APIs: Διασυνδέοντας το μέλλον

Η τεχνολογική «άνοιξη» των εφαρμογών οδήγησε τον ψηφιακό μετασχηματισμό των τελευταίων ετών. Το φαινόμενο θύμιζε έντονα το κύμα εκείνο της βιομηχανικής επανάστασης, όταν η δυνατότητα για μαζική παραγωγή ήταν πια δεδομένη, απλά υπήρχε η διαρκής ανάγκη για νέες ιδέες και καινούργια προϊόντα που θα γεννιόντουσαν πρώτα στο μυαλό ενός οραματιστή, πριν περάσουν από την γραμμή μαζικής παραγωγής στο κοινό. Έτσι και στην εποχή τoυ ψηφιακού μετασχηματισμού των πάντων: Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον πλανήτη κατεβάζουν ιδέες που καλούνται να ζευγαρώσουν τις άπειρες δυνατότητες του ψηφιακού σύμπαντος μας με ανάγκες που συχνά δεν φανταζόμαστε καν ότι μπορούν να καλυφθούν ψηφιακά. Γραμμή μαζικής παραγωγής συνήθως δεν υπάρχει και γιατί να υπάρχει άλλωστε; Το hardware την απαιτεί, αλλά ας μη γελιόμαστε, η συντριπτική πλειοψηφία των «μικρών καθημερινών επαναστάσεων» στο ψηφιακό σύμπαν γίνεται στο γραφείο -ή τον καναπέ- κάποιου developer, ο οποίος μπορεί να είναι «3 σε 1» από τρελός εφευρέτης, «εργάτης» και CEO την ίδια στιγμή.

Το μόνο κακοτράχαλο κομμάτι σε αυτή την διαδρομή μια ιδέας για κάποια εφαρμογή, από τον εγκέφαλο αυτού που την συνέλαβε ως την ύπαρξη της ως εικονίδιο στην οθόνη του κινητού μας είναι εκεί προς το τέλος. Όταν αυτή εφαρμογή είναι πια έτοιμη να «τρέξει» αλλά δεν μπορεί καν να περπατήσει, γιατί πρέπει να συνεργαστεί με την υπόλοιπη ψηφιακή υποδομή του πλανήτη για να πάρει ή να στείλει δεδομένα και να ανταλλάξει εντολές και προσβάσεις. Εκεί φαίνεται το μόνο μελανό σημείο της απουσίας της κεντρικά σχεδιασμένης και μαζικής παραγωγής των λύσεων και δεν είναι άλλη από την πιθανή ασυμβατότητα της κάθε λύσης με την ψηφιακή υποδομή που απαιτεί για να δουλέψει ή με όλες τις υπόλοιπες λύσεις με τις οποίες πρέπει αναγκαστικά να συνεργάζεται.

Και εκεί μπαίνουν στο πλάνο τα APIs. Τα «Application Programming Interfaces» ή επί το ελληνικότερο «Διεπαφές Προγραμματισμού Εφαρμογών» και για συντομία ΑPIs ξεκίνησαν σαν μια λύση ανάγκης και είναι πλέον βασική προϋπόθεση για την καινοτομία.

Στην πραγματικότητα τα APIs δεν είναι παρά ένα σετ από προκαθορισμένους κανόνες που κάνουν δυνατή την επικοινωνία ανάμεσα σε διαφορετικές εφαρμογές. Δρουν όμως έτσι σαν ένα ενδιάμεσο στρώμα που επεξεργάζεται τις μεταφορές δεδομένων ανάμεσα σε διαφορετικά συστήματα, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να ανοίγουν τα δεδομένα και τις διεργασίες τους σε developers εκτός οργανισμού, σε συνεταίρους, αλλά και σε τμήματα του οργανισμού που παραδοσιακά ήταν αποκλεισμένα από αυτά.

Μέσα από τους ορισμούς και τα πρωτόκολλα αυτής της επικοινωνίας που τα API προσφέρουν, οι επιχειρήσεις μπορούν να το κάνουν αυτό διαρκώς και με αξιοπιστία και έτσι χιλιάδες αντισυμβαλλόμενα -σε data και app- μέρη, συνεργάζονται χωρίς το φόβο του «απόλυτου μπάχαλου». Ειδικά στο κομμάτι της κυβερνοασφάλειας είναι αναντικατάστατα αφού δημιουργούν ένα buffer zone ανάμεσα στην επιχειρησιακή υποδομή και τον υπόλοιπο κόσμο και ελέγχουν ποιος θα μπει και τι επιτρέπεται να κάνει, απολαμβάνουν έλεγχο και ανάλυση των data streams με ασφάλεια, κερδίζουν χρόνο και δημιουργούν ένα ασφαλές περιβάλλον όπου όλοι μπορούν να συνεργαστούν πολύ πιο εύκολα.

