Η υπηρεσιακή φύση της πληροφορικής τεχνολογίας γέρνει συνεχώς την πλάστιγγα προς νέες μορφές σχέσεων ανάμεσα σε προμηθευτές και αγοραστές. Τα αποτελέσματα της εξέλιξης δεν είναι πάντα τόσο απρόσμενα όσο φανταζόμαστε αρκεί να τα αναλογιστούμε.
Γυρνάμε στη δεκαετία του 1980 για να θυμηθούμε τη συγκριτική δοκιμή του ελληνικού Olympic Data XT με τον ξενόφερτο Amstrad 1640, η οποία κατέληξε σε ήπιο θρίλερ που είναι δημοσιευμένο στο ψηφιακό αρχείο του περιοδικού Computer για Όλους. Το όνειρο κάποιων φοιτητών του Πολυτεχνείου να στήσουν γραμμή παραγωγής υπολογιστών στην Ελλάδα είχε σύντομη διάρκεια, αλλά με πετυχημένα εμπορικά αποτελέσματα.
Μια δεκαετία αργότερα το ίδιο όνειρο αναβίωσαν οι εταιρείες Altec, Info-Quest και ICE, οι οποίες για αρκετό καιρό έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην αγορά των προσωπικών υπολογιστών για ιδιώτες χρήστες, δημόσιους οργανισμούς και αρκετές ιδιωτικές επιχειρήσεις που δεν είχαν λόγο να επιλέγουν τα μεγάλη διεθνή brands. Από μια οπτική ήταν καλό αυτό που συνέβαινε τότε, γιατί ένα κομμάτι από τα πακέτα στήριξης της ΕΕ έμεναν στην ελληνική αγορά, η οποία είχε αρχίσει ήδη στο τέλος της δεκαετίας του 1990 να χάνει το τρένο του λογισμικού.
Σήμερα ότι έχει μείνει από την αγορά των desktop PCs στην Ελλάδα, διεκδικούν ακόμα κάποιες ελληνικές εταιρείες, οι οποίες τα καταφέρνουν αρκετά καλά και στις πωλήσεις φορητών υπολογιστών και tablets. Οι επιχειρήσεις όμως πλέον δε ζουν στους ρυθμούς του PC.
Οι προϋπολογισμοί τους ξοδεύονται κυρίως σε servers, οι οποίοι από τη δεκαετία του 1980 μέχρι και σήμερα, εισάγονται από τα κατασκευαστικά μεγαθήρια της παγκόσμιας αγοράς. Και πάλι όμως όλα αυτά τα χρόνια κάτι έμενε στην ελληνική αγορά από τα πακέτα στήριξης. Το unboxing και installation των servers και των εφαρμογών που λειτουργούν σε αυτούς, απασχολούσε και συνεχίζει να απασχολεί ένα μικρό ποσοστό του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού της χώρας.
Στη νέα σελίδα εξέλιξης της πληροφορικής με τον τίτλο “Infrastructure as a service”, οι όροι αλλάζουν ξανά. Οι επιχειρήσεις δε χρειάζεται να εισάγουν τους servers τους, ούτε να πληρώσουν εξειδικευμένους εργαζόμενους για να στήσουν τις υποδομές και το λογισμικό τους. Όλα αυτά γίνονται γρήγορα και απλά σε φάρμες από servers που βρίσκονται κάπου στον κόσμο, συνήθως όπου υπάρχει φθηνή ενέργεια και ψυχρό κλίμα – κανένα από τα δύο δε διαθέτουμε στη χώρα μας -, όπου επιχειρήσεις από όλες τις χώρες του κόσμου, εξάγουν τα δεδομένα τους για να γίνει η επεξεργασία και η φύλαξή τους.
Τα τιμολόγια που έρχονται από το εξωτερικό καταχωρούνται στα λειτουργικά και όχι τα πάγια έξοδα της επιχείρησης, γεγονός που θεωρητικά διευκολύνει αρκετά τους ισολογισμούς και τους προϋπολογισμούς.. Οι φάρμες από servers σπανίζουν στην Ελλάδα, αν και ο δημόσιος τομέας κάνει φιλότιμες προσπάθειες ώστε να ισορροπήσει κάπως τα πράγματα. Τα data centers της ΕΔΕΤ και της ΓΓΠΣ είναι δύο σχετικά πρόσφατα παραδείγματα περιορισμού της “διαρροής” δεδομένων.
Θεωρητικά, τα ερχόμενα χρόνια, ένα μεγάλο ποσοστό των δεδομένων που παράγονται σε ελληνικές επιχειρήσεις θα “ζουν” στο εξωτερικό. Το ερώτημα ωστόσο δεν είναι που θα ζουν τα δεδομένα, άλλωστε αυτό το παιχνίδι ήταν χαμένο από την εποχή της Civil Data, αλλά που θα ζουν οι άνθρωποι που θα μπορούν να τα μεταποιήσουν σε πληροφορία και γνώση.
Ο συνδυασμός του brain drain με το data drain δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος. Σύμφωνα με επιχειρήσεις που προσπαθούν να αναπτύξουν εφαρμογές στην ελληνική αγορά, οι developers έχουν γίνει εξίσου σπάνιο είδος με την Τίγρη της Σιβηρίας, παρά το γεγονός ότι ο βασικός μισθός που τους προσφέρουν είναι μέχρι και 3 φορές πάνω από το μέσο όρο του βασικού μισθού.
Κάνοντας μια παρακινδυνευμένη πρόβλεψη, θεωρούμε ότι ο τομέας της παραγωγής τεχνολογίας πληροφορικής, είναι πολύ δύσκολο να γίνει βασικός τροφοδότης στην ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς Ίσως λοιπόν θα πρέπει να αποδεχτούμε αυτήν την εν δυνάμει πραγματικότητα και να εστιάσουμε τις προσπάθειες μας σε τομείς που έχουμε ακόμα ευκαιρίες για να πρωτοστατήσουμε, για τους οποίους η τεχνολογία είναι απαραίτητο εργαλείο.
Σημείωση: Στις φάρμες υπολογιστών απουσιάζει η «βιοποικιλότητα». Θεωρητικά είναι απρόσβλητες από ασθένειες, αλλά αν τελικά ασθενήσουν τα αποτελέσματα μπορεί να είναι καταστροφικά.