Αν και η παραδοσιακή λειτουργική τεχνολογία (Οperational Τechnology) και η τεχνολογία πληροφοριών (Ιnformation Τechnology) διατηρήθηκαν χωριστά, αυτοί οι δύο κόσμοι γίνονται όλο και περισσότερο αλληλένδετοι και οι δύο μορφές τεχνολογίας καθίστανται πιο πιθανές να συνδεθούν.
Ιστορικά, η έννοια της ενοποίησης ή αλλιώς convergence αποτελεί μια φυσική εξέλιξη διαφορετικών -φαινομενικά- περιοχών ενδιαφέροντος, οι οποίες ωστόσο εδράζουν την λειτουργία τους σε ένα αδιαπραγμάτευτο παράγοντα: Την ίδια την τεχνολογία. Πρακτική, που στις μέρες μας φαίνεται να κερδίζει έδαφος και σε ότι αφορά στο «οξύμωρο ζευγάρι» ΙΤ και ΟΤ, το κλειδί του οποίου βρίσκεται στα δεδομένα, αλλά και στα όσα συμβαίνουν στον φυσικό μας κόσμο.
Οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί δείχνουν να διέρχονται μια διαρκή διαδικασία αναζήτησης νέων, σύγχρονων, «φρέσκων» πρακτικών, σχεδιασμών, στρατηγικών και δράσεων, που θα τους επιτρέψουν να λειτουργούν με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα, σε ταχύτερους χρόνους, με περισσότερο εξισορροπημένες δαπάνες και, κατά το δυνατόν, πιο flawless.
Τελευταία, καταγράφεται σε διεθνές επίπεδο ένα σημαντικό «shift» προς την κατεύθυνση της παραδοχής πως τα Information Technology (IT) και Operational Technology (OT) έχουν μετατραπεί σε μια και ενιαία οντότητα, ενώ παράλληλα δείχνουν να υιοθετούν ένα κοινό σύνολο επιχειρηματικών στόχων.
Η λειτουργική τεχνολογία (OT) αναφέρεται στο υλικό και το λογισμικό που χρησιμοποιούνται για την αλλαγή, την παρακολούθηση ή τον έλεγχο φυσικών συσκευών, διαδικασιών και συμβάντων σε μια εταιρεία ή οργανισμό. Αυτή η μορφή τεχνολογίας χρησιμοποιείται πιο συχνά σε βιομηχανικές μονάδες ή σε επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν υποδομές βιομηχανικού τύπου, και οι συσκευές στις οποίες αναφέρεται αυτή η τεχνολογία έχουν συνήθως μεγαλύτερη αυτονομία από τις συσκευές ή τα προγράμματα τεχνολογίας πληροφοριών.
Παραδείγματα OT περιλαμβάνουν το SCADA (Εποπτικός έλεγχος και απόκτηση δεδομένων/Supervisory Control and Data Acquisition), το οποίο χρησιμοποιείται για τη συλλογή και ανάλυση δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και χρησιμοποιείται συχνά για την παρακολούθηση ή τον έλεγχο του εξοπλισμού της εγκατάστασης. Βιομηχανίες όπως τηλεπικοινωνίες, έλεγχος αποβλήτων, έλεγχος νερού και διύλιση πετρελαίου και φυσικού αερίου βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στα συστήματα SCADA.
Πολλοί τύποι OT βασίζονται σε συσκευές όπως PLCs (Programmable Logic Controllers), οι οποίες λαμβάνουν πληροφορίες από συσκευές εισόδου ή αισθητήρες, επεξεργάζονται τα δεδομένα και εκτελούν συγκεκριμένες εργασίες ή εξάγουν συγκεκριμένες πληροφορίες βάσει προ-προγραμματισμένων παραμέτρων. Τα PLC χρησιμοποιούνται συχνά για να κάνουν λειτουργίες όπως παρακολούθηση της παραγωγικότητας του μηχανήματος, παρακολούθηση θερμοκρασιών λειτουργίας και αυτόματη διακοπή ή έναρξη διαδικασιών. Χρησιμοποιούνται επίσης συχνά για την ενεργοποίηση συναγερμών σε περίπτωση δυσλειτουργίας του μηχανήματος.
