Το WiMAX αποτελεί μια πρόκληση για τους φορείς που κατέχουν την άδεια αλλά μέχρι στιγμής δυσκολεύονται να την αξιοποιήσουν με ένα κερδοφόρο επιχειρησιακό μοντέλο, ενώ ταυτόχρονα προβληματίζονται κατά πόσο η επανάσταση του 4G βρίσκεται στη μελλοντική Long Term Evolution (LTE) τεχνολογία. Ποιοι θα μπορούσαν να είναι οι πιθανοί τρόποι αξιοποίησης αυτών των τεχνολογιών;

<‘Σελίδα 1: Η αξιοποίηση της τεχνολογίας WiMAX’>
Η τεχνολογία WiMAX δεν έχει προς το παρόν ανταποκριθεί στις υψηλές προσδοκίες που είχε προσδώσει αρχικά στις εταιρείες παροχής ευρυζωνικών υπηρεσιών. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει εμπορική αξιοποίηση της WiMAX τεχνολογίας από τους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους στη χώρα μας, οι οποίοι καθυστερούν με αυτόν τον τρόπο την αξιοποίηση μιας αρκετά μεγάλης επένδυσης.

Ενα από τα πιθανά σενάρια για τη διάδοση και εφαρμογή της WiMAX τεχνολογίας στο άμεσο μέλλον είναι να λειτουργήσει ως συμπλήρωση της 3G τεχνολογίας στα αστικά κέντρα και κυρίως στο επίπεδο υπηρεσιών

Παράλληλα, γεννώνται και πολλά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον αυτής της τεχνολογίας, τη στιγμή που το ADSL είναι σε ραγδαία ανάπτυξη και αποτελεί το βασιλιά της ευρυζωνικής πρόσβασης.

Η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) έχει χορηγήσει άδειες από το 2001 για δοκιμές τεχνολογίας WiMAX (πρωτόκολλο 802.16 e) στη φασματική περιοχή των 3,5GHz και 26GHz αντίστοιχα. Η Wind, Craigwireless, Cosmoline και ο ΟΤΕ έχουν άδειες στην πρώτη κατηγορία, ενώ η Vodafone, Forthnet, Wind και ο ΟΤΕ ανήκουν στη 2η κατηγορία. Πρέπει να σημειωθεί ότι η Wind έχοντας δύο άδειες μετά την απόκτηση της Τellas, έχει θέσει τη μία προς πώληση, όπως άλλωστε επιβάλλει η σχετική νομοθεσία.

Μέχρι στιγμής, ο ΟΤΕ έχει αξιοποιήσει την τεχνολογία WiMAX στη φασματική ζώνη των 3,5 GHz με εγκατάσταση του πιλοτικού δικτύου στο Αγιον Ορος και αξιολογεί 2 ακόμη πιλοτικά συστήματα WiMAX στην Αττική και η ταχύτητα διακίνησης δεδομένων μπορεί να φτάσει θεωρητικά μέχρι τα 18 Mbps. Το δίκτυο μπορεί να παρέχει με ποιότητα υπηρεσίες ΙΡ τηλεφωνίας (VoIP) μετάδοσης δεδομένων χρησιμοποιώντας WiMAX modem και τις τηλεφωνικές συσκευές που οι χρήστες ήδη διαθέτουν, μέσω της ασύρματης τεχνολογίας WiMAX.

Ο εξοπλισμός που χρησιμοποιείται από τον ΟΤΕ είναι πιστοποιημένος από το WiMAX Forum, τον αποκλειστικό φορέα πιστοποίησης συστημάτων ασύρματης ευρυζωνικής πρόσβασης WiMAX. Οι υπόλοιποι πάροχοι το χρησιμοποιούν για μισθωμένες γραμμές και υποστήριξη του backhaul δικτύου καθώς και για IP τηλεφωνία. Πανευρωπαϊκά το WiMAX χρησιμοποιείται μόνο για πρόσβαση κυρίως λόγω του στενού εύρους ζώνης που λειτουργεί και ως backhauling χρησιμοποιούνται κυρίως μικροκυματικά συστήματα σε υψηλές συχνότητες και οπτικοί φορείς.

