότερες ερωτήσεις, δεν τον ενδιέφερε άλλωστε να ξέρει γιατί οι δύο αγοραστές ήθελαν να πληρώσουν ένα τόσο υψηλό τίμημα.

Αν τους ρώταγε, θα του έλεγαν ότι απλά ήθελαν να εγκαταστήσουν εκεί τα γραφεία μιας εκκολαπτόμενης χρηματιστηριακής εταιρείας που έλπιζαν ότι θα μπορούσε κάποια στιγμή να αναρριχηθεί στους πιο πάνω ορόφους του κτιρίου. Αυτή ήταν η μισή αλήθεια. Στο υπόγειο θα εγκαθιστούσαν ένα data center με σκοπό να κάνουν high frequency trading, αξιοποιώντας αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης. Η μικρή απόσταση του κτιρίου από τον κεντρικό υπολογιστή του NYSE ήταν εξαιρετικά σημαντικός παράγοντας για την επιτυχία του εγχειρήματός τους. Η διαφορά των μικροδευτερολέπτων που θα χρειάζονταν οι εντολές τους σε σχέση με ένα κτήριο που θα ήταν μακρύτερα, θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην επιτυχία του επιχειρηματικού τους μοντέλου. Ωστόσο, στην κορυφή της λίστας των σημαντικών παραγόντων που είχαν καταγράψει δεν ήταν η απόσταση από το κτήριο του NYSE, αλλά η απώλεια ενέργειας. Ειδικά αν αυτό συνέβαινε κατά τη διάρκεια μιας συναλλαγής, οι απώλειες θα μπορούσαν μέσα σε λίγα λεπτά να φτάσουν το αστρονομικό ποσό των εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Η απώλεια ενέργειας παραμένει πρώτη αιτία για τη διακοπή λειτουργίας ενός data center
Η πιο πρόσφατη έρευνα του Uptime Institute διαπίστωσε ότι τα data center μπορούν πλέον να διαχειρίζονται τη διαθέσιμη ενέργεια καλύτερα από το παρελθόν, αλλά το φαινομενικά παράδοξο είναι ότι ο ρυθμός αστοχίας έχει αυξηθεί. Για την έρευνα Global Data Centre Survey, το Ινστιτούτο συγκέντρωσε απαντήσεις από διαχειριστές 900 data centers, δημόσιων και ιδιωτικών. Σύμφωνα με το δείκτη Power Usage Effectiveness (PUE), τα data centers βρίσκονται στο χαμηλότερο όλων των εποχών με βαθμολογία 1,58. Συγκριτικά, ο δείκτης αυτός το 2007 ήταν 2,5. Μια τιμή 2 για αυτό το δείκτη σημαίνει ότι για κάθε 2 watt ισχύος για να λειτουργήσει το data center, ένα watt επιπλέον χρειάζεται για τη ψύξη του. Ενώ, όμως η ισχύς ψύξης είναι 50% μειωμένη και άρα είναι μειωμένη και η συνολική ισχύς λειτουργίας, η έρευνα διαπίστωσε ότι οι διακοπές λειτουργίας και η περιορισμένη παροχή υπηρεσιών ήταν αυξημένες κατά 31%, δηλαδή 6 ποσοστιαίες μονάδες περισσότερο σε σχέση με την περασμένη χρονιά.