Γιαυτό η χρήση των ΑΡΙs συνεχίζει να κλιμακώνεται και οι περισσότεροι οργανισμοί, βρίσκοντας τις λύσεις που τους παρέχουν ακαταμάχητα λειτουργικές, συνδυάζουν όλο και περισσότερα στις λειτουργίες τους. Μια βόλτα από τα websites ακόμα και κάποιων Ελληνικών Τραπεζών θα εκπλήξει όσους αγνοούν την δύναμη τους. Ήδη τρεις Ελληνικές Τράπεζες -Εθνική, Ελληνική και Eurobank- παρέχουν στους πελάτες τους APIs. Γιατί; Μα γιατί έτσι τους διευκολύνουν να διασυνδέσουν την λειτουργία της επιχείρησης τους με αυτή της τράπεζας και αυτό την εποχή του open banking του e-commerce και της ευρύτερα ψηφιοποιημένης οικονομίας είναι απλώς ανεκτίμητο τόσο ως ευκολία όσο και ως ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και για τις δύο πλευρές.

Η αναγνώριση αυτών των «χαρισμάτων» των APIs είναι πλέον γενικευμένη σε όλο το tech οικοσύστημα. Χάρη σε αυτά οι developers να αναπτύξουν γρηγορότερα τις πλατφόρμες και τις εφαρμογές που θέλουν παίρνοντας έτοιμα, για παράδειγμα, τα αντίστοιχα APIs της τράπεζας με την οποία θέλουν η εφαρμογή τους να συνεργάζεται, αντί να πρέπει να αναπτύξουν το λογισμικό οι ίδιοι.

Αντίστοιχα κάθε φορά που η τράπεζα -για παράδειγμα- βελτιώνει ένα API, η ανανέωση του «τρέχει» σχεδόν αυτόματα παντού, βελτιώνοντας τη λειτουργία σε όλες τις εφαρμογές που το ενσωματώνουν.

Κατ’ επέκταση τα APIs επιτρέπουν το ίδιο ανώδυνα το scale up των εφαρμογών. Και βέβαια δεν ξεχνάμε πόσο εύκολη και σίγουρη κάνουν την πρόσβαση σε δεδομένα χωρίς τα οποία οι περισσότερες εφαρμογές πιάνουν απλά μνήμη σε κάποια συσκευή.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει και η έρευνα της Gartner «2024 Gartner API Strategy Survey» ένα 82% από τους συμμετέχοντες σε αυτή ανέφεραν ότι οι οργανισμοί τους χρησιμοποιούν APIs εσωτερικά, ενώ το 71% των ερωτηθέντων χρησιμοποιούν APIs τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά, για να συνδέσουν λειτουργίες με 3rd party εφαρμογές όπως SaaS vendors.

Τις τάσεις επιβεβαιώνει και η έρευνα της Fortune Business Insights με τίτλο «API Management Market Size, Share & Industry Analysis, By Deployment (Cloud and On-premises), By Enterprise Type (Large Enterprises and Small & Medium Enterprises), By Application (Security, Performance Analytics, Governance, Gateway, and Others), By End-user (IT & Telecom, Government, Retail, Healthcare, BFSI, Transport & Logistics, and Others), and Regional Forecast, 2024-2032. Σε αυτήν η παγκόσμια αγορά APIs management είχε εκτιμηθεί στα 4,28 δισεκατομμύρια δολάρια το 2023 και οι προβλέψεις την θέλουν να κλείνει στα 5,42 δις το 2024. Με μακροπρόθεσμη πρόβλεψη να φτάσει ως το 2032 τα 34,17 δισεκατομμύρια δολάρια με μέσω ετήσιο ρυθμό αύξησης ένα ομολογουμένως εντυπωσιακό 25,9%!

Πως ερμηνεύεται μια τέτοια άνοδος; Αντικείμενο της συγκεκριμένης έρευνας είναι το συνολικό οικοσύστημα των APIs και συμπεριλαμβάνει πέρα από την ανάπτυξη τους, το scaling, την κυκλοφορία και διάθεση και την ανάλυση της λειτουργίας τους ανά οργανισμό, με εξειδικευμένες προσεγγίσεις για on premise, cloud ή hybrid υλοποιήσεις. Από αυτό προκύπτει ότι βασικός συντελεστής της εξάπλωσης της χρήσης APIs συνεχίζει σε όλο το επιχειρηματικό φάσμα να είναι η ανάγκη για διαλειτουργικότητα. Σε αυτή προστίθεται η ανάγκη της αγοράς για παροχή όλο και συχνότερα δεδομένων σε πραγματικό χρόνο, προκειμένου προσβάσεις σε προσωπικά δεδομένα και υπηρεσίες να συνεργάζονται πραγματικά αυτόματα και στιγμιαία. Ταυτόχρονα η ανάγκη όλο και περισσότερες εφαρμογές οδηγεί και την δημιουργία νέων APIs με συγκεκριμένα standards, ώστε το φάσμα της διαλειτουργικότητας να διευρύνεται συνεχώς.