Αξιοποίηση WiMAX
Ενα από τα πιθανά σενάρια για τη διάδοση και εφαρμογή της WiMAX τεχνολογίας στο άμεσο μέλλον, σύμφωνα με τον Dr. Gregory Yovanof του ΑΙΤ, είναι να λειτουργήσει ως συμπλήρωση της 3G τεχνολογίας στα αστικά κέντρα και κυρίως στο επίπεδο υπηρεσιών. Το συγκεκριμένο σενάριο εφαρμογής αποτελεί και τη σημερινή πρόκληση για τους παρόχους σχετικά με το σχεδιασμό και την προετοιμασία εμπορικών και οικονομικών πακέτων για την μελλοντική αξιοποίηση της WiMAX τεχνολογίας στην ελληνική αγορά  Οι πάροχοι μέχρι στιγμής δυσκολεύονται στην πραγματοποίηση ρεαλιστικών τεχνο-οικονομικών και Real Options μελετών που θα αναλύουν και θα αξιολογούν κόστος εγκατάστασης σε αστικά κέντρα και τα business models που πρέπει να εφαρμοστούν, ώστε να εξασφαλίσουν ένα επιτυχές και κερδοφόρο WiMAX μέλλον.

Αλλες αιτίες που δυσκολεύουν τη διάχυση της συγκεκριμένης τεχνολογίας είναι η έλλειψη κατάλληλων μελετών και μετρήσεων του radio propagation στην ελληνική επικράτεια, η έλλειψη συσκευών που να συνδυάζει Wi-Fi με WiMAX τεχνολογίες και η αδυναμία των κατασκευαστών να παρέχουν οικονομικά και λειτουργικά τερματικά για το χρήστη, εφάμιλλα των xDSL συσκευών.

Επίσης, η καθυστέρηση του WiMAX forum να πιστοποιήσει τα διάφορα προϊόντα αλλά και λύσεις της αγοράς έκανε αρκετά διστακτικούς τους παρόχους αλλά και τους επενδυτές. Το πρόβλημα έγκειται στο ότι το ROI της υλοποίησης και ο χρονικός ορίζοντας του break-even δεν είναι ιδιαίτερα ξεκάθαρο στην ελληνική αγορά.

Διαβάστε στο ένθετο αυτού του τεύχους:

<‘here’>

<‘Σελίδα 2: Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τεχνολογίας’>
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τεχνολογίας
Η WiMAX τεχνολογία έχει αρκετά πλεονεκτήματα, τα οποία μπορούν να αποφέρουν πολλαπλά κέρδη, ανάλογα με τη στρατηγική και τις δραστηριότητες του εκάστοτε παρόχου. Πιο συγκεκριμένα, τα πιο σημαντικά πλεονεκτήματα είναι:

  • «anytime-anywhere» ευρυζωνική πρόσβαση
  • Υποστήριξη backhaul περιβάλλοντος για Wi-Fi hotpots
  • Κάλυψη αγροτικών περιοχών με οικονομικές WiMAX λύσεις
  • Εύκολο roaming από περιοχή σε περιοχή
  • Υποστήριξη real-time εφαρμογών με ιδιαίτερη επιτυχία.

Οσον αφορά τα μειονεκτήματα, συνοπτικά θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τα εξής:

  • Οι καιρικές συνθήκες ίσως να επηρεάζουν και να μεταβάλλουν το propagation και επομένως την ποιότητα του σήματος
  • Παρεμβολή από άλλες ασύρματες συσκευές
  • Τα base stations καταναλώνουν τεράστια ποσά ηλεκτρικής ενέργειας, αυξάνοντας το CAPEX
  • Μη προσεκτικός σχεδιασμός μπορεί να οδηγήσει πολύ εύκολα σε αποτυχία με τεράστιο κόστος εγκατάστασης και λειτουργίας.

Πρέπει να τονισθεί ότι η WiMAX τεχνολογία έχει τεράστιο μέλλον στην ασύρματη ευρυζωνική πρόσβαση σε παγκόσμια κλίμακα. Η Gartner προτείνει στους τηλεπικοινωνιακούς παρόχους να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί μέχρι το WiMAX να αποδείξει ότι είναι μια ασύρματη ευρυζωνική λύση με οικονομική ευστάθεια.

Επίσης, προβλέπει ότι το WiMAX θα βοηθήσει, έτσι ώστε το 2011 το 70% όλων των νέων voice και data client-to LAN συνδέσεων παγκοσμίως να είναι ασύρματες.