Αρχικά, οι ερευνητές αναρωτήθηκαν αν υπήρχε κάποια σύνδεση αιτίας – αποτελέσματος ανάμεσα στη μείωση του PUE και την αύξηση των διακοπών λειτουργίας. Θα μπορούσε για παράδειγμα, οι πολύπλοκες τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται για να μειώσουν την απαιτούμενη ενέργεια να είχαν κάποια bugs, τα οποία τελικά να οδηγούσαν στην κατάρρευση του συστήματος. Τα περισσότερα περιστατικά είχαν διάρκεια από μια έως τέσσερις ώρες και η εκτίμηση της οικονομικής ζημιάς που προκάλεσαν δεν είναι αξιοποιήσιμη για μελέτη, δεδομένου ότι οι περισσότεροι συμμετέχοντες έδειξαν ότι δεν είναι σε θέση να κάνουν σωστή εκτίμηση. Τελικά, δε βρέθηκε κάποια σχέση αιτίας αποτελέσματος με τη μείωση του PUE και έτσι τα συμπεράσματα της έρευνας αναφέρουν ως πρώτη αιτία των διακοπών λειτουργίας τη διακοπή παροχής ρεύματος (33%), ως δεύτερη αιτία την αστοχία του δικτύου υπολογιστών (30%) και ως τρίτη ανθρώπινα λάθη ή προβλήματα λογισμικού (28%). Επιπρόσθετα, ένα ενδιαφέρον στοιχείο είναι οι διακοπές λειτουργίας που οφείλονται στους προμηθευτές υπηρεσιών (31%), οι οποίες οφείλονται επίσης στις παραπάνω αιτίες.

Στην αρχή του Ιουνίου, η VISA επηρεάστηκε από ένα περιστατικό διακοπής λειτουργίας που επηρέασε κυρίως την Ευρώπη με αποτέλεσμα να μείνουν ανεκτέλεστες πολλές συναλλαγές. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση της εταιρείας, η αρχική υπόθεση ότι η διακοπή λειτουργίας οφείλονταν σε κυβερνοεπίθεση, αποδείχτηκε εσφαλμένη και η αιτία ήταν ένα πρόβλημα σε switch του primary data center, το οποίο δεν έστειλε εντολή στο backup switch να ενεργοποιηθεί όταν παρουσίασε πρόβλημα.

Σκοτώνουν τα άλογα όταν γεράσουν… αλλά αυτά εκδικούνται μετά θάνατο
Η εκτενέστερη ανάλυση των δεδομένων της έρευνας, έδειξε ότι μια από τις βασικές αιτίες που οδηγούν σε διακοπές λειτουργίας είναι η τάση για data center consolidation.

Καθώς, οι εταιρείες μεταφέρουν εφαρμογές από τα δευτερεύοντα στα πρωτεύοντα data centers, τα δεύτερα απαξιώνονται με τον καιρό. Επειδή όμως αυτή η διαδικασία κάποιες φορές παίρνει αρκετό χρόνο, τα απαξιωμένα data centers συνεχίζουν να τρέχουν εφαρμογές, οι οποίες τα οδηγούν σε κατάρρευση. Στη συνέχεια δημιουργείται ένα φαινόμενο ντόμινο και τελικά επηρεάζεται όλη η υποδομή. Αυτό μπορεί να συμβεί μεταξύ δύο ιδιωτικών data centers ή σε ένα υβριδικό σύστημα, όπου ένα on – premise data center είναι συνδεδεμένο με αυτό κάποιου προμηθευτή, όπως η Amazon ή η Microsoft.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 24% των ερωτηθέντων δήλωσαν ότι έχουν βιώσει διακοπές λειτουργίας σε περισσότερα από ένα data centers. “Πριν από πέντε χρόνια, το ποσοστό αυτό θα ήταν πολύ μικρότερο”, αναφέρει ένας εκ των υπευθύνων για την έρευνα, ο οποίος επίσης πρόσθεσε ότι αναμένεται το ποσοστό αυτό να αυξηθεί ακόμα περισσότερο στο μέλλον, καθώς περισσότερες εταιρείες υιοθετούν multiple – cloud στρατηγικές. “Ενώ υπάρχει η άποψη ότι μια υβριδική στρατηγική κάνει το data center περισσότερο ανθεκτικό. Τα αποτελέσματα μέχρι τώρα δείχνουν το αντίθετο”, συμπληρώνει ο ίδιος.