Η πρόσβαση σε συσκευές OT περιορίζεται συνήθως σε μια μικρή ομάδα ατόμων με υψηλή κατάρτιση σε έναν οργανισμό και αυτοί οι τύποι συσκευών ενδέχεται να μην ενημερώνονται ή να τροποποιούνται για μήνες ή και χρόνια. Δεδομένου ότι αυτές οι συσκευές είναι εξαιρετικά εξειδικευμένες, σπάνια λειτουργούν σε τυποποιημένα λειτουργικά συστήματα (όπως iOS ή Windows) και αντίθετα, γενικά, απαιτούν τη λειτουργία προσαρμοσμένου λογισμικού.
Η κύρια διαφορά μεταξύ συσκευών OT και IT είναι ότι οι συσκευές OT ελέγχουν τον φυσικό κόσμο, ενώ τα συστήματα πληροφορικής διαχειρίζονται δεδομένα.
Με την πρώτη ματιά, IT και OT μπορεί να μην φαίνονται συμβατά. Τα συστήματα OT είναι μεμονωμένα σχεδιασμένα να λειτουργούν αυτόνομα και βασίζονται σε ιδιόκτητο λογισμικό. Από την άλλη πλευρά, τα συστήματα πληροφορικής συνδέονται από τη φύση τους, έχουν λίγη αυτονομία και λειτουργούν γενικά χρησιμοποιώντας εύκολα διαθέσιμα λειτουργικά συστήματα. Μάλιστα, το γεγονός ότι παρατηρείται μια διαρκώς εντεινόμενη ανάπτυξη και μετεξέλιξη του Industrial Internet of Things (IIoT), της φιλοσοφίας του Industry 4.0, αλλά πρωτίστως των αναρίθμητων επιχειρηματικών ευκαιριών που απορρέουν από τις ποικίλες μορφές εφαρμογής του ψηφιακού μετασχηματισμού, έχουν ωθήσει ολοένα και περισσότερους οργανισμούς να αναζητήσουν και «εμπιστευτούν» το project της έμπρακτης σύγκλισης IT και OT. Κι αυτό, δίχως να παραγνωρίζουν τις προκλήσεις και τους πιθανούς κινδύνους, αλλά και αναγνωρίζοντας τα πολλαπλά οφέλη.
Όμως, πώς ορίζονται οι μέχρι πρότινος διαφορετικοί κόσμοι του ΙΤ και του ΟΤ; Σύμφωνα με τον κ. Στράτο Πούμπρο, Υπεύθυνο της Ομάδας Αρχιτεκτονικής της Επιχειρηματικής Μονάδας Συστημάτων Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών (ΙΤ&Τ) του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών (ΔΑΑ), «Ο κόσμος του OT ελέγχει -ουσιαστικά- τον φυσικό κόσμο, σε αντίθεση με τα συστήματα πληροφορικής ΙΤ που διαχειρίζονται δεδομένα: από τη διαδικασία συλλογής και επεξεργασίας, στη διαδικασία αλλαγής και αποθήκευσης τους. Ενώ, οτιδήποτε αφορά στη συλλογή δεδομένων από το φυσικό κόσμο, δια μέσω της χρήσης και αξιοποίησης καμερών, αισθητήρων, συσκευών μέτρησης θερμοκρασίας, κλιματιστικών, καταγραφής του οξυγόνου της ατμόσφαιρας, τηλεμετρίας ρεύματος, γκαζιού, νερού κ.α., εμπίπτουν στη λογική των ΟΤ συστημάτων», τονίζει με έμφαση ο κ. Πούμπρος.
Από την πλευρά του, ο Δρ. Ξενοφών Λιαπάκης, Αντιπρόεδρος Business Technology της Peoplecert και Πρόεδρος του Hellenic CIO Forum σημειώνει χαρακτηριστικά: «Θα έλεγα πως η διαφορά μεταξύ των δύο, με απλά λόγια είναι: Λογισμικό αντί για hardware, γραφείο αντί για το πεδίο του εργοστασίου ή πληροφορία έναντι των μηχανών και διαχείριση δεδομένων σε σχέση με έλεγχο συσκευών. Επίσης, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι ΙΤ, ΟΤ σε συνάρτηση με τα IoT και IoS αποτελούν τα πλέον βασικά δομικά στοιχεία των Cyber-Physical Systems».