Στο ρεύμα υιοθέτησης των APIs έρχεται να συνδεθεί ένα ακόμα μεγάλο κύμα που σηκώνει η ενσωμάτωση των εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης. Όπως αναφέρει και σχετική έρευνα της Kong Inc., εταιρίας εστιασμένης στη δημιουργία ΑPIs για cloud εφαρμογές, οι συνολικές διαδράσεις των APIs με την παγκόσμια οικονομία θα είναι στα επόμενα χρόνια κολοσσιαίες. Η Kong εκτιμά ότι τα APIs συνολικά θα συμμετέχουν ως το 2030 σε συναλλαγές με συνολική αξία πάνω από 3,4 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στην Αμερική και πάνω από 17 τρις παγκοσμίως, με την συνολική αξία της αγοράς τους να εκτοξεύεται πάνω από 170% στην επόμενη δεκαετία. Ο λόγος είναι ήδη ορατός αφού στην έρευνα της Kong το 92% των developers δηλώνουν ότι το ΑΙ θα είναι η απόλυτη προτεραιότητα των εταιριών για την επόμενη δεκαετία και η ενσωμάτωση εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης στις λειτουργίες κάθε οργανισμού θα αυξήσει την ζήτηση για APIs εκθετικά. Προκειμένου οι έξυπνες εφαρμογές να αναζητούν δεδομένα και προσβάσεις εντός και εκτός cloud απροβλημάτιστα και σε ελάχιστο χρόνο, ειδικά όταν λειτουργούν ως «έξυπνοι» βοηθοί, με το πλεονέκτημα των προσωποποιημένων υπηρεσιών. Το 82% των developers που συμμετείχαν στην έρευνα δήλωσαν ότι οι οργανισμοί τους ήδη αναπτύσσουν ή ενσωματώνουν ΑΙ εφαρμογές, αλλά είναι η πλατφόρμα διαλειτουργικότητας των APIs που εξασφαλίζει ότι αυτές συνεργάζονται χωρίς προβλήματα με την υπόλοιπη υπάρχουσα ΙΤ υποδομή.

Άμεση επικοινωνία, εύκολη προσβασιμότητα και προώθηση της καινοτομίας είναι και εδώ τα πλεονεκτήματα των APIs, που αναλαμβάνουν ρόλους …lego. Συνδέουν διαφορετικά κομμάτια λογισμικού, διευκολύνοντας τους προγραμματιστές να ενσωματώνουν πολύπλοκες λειτουργίες AI χωρίς να χρειάζεται να τις κατανοήσουν και αναλύσουν πλήρως. Μπορούν έτσι να έχουν πρόσβαση σε ήδη εκπαιδευμένα μοντέλα, αλγόριθμους μηχανικής μάθησης και μια σειρά από εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που διαφορετικά θα απαιτούσαν χρόνο και χρήμα για να αναπτύξουν οι ίδιοι. Με κόστος που θα τα έκανε απαγορευτικά. Τα APIs άλλαξαν τα όρια προσφέροντας έτοιμα προς χρήση μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης που μπορούν να ενσωματωθούν μέσω απλών κλήσεων API. Για παράδειγμα, οι προγραμματιστές μπορούν να έχουν πρόσβαση στο API φυσικής γλώσσας της Google ή στο API αναγνώρισης της Amazon για να προσθέσουν λειτουργίες επεξεργασίας γλώσσας και αναγνώρισης εικόνας στις εφαρμογές τους, χωρίς να χρειάζεται να εμβαθύνουν στις περιπλοκές της εκπαίδευσης μοντέλων ή της διαχείρισης δεδομένων.

