Η αλματώδης αύξηση του όγκου των δεδομένων, που χρησιμοποιούμε ολοένα και περισσότερο στην ψηφιακή καθημερινότητά μας, έχει οξύνει το «στεγαστικό πρόβλημα» στα data centers που, επί πλέον, έχουν να αντιμετωπίσουν και την παγκόσμια έλλειψη διαθέσιμης -με αποδεκτούς όρους βιωσιμότητας- ενέργειας.

Τα data centers αποτελούν σήμερα έναν από τους πιο βασικούς και κρίσιμους παράγοντες για την εύρυθμη λειτουργία ουσιαστικά κάθε δραστηριότητας στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, καθώς τα δεδομένα τα οποία «στεγάζουν» στους server τους αυξάνουν μέρα με τη μέρα με ιλιγγιώδη ρυθμό, για να καλυφθούν οι ανάγκες της ψηφιακής καθημερινότητάς μας.

Παράλληλα, πολλαπλασιάζονται τα «θέλω» των υφιστάμενων και των νέων χρηστών οι οποίοι ζητούν επίμονα απόλυτη λειτουργικότητα, υψηλές ταχύτητες απόκρισης και μέγιστη δυνατή ασφάλεια, ενώ το «στεγαστικό πρόβλημα» επιτείνει ακόμα περισσότερο η καθολική απαίτηση (ας όψονται οι ολοένα αυστηρότεροι γραπτοί και άγραφοι κανόνες του ESG, όπως και η σημαντική πλέον ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης σ’ αυτά τα θέματα) των απανταχού χρηστών, η ανάπτυξη και το πολυπόθητο scale-up να γίνονται με «καθαρό» και περιβαλλοντικά θεμιτό τρόπο.

Καθώς το 2024 απέχει ελάχιστες μόνο εβδομάδες, έχουν ήδη διαμορφωθεί κάποιες βασικές τάσεις που θα χαρακτηρίσουν το βραχυπρόθεσμο μέλλον σ’ αυτόν τον τομέα, όπως τις περιγράφουν οι ειδήμονες της αγοράς και οι εταιρίες συμβούλων, με πρώτη την ανάγκη για εξορθολογισμό της λειτουργίας των υφιστάμενων data centers, ώστε να παρέχουν βέλτιστες υβριδικές λύσεις συνεγκατάστασης.
Η δεύτερη τάση έχει να κάνει με τον πολλαπλασιασμό των cloud-native εφαρμογών και των microservices, που επίσης απαιτούν προχωρημένες και ευέλικτες λύσεις, με ειδική πρόβλεψη για υποδομές container (ανεβαίνει η Kubernetes!), ενώ η τρίτη εστιάζει στη χρήση software-defined υποδομών, για μεγαλύτερη ευελιξία και καλύτερο έλεγχο, δυνατότητες ιδιαίτερα χρήσιμες σε μια εποχή κατά την οποία δεν νοείται επιχειρηματική στρατηγική χωρίς αυτοματισμούς.
Τέταρτη (ίσως και η πιο σημαντική) τάση, η ανάπτυξη των κατάλληλων δεξιοτήτων στο ανθρώπινο δυναμικό, που έτσι κι αλλιώς αποτελεί «είδος εν ανεπαρκεία» στο σύνολο των ΤΠΕ, σε συνδυασμό με κάμποσους αυτοματισμούς στα ίδια τα data centers, ως (μερικό) αντίδοτο στις ελλείψεις.
Πέμπτη, η έμφαση στο edge computing, που βεβαίως απαιτεί ανάλογες δυνατότητες στήριξης από την πλευρά του data center, ειδικά σ’ ό,τι αφορά στην ταχύτητα απόκρισης (βλέπε, low latency) καθώς η στήριξη στη λήψη αποφάσεων απαιτεί αμεσότητα και αξιοπιστία.

Το πρόβλημα της ενέργειας
Τα data centers είναι ιδιαίτερα ενεργοβόρες εγκαταστάσεις – για παράδειγμα, το data center ενός hyperscaler μπορεί να «τραβήξει» ενέργεια αντίστοιχη μιας μεσαίας ελληνικής πόλης των 80.000 ή και 100.000 νοικοκυριών. Έτσι, στους δύσκολους (και ακριβούς σ’ ό,τι αφορά στην ενέργεια) καιρούς που ζούμε, είναι απολύτως κατανοητή η πίεση για εξοικονόμηση πόρων, είτε με τη βοήθεια της τεχνολογίας (πχ. διατάξεις οι οποίες καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια), είτε με φυσικό τρόπο (πχ. συστήματα ψύξης της εγκατάστασης που αξιοποιούν ποτάμια ή θαλάσσια ύδατα – παρατίθεται σχετικό παράδειγμα, στη συνέχεια). Κάποιοι hyperscalers, όπως η Apple, η Google, η Meta κ.ά., έχουν ήδη καταφέρει να είναι ουδέτεροι, όσον αφορά στο αποτύπωμα άνθρακα, τόσο με την εφαρμογή καινοτόμων πρακτικών, όσο και με τη δημιουργία αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων κάπου κοντά, τα οποία λειτουργούν αντισταθμιστικά.

