ΣΕΠΕ: Οι προοπτικές της GenAI στην ελληνική οικονομία

H έρευνα που παρουσιάστηκε στο Digital Economy Forum στις 18 Δεκεμβρίου από τον Νίκο Χριστοδούλου, Partner, Consulting Leader της Deloitte Greece και σε αυτή συμμετείχαν στελέχη από 300 εταιρείες από όλο το επιχειρησιακό φάσμα, την μεταποίηση, τις τράπεζες, το εμπόριο, τις εταιρείες πετρελαίου, τις μεταφορές, την φαρμακοβιομηχανία κλπ. Oι απαντήσεις τους αποτύπωσαν την δεδομένη χρονική συγκυρία την στάση των ελληνικών επιχειρήσεων απέναντι στο Generative AI.

Ας δούμε μερικά αποτελέσματα στις 200 επιχειρήσεις από διάφορους -όχι αμιγώς τεχνολογικούς- επιχειρηματικούς κλάδους:

• «Πιστεύετε ότι το GenAI θα βελτιώσει την παραγωγικότητα της επιχείρησης σας;»

«Ναι» 83% / «Όχι» 17%.

• «Πιστεύετε ότι το GenAI θα βελτιώσει το ρυθμό ανάπτυξης της επιχείρησης σας;»

«Ναι» 82% / «Όχι» 18%

• «Έχετε προσαρμόσει την στρατηγική σας για την μελλοντική ενσωμάτωση λύσεων GenAI;»

Tο 92% απάντησε «όχι ακόμη». Οι κλάδοι που απάντησαν θετικότερα ήταν οι τράπεζες και οι ασφαλιστικές και οι μεταφορές και τα logistics.

Σε ποιο βαθμό ωριμότητας βρίσκεται η εταιρεία σας για την αξιοποίηση λύσεων;» μόλις το 15% απάντησε ότι προς το παρόν απλώς πειραματίζονται και ελάχιστες απάντησαν ότι ήδη χρησιμοποιούν τέτοιες εφαρμογές. Ένα επιπλέον 16% δήλωσε ότι προς το παρόν ακόμα αξιολογούν λύσεις GenAI για να δουν αν θα τις χρησιμοποιήσουν και ένα περίπου 70% είπε ότι δεν έχουν καν ασχοληθεί με αυτές.

• «Μελλοντικά πιστεύετε ότι θα αξιοποιήσετε λύσεις GenAI;»

Το 60% απάντησε ότι δεν βλέπει να το χρησιμοποιεί στο άμεσο μέλλον. Εξαιρούνται οι κλάδοι των τραπεζών και των ασφαλίσεων σε 50% πιστεύουν πως θα χρησιμοποιήσουν στο άμεσο μέλλον όπως και των φαρμακοβιομηχανιών και υγείας όπου κατά 40% δηλώνουν σίγουροι ότι τις βοηθήσει στο άμεσο μέλλον.

• «Έχετε ενδοιασμούς για την χρήση GenAI στην επιχείρηση σας;»

Ένα 43% δήλωσε ότι έχει ενδοιασμούς αλλά σχεδόν έξι στις δέκα επιχειρήσεις απάντησαν ότι δεν έχουν. Στο 43% που είχαν ενδοιασμούς αυτοί αφορούσαν κυρίως το ρυθμιστικό πλαίσιο, τη διάθεση εμπιστευτικών πληροφοριών και την παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Στην ουσία όμως σημείωναν πως θα το χρησιμοποιούσαν αν ωρίμαζε το ρυθμιστικό πλαίσιο.

• «Έχετε εμπόδια στη χρήση του GenAI στην επιχείρηση σας;»

Το 70% απάντησαν  «όχι», ενώ ανάμεσα στο 30% που βρίσκει εμπόδια τα απέδωσε στην έλλειψη εσωτερικών δεξιοτήτων και γνώσεων.

Σε ότι αφορά τις περίπου 100 επιχειρήσεις του Cloud οι δύο στις τρεις επιχειρήσεις δήλωσαν ότι έχουν ήδη στρατηγικό σχέδιο που να περιλαμβάνει λύσεις GenAI. Σε ότι αφορά το GenAI use case, δηλαδή σε τι σχέση με τους πελάτες τους θα εντάξουν το GenAI: σε ποσοστό 81% θα το ενεργοποιούσαν σε λύσεις πληροφορικής, ένα 52% σε λύσεις που αφορούν την εμπειρία πελάτη και ένα 31% και σε λύσεις marketing.

Σε ότι αφορά την χρήση του εντός της εταιρείας, αυτή θα εστιαστεί στην υποστήριξη πελατών (call centers κλπ), στη σύνθεση κειμένων, στο marketing και στην ανάπτυξη λογισμικού. Το 50% των επιχειρήσεων του κλάδου απάντησε ότι το προσωπικό έχει τα skills που απαιτούνται για να χρησιμοποιήσει GenAI. Αυτές που απάντησαν αρνητικά, προσδιόρισαν τις δεξιότητες που λείπουν στο deep learning, τα νευρωνικά δίκτυα, το natural language processing και τα big data analysis.

H τελευταία ερώτηση είχε να κάνει με το προσωπικό ΤΠΕ που σε παλιότερη μελέτη εμφανιζόταν να παρουσιάζει έλλειψη 7 χιλιάδων ατόμων και το αν πιστεύουν ότι με την χρήση GenAI θα υπάρξει αύξηση ή μείωση στη ζήτηση για εξειδικευμένο προσωπικό. Έξι στις δέκα επιχειρήσεις απάντησαν ότι θα αυξηθεί η ζήτηση σε ειδικούς ΤΠΕ.