Διαβάστε στο ένθετο αυτού του τεύχους:

<‘here’>

<‘Σελίδα 3: Στρατηγική και σενάρια για την τεχνολογία WiMAX’>
Στρατηγική και σενάρια
Σύμφωνα με το WiMAX Forum, οι WiMAX συνδρομητές σε παγκόσμια κλίμακα αναμένεται να ξεπεράσουν τα 200 εκατομμύρια το 2012, με 7,7 δισεκατομμύρια δολάρια σε πωλήσεις εξοπλισμού. Επομένως, χρειάζονται έξυπνες στρατηγικές και ρεαλιστικά σενάρια, ώστε να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι, όπως συμβαίνει και σε άλλες χώρες, όπως ΗΠΑ και Ρωσία.

Οι τάσεις της αγοράς, όπως η «never wired» next generation αλλά και του «wireless office» και άλλων seamless services του επιχειρηματικού κόσμου επιβάλλει το σχεδιασμό μιας marketing καμπάνιας με εναλλακτικά πακέτα που θα στοχεύουν σε χρήστες που είναι συνέχεια «εν κινήσει» (mobile users) και αναζητούν μια συνεχή και αξιόπιστη ευρυζωνική σύνδεση.

Ο ρόλος ενός έμπειρου συμβούλου αναμένεται να βοηθήσει ιδιαίτερα τους παρόχους να κατανοήσουν το πρακτικό κομμάτι της WiMAX τεχνολογίας, παρέχοντας εναλλακτικές λύσεις και σενάρια

Ετσι οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι θα πρέπει να κληθούν να σχεδιάσουν «έξυπνα» πακέτα προκειμένου να προσελκύσουν πελάτες και κέρδη με κύριο στόχο τους τα αστικά κέντρα.

Μια εναλλακτική πρόταση που θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις ανάγκες των mobile χρηστών είναι η υλοποίηση μιας WiMAX/Wi-Fi λύσης μέσω της προσφοράς Wi-Fi τηλεφώνων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως marketing tool. Είναι κάτι που έχουμε ήδη συνηθίσει με την προσφορά bundling πακέτων και υπηρεσιών. Με αυτό τον τρόπο  και την προσφορά ενός αξιόπιστου κινητού, θα μπορούσε να γίνει αξιοποίηση της WiMAX τεχνολογίας στο backbone και της IP τηλεφωνίας που θα εξοικονομήσει αρκετά χρήματα στους συνδρομητές.

Παράλληλα, η έννοια της κοινοπραξίας ίσως καταστεί ιδιαίτερα χρήσιμη στην παραπάνω λύση, όπου προμηθευτής και πάροχος θα μπορούσαν από κοινού να προωθήσουν εμπορικές λύσεις. Συγκεκριμένα μια τέτοια συνεργασία θα συνεισφέρει στην αποδοτική προώθηση Wi-Fi συσκευών καθώς και ανταγωνιστικών εμπορικών πλάνων, αναδεικνύοντας την cost effective WiMAX τεχνολογία.

Ιδιαίτερα χρήσιμη ίσως θα ήταν η είσοδος εταιρειών στην ελληνική αγορά ως συνεργάτες/σύμβουλοι που ήδη έχουν υλοποιήσει WiMAX έργα σε άλλα μέρη του κόσμου, όπως Ευρώπη, Ινδία, Ρωσία και γειτονικές βαλκανικές χώρες. Ο ρόλος ενός έμπειρου συμβούλου αναμένεται να βοηθήσει ιδιαίτερα τους παρόχους να κατανοήσουν το πρακτικό κομμάτι της WiMAX τεχνολογίας, παρέχοντας εναλλακτικές λύσεις και σενάρια.

Παράλληλα, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην υλοποίηση ιδεών και μελετών που μέχρι σήμερα οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι δίσταζαν να προχωρήσουν με ασφάλεια και σιγουριά λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας αλλά και συγκεκριμένης πιθανόν μεθοδολογίας.

