Καθώς η εφοδιαστική αλυσίδα γίνεται ολοένα και πιο σύνθετη, οι επιχειρήσεις στρέφονται στο supply chain modelling -τη μοντελοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας- ώστε να εξετάσουν τις εναλλακτικές τους.

Το ενδιαφέρον για «ανοικτές» ασκήσεις, οι οποίες προσομοιώνουν την συμπεριφορά ενός συστήματος, αυξάνεται και έχει σαν στόχο του την άντληση μιας συγκεκριμένης απάντησης. Η λογική της προσομοίωσης έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς στο σχεδιασμό βιομηχανικών διαδικασιών και κερδίζει έδαφος σε νέες περιοχές, όπως τα μοντέλα αποτίμησης κινδύνου, η διαχείριση αποθεμάτων και ο σχεδιασμός μεταφορών.

Ο όρος Supply Chain Design (σχεδιασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας) αναφέρεται στην απεικόνιση των διαφόρων στοιχείων μιας εφοδιαστικής αλυσίδας, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων, των σημείων, του κόστους και των πελατών. Ο στόχος του σχεδιασμού της εφοδιαστικής αλυσίδας είναι η ανάλυση του πώς τα επιμέρους στοιχεία της αλληλεπιδρούν μεταξύ τους και η πλήρης κατανόηση της συνάρτησης μεταξύ κόστους και επιπέδου υπηρεσίας.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα έργα αυτά περιστρέφονται γύρω από τη βελτιστοποίηση της φυσικής δομής της εφοδιαστικής αλυσίδας -δηλαδή, την πελατειακή ζήτηση, τα σταθερά και μεταβλητά της κόστη και τα ιδανικά γεωγραφικά σημεία για εργοστάσια και κέντρα διανομής. Οι επιχειρήσεις μπορούν, ωστόσο, να χρησιμοποιήσουν το σχεδιασμό της εφοδιαστικής αλυσίδας για να δημιουργήσουν ένα μοντέλο και να αξιολογήσουν μια πληθώρα εναλλακτικών που ποικίλουν από την κατανομή των πελατών σε ομάδες μέχρι τη βελτίωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος της εταιρείας.

Ο σχεδιασμός της εφοδιαστικής αλυσίδας επιτρέπει σε μια εταιρεία να απεικονίζει όλες τις σύνθετες σχέσεις που χαρακτηρίζουν την εφοδιαστική της αλυσίδα. Ιστορικά, η πιο δημοφιλής σχεδιαστική προσέγγιση ήταν αυτή της βελτιστοποίησης, της ανάπτυξης ενός μοντέλου που να αποτυπώνει πραγματικά προβλήματα που προκύπτουν στην εφοδιαστική αλυσίδα, και η αναζήτηση μιας λύσης η οποία να ανταποκρίνεται σε έναν συγκεκριμένο στόχο: τη μείωση του κόστους, τη μεγιστοποίηση του κέρδους, τη μετρίαση των κινδύνων και άλλους.

Παρατηρείται, ωστόσο, αύξηση του ενδιαφέροντος για μια πιο «ανοικτή» άσκηση η οποία να προσομοιώνει τη συμπεριφορά ενός συστήματος, χωρίς να επιζητεί μια συγκεκριμένη απάντηση. Ο συνδυασμός της λογικής της βελτιστοποίησης με εκείνη της προσομοίωσης μπορεί να επιφέρει σημαντικά αποτελέσματα όσον αφορά την επίλυση προβλημάτων της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Απαντήσεις σε πολλαπλά στρατηγικά ερωτήματα
Με την έκρηξη των χαρτοφυλακίων των προϊόντων, τη μειωμένη προβλεψιμότητα σχετικά με τη ζήτηση και την αυξανόμενη πολυπλοκότητα και τον πολλαπλασιασμό των κινδύνων, τα στρατηγικά ερωτήματα σχετικά με τις επενδύσεις στην εφοδιαστική αλυσίδα, τα συνολικά κόστη και το επίπεδο υπηρεσιών δεν μπορούν πλέον να απαντηθούν μέσα από τη βιαστική κατανόηση του δικτύου.

