Η πρόσφατη έρευνα της Ernst & Young με τίτλο «The DNA of the CIO» παρέχει μία νέα προσέγγιση στο τι περιλαμβάνει ο ρόλος του σημερινού Chief Information Officer (CIO).

Η έρευνα βασίστηκε στις απαντήσεις που έδωσαν 301 ανώτατα στελέχη του κλάδου της Πληροφορικής από την Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Ασία, τη Λατινική Αμερική, την Αυστραλία και τη Νότια Αφρική. Η έρευνα διερευνά τις προσδοκίες και τις φιλοδοξίες των CIO, καθώς και τις δεξιότητες και τις σχέσεις που πρέπει να αναπτύξουν στο δρόμο προς την επιτυχία. Για πολλά χρόνια, οι CIOs επιδιώκουν να γίνουν «πραγματικοί συνεργάτες» και μέλη της εκτελεστικής ομάδας της επιχείρησης.

Αλλά, όπως αναδεικνύει η έρευνα, πολλοί λίγοι από τους συμμετέχοντες έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από τα στενά όρια των καθηκόντων τους. Τα ενθαρρυντικά νέα, παρόλα αυτά, είναι ότι πολλοί από αυτούς βρίσκουν το εύρος των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών του ρόλου τους ιδιαίτερα ευχάριστο και εκτιμούν ότι η εργασία τους ανταμείβεται ικανοποιητικά. Ωστόσο, πολλοί περισσότεροι θα χρειαστούν να ενεργοποιηθούν προκειμένου να γίνουν απαραίτητοι συνεργάτες της επιχείρησης για τα χρόνια που έρχονται.

Τα κίνητρα που θα κάνουν τη διαφορά
Οι CIOs που συμμετείχαν στην έρευνα εκτιμούν ότι υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για αυτούς, προκειμένου να προσθέσουν αξία στην επιχείρηση μέσω της δουλειάς τους και διαθέτουν ισχυρά κίνητρα για να κάνουν τη διαφορά μέσα στην επιχείρηση. Πολλοί είναι πρόθυμοι να βελτιώσουν τη συχνά περιορισμένη αντίληψη της επιχείρησης για το ρόλο του IT. Επιθυμούν να σταματήσουν να αντιμετωπίζονται ως ένα τμήμα που περιορίζεται στη λειτουργική υποστήριξη και να αναλάβουν ένα πιο ισχυρό ρόλο, ως ένα καινοτόμο κομμάτι της επιχείρησης.

Σε ένα υψηλότερο επίπεδο, οι υποκείμενες τεχνολογικές μεταβολές, όπως η μετακίνηση στο cloud και η συνεχής καταναλωτικοποίηση (consumerization) του IT, παρέχουν μία πολύ καλή ευκαιρία για μετασχηματισμό της εικόνας του IT – και του ρόλου του CIO. Τα αποτελέσματα της έρευνας επιβεβαιώνουν την έντονη προθυμία και τα ισχυρά κίνητρα των συμμετεχόντων να δουλέψουν σκληρά πάνω σε αυτό: σχεδόν 9 στους 10 CIOs, που συμμετείχαν στην έρευνα, εκτιμούν ότι το παραπάνω αποτελεί την κυριότερη αιτία που έχουν φτάσει στο επίπεδο και στη θέση που βρίσκονται σήμερα.

Καιρός να τηρηθούν οι ανεκπλήρωτες υποσχέσεις
Ο CIO είχε πάντα διευθυντική θέση με σημαντικές πιθανότητες να εξελιχθεί σε πραγματικό στρατηγικό συνεργάτη της επιχείρησης. Αλλά, όπως προειδοποιεί η έρευνα, στην πραγματικότητα ελάχιστοι CIOs έχουν καταφέρει μέχρι σήμερα να «επανεφεύρουν» ικανοποιητικά το ρόλο τους, προκειμένου να τον πραγματοποιήσουν. Λιγότερο από ένας στους πέντε CIO έχουν «ανέβει» τόσο, ώστε να γίνουν ένα πλήρως δραστήριο μέλος της εκτελεστικής ομάδας διαχείρισης της εταιρείας.  Και όταν ρωτήθηκαν για το βαθμό στον οποίο συμμετέχουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων της εταιρείας, οι απαντήσεις δυστυχώς ήταν «ουδέτερες». Μόνο το 43% δήλωσε ότι αυτή είναι μία από τις βασικές τους ασχολίες και κάτι με το οποίο ασχολούνται σε μεγάλο βαθμό.