Οι εφαρμογές με δυνατότητα AI απαιτούν διαλειτουργικότητα, την ικανότητα δηλαδή να λειτουργούν ομαλά σε διάφορα συστήματα και υπηρεσίες. Τα API παρέχουν τη βάση για αυτή τη διαλειτουργικότητα διευκολύνοντας την επικοινωνία μεταξύ διαφορετικών στοιχείων λογισμικού, που συχνά αναπτύσσονται σε διαφορετικές γλώσσες ή φιλοξενούνται σε διάφορα περιβάλλοντα. Τα APIs επιτρέπουν την απρόσκοπτη ανταλλαγή δεδομένων και αιτημάτων μεταξύ των εφαρμογών, δημιουργώντας ένα συνεκτικό οικοσύστημα που βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, ένα chatbot ενσωματωμένο σε μια εφαρμογή υποστήριξης πελατών μπορεί να βασίζεται σε ένα API επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (NLP) για την κατανόηση των ερωτημάτων των χρηστών και σε ένα άλλο API για πρόσβαση στη βάση δεδομένων για την ανάκτηση σχετικών πληροφοριών με το αίτημα του κάθε πελάτη και ένα ακόμα για τα προσωπικά του δεδομένα. Μέσω των API, αυτά τα διάφορα στοιχεία μπορούν να λειτουργήσουν μαζί ως μία ολοκληρωμένη λύση.

Έτσι αν μια εταιρεία θέλει να αλλάξει από μια υπηρεσία τεχνητής νοημοσύνης σε μια άλλη – ας πούμε, από ένα API αναγνώρισης εικόνας σε μια πιο προηγμένη έκδοση από διαφορετικό πάροχο – μπορεί να το κάνει με ελάχιστη διακοπή της λειτουργίας και των υπηρεσιών της, καθώς τα API αφαιρούν τις λεπτομέρειες και συχνά έχουν παρόμοιες μεθόδους ή τελικά σημεία για κοινές λειτουργίες. Αυτή η ευελιξία είναι ζωτικής σημασίας στην τεχνητή νοημοσύνη, όπου νέα μοντέλα και δυνατότητες αναδύονται διαρκώς με ολοένα και πιο γρήγορο ρυθμό που ο ανταγωνισμός στους παρόχους ΑΙ υπηρεσιών επιβάλει.

Η ανάπτυξη τεχνητής νοημοσύνης έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα κοστοβόρα σε πόρους και ενέργεια. Τα API βελτιστοποιούν αυτή τη διαδικασία, προσφέροντας πρόσβαση σε προκατασκευασμένες, δοκιμασμένες και συχνά βελτιστοποιημένες λειτουργίες AI, τις οποίες οι προγραμματιστές μπορούν να συνδέσουν στις εφαρμογές τους. Αυτό επιτρέπει στις ομάδες ανάπτυξης εφαρμογών να επικεντρωθούν στη δημιουργία μοναδικών χαρακτηριστικών, αντί κάθε φορά που χρειάζονται κάποια εξειδίκευση να πρέπει να …επανεφεύρουν τα βασικά μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης. Μια εταιρεία που αναπτύσσει μια εφαρμογή γυμναστικής, για παράδειγμα, μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα API ανίχνευσης συναισθημάτων για να αναλύσει τις εκφράσεις του προσώπου των χρηστών κατά τη διάρκεια της προπόνησης, προσθέτοντας ένα μοναδικό χαρακτηριστικό χωρίς να δημιουργεί την αναγνώριση προσώπου από την αρχή.

Επιπλέον, τα API επιτρέπουν την σπονδυλωτή ανάπτυξη. Οι προγραμματιστές μπορούν να επιλέξουν συγκεκριμένα API με βάση τις ανάγκες της εφαρμογής τους, όπως ομιλία σε κείμενο, μετάφραση, ανάλυση συναισθήματος ή προγνωστικά αναλυτικά στοιχεία και να τα ενσωματώσουν ως ξεχωριστές ενότητες. Αυτό το modular design είναι απαραίτητο κατά τη δημιουργία σύνθετων, πολυλειτουργικών εφαρμογών τεχνητής νοημοσύνης, καθώς δίνει τη δυνατότητα στους προγραμματιστές να αντικαταστήσουν ή να αναβαθμίσουν μεμονωμένα στοιχεία χωρίς να διαλύσουν ολόκληρο το υπάρχον σύστημα για να το ξαναστήσουν από την αρχή.