Industry 4.0 και παραπέρα
Ο ίδιος εκτιμά πως το Industry 4.0 ενισχύει την λογική και το πλαίσιο λειτουργίας των “έξυπνων εργοστασίων”, τα οποία με modular δομή, cyber και φυσικά συστήματα που με την σειρά τους παρακολουθούν και εποπτεύουν τις φυσικές διαδικασίες, “επικοινωνούν” μεταξύ τους σε πραγματικό χρόνο μέσω του Internet of Things (ΙοΤ) και Internet of Services (IoS), έχοντας τη δυνατότητα να αναπτύξουν ένα εικονικό αντίγραφο του φυσικού κόσμου και της λήψης αποκεντρωμένων αποφάσεων. Σε αυτή την πρακτική συμβάλει η ολοένα και αυξανόμενη χρήση Cloud λύσεων, όπως λ.χ. αντίστοιχων εφαρμογών, πλατφορμών και Infrastructure as a Service (IaaS).
«Αναμφίβολα, ο φυσικός και ο ψηφιακός κόσμος τείνουν να έρχονται ολοένα και εγγύτερα, ενώ η κύρια έμφαση οφείλει να δοθεί στη ψηφιοποίηση και την αυτοματοποίηση, τα οποία με τη σειρά τους πρέπει να γίνουν πράξη δια μέσω της χρήσης μιας σειράς προηγμένων τεχνολογιών, όπως τα Internet of Things, συστημάτων ρομποτικής, τεχνολογιών εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας, τεχνητής νοημοσύνης (AI), τρισδιάστατης εκτύπωσης κ.ά.», τονίζει ο Δρ. Λιαπάκης.
Σήμερα, οι «προβολείς» στην πρακτική της σύγκλισης IT και OT στρέφονται πρωτίστως σε τομείς βιομηχανικού ενδιαφέροντος ή λογικής, όπως μπορούν να χαρακτηριστούν αυτοί των κατασκευών, της ενέργειας και εν γένει των utilities, των μεταφορών, της φαρμακευτικής, της Άμυνας κ.ά. Αυτοί, μέσω του convergence καλούνται -ουσιαστικά- να πετύχουν τον απαιτούμενο μετασχηματισμό με στόχο τη βελτίωση της ευελιξίας, της ταχύτητας, της ποιότητας και της παραγωγικότητας τους στο πλαίσιο της λειτουργίας τους στην Industry 4.0 εποχή. Οι CIOs στο «οπλοστάσιό» τους διαθέτουν μια σειρά από σύγχρονες μεθοδολογίες και προηγμένες τεχνολογίες προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις αυξημένες προκλήσεις της νέας εποχής.
Μάλιστα, ο Δρ. Λιαπάκης αναφέρει πως «σε εκτενείς συζητήσεις με συναδέλφους CIOs στην υπόλοιπη Ευρώπη, διαπιστώνουμε ότι η σύγκλιση ΙΤ και ΟΤ αναβαθμίζει ακόμη περισσότερο τον ρόλο του CIO, καθώς καλείται για μια ακόμη φορά να κάνει drive το “ταξίδι” του ψηφιακού μετασχηματισμού της επιχείρησης ή του οργανισμού του, καθώς επίσης και να συντονίσει το εν λόγω convergence των δυο διαφορετικών κόσμων».
Παράλληλα, ο ίδιος υπογραμμίζει πως προκειμένου οι συγκεκριμένοι οργανισμοί να πετύχουν το ψηφιακό τους μετασχηματισμό, σημαντικό ρόλο παίζει ο ανθρώπινος παράγοντας. «Έχουν συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να αλλάξουν τρόπο εργασίας και διακυβέρνησης φέρνοντας πιο κοντά τους δυο κόσμους, δημιουργώντας διαλειτουργικές (cross functional) ομάδες, οι οποίες στην πλειοψηφία των περιπτώσεων “τρέχουν” υπό τις οδηγίες και την επίβλεψη του CIO, ενώ προϋποθέτουν και την εφαρμογή σύγχρονων μεθοδολογιών, όπως λ.χ. Lean και Agile». Στοιχεία, τα οποία αναμένεται να φανούν εξόχως χρήσιμα κατά το κοντινό μέλλον, με την έλευση του Industry 5.0 να βρίσκεται ante portas, αποτελώντας την φυσική μετεξέλιξη της βιομηχανίας. Το κύριο χαρακτηριστικό της εκτιμάται πως θα είναι η αξιοποίηση των collaborative robots (cobots) που με τη σειρά τους θα βοηθούν τους ανθρώπους να ολοκληρώσουν ακόμη πιο αποτελεσματικά το καθημερινό τους έργο.
