Για να περιγράψουμε το σημερινό ρόλο του CIO σε έναν οργανισμό θα πρέπει πρώτα να δούμε το περιβάλλον και το οικοσύστημα μέσα στο οποίο λειτουργεί και αναπτύσσεται τόσο ο οργανισμός, όσο και η Πληροφορική στις σημερινές δυσμενείς συνθήκες της αγοράς και της οικονομίας.
Το περιβάλλον τα τελευταία χρόνια είναι περίπλοκο και αντιφατικό.
Τα 10 βασικά φαινόμενα που παρατηρούμε είναι τα ακόλουθα:
1) Διανύουμε περίοδο οικονομικής κρίσης όπου κυριαρχεί η μείωση πόρων, δαπανών και επενδύσεων τα οποία οδηγούν σε συρρίκνωση υπαρχουσών δραστηριοτήτων και βάζουν τροχοπέδη στην ανάπτυξη νέων.
2) Υπάρχει ανάπτυξη επιχειρησιακών και κοινωνικών δικτύων και ανάγκη συνεχούς επικοινωνίας και ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ των μελών τους.
3) Επικρατεί υπερπληροφόρηση με εμφανή τα προβλήματα όγκου, αρχειοθέτησης, ταξινόμησης, αναζήτησης και διαχείρισης της γενικότερα.
4) Η συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία καταστεί τις επενδύσεις απαρχαιωμένες ενώ το ευρύ φάσμα των προϊόντων και υπηρεσιών Πληροφορικής και η συχνή ανανέωση και αναβάθμισή τους δημιουργεί ανάγκες εξειδίκευσης στο προσωπικό της Πληροφορικής. O CIO και η ομάδα του δεν προλαβαίνουν να ενημερωθούν εφ’ όλης της ύλης και δεν μπορούν να αφομοιώσουν, να δοκιμάσουν και να εφαρμόσουν σωστά όλες τις εξελίξεις στον οργανισμό τους.
5) Μεγάλη είναι η διείσδυση και διαδεδομένη η χρήση του Internet, με σταδιακή αλλαγή της νοοτροπίας αγοράς και εξυπηρέτησης του τελικού καταναλωτή. Βασικούς συντελεστές αποτελούν η αύξηση των ταχυτήτων, η βελτίωση των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, η σύγκλιση Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών και -το σημαντικότερο- η μείωση του κόστους χρήσης των μέσων και υπηρεσιών.
6) Η έκθεση των ιδιωτικών συστημάτων και δεδομένων στο Δημόσιο Δίκτυο, λόγω των κινδύνων και απειλών που καθημερινά αυξάνονται, έχει δημιουργήσει την ανάγκη ανάπτυξης, εγκατάστασης και συντήρησης συστημάτων προστασίας και ασφάλειας.
7) Ο προϋπολογισμός νέων επενδύσεων στην Πληροφορική περικόπτεται εκτός και αν αυτές συντελούν τεκμηριωμένα στην αύξηση της παραγωγικότητας και στη μείωση του προσωπικού και του κόστους των υπολοίπων τμημάτων του οργανισμού.
8) Η εξοικονόμηση ενέργειας και η προστασία του περιβάλλοντος αποτελούν πλέον απαραίτητο συστατικό στην καθημερινότητά μας.
9) Πολυπληθή τμήματα Πληροφορικής, που λειτουργούν σε μεσαίους αλλά κυρίως σε μεγάλους οργανισμούς, με δίκτυα δικών τους υποκαταστημάτων και συνεργατών, έχουν αρχίσει και αυτά να συρρικνώνονται.
Βασικές αιτίες είναι η εγκατάσταση κεντρικά ελεγχόμενων συστημάτων, στο εξωτερικό και κυρίως σε πολυεθνικές, με αντικατάσταση των τοπικών συστημάτων από αυτά, ανάπτυξη outsourcing λύσεων κ.λπ.
10) Η χρήση έτοιμων λύσεων έχει μειώσει την in-house ανάπτυξη συστημάτων. O CIO και η ομάδα του δεν είναι πλέον δημιουργοί της τεχνολογίας, αλλά χρήστες της.
Το μοντέλο «Καλλικράτης»
Η εξάπλωση των PCs τις δύο τελευταίες δεκαετίες και η ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιών και του Internet συντέλεσαν ώστε να κινηθούμε από ένα κεντρικοποιημένο μοντέλο της δεκαετίας του ‘80 σε ένα σημερινό αποκεντρωμένο μοντέλο με γεωγραφικά κατανεμημένη ανάπτυξη και εγκατάσταση πληροφοριακών συστημάτων.