Για παράδειγμα, ένα αξιόπιστο CAPEX μοντέλο θα μπορούσε σε αρχική φάση, σε συνεργασία με τεχνικούς συμβούλους, να διαγράψει τη στρατηγική και τον σχεδιασμό της ανάπτυξης ενός Mobile WiMAX δικτύου. Ενδεικτικά το μοντέλο θα μπορούσε να περιλαμβάνει τα παρακάτω:

  • Τι υποδομή θα χρειαστεί (base station, κλπ.) και σε τι έκταση;
  • Ποια θα μπορούσε να είναι η επίδραση και η διείσδυση της τεχνολογίας (uptake) στους συνδρομητές;
  • Πόση κίνηση πρέπει να υποστηριχτεί και σε τι average data rate ανά περιοχή;
  • Πιθανοί επιπρόσθετοι base stations που μπορεί να χρειαστούν για κάλυψη και χωρητικότητα;
  • Μελέτη κόστους εγκατάστασης αλλά και πιθανά revenues.

Επομένως, προκειμένου να υλοποιηθούν τα παραπάνω χρειάζονται αρχικά μετρήσεις του radio propagation με συγκεκριμένα αποτελέσματα καθώς και προϋπολογισμό και χρονο-σχεδιασμό. Αυτή είναι μια αρκετά δύσκολη και επίπονη διαδικασία, λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές δυσκολίες του ελλαδικού χώρου.

Τέλος μια σαφής Real Options ανάλυση, καθώς και ανάλυση ρίσκου με προσεκτικό σχεδιασμό από έμπειρους τεχνο-οικονομικούς συμβούλους μπορεί να βοηθήσει τους παρόχους αλλά και τους επενδυτές να κατανοήσουν ποιες λύσεις και εναλλακτικά σενάρια μπορούν να αποβούν πιο κερδοφόρα στο απώτερο μέλλον.

Διαβάστε στο ένθετο αυτού του τεύχους:

<‘here’>

<‘Σελίδα 4: Η LTE τεχνολογία και το μέλλον της’>
Η LTE τεχνολογία και το μέλλον της
Η LTE (Long Term Evolution), είναι μια άλλη 4G τεχνολογία, που τυποποιήθηκε από το 3rd Generation Partnership Project (3GPP) Release 8. Η LTE χρησιμοποιεί μια νέα state-of-the-art ραδιοεπικοινωνιακή πλατφόρμα, γνωστή ως Orthogonal Frequency Division Multiple Access (OFDMA) που παρέχει διάφορα πλεονεκτήματα, όπως αυξημένα  peak data rates, αυξημένη απόδοση της κυψέλης, μειωμένη καθυστέρηση, συνύπαρξη με GSM/EDGE/UMTS συστήματα καθώς και μειωμένο CAPEX και OPEX.

Διάφοροι πάροχοι, όπως η Vodafone, T-Mobile και France Telecom έχουν ανακοινώσει σχέδια υλοποίησης  4G δικτύων βασισμένων στην LTE τεχνολογία. Μερικοί από αυτούς σχεδιάζουν να υλοποιήσουν και τη WiMAX τεχνολογία. Για παράδειγμα, πρόσφατα η Nortel Networks, όσον αφορά την ανάπτυξη υποδομής 4G τεχνολογίας, εστίασε την προσοχή της στην LTE τεχνολογία αντί της WiMAX.

Διάφοροι πάροχοι, όπως η Vodafone, T-Mobile και France Telecom έχουν ανακοινώσει σχέδια υλοποίησης 4G δικτύων βασισμένων στην LTE τεχνολογία

Η καναδική εταιρεία τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού ουσιαστικά παραμέρισε τις όποιες πρωτοβουλίες της σχετικά με τη WiMAX τεχνολογία μετασχηματίζοντας αυτήν της τη δραστηριότητα σε στρατηγική συμφωνία με την Alvarion, ισραηλινή εταιρεία που εξειδικεύεται στην ανάπτυξη WiMAX εξοπλισμού. Βάσει αυτής της συμφωνίας, η Nortel θα παρέχει λύσεις δικτύου κορμού, backhaul, εφαρμογές και global services, που θα συνοδεύουν την τεχνολογία πρόσβασης (radio access) της Alvarion σε υποδομές WiMAX.

Επίσης η T-Mobile, η γερμανική εταιρεία κινητής τηλεφωνίας, σε συνεργασία με την Nortel ολοκλήρωσε επιτυχώς την πρώτη δοκιμή υπηρεσιών νέας γενιάς κινητών τηλεπικοινωνιών (NGMN-Next Generation Mobile Networks), χρησιμοποιώντας την τεχνολογία LTE (Long Term Evolution) σε καθημερινές συνθήκες. Στην έκθεση CeBIT 2008 οι επισκέπτες μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ασύρματη μεταφορά αρκετών βίντεο υψηλής ευκρίνειας (HD) με ταχύτητες που έφταναν τα 170 Mbit/s (download) και τα 50 Mbit/s (upload).