Η πρακτική πλευρά της σύγκλισης ΙΤ & ΟΤ
Στο επίκεντρο των Operational Technology συστημάτων του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών βρίσκεται το Building Automation System (BAS), το οποίο παρακολουθεί ολόκληρη τη λειτουργία του αεροδρομίου: Από τις κυλιόμενες σκάλες, τα ασανσέρ, τον κλιματισμό και την πυρανίχνευση, μέχρι το αυτοματοποιημένο σύστημα πρόσβασης στις εγκαταστάσεις (Building Access Automation System), όπως και το αντίστοιχο σύστημα διαχείρισης αποσκευών (Baggage Handling System) που είναι βασισμένο σε συσκευές PLCs (Programmable Logic Controllers). Παράλληλα, υπάρχουν και ακόμη πιο εξειδικευμένα συστήματα που διαχειρίζονται, λ.χ., τον φωτισμό των διαδρόμων προσγείωσης/απογείωσής, συστήματα αποπάγωσης, τα οποία προϋποθέτουν την ύπαρξη μιας εξόχως προηγμένης γνώσης, η οποία σταδιακά αποκτάται και από τα στελέχη της πληροφορικής, χάρη φυσικά και στο γεγονός της ταχείας ενοποίησης μεταξύ ΙΤ και ΟΤ.
«Για εμάς είναι ξεκάθαρο πως τα δεδομένα παίζουν τον πλέον βασικό ρόλο στη διαδικασία σύγκλισης των δύο κόσμων. Απώτερος σκοπός είναι η προσθήκη περισσότερης “νοημοσύνης” στο ευρύτερο διαχειριστικό σκέλος προκειμένου να επιτευχθεί απλοποίηση, όσο και βελτιστοποίηση τόσο των διαδικασιών, αλλά και της λειτουργίας ενός οργανισμού», υπογραμμίζει ο Αλέξανδρος Ζιώμας, Διευθυντής της Επιχειρηματικής Μονάδας Συστημάτων Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Στο παρελθόν, οι περισσότερες συσκευές OT είχαν αποκοπεί εντελώς όχι μόνο από το Διαδίκτυο, αλλά και από τα περισσότερα εσωτερικά δίκτυα, και θα μπορούσαν να προσπελαστούν μόνο φυσικά από μερικούς επιλεγμένους εξουσιοδοτημένους υπαλλήλους. Ωστόσο, γίνεται όλο και πιο κοινό για τα συστήματα OT (συμπεριλαμβανομένων των ICS) να παρακολουθούνται και να ελέγχονται χρησιμοποιώντας συστήματα πληροφορικής.
Ενώ οι είσοδοι σε πολλές συσκευές ΟΤ μπορεί παραδοσιακά να περιορίζονται σε ένα φυσικό πλαίσιο ή πληκτρολόγιο που απαιτούσε από τους εργαζόμενους να εισάγουν εντολές ή δεδομένα φυσικά, περισσότερα συστήματα και συσκευές ΟΤ ελέγχονται και παρακολουθούνται εξ αποστάσεως μέσω του Διαδικτύου. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, για την παρακολούθηση ανταλλακτικών και την ειδοποίηση των υπαλλήλων όταν ένα στοιχείο δεν λειτουργεί, επιτρέποντας στους υπαλλήλους να προμηθευτούν και να εγκαταστήσουν το ανταλλακτικό πριν αποτύχει το κατεστραμμένο μέρος. Αντικαθιστώντας το κατεστραμμένο εξάρτημα πριν αποτύχει, οι εργαζόμενοι όχι μόνο μπορούν να βοηθήσουν να διασφαλιστεί ότι η παραγωγή δεν θα διαταραχθεί, αλλά μπορούν επίσης να αποτρέψουν ένα επεισόδιο εάν η αποτυχία του κατεστραμμένου εξαρτήματος θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο εκτεταμένες ζημιές.
Ένα κατεστραμμένο τμήμα μπορεί όχι μόνο να προκαλέσει βλάβη σε ένα μηχάνημα, αλλά αυτή η βλάβη θα μπορούσε επίσης να έχει σοβαρές συνέπειες για την υγεία ή την ασφάλεια των εργαζομένων που εργάζονται κοντά.