Η ενσωμάτωση πληροφοριών σε εφαρμογές σε πραγματικό χρόνο από την τεχνητή νοημοσύνη είναι ένας άλλος κρίσιμος τομέας όπου τα APIs πρωταγωνιστούν. Επιτρέπουν στις εφαρμογές να συνδέονται live με βάσεις αλλά και πηγές δεδομένων και να εφαρμόζουν μοντέλα AI σε πραγματικό χρόνο, καθιστώντας τα ιδιαίτερα πολύτιμα σε τομείς που απαιτούν γρήγορη λήψη αποφάσεων, όπως τα οικονομικά, η υγειονομική περίθαλψη και το ηλεκτρονικό εμπόριο. Για παράδειγμα, σε εφαρμογές διαπραγμάτευσης μετοχών, τα API μπορούν να διευκολύνουν τη ροή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και να εφαρμόζουν μοντέλα μηχανικής εκμάθησης για την πρόβλεψη των τάσεων της αγοράς, παρέχοντας στους traders πληροφορίες για τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων εν κινήσει. Η δυνατότητα παροχής πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο μέσω των APIs είναι επίσης ζωτικής σημασίας στην εξυπηρέτηση πελατών, όπου οι εξατομικευμένες εμπειρίες χρήστη αποτελούν προτεραιότητα. Οι μηχανές συστάσεων σε υπηρεσίες streaming, για παράδειγμα, χρησιμοποιούν συχνά APIs για να δημιουργήσουν προτάσεις περιεχομένου με βάση τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά των χρηστών σε πραγματικό χρόνο.

Η επεκτασιμότητα είναι βασικός όρος επιβίωσης για εφαρμογές που εξυπηρετούν κυμαινόμενα ή διαρκώς αυξανόμενα κοινά. Η δημιουργία των ΑΙ εφαρμογών εντός των οργανισμών κάνει δύσκολη την επέκταση τους παράλληλα με το κοινό τους. Αλλά χάρη στα APIs διευκολύνουν την επέκταση των δυνατοτήτων, αφού επιτρέπουν σε κάθε οργανισμό να χρησιμοποιεί στην ουσία την υποδομή του εκδότη του API σαν να ήταν δική του. Για παράδειγμα αν μια υπηρεσία e-commerce προσφέρει αναγνώριση προϊόντων μέσω εικόνας δεν χρειάζεται να χειριστεί όλο τον φόρτο εργασίας των δεδομένων που απαιτεί η διεργασία αυτή, αφού χάρη στο σωστό API απλώς συνδέεται με κάποιον provider αυτής της υπηρεσίας και ένα cloud που φιλοξενεί τα απαραίτητα δεδομένα.

Ειδικά στην περίπτωση των πειραματικών ΑΙ εφαρμογών αυτό είναι πολύτιμο, αφού οι οργανισμοί μπορούν να δοκιμάζουν και να παίζουν με κομμάτια εφαρμογών ΑΙ πριν αποφασίσουν να τα υιοθετήσουν, χωρίς να αναλαμβάνουν και όλη αυτή η υποδομή με το ανάλογο κόστος λειτουργίας.

Τα API διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στη διασφάλιση ότι οι εφαρμογές που υποστηρίζονται από AI είναι συμβατές με τα πρότυπα ασφάλειας και συμμόρφωσης. Δεδομένου ότι πολλά API προέρχονται από καθιερωμένους παρόχους, συχνά έχουν ισχυρά χαρακτηριστικά ασφαλείας και συμμορφώνονται με τις κανονιστικές απαιτήσεις. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό σε κλάδους όπως η υγειονομική περίθαλψη και τα χρηματοοικονομικά, όπου το απόρρητο των δεδομένων και η συμμόρφωση με κανονισμούς (όπως το HIPAA ή το GDPR) είναι ζωτικής σημασίας. Χρησιμοποιώντας API, οι προγραμματιστές μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις έτοιμες λύσεις συμμόρφωσης αντί να εφαρμόζουν οι ίδιοι πολύπλοκα πρωτόκολλα ασφαλείας. Για παράδειγμα, ένα API AI που «ανωνυμοποιεί» δεδομένα ή περιορίζει την πρόσβαση σε δεδομένα με βάση την τοποθεσία μπορεί να βοηθήσει τους προγραμματιστές να διασφαλίσουν τη «συμμόρφωση» της δουλειάς τους, επιτρέποντας τους να εστιάζουν στη βασική λειτουργικότητα της εφαρμογής τους.

Έτσι τελικά τα APIs πέρα από τον αρχικό τους ρόλο σπάνε τα εμπόδια στην είσοδο του κόσμου των ΑΙ εφαρμογών, εκδημοκρατίζοντας την πρόσβαση σε προηγμένες τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης που διαφορετικά θα ήταν απρόσιτες για μικρότερες εταιρείες και ανεξάρτητους προγραμματιστές. Με αυτόν τον τρόπο, τα API ήδη επιταχύνουν σημαντικά την υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης σε όλους τους κλάδους, μεταμορφώνοντας διάφορους τομείς, από την υγειονομική περίθαλψη και τη χρηματοδότηση μέχρι την ψυχαγωγία και το λιανικό εμπόριο.