Το κόστος, όμως, διαχείρισης, συντήρησης και λειτουργίας των κατανεμημένων αυτών συστημάτων -όπως έγινε αντίστοιχα και με το Σχέδιο Καποδίστριας στην οργάνωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- άρχισαν να αποδεικνύονται ασύμφορα και ανεξέλεγκτα. Για το λόγο αυτό αναδύθηκαν νέες τάσεις που έχουν σαν στόχο το νοικοκύρεμα, μεταφέροντας ένα μεγάλο μέρος -αν όχι όλες- τις αρμοδιότητες και τον έλεγχο από τα άκρα πίσω ξανά στα κεντρικά, εφαρμόζοντας το νέο μοντέλο «Καλλικράτης» και στην Πληροφορική.
Η πληροφορική τριάδα των Centralization, Consolidation και Virtualization
Οι νέες αυτές τάσεις περιλαμβάνουν τρεις μεγάλες τεχνολογικές έννοιες γνωστές διεθνώς ως: Centralization, Consolidation και Virtualization, που υπονοούν να συγκεντρώσουμε τους πόρους κεντρικά και να συγχωνεύσουμε τα πολλαπλά φυσικά συστήματα, με την μορφή ιδεατών, σε πολύ λιγότερα για να έχουμε καλύτερη, οικονομικότερη και πιο ελεγχόμενη διαχείριση και υποστήριξη.
Το επόμενο βήμα στο οποίο οδήγησαν οι νέες αυτές τάσεις ήταν οι πόροι της Πληροφορικής να προσφέρονται στον οργανισμό -πελάτη σαν υπηρεσία.
Αυτό σημαίνει ότι ο πελάτης δεν αγοράζει και δεν συντηρεί εξοπλισμό και λογισμικό στο ιδιωτικό εταιρικό του δίκτυο αλλά χρησιμοποιεί υπό μορφή υπηρεσίας μέσω του δημόσιου δικτύου του Internet όλη την απαιτούμενη υποδομή της Πληροφορικής που χρειάζεται και που βρίσκεται σε ένα ή και πιθανώς περισσότερα Data Centres.
Αυτού του είδους οι υπηρεσίες, ανάλογα το περιεχόμενο τους, είναι γνωστές σαν Platform as a Service (PaaS), Software as a Service (SaaS), Infrastructure as a Service (IaaS) κ.λπ.
Το ακαθόριστο της δομής, της τοποθεσίας και του τρόπου λειτουργίας και διάθεσης των Πληροφoριακών Συστημάτων μετατρέπουν τις παρεχόμενες αυτές υπηρεσίες μέσω του Διαδικτύου σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα Cloud Computing.
Η Πληροφορική, με λίγα λόγια, σε λίγο θα αποτελεί μία παροχή όπως είναι το ρεύμα, το φυσικό αέριο, οι τηλεπικοινωνίες κ.λπ. όπου τον πελάτη δεν θα τον απασχολεί το ποια και πού είναι η υποδομή ή πώς λειτουργεί και συντηρείται, αλλά το να λαμβάνει την υπηρεσία που έχει συμφωνήσει για να κάνει αποτελεσματικά και με ασφάλεια τη δουλειά του και να χρεώνεται ανάλογα με την χρήση της.
CIO σε ρόλο διαχειριστή
Ο νέος ρόλος του CIO μέσα σε αυτές λοιπόν τις νέες τάσεις δεν είναι πλέον να αναπτύσσει, να συντηρεί και να διαχειρίζεται ιδιόκτητα Πληροφοριακά Συστήματα και πόρους, αλλά να διαχειρίζεται και να παρέχει υπηρεσίες Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών υπό μορφή ενός ολοκληρωμένου πακέτου, που θα περιλαμβάνει μία σειρά από υπηρεσίες που ο πελάτης-οργανισμός θα έχει προηγουμένως επιλέξει -όπως ERP, CRM, Τηλεπικοινωνίες, Internet, Mail, Antivirus, Antispam, Εφαρμογές Γραφείου, Backup δεδομένων, χρήση συστημάτων Υψηλής Διαθεσιμότητας κ.λπ.
Η Πληροφορική με τα νέα δεδομένα γίνεται υπηρεσιοκεντρική, με τον CIO να επικεντρώνεται κυρίως στο επιχειρείν και να είναι διαχειριστής μιας σειράς από Service Level Agreements (SLAs), που μπορούν να μετατρέψουν το IT από κέντρο κόστους σε κέντρο κέρδους.
Είμαστε σε μία εποχή, όπου διαφαίνεται ότι περνάμε από την κτήση στην χρήση των προϊόντων και υπηρεσιών, χωρίς όμως να έχουν ξεκαθαριστεί πλήρως τα πράγματα και χωρίς να είναι απολύτως σίγουρο, κυρίως λόγω θεμάτων ασφάλειας, αν θα επικρατήσουν τελικά αυτές οι τάσεις ή όχι. Σαν αποτέλεσμα, τόσο η Πληροφορική, όσο και ο CΙΟ και η ομάδα του, βρίσκονται μέσα στο «σύννεφο», περιμένοντας να ξεκαθαρίσει το τελικό τοπίο.