Το IT μπορεί επίσης να παρέχει στους υπαλλήλους αναφορές σε πραγματικό χρόνο σχετικά με την κατάσταση της συσκευής OT και να τους επιτρέπει να ανταποκρίνονται και να διορθώνουν σφάλματα συστήματος σε δευτερόλεπτα. Αυτό σημαίνει ότι εάν σβήσει ένας συναγερμός για να ενημερώσει τους υπαλλήλους ότι ένα κομμάτι εξοπλισμού δεν λειτουργεί σωστά, μπορούν είτε να κλείσουν τη συσκευή εξ αποστάσεως (μειώνοντας τις πιθανότητες βιομηχανικού ατυχήματος) είτε να αντιμετωπίσουν αμέσως την κατάσταση προτού γίνει πιο σοβαρή.
Ποιος ο βαθμός επίδρασης της ασφάλειας;
Αποτελεί κοινό τόπο πως το ζήτημα της ασφάλειας είναι κεφαλαιώδους σημασίας για κάθε σύγχρονη επιχείρηση και οργανισμό και δη σε ότι αφορά την ψηφιακή του έκφανση. Διαδικασία, ωστόσο, εξίσου (αν όχι, ακόμη πιο) έντονη όταν γίνεται λόγος σε Operational συστήματα και δη σε συνάρτηση με το βαθμό επίδρασης στον φυσικό κόσμο. Δεν έχετε παρά να αναλογιστείτε τον βαθμό κινδύνου και το μέγεθος του πλήγματος που δύναται να προκληθεί σε έναν οργανισμό στην περίπτωση κατά την οποία δεχτεί μια κυβερνοεπίθεση στα ΟΤ συστήματά του. Εάν ειπωθεί πως ελλοχεύει η σφοδρή πιθανότητα αδυναμίας της φυσικής λειτουργίας του, κάθε άλλο παρά ως κινδυνολογία θα πρέπει να εκληφθεί.
«Το γεγονός ότι υπάρχει μια διασύνδεση του φυσικού με το ψηφιακό κόσμο, αυτομάτως πολλαπλασιάζει τη σημασία της ασφάλειας ως τον παράγοντα αποτροπής του αυξημένου κινδύνου. Μάλιστα, τελευταία έχουν καταγραφεί μια σειρά από περιστατικά επιτυχών κυβερνοεπιθέσεων σε ποικίλες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται λ.χ. στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και των utilities, οι οποίες και φαίνεται πως έχουν εκμεταλλευτεί την ύπαρξη συγκεκριμένων αδυναμιών ασφάλειας στα ΟΤ συστήματα. Οι κακόβουλοι χρήστες (επιτιθέμενοι), ξεκινώντας από την εκμετάλλευση αδυναμιών των ΟΤ συστημάτων είναι σε θέση να πραγματοποιήσουν εξεζητημένες επιθέσεις (sophisticated attacks) φτάνοντας στα IT συστήματα ενός οργανισμού», υπερθεματίζει ο Στέλιος Δρίτσας, Υπεύθυνος Ασφάλειας Πληροφοριών ΔΑΑ.
Τα συστήματα πληροφορικής μπορούν να αποτελέσουν τεράστιο όφελος για ICS και άλλα συστήματα OT. Μπορεί επίσης να αφήσει τα συστήματα OT ευάλωτα σε επιθέσεις ασφάλειας στον κυβερνοχώρο, εάν δεν ληφθούν κατάλληλες προφυλάξεις. Κάθε φορά που επιτρέπεται σε μια συσκευή να συνδεθεί στο Διαδίκτυο, ή ακόμη και σε ένα δίκτυο στο οποίο μπορεί να προσπελαστεί μέσω του Διαδικτύου, υπάρχει πιθανότητα ένας εγκληματίας στον κυβερνοχώρο να αποκτήσει μη εξουσιοδοτημένη πρόσβαση.
Μια επίθεση στον κυβερνοχώρο εναντίον συσκευής OT θα μπορούσε να έχει καταστροφικές συνέπειες. Όχι μόνο μπορεί να καταστραφεί εξειδικευμένος εξοπλισμός (με αποτέλεσμα δαπανηρές επισκευές), αλλά και ο κατεστραμμένος εξοπλισμός θα μπορούσε να αποτελέσει κίνδυνο για την υγεία ή την ασφάλεια. Πριν ενσωματώσουμε την πληροφορική σε οποιοδήποτε σύστημα OT, είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργήσουμε και να εφαρμόσουμε κατάλληλα πρωτόκολλα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.