Στη συνέχεια, η T-Mobile δοκίμασε τα NGMN σε καθημερινές συνθήκες. Ετσι σε πιλοτική δοκιμή που έγινε, μεταφέρθηκαν δεδομένα από και προς αυτοκίνητο που κινούνταν στους δρόμους της Βόννης μεταξύ της έδρας της Deutsche Telekom και της T-Mobile. Η δοκιμή ήταν επιτυχής, ενώ διανύθηκε απόσταση 4 χιλιομέτρων και η μεταφορά δεδομένων έγινε χωρίς διακοπές και χωρίς απώλεια στην ποιότητα ακόμα και όταν άλλαζε κυψέλη – ένα από τα μεγάλα προαπαιτούμενα για το μέλλον των κινητών επικοινωνιών. Σύντομα η T-Mobile  αναμένεται να ξεκινήσει να διαθέτει πιλοτικό LTE, αναβαθμίζοντας το EDGE/UMTS/HSPA δίκτυο της εταιρείας σε LTΕ.

Διαβάστε στο ένθετο αυτού του τεύχους:

<‘here’>

<‘Σελίδα 5: Το μέλλον του 4G’>
Το μέλλον του 4G
Οι αγορές της LTE και WiMAX τεχνολογίας είναι αρκετά διαφορετικές. Παραδοσιακοί πάροχοι, όπως η Sprint, που δε έχουν αποφασίσει να ακολουθήσουν HSPA από τη CDMA αρένα ακολουθούν WiMAX.

Οποια και να είναι η τεχνολογία, WiΜΑΧ ή LTE ή συνδυασμός και των δύο, σίγουρα υπάρχουν σημαντικές ευκαιρίες για τους παρόχους κυρίως σε επίπεδο καλύτερης ποιότητας ασύρματων ευρυζωνικών υπηρεσιών που θα μπορούσαν να συνοδευτούν με μεγαλύτερα κέρδη. Το δίκτυο αποτελεί ένα βασικό μέρος της εξίσωσης που θα στηρίξει την επιτυχία των 4G υπηρεσιών. Το δίκτυο είναι επίσης μια σημαντική συνιστώσα για τις επιχειρήσεις και η επένδυση σε αυτό αξίζει ιδιαίτερης προσοχής.

Συσκευές, υπηρεσίες και διαχειριστική ικανότητα θα συμβάλλουν στην επιτυχία του 4G και θα αποτελέσουν και σημαντικά στοιχεία εξασφάλισης της πλήρους λειτουργίας ενός νέου οικοσυστήματος που θα δημιουργηθεί από τη 4G τεχνολογία

Επίσης, συσκευές, υπηρεσίες και διαχειριστική ικανότητα θα συμβάλλουν στην επιτυχία του 4G. Τα παραπάνω θα αποτελέσουν και σημαντικά στοιχεία εξασφάλισης της πλήρους λειτουργίας ενός νέου οικοσυστήματος που θα δημιουργηθεί από τη 4G τεχνολογία. Η αύξηση της ζήτησης θα εξαρτηθεί κυρίως από το κατά πόσο οι πάροχοι μπορούν να προσφέρουν προτάσεις αξίας (value proposition) στους τελικούς χρήστες. Η προσφορά συναρπαστικών και αξιόλογων προτάσεων πάνω από μια ανώτερη τεχνολογικά μελλοντική υποδομή, θα αποφέρει την άνθιση των 4G υπηρεσιών.

4G
Η 4G τεχνολογία αναφέρεται σε fully IP-based σύστημα. Θα παρέχει ταχύτητες μεταξύ 100 Mbit/s και 1 Gbit/s εσωτερικά και εξωτερικά, υποστηρίζοντας αξιόλογη ποιότητα και ασφάλεια. Οσο υψηλότερο το διαθέσιμο bandwidth τόσο χαμηλότερη η καθυστέρηση των 4G δικτύων.

Νέες υπηρεσίες για τους χρήστες που αναμένονται είναι οι παρακάτω:

  • Remote Office,
  • Video Conferencing,
  • Παρουσία (Presence) και location based υπηρεσίες
  • Εξατομικευμένες Radio και TV streams.

Διαβάστε στο ένθετο αυτού του τεύχους:

<‘here’>