Αντιθέτως, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να υιοθετήσουν προσεγγίσεις μοντελοποίησης της εφοδιαστικής αλυσίδας οι οποίες υποβοηθούνται από την τεχνολογία και αποτυπώνουν όλα τα ανταγωνιστικά στοιχεία της εφοδιαστικής αλυσίδας ώστε να γίνονται αντιληπτές οι πραγματικές σχέσεις μεταξύ αυτών.

Τα παρακάτω στρατηγικά προβλήματα μπορούν να λυθούν μέσω του supply chain design:
• Network design: Πρόκειται για την πλέον παραδοσιακή περιοχή εφαρμογής του supply chain design. Ο τυπικός στόχος είναι το να μπορέσει μια εταιρεία να αποφασίσει πού θα δημιουργήσει τις εγκαταστάσεις της ώστε να ελαχιστοποιήσει το συνολικό κόστος αλλά και να ανταποκριθεί καλύτερα στη ζήτηση εκ μέρους των πελατών. Οι εταιρείες στρέφονται στο σχεδιασμό του δικτύου σε διάφορες περιπτώσεις όπως, για παράδειγμα, όταν αναλογίζονται μια νέα κεφαλαιακή επένδυση ή όταν εκλογικεύουν τα σημεία του δικτύου τους μετά από μια συγχώνευση. Ο σχεδιασμός του δικτύου επιτρέπει ακόμα τη λήψη αποφάσεων τύπου «να φτιάξω ή να αγοράσω» και τις στρατηγικές του sourcing.

• Supply chain segmentation: Ως segmentation η Gartner ορίζει το σχεδιασμό και τη λειτουργία εντελώς ξεχωριστών μεταξύ τους ολοκληρωμένων αλυσίδων αξίας (από τους πελάτες μέχρι τους προμηθευτές). Οι αλυσίδες αυτές βελτιστοποιούνται από έναν συνδυασμό μοναδικής αξίας για τον πελάτη, χαρακτηριστικών του προϊόντος, δυνατοτήτων παραγωγής και προσφοράς και προβληματισμών σχετικά με την επιχειρηματική αξία. Η λογική του Supply chain design μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να απεικονίσει μοναδικές εφοδιαστικές αλυσίδες και να εντοπίσει την ιδανική στρατηγική για κάθε μία από αυτές, ανάλογα με τους επιθυμητούς στόχους και μεταξύ διαφορετικών πιθανών χαρακτηριστικών -όπως η συνάρτηση κόστους-αποτελεσματικότητας, η ταχύτητα και η ευελιξία.

• Cost to serve: Ο όρος Cost to serve αποτελεί έναν αριθμητικό προσδιορισμό όλων των δραστηριοτήτων και εξόδων που προκύπτουν προκειμένου να ικανοποιηθεί η πελατειακή ζήτηση για προϊόντα μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας. Το Supply chain design μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να αποτυπώσει σε μοντέλο όλες τις δραστηριότητες στο δίκτυο, να κατανείμει τα σταθερά και τα κυμαινόμενα κόστη και να υπολογίσει με ακρίβεια το αληθινό κόστος της εξυπηρέτησης του πελάτη ώστε οι αποφάσεις σχετικά με το σχεδιασμό της αλυσίδας να μπορούν να λαμβάνονται με κριτήριο το εάν κάνουν τελικά καλό στον πελάτη και την επιχείρηση.

• Inventory management: Το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων να έχουν τον «σωστό» όγκο αποθεμάτων αυξάνεται διαρκώς. Το ζητούμενο είναι να προσδιορίσουν το ελάχιστο ποσοστό αποθεμάτων που καλύπτει τις απαιτήσεις των πελατών και ελαχιστοποιεί τα κόστη, συνυπολογίζοντας τις διακυμάνσεις σε επίπεδο προσφοράς και ζήτησης.