Πράγματι, στις επαφές τους με τη Διοίκηση του οργανισμού, οι σημερινοί CIOs συζητούν συνήθως κυρίως για δαπάνες Πληροφορικής και το ρόλο της Πληροφορικής στο μετασχηματισμό της επιχείρησης. Είναι σπάνιο να συζητούν για τη συνολική απόδοση της εταιρείας ή να λάβουν μέρος στη διαμόρφωση σημαντικών αποφάσεων που την επηρεάζουν.  Ακόμη και σε ότι αφορά την παροχή πληροφοριών από μέρους τους για τη λήψη στρατηγικών αποφάσεων – αναμφισβήτητα το σημαντικότερο κομμάτι για τη λέξη «Πληροφορική» στον τίτλο τους – τα ποσοστά είναι χαμηλά. Μία αξιοσημείωτη μειοψηφία τους (14%) δηλώνουν ακόμη ότι αυτό είναι κάτι για το οποίο δεν ερωτώνται καν.

Τι περιμένουν τα ανώτατα διευθυντικά στελέχη από τους CIOs
Μέσα από μια σειρά συνεντεύξεων με στελέχη αναδεικνύεται μία αρκετά ξεκάθαρη εικόνα του τι περιμένουν τα ανώτερα στελέχη μιας επιχείρησης από τους CIOs. Περιμένουν:
• Να αναδείξουν τα βασικά ζητήματα λειτουργικότητας, προσφέροντας ένα αξιόπιστο και αποδοτικό, από πλευράς κόστους, σύστημα Πληροφορικής.
• Να πάρουν αυστηρά μέτρα ασφαλείας, εξασφαλίζοντας ότι οι κίνδυνοι και η ασφάλεια των συστημάτων Πληροφορικής είναι υπό πλήρη έλεγχο.
• Συμβουλές τεχνολογίας: παροχή ενημερωμένης πληροφόρησης, βασισμένης και προσαρμοσμένης στις ανάγκες της εταιρείας, για τους τρόπους με τους οποίους το IT μπορεί να την υποστηρίξει και να την ενισχύσει, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα.
• Να συνεισφέρουν στην «Αλλαγή» ηγεσίας και να μετατραπούν σε αποτελεσματικό συνεργάτη σε βασικά έργα διαχείρισης της αλλαγής.
• Ευελιξία: ο CIO πρέπει να συμβαδίζει συνεχώς με τις μεταβαλλόμενες ανάγκες και απαιτήσεις της επιχείρησης.
• Ο CIO πρέπει να έχει το θάρρος να αμφισβητεί τις προσδοκίες των στελεχών.

Ενα από τα βασικά αποτελέσματα της έρευνας ήταν ότι τα στελέχη δεν είχαν ιδιαίτερες προσδοκίες από τον CIO. Αυτό, όμως, βάζει σε κίνδυνο τόσο τον ρόλο του όσο και την ίδια την επιχείρηση.

Τα εμπόδια στο δρόμο για την αποτελεσματικότητα
Ενας CIO που προσπαθεί να επαναπροσδιορίσει την παρουσία του μέσα στην επιχείρηση θα συναντήσει αρκετά εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει. Στην κορυφή της λίστας είναι η έλλειψη υποστήριξης από τα στελέχη της επιχείρησης. Σχεδόν 4 στους 10 (38%) των συμμετεχόντων αντιμετωπίζουν το συγκεκριμένο ζήτημα ως το πιο σημαντικό. Το παραπάνω συναντάται κυρίως σε μεγάλες εταιρείες με κέρδη πάνω από 1 δισ. δολάρια, όπου σχεδόν οι μισοί από τους CIOs (46%) το ανέφεραν ως πρόβλημα, σε σύγκριση με 1 στους 3 (34%) από μικρότερες εταιρείες. Αυτό αποτελεί μια σημαντική ένδειξη της χαμηλή θέσης του CIO σε πολλές εταιρείες σήμερα, δεδομένου ότι θα έπρεπε να θεωρούνται ισάξια μέλη της ομάδας – τουλάχιστον όσον αφορά τον «τίτλο» τους, εάν όχι και στην πράξη.