Τον κακό μας τον καιρό
Μια δεύτερη έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε επίσης από το Uptime Institute μερικούς μήνες μετά την προαναφερόμενη, δείχνει ότι οι υπεύθυνοι των data centers δεν λαμβάνουν αρκετά σοβαρά υπόψιν τους τις ακραίες καιρικές μεταβολές. Στα τέλη του 2015, οι πλημμύρες στη Βόρεια Βρετανία, διέκοψαν τη λειτουργία ενός data center της Vodafone, ενώ μια καταιγίδα που εκτόνωσε πολλά φορτία σταμάτησε τη λειτουργία ενός εκ των data center του Microsoft Azure το 2018.

Πρόσφατα στην Ελλάδα, οι καταιγίδες απέκτησαν ονόματα, κάτι που δεν έχει γίνει ακόμα με τους καύσωνες, οι οποίοι είναι εξίσου πιθανή αιτία για διακοπή παροχής ενέργειας. Στη διάρκεια ενός καύσωνα, το φορτίο του δικτύου αυξάνεται σημαντικά και παράλληλα αυξάνονται και οι απαιτήσεις του data center σε ψύξη. Θεωρητικά δύο περιστατικά σε τρία χρόνια είναι ένα πολύ καλό αποτέλεσμα, αλλά στην πραγματικότητα τα περιστατικά είναι αρκετά περισσότερα, καθώς πολλά από αυτά δεν καταγράφονται.

Μερικά από τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι το 90% των ερωτηθέντων που απάντησαν ότι δε θεωρούν κρίσιμο να λάβουν κάποια μέτρα απέναντι στην κλιματική αλλαγή, δεν έχουν σκεφτεί καν περιστατικά που είναι πιθανό να οδηγήσουν στη διακοπή λειτουργίας του data center. Για παράδειγμα, τα περισσότερα data centers τοποθετούν τις γεννήτριες τους σε υπόγεια, τα οποία είναι και το πιο πιθανό να πλημμυρίσουν στη διάρκεια μιας καταιγίδας.


Ο πολιτισμός των ψηφιακών δεδομένων
Ας αναρωτηθούμε πόσα από αυτά που γίνονται σήμερα γύρω μας στην καθημερινότητά μας είναι εξαρτημένα από κάποιο ψηφιακό υπολογιστή. Ναι σωστά, σχεδόν όλα. Οι τραπεζικές μας συναλλαγές, τα δίκτυα νερού και ρεύματος, τα δρομολόγια των μεταφορικών μέσων, οι φωτεινοί σηματοδότες και άλλα τόσα που αν σταματήσουν να λειτουργούν, η εντροπία θα φροντίσει μέσα σε ελάχιστο χρόνο να μετατρέψει τη ζωή μας σε χάος. Ας σκεφτούμε το πιο απλό, σπάει το κινητό μας τηλέφωνο και αν δεν έχουμε μεριμνήσει μπορεί να έχουμε χάσει αναμνήσεις, στοιχεία επικοινωνίας με φίλους και πελάτες και την ικανότητα να πάμε από ένα σημείο σε ένα άλλο σημείο της Αθήνας.

Ακούγεται τρομακτικό, γιατί είναι τρομακτικό. Μια ηλιακή καταιγίδα, όπως αυτή που χτύπησε τη Γη πριν από μερικούς αιώνες, θα μπορούσε σήμερα να αφανίσει τον πολιτισμό μας.

Επομένως, οι χώροι που φυλάσσονται τα δεδομένα και η υπολογιστική ισχύς που είναι απαραίτητη για την επεξεργασία τους, ίσως πλέον να έχουν μεγαλύτερη αξία από τα κεντρικά θησαυροφυλάκια των κρατών. Μέχρι στιγμής δεν έχει καταγραφεί κάποιο περιστατικό, το οποίο να συνδέεται με την εξαφάνιση μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού εξαιτίας απώλειας δεδομένων. Πάντα κάποιο backup δίνει τη λύση και η ζωή γυρνά στους φυσιολογικούς της ρυθμούς, ακόμα και μετά από μια τόσο καταστροφική απώλεια, όπως αυτή που βίωσε πρόσφατα η εταιρεία Maersk. Αν η ίδια τύχη θα μας συνοδεύει και στο μέλλον, είναι κάτι που δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να προβλέψει.