Οι περισσότεροι πάροχοι έχουν δεσμευτεί να πετύχουν την ποθητή ουδετερότητα αργότερα, ως το 2030, αλλά μήπως αυτό είναι μακριά; μόλις έξι χρόνια από σήμερα!
Πάντως, από πλευράς αριθμών, η παγκόσμια αγορά των data centers σημειώνει παρά τους ενεργειακούς περιορισμούς (ειδικά στις ΗΠΑ και εν μέρει στην Ασία, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη ζήτηση / κατανάλωση), σημαντική άνοδο. Συγκεκριμένα, το μέγεθος της έφτανε τα 168.813,86 M$ το 2022 και προβλέπεται να φτάσει στα 214.674,73 Μ$ το 2028, με 4.09% προβλεπόμενο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης (CAGR) κατά την περίοδο 2022-2028. Ιδού πεδίο δόξης λαμπρό, λοιπόν…

Το ελληνικό στίγμα
Η Ελλάδα φιλοδοξεί τα τελευταία χρόνια να αναδειχθεί σε data center hub της ΝΑ Ευρώπης – δεν το έχει καταφέρει ακόμα, όμως, όλοι αναγνωρίζουν ότι βρίσκεται σε καλό δρόμο, καθώς τα πιο γνωστά και μεγάλα ονόματα του χώρου είτε έχουν ήδη «βάλει πόδι» εδώ, είτε ετοιμάζονται να το κάνουν σύντομα, αναγνωρίζοντας αφενός την εξαιρετική γεωστρατηγική θέση της χώρας, αφετέρου τη σημαντική, ειδικά τα τελευταία χρόνια, ανάπτυξή της και τις μεγάλες ευκαιρίες που δημιουργούνται πλέον τοπικά.

Μάλιστα, με ‘δεδομένη’ την ανάγκη για περισσότερα και καλύτερα ‘Κέντρα Δεδομένων’ στη χώρα μας, μάλλον έρχεται την κατάλληλη στιγμή (αν δεν έχει αργήσει κιόλας), για να βάλει κάποια τάξη στη λειτουργία του ταχύτατα αναπτυσσόμενου οικοσυστήματος, το πρόσφατο (τέλη Οκτωβρίου) νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος, του οποίου η περίοδος διαβούλευσης λήγει τη στιγμή που γράφεται αυτό το κείμενο (μέσα Νοεμβρίου). Στόχοι του είναι αφενός η πλήρης καταγραφή των υπαρχόντων κέντρων, αφετέρου ο έλεγχος των προδιαγραφών και η ρύθμιση των υποχρεώσεών τους, από πλευράς λειτουργίας και ασφάλειας. Προφανώς, τα Data Centers περιλαμβάνονται στην κατηγορία των κρίσιμων υποδομών κάθε χώρας, οπότε όλα τα παραπάνω είναι κάτι περισσότερο από επιβεβλημένα, βάσει των πρόσφατων ευρωπαϊκών κανονισμών.

Τέλος, μεγάλο ειδικό βάρος έχει και η εξαγγελία του υπουργού Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρη Παπαστεργίου, στη διάρκεια συνεδρίου πριν από μερικές εβδομάδες, περί διάθεσης περίπου 80 Μ€ για data centers, με στόχο την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού στη χώρα. Ο υπουργός δεν παρέλειψε, επίσης, την αναφορά στο μέγα θέμα της κυβερνοασφάλειας και κυβερνοάμυνας – «η χώρα πρέπει να θωρακιστεί», δήλωσε χαρακτηριστικά, επιβεβαιώνοντας τις συνέργειες στο πλαίσιο του παραπάνω νομοσχεδίου.

«Ψηλαφώντας» αυτόν τον ευαίσθητο, πλην απολύτως αναγκαίο στην ψηφιακή καθημερινότητά μας χώρο, το netweek ζήτησε στο πλαίσιο του Special Report που διαβάζετε απαντήσεις σε μια σειρά από καίρια ερωτήματα, τα οποία υπέβαλε σε τριών ειδών χρήστες: στην ΕΔΥΤΕ, ως χαρακτηριστικό εκπρόσωπο του δημόσιου τομέα (πολύ περισσότερο, όταν το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης διαλαλεί σε όλους τους τόνους ότι έχουμε πλέον περάσει στην cloud-first εποχή) και δυο εκπροσώπους του ιδιωτικού, από τους οποίους ο ένας από μια αμιγώς ψηφιακή ασφαλιστική εταιρία και ο άλλος από μεγάλη φαρμακοβιομηχανία.