Ανώτερα διευθυντικά στελέχη- φίλοι ή εχθροί;Σε ερωτήσεις που έγιναν σε ανώτερα διευθυντικά στελέχη, σχετικά με τον τρόπο που βλέπουν το σύγχρονο CIO, δόθηκαν ορισμένες απαντήσεις που αναδεικνύουν κάποιες ξεπερασμένες απόψεις και υπογραμμίζουν την έκταση της πρόκλησης που αντιμετωπίζουν οι CIOs μέσα από το μεταβαλλόμενο ρόλο τους στην επιχείρηση.

Αυτά είναι:
• Κρατήστε τους CIOs σε υποστηρικτικό ρόλο. Παρόλο που η δημιουργία σχέσεων αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ρόλους του σημερινού CIO, τα ανώτερα στελέχη δε φαίνεται να συμμερίζονται την άποψη αυτή, ενώ ανάλογη γνώμη έχουν και για τις σχέσεις του CIO με του ίδιους – CEO, CFO και COO. Το ίδιο ισχύει, σε μεγαλύτερο βαθμό, και για τις σχέσεις του CIO με τα media.
• Μιλήστε μόνο για budgets. Οσον αφορά στη σχέση του CIO με την εκτελεστική ομάδα της εταιρείας, τα ανώτερα στελέχη το βλέπουν ως μία ευκαιρία να προσπαθήσουν να μειώσουν τον προϋπολογισμό του CIO, με ελάχιστους να το βλέπουν ως μια ευκαιρία για ευρύτερη συζήτηση αξίας.
• Μην αλλάζετε τους CIOs συχνά. Τα ανώτερα στελέχη πιστεύουν ότι οι CIOs, όχι μόνο δεν έχουν ιδιαίτερες φιλοδοξίες, αλλά θέλουν να μείνουν σε αυτή τη θέση μακροπρόθεσμα και για όσο αυτή τους χρειάζεται. Η πλειοψηφία πιστεύει ότι η κατάλληλη, χρονικά, θητεία για έναν CIO είναι, τουλάχιστον, μία δεκαετία.
• Μείνετε στο χώρο της Πληροφορικής. Μέσα από την έρευνα διαφαίνεται η ανάγκη του CIO να αναπτύξει τις δεξιότητές του εκτός των λειτουργιών του IT. Ωστόσο, τα περισσότερα ανώτερα στελέχη δεν φαίνονται διατεθειμένα να αφήσουν τον CIO να αναπτυχθεί πέρα τα όρια του data center.
• Μικρή η ανάγκη για ηγεσία. Ενώ είναι φανερό ότι οι CIOs χρειάζονται νέες ηγετικές και επικοινωνιακές δεξιότητες, που δυστυχώς δεν κατάφεραν να αναπτύξουν μέσα στην τελευταία δεκαετία, τα ανώτερα στελέχη αναζητούν, απλώς, κάποιον που μπορεί να συζητήσει τα προβλήματά και τα θέματα που τους απασχολούν με τρόπο κατανοητό. Υπάρχει λοιπόν μικρή επιθυμία για έναν πραγματικό ηγέτη.
• Παρόλα αυτά, ο CIO αντιμετωπίζεται ως σταθερό στέλεχος. Τα ανώτερα στελέχη θεωρούν τον CIO ως ένα αξιόπιστο στέλεχος. Δεν έχει να κάνει με το ότι δεν τον εμπιστεύονται, αλλά περισσότερο με το γεγονός, ότι απλά δεν περιμένουν πολλά από αυτόν.


A changing skillset
«Παλαιότερα ήταν αρκετό να είσαι απλά ένας άνθρωπος της τεχνολογίας», δήλωσε ο Jrg Wahlers, CFO της Villeroy & Boch, «σήμερα, όμως, χρειάζεται να είσαι καλός επιχειρηματικός σύμβουλος στον CEO, τον COO ακόμη και τον CFO». Η άποψη αυτή αντικατοπτρίζει την αλλαγή στις δεξιότητες και τα προσόντα που θα πρέπει να έχει ένας CIO: να εξισορροπεί τις τεχνολογικές τους δεξιότητες με τα softer skills που διαθέτει.