Η τεχνητή νοημοσύνη στην υπηρεσία ασφαλείας και πρόληψης
Αυτοσυντηρούμενα data centers και ολιγοπώλια εταιρειών που έχουν στην κατοχή τους τους καλύτερους αλγόριθμους είναι η εικόνα ενός όχι και τόσο μακρινού μέλλοντος.

Σε μια συζήτηση που έγινε πρόσφατα με τον ιδρυτή εταιρείας που αναπτύσσει λογισμικό που ενσωματώνει τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης για τον τομέα της ναυτιλίας, η πληροφορία που άφησε τη μεγαλύτερη εντύπωση ήταν ότι ένα μεγάλο ποσοστό των μετρητικών οργάνων, αλλά και των συστημάτων διαχείρισης ενός εμπορικού πλοίου είναι αναλογικά. Οπότε, όταν ο πλοιοκτήτης αποφασίζει να αξιοποιήσει τεχνολογίες, όπως IoT και AI, θα πρέπει πρώτα να βρεθεί ένας τρόπος ώστε οι αναλογικές μετρήσεις και οι αναλογικοί “διακόπτες” να αποκτήσουν ψηφιακή υπόσταση. Μπορεί να ακούγεται απίθανο, αλλά κάτι ανάλογο συμβαίνει σε πολλά από τα σύγχρονα data centers, κάποιες από τις διαδικασίες που απαιτούνται για να διατηρήσουν τη λειτουργία τους δεν είναι ακόμα ψηφιοποιημένες. Παρά το γεγονός ότι το Industrial IoT ακούγεται συχνά τα τελευταία χρόνια σε διάφορες παρουσιάσεις που έχουν σχέση με την αυτοματοποίηση, στην πράξη μεγάλο κομμάτι λειτουργιών που αφορούν την παροχή ενέργειας, τη ψύξη και τη φυσική ασφάλεια, είναι ακόμα βασισμένο σε checklists που σε κάποιες περιπτώσεις ίσως να είναι γραμμένες σε χαρτί.

Η δημιουργία συστημάτων διαχείρισης (BMS) και εργαλείων data center infrastructure management (DCIM) έχει βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο και την αυτοματοποίηση κάποιων λειτουργιών. Χωρίς αμφιβολία, την περασμένη πενταετία, η εξέλιξη στο σχεδιασμό των data centers, έδωσε περισσότερες καινοτομίες από ότι συνολικά οι δύο περασμένες δεκαετίες. Οι καθοριστικές αλλαγές προέκυψαν από την ανάγκη για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα σε hyper scale data centers, των οποίων οι ιδιοκτήτες έχουν την άνεση να πάρουν μεγαλύτερο ρίσκο, προκειμένου να δουν βελτιώσεις. Όπως και με τη F1, οι τεχνολογίες αυτές στη συνέχεια πέρασαν στην ευρύτερη αγορά και βελτίωσαν τη συνολική εικόνα. Για παράδειγμα, το Uptime Institute ξεκίνησε να δίνει πιστοποιήσεις σε prefabricated modular equipment (PFM), γεγονός που μείωσε σημαντικά το χρόνο σχεδιασμού και λειτουργίας αξιόπιστων data centers από χρόνια σε μήνες.

Ωστόσο, πολλοί έλεγχοι ρουτίνας συνεχίζουν να έχουν τις ρίζες τους σε μη αυτοματοποιημένες διαδικασίες, οι οποίες ακόμα και αν αποδεικνύονται αποτελεσματικές, φορτώνουν τα έξοδα λειτουργίας με το κόστος της ανθρώπινης εργασίας.