Έγινε προσπάθεια ανάλυσης κάθε κλάδου της οικονομίας ως προς την παραγωγικότητα και την απασχόληση, το ποσοστό των εργασιών του κλάδου που θα επηρεαστούν και το ποσοστό αυτής της επιρροής. Στην απασχόληση η πρόβλεψη απεικονίζει δύο αντίρροπες δυνάμεις: από την μία πλευρά μείωση της απασχόλησης λόγω αυτοματοποίησης των διαδικασιών και από την άλλη αύξηση της απασχόλησης λόγω οικονομικής ανάπτυξης. Οι κλάδοι που θα αλλάξουν περισσότερο από το GenAI αναμένεται να είναι ο χρηματοπιστωτικός τομέας, (τράπεζες και ασφαλιστικές), η ενημέρωση και η επικοινωνία, η παροχή υπηρεσιών και η μεταποίηση. Κανένας κλάδος δεν αναμένεται να μείνει ανεπηρέαστος, αλλά οι κλάδοι που θα υποστούν τις μικρότερες αλλαγές θα είναι τα καταλύματα και η εστίαση, το λιανικό εμπόριο και η γεωργία.

Η γενική επίπτωση στο γενικό ΑΕΠ για το 2024 λόγω της καθυστερημένης υιοθέτησης της τεχνολογίας θα είναι πρακτικά μηδενική. Αλλά από το 2025 μέχρι το 2030 αναμένεται μια θετική επίπτωση στο ΑΕΠ, η οποία με τις συντηρητικότερες των προβλέψεων θα μπορεί να έχει μια συνολική αύξηση ως το 2030, στην ελληνική οικονομία της τάξης του 5,5% ή 10,7 δισεκατομμύρια ευρώ. Περίπου 2 δις ετησίως, πόσο εντυπωσιακό όταν όπως σημειώθηκε όλο το πρόγραμμα του ψηφιακού μετασχηματισμού υπολογίζεται στα περίπου 3 δις.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το παραπάνω σενάριο έχει συσταθεί με ταχύτητα υιοθέτησης GenAI κάτω από την μέση των χωρών του ΟΟΣΑ. Αν η Ελλάδα καταφέρει να πιάσει την μέση ταχύτητα υιοθέτησης των χωρών αυτών η ανάπτυξη θα είναι σωρευτικά 7,3% και 14,3 δις στο ΑΕΠ της χώρας. Ενώ αν υλοποιηθούν τα σχέδια που ανακοίνωσε και ο πρωθυπουργός, για ταχύτερη ακόμα υιοθέτηση και φέρουν την χώρα σε θέση πρωταθλητή στην υιοθέτηση της GenAI, τότε μπορούμε να μιλάμε για 10% -δηλαδή 2% ετησίως- που θα μεταφραστεί σε 20 δις επιπλέον στο ΑΕΠ.

Βασική προϋπόθεση για να διακριθεί η χώρα στον στίβο της τεχνητής νοημοσύνης είναι να βρεθούν οι άνθρωποι με εξειδικευμένες γνώσεις που ήδη λείπουν από την αγορά ΤΠΕ. Η μελέτη για τις ανάγκες σε εξειδικευμένο προσωπικό σε τεχνολογίες ΤΠΕ που υπήρχε από πέρσι -και δεν συνυπολόγιζε τις ανάγκες που θα προσθέσει η χρήση GenAI στις επιχειρήσεις- η οποία εντάχθηκε σαν baseline στην έρευνα του ΣΕΠΕ μιλά για 160.000 εργαζόμενους στον κλάδο το 2022, με πρόβλεψη να φτάσουν τις 280.000 με 300.000 ως το 2030. Χρειάζονταν -με εκείνη την μελέτη- 16.000 νέοι επιστήμονες ετησίως και η προσφορά από τους αποφοίτους των πανεπιστημίων και όσους επαναπατρίζονται είναι περίπου 8.500.

Αυτό αφήνει ένα κενό 7.500 θέσεων εργασίας στον χώρο των τεχνολογιών πληροφορίας. Ο γενικευμένος ψηφιακός μετασχηματισμός και η γενίκευση της χρήσης GenAI αναμένεται να προσθέσει επιπλέον αναγκαίες θέσεις εργασίας. Αν και κάποιες θα μειωθούν λόγω τόσο αυτοματισμών στην εργασία όσο και της μεγαλύτερης παραγωγικότητας των υπαρχόντων. Έτσι αν μέχρι πέρσι χρειαζόμασταν επιπλέον 57.000 νέους επιστήμονες ως το 2030 τώρα υπολογίζεται ότι θα χρειαστούμε 83.000 νέους επιστήμονες.

 Ήδη έχουν υποβληθεί κάποιες προτάσεις για νέα μέτρα που βοηθήσουν σε αυτή την έλλειψη και κάποια ήδη εντάσσονται στον σχεδιασμό, όπως η ταχύρρυθμη εκπαίδευση σε πολύ συγκεκριμένες δεξιότητες ειδικά για το GenAI, αφού αρκετές εφαρμογές του δεν απαιτούν πενταετείς σπουδές, αλλά εστιασμένη συντομότερη εκπαίδευση σε συγκεκριμένα ΑΙ εργαλεία και αλγόριθμους.