Το παραπάνω θεωρείται αναπόσπαστο κομμάτι του ρόλου του, προκειμένου να αντιμετωπίζεται ως πραγματικό μέλος των ανώτερων διευθυντικών στελεχών: «Οταν βρίσκεσαι στο επίπεδο των ανώτερων διευθυντικών στελεχών, δεν αφορά τόσο στις γνώσεις ενός συγκεκριμένου αντικειμένου, αλλά περισσότερο στο να είσαι ηγέτης» συμπληρώνει ο Edward Capaldi, των Gulf News.

Αυτό, βέβαια, δεν αποτελεί νέο για τους CIOs. Η ανάγκη για τέτοιες δεξιότητες έχει ήδη αναγνωριστεί, αλλά αυτό που διαφαίνεται από την έρευνα είναι ότι ελάχιστοι έχουν ήδη αναπτύξει τις απαραίτητες ικανότητες. Πολλοί CIOs, όταν τους ζητήθηκε να βάλουν σε σειρά προτεραιότητας τις προσωπικές βελτιώσεις που θα ήθελαν να κάνουν, στην κορυφή της λίστας βρέθηκαν οι επικοινωνιακές δεξιότητες και οι δεξιότητες που βοηθούν να επηρεάσουμε τους γύρω μας, με 42%, και ακολούθησαν οι ηγετικές ικανότητες, με 37%.

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι οι CIOs με πιο επιχειρηματικό προσανατολισμό στην καριέρα τους, τείνουν να κατακτούν ευκολότερα αυτές τις δεξιότητες, σε σχέση με τους πιο τεχνολογικά επικεντρωμένους συναδέλφους τους. Αυτό αναδεικνύει ένα μεγάλο δίλημμα αναφορικά με τις βασικές δεξιότητες του CIO σήμερα: την ισορροπία μεταξύ της τεχνολογικής ικανότητας και της ικανότητας στα softer skills. Ανεξάρτητα από το βάθος των τεχνολογικών δεξιοτήτων του CIO, υπάρχει ομοφωνία ανάμεσα σε όσους συμμετείχαν στην έρευνα, ότι το know-how στον τομέα του IT είναι δευτερεύον ζήτημα σε σχέση με άλλα διοικητικά χαρακτηριστικά.

Τόσο οι CIOs, όσο και τα ανώτερα στελέχη, κατέταξαν μία σειρά από soft skills – όπως οι ηγετικές ικανότητες, η διαχείριση της αλλαγής (change management), οι αναλυτικές και οι οργανωτικές δεξιότητες – ως τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά για την επιτυχία. Ολα τα παραπάνω προηγήθηκαν, στην κατάταξη, των τεχνολογικών γνώσεων.

Οι σχέσεις της επιτυχίας
Κάθε κορυφαίος διευθυντικός ρόλος είναι πολιτικής φύσης και λειτουργεί μέσα σε ένα οικοσύστημα σχέσεων. Παρόλο που λίγοι CIOs έχουν προσαρμοστεί πλήρως στα νέα δεδομένα, πολλοί τα αναγνωρίζουν. Και όντως, όταν ρωτήθηκαν τι πρέπει να γίνει για να επιτύχουν μία προαγωγή, η ανάγκη δημιουργίας σχέσεων και εμπιστοσύνης με τα βασικά ενδιαφερόμενα μέρη στο εσωτερικό – τόσο ανάμεσα στους νεότερους όσο και στους παλαιότερους CIOs εταιρειών κάθε μεγέθους, ήταν στην κορυφή της λίστας. Σχεδόν τα 2/3 (72%) των ερωτηθέντων κατέταξαν το παραπάνω χαρακτηριστικό ως το πιο σημαντικό, όπως και το 58% των υπόλοιπων ανώτατων στελεχών το κατέταξαν ως υψηλής προτεραιότητας.