Το Supply chain modeling χρησιμοποιείται για να προσδιοριστούν οι βέλτιστες πολιτικές σχετικά με τα αποθέματα -από εκείνη της αναβολής, μέχρι το μοντέλο των κόμβων και ακτίνων (hub & spoke) και εκείνο της άμεσης ανταπόκρισης στα αιτήματα του πελάτη- μέσα στη δομή του κάθε δικτύου.

• Distribution planning: Το Supply chain modeling μπορεί να καθοδηγήσει πολλές αποφάσεις σχετικά με τις μεταφορές, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής μεταξύ των εναλλακτικών τρόπων, το ποιες θα είναι οι βασικές διαδρομές, τον αριθμό των ιδιόκτητων (έναντι μισθωμένων) παγίων και τις στρατηγικές ανάπτυξης φορτίων. Με τη ζήτηση για ανταπόκριση στην πελατειακή ζήτηση, για βελτίωση της χρήσης των παγίων και τη μείωση του κόστους και του ενεργειακού αποτυπώματος, μια εταιρεία μπορεί να μοντελοποιήσει το δίκτυο των μεταφορών της και να αξιολογήσει τον αντίκτυπο διαφορετικών σεναρίων.

Η μοντελοποίηση χρησιμοποιείται επίσης για την πρόβλεψη της ζήτησης για μεταφορές και μπορεί να αξιοποιηθεί στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με μεταφορείς.

• Risk management: Μέσω της μοντελοποίησης της εφοδιαστικής αλυσίδας, μια εταιρεία μπορεί να αποτυπώσει τη δυναμική της αλυσίδας της και να αποκαλύψει δυνητικούς κινδύνους. Μπορεί ακόμη να τεστάρει τον αντίκτυπο που θα είχαν δυνητικά αποδιοργανωτικά συμβάντα και να αποτιμήσει την «αντοχή» της αλυσίδας σε αυτά. Η εξέταση παρόμοιων σεναρίων επιτρέπει την καλύτερη αξιολόγηση της συνάρτησης μεταξύ επιπρόσθετων δυνατοτήτων και βελτιωμένης αντοχής της εφοδιαστικής αλυσίδας.

Το μέλλον της μοντελοποίησης  της εφοδιαστικής αλυσίδας
Η Gartner θεωρεί ως προαπαιτούμενο για τη μοντελοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας την υιοθέτηση ενός μοντέλου αναλυτικής σκέψης σε όλες τις Διευθύνσεις. Η μοντελοποίηση αποτελεί το μοναδικό τρόπο για την κατανόηση των διαφορετικών σεναρίων της εφοδιαστικής αλυσίδας, του κόστους αυτών και του είδους υπηρεσιών με τις οποίες συνδέονται, πριν από τη λήψη ενημερωμένων αποφάσεων.

Η Gartner εκτιμά ότι η μοντελοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας θα ενταχθεί τελικά στο πακέτο των business analytics, καλύπτοντας τις τεχνικές και μαθηματικές προσεγγίσεις που μπορούν να καταναλώσουν τεράστιες ποσότητες δεδομένων -ιστορικών και πραγματικού χρόνου, δομημένων και αδόμητων- για να βοηθήσουν στην κατανόηση της απόδοσης του δικτύου και να κάνουν τις κατάλληλες συστάσεις.

Μέχρι σήμερα, η μοντελοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας έχει υποστηρίξει τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων των μεγάλων, κυρίως, επιχειρήσεων σε τομείς όπως ο σχεδιασμός των δικτύων και των μεταφορών. Η επόμενη περιοχή στην οποία θα δημιουργηθούν ευκαιρίες είναι αυτή της πρόσβασης των μικρότερων επιχειρήσεων σε πόρους και εργαλεία μοντελοποίησης. Επιπλέον, η μοντελοποίηση και τα analytics θα υποστηρίξουν τη λήψη και των βραχυπρόθεσμων -και όχι μόνο των στρατηγικών- αποφάσεων των επιχειρήσεων.