Εν τη γενέσει, οι λύσεις που θα απαντήσουν στο πρόβλημα
Αρκετές εταιρείες δραστηριοποιούνται ήδη στη δημιουργία cloud based monitoring tools, τα οποία προσφέρουν κυρίως την υπηρεσία του predictive maintenance. Αυτή η νέα κατηγορία που έχει γίνει γνωστή ως Data Centre Management as a Service (DΜaaS), εισάγει περισσότερη τεχνητή ευφυΐα στη συνολική διαχείριση, αλλά είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο, ενώ επιπλέον συνεπάγεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό του ελέγχου περνά στους κατασκευαστές του εξοπλισμού. Μια νέα ομάδα εργαλείων, τα οποία έχουν γίνει γνωστά ως Computerized Maintenance and Management software (CMMS), υπόσχονται αυτοματοποίηση ορισμένων διαδικασιών που μέχρι τώρα γίνονταν χειροκίνητα, αλλά και σε αυτήν την περίπτωση, η υιοθέτησή τους είναι ακόμα περιορισμένη και το επίπεδο αποτελεσματικότητας και ευκολίας χρήσης ποικίλει σημαντικά μεταξύ των κατασκευαστών τους. Η τράπεζα Wells Fargo απευθύνεται κατά κύριο λόγο σε επιχειρήσεις και η Emcor Facilities Services είναι μια από τις εταιρείες που έχουν αναλάβει τη λειτουργία των υποδομών της. Μέχρι και πριν από ένα έτος, οι άνθρωποι της Emcor έπρεπε να συλλέγουν incident reports από 70 σημεία παρουσίας της τράπεζας και η διαδικασία ήταν βασισμένη σε ένα λογιστικό φύλλο εργασίας, φορτωμένο με πολλές μακροεντολές ώστε να δημιουργούνται οι απαραίτητες αναφορές. Στην προσπάθεια της να βελτιώσει τη διαδικασία, η Emcor χρησιμοποίησε ένα CMMS εργαλείο, αλλά τα αποτελέσματα δεν την ικανοποίησαν. Οπότε προσπάθησαν να βρουν μια custom λύση για το πρόβλημά τους. Αυτό που παρατήρησαν ήταν ότι πολλές από τις πληροφορίες που χρειάζονταν για να συντάξουν τις αναφορές ήταν “αποθηκευμένες” στη μνήμη των ανθρώπων που έκαναν τη συλλογή των δεδομένων, οπότε θα έπρεπε με κάποιο τρόπο να τις πάρουν από εκεί και να τις καταχωρίσουν στην εφαρμογή, προσθέτοντας τη χρονική στιγμή που απομνημονεύτηκαν. Αυτό ήταν αδύνατο να γίνει με το λογιστικό φύλλο, το οποίο δεν έχει τη δυνατότητα να κάνει συσχετισμούς μεταξύ πληροφοριών διαφορετικής φύσης, οι οποίες στην πράξη επηρεάζουν συνδυαστικά τη λειτουργία των συστημάτων.

Αυτός ήταν ο ρόλος που η εταιρεία ανέθεσε σε μια νέα εφαρμογή, η οποία αξιοποιώντας τεχνολογίες ΑΙ, συσχετίζει δεδομένα και είτε προειδοποιεί τους ελεγκτές για ένα πιθανό περιστατικό, είτε δίνει μια καθαρή εικόνα της αιτίας που το δημιούργησε. Αν τελικά, η εφαρμογή αποδειχτεί επιτυχημένη και αυτό επαναληφθεί και με άλλες παρόμοιες, μπαίνουν τα θεμέλια για το τέλος των εφαρμογών DCIM, καθώς μια νέα γενιά πλήρως αυτοματοποιημένων εργαλείων θα τις αντικαταστήσει. Η ελπίδα είναι ότι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης, κατά πάσα πιθανότητα βασισμένες σε cloud, θα ελέγχουν και θα ρυθμίζουν IT και facilities υποδομές και εφαρμογές, ολιστικά για το data center ή τα πολλαπλά data centers των οργανισμών.