Η επόμενη, λοιπόν, εύλογη ερώτηση είναι με ποιους πρέπει ο CIO να επιδιώξει να δημιουργήσει και να αναπτύξει τέτοιες σχέσεις. Οπως ταιριάζει στην μακρά ιστορία του IT ως λειτουργία ελέγχου κόστους, οι CIOs έχουν την πιο στενή σχέση με τον CFO. Ωστόσο, οι CIOs αναγνωρίζουν ότι ο CEO κατέχει βασική θέση στη συνολική εξέλιξη της καριέρας τους. Μία ακόμη σχέση εντός της εταιρείας, που αξίζει να σημειωθεί,είναι αυτή με το στέλεχος εκείνο, που θα μπορούσε να αναλάβει τα λειτουργικά του καθήκοντά στη θέση του, και αυτός είναι συνήθως ο Διευθυντής Πληροφορικής της εταιρείας. Πράγματι, χωρίς αυτή την υποστήριξη, λίγοι CIOs θα καταφέρουν να ξεφύγουν από την «καθημερινή μάχη» και να εξοικονομήσουν αρκετό χρόνο για εξωστρεφή διάλογο με τα υπόλοιπα στελέχη της επιχείρησης.

Η αξία των εξωτερικών σχέσεων
Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί και στις σχέσεις εκτός των επιχειρησιακών τειχών. Αυτό εκτείνεται από τη θεσμική κοινότητα, τους αναλυτές, τους πελάτες μέχρι και τα media. Δυστυχώς, λίγοι CIOs, σήμερα, αντιμετωπίζουν αυτές τις σχέσεις ως σημαντικές. Συνολικά, η έλλειψη καλών σχέσεων – καθώς και η αντίληψη ότι οι σχέσεις αυτές είναι ανούσιες – δεν ευνοεί την άποψη των ανώτατων στελεχών για το ρόλο του CIO και την αξία της παρουσίας του στα υψηλότερα επίπεδα της εταιρείας.

Οι πελάτες, από την άλλη, είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι, καθώς πολλοί CIOs στο παρελθόν απέφευγαν με κάθε τρόπο την απευθείας επαφή με αυτά τα ενδιαφερόμενα μέρη στο εξωτερικό της εταιρείας. Σαφώς, η σημασία της σχέσης αυτής ποικίλει σημαντικά ανάλογα με τον κλάδο, αλλά πρέπει να διευκρινιστεί, ότι είναι καλό οι CIOs να έχουν μία ξεκάθαρη αντίληψη των αναγκών των πελατών της εταιρείας τους.

Συνολικά, η σχέση με τα μεγαλύτερα προβλήματα είναι αυτή με τα media και οι CIOs το παραδέχονται ανοιχτά, αλλά ταυτόχρονα «αδιαφορούν» για τα οφέλη που θα μπορούσαν να έχουν από τη σχέση αυτή. Μόνο ένας στους πέντε CIOs (21%) δήλωσε ότι οι σχέσεις του με τα media είναι καλές, ενώ πολύ λιγότεροι (14%) τη βλέπουν ως κάτι σημαντικό.

Παρόλο που κάποιοι CIOs αποθαρρύνονται όσον αφορά στη σχέση αυτή, η τεχνολογία των media παρέχει στους CIOs μια ευκαιρία ανεξάρτητης αξιολόγησης της αξίας του IT. Ακόμη όμως και αν υπάρχουν κάποιοι που δηλώνουν πως οι CIOs δεν πρέπει να προσβλέπουν σε ανώτερες θέσεις, ένας καλός CIO θα θέλει οι προσπάθειες της ομάδας να αναγνωριστούν ευρέως. Η ανάγκη αυτή, βέβαια, φαίνεται να αναγνωρίζεται ευρέως στις γρήγορα αναπτυσσόμενες αγορές. Εκεί οι CIOs εκτιμούν την αξία της σχέσης με τα media πολύ περισσότερο απ’ ότι οι συνάδελφοί τους στις ήδη ανεπτυγμένες αγορές.

Στο δεύτερο μέρος θα δούμε αναλυτικά τα τρία βασικά κομμάτια του ρόλου του CIO: την εκτέλεση των βασικών του καθηκόντων (execution), τη στρατηγικό ρόλο του στην εταιρεία (enablement) και τέλος τον αναπτυξιακό του ρόλο (development).