Οι τεχνολογίες IoT ταιριάζουν γάντι σε αυτές τις εφαρμογές
Ένα μεγάλο ποσοστό του ελέγχου και των αυτοματισμών είναι εφικτό να βασίζονται σε μικρά κομμάτια λογισμικού, τα οποία θα βρίσκονται σε υποδομές και εφαρμογές. Ωστόσο, το φυσικό περιβάλλον επηρεάζει σημαντικά το αποτέλεσμα, όπως για παράδειγμα σε μια κατάσταση πλημμύρας ή σε ένα καύσωνα, οπότε τα data centers θα πρέπει να είναι συνδεδεμένα με αισθητήρια όργανα. Κάποια από αυτά, όπως αισθητήρες υγρασίας και θερμοκρασίας θα χρειάζεται να είναι σε μια μικρή ακτίνα γύρω από τις υποδομές, ενώ κάποια άλλα, τα οποία πιθανό να μην ανήκουν στον οργανισμό, όπως δορυφόροι και επίγειοι μετεωρολογικοί σταθμοί θα καλύπτουν μεγαλύτερη ακτίνα. Οι καταιγίδες πλέον έχουν γίνει τηλεοπτικοί αστέρες και γνωρίζουμε την πορεία τους με αρκετά μεγάλη ακρίβεια, γεγονός που μας επιτρέπει να κάνουμε ενέργειες πολύ πριν φτάσει σε εμάς η καταστροφική τους δύναμη. Ωστόσο, υπάρχουν και παράμετροι, όπως για παράδειγμα μια διαρροή στο σύστημα υδρόψυξης που απαιτούν πιο “στενή” παρακολούθηση. Επομένως, το αναμενόμενο είναι οι αισθήσεις του data center να είναι ένας συνδυασμός τεχνολογιών IoT και προγνωστικών εργαλείων καιρού, τα οποία θα διοχετεύουν την πληροφορία στην τεχνητή νοημοσύνη για να λάβει σωστότερες αποφάσεις.

Ίσως σε δέκα χρόνια, αλλά ποιος ξέρει πραγματικά
Σύμφωνα με αναλυτές, υλοποιήσεις τόσο εξελιγμένων εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης δεν αναμένονται πριν από μια δεκαετία. Οι πρωτοπόροι που συνήθως έχουν και τα κεφάλαια για πειραματισμούς έχουν κάνει αρκετά βήματα. Για παράδειγμα, η Google, αξιοποιεί ήδη από το 2014, τεχνολογίες που απέκτησε μέσω της εξαγοράς της DeepMind για να βελτιώσει τη λειτουργία κάποιων από τα data centers της. Όπως λέει εκπρόσωπος της εταιρείας, με τόσο διαφορετικές παραμέτρους, εκ των οποίων πολύ κρίσιμη και το κόστος ενέργειας, είναι σχεδόν αδύνατο να αφήσουμε κάποιες επιλογές στην ανθρώπινη κρίση. Από τα αποτελέσματα που σπάνια δημοσιεύει η εταιρεία, όσον αφορά τις λειτουργίες των data centers της, προκύπτει το συμπέρασμα ότι η εξοικονόμηση ενέργειας για ψύξη έχει φτάσει το 40% και η εξοικονόμηση στη συνολική ενέργεια λειτουργίας έχει μειωθεί κατά 15%.

Αυτή είναι ίσως και μια αιτία που οι τιμοκατάλογοι αυτών των εταιρειών σε cloud based υπηρεσίες είναι τόσο ελκυστικοί ώστε οι υπηρεσίες τους να γίνονται κάθε χρόνο αποδεκτές από μεγαλύτερο ποσοστό της αγοράς.

Θεωρητικά, “στο τέλος της ημέρας”, οι εταιρείες που θα έχουν πετύχει τη μεγαλύτερη μείωση του κόστους λειτουργίας με την αξιοποίηση τεχνολογιών AI, θα είναι και αυτές που θα μονοπωλήσουν την αγορά. Οι περισσότεροι από εμάς θα σκεφτούν ότι αυτό είναι το “φυσικό” στο πλαίσιο του οικονομικού συστήματος που ζούμε. Ίσως όμως αξίζει να αναρωτηθούμε ποιες είναι οι πηγές που διοχετεύουν στις εν λόγω εταιρείες τους εξελιγμένους αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που τελικά τους δίνουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.