Εφαρμογή και σε επιχειρήσεις έντασης εργασίας
Μπορεί σε διεθνές επίπεδο να υπάρχει μια αίσθηση πως ο εν γένει βιομηχανικός τομέας κινείται με μεγαλύτερη ταχύτητα προς την κατεύθυνση της υιοθέτησης της συγκεκριμένης τάσης ενοποίησης των δύο κόσμων, ωστόσο αυτό σίγουρα δεν λειτουργεί με όρους αποκλεισμού και απαγόρευσης σε οργανισμούς που δραστηριοποιούνται σε non-industrial αγορές. Πόσο, μάλλον, όταν στη συνολικότερη πρακτική τους έχουν ενσωματώσει και αξιοποιούνί πληθώρα από τεχνολογικά στοιχεία, προϊόντα και χαρακτηριστικά, όπως λ.χ. κάμερες, αισθητήρες, ΑΙ, ΙοΤ κ.ά.
«Τέτοιες, μπορεί και είναι επιχειρήσεις που εντάσσονται, λ.χ., στην αγορά ένταση εργασίας. Μια τέτοια είναι και οι λιανεμπορικές αλυσίδες και δη το κομμάτι των σούπερ μάρκετ, όπου στις κύριες διαδικασίες εμπλέκεται ο ανθρώπινος παράγοντας», όπως σημειώνει χαρακτηριστικά ο Σάββας Τορτοπίδης, Διευθυντής Πληροφορικής και Επικεφαλής της Διεύθυνσης Ψηφιακού Μετασχηματισμού της εταιρείας Μασούτης και συνεχίζει: «Σε αυτή την περίπτωση, το ΙΤ προσπαθεί να ψηφιοποιήσει τόσο τις συγκεκριμένες διαδικασίες, μα και το ευρύτερο interaction του ανθρώπου με την επιχείρηση, ακολουθώντας μια σειρά από KPIs προκειμένου το αποτέλεσμα των πολιτικών και δράσεων να συμβάλουν καταλυτικά στην αισθητή βελτίωση της απόδοσης και της λειτουργίας του ίδιου του οργανισμού. Απέναντι στον τελικό πελάτη, τα ίδια τα προϊόντα, αλλά και τους προμηθευτές μας. Όλα αυτά, πάντοτε, με την χαρτογράφηση και την εφαρμογή των απαιτούμενων διαδικασιών που θα ακολουθούν το σύνολο των stakeholders του οργανισμού και θα μας επιτρέψουν να κινούμαστε σε ένα συγκεκριμένο επίπεδο ποιότητας. Με ποιο τρόπο; Μα μέσω της διασφάλισης ποιοτικά βελτιωμένης όσο και πλήρους πληροφορίας, η οποία δύναται να αξιοποιηθεί από το top management για την λήψη ακόμη καλύτερων, όσο και αποτελεσματικότερων αποφάσεων.».
Σε ό,τι αφορά το λειτουργικό σκέλος της Μασούτης, ο κ. Τορτοπίδης αναφέρει πως υπάρχει μια διαρκή όσο και συνειδητή επένδυση σε τεχνολογικές λύσεις και συστήματα, τα οποία κατατείνουν στη διαδικασία ενοποίησης μεταξύ του φυσικού και του ψηφιακού κόσμου. «Για παράδειγμα, η παρακολούθηση της αλυσίδας ψύξης που εμπλέκει από τον προμηθευτή, τις αποθήκες και τα οχήματα τροφοδοσίας μέχρι το κατάστημα, της «έξυπνης» διαχείρισης των προϊόντων σε σχέση με τη φρεσκάδα, την υγιεινή και την ακριβή τήρηση των ημερομηνιών λήξης τους, της αποτελεσματικής λειτουργίας του στόλου οχημάτων, της έγκαιρης ενημέρωσης περί του όγκου των φυρών, της άρτιας λειτουργίας του ηλεκτρονικού καταστήματος με την ορθή και εντός του προκαθορισμένου χρονικού πλαισίου διαδικασία δρομολόγησης και παράδοσης κ.ο.κ. Απώτερος σκοπός είναι η υιοθέτηση και εφαρμογή across the board και σε κάθε έκφανση της Μασούτης, ενός ενιαίου επιπέδου εξυπηρέτησης».
Μελλοντικές προκλήσεις
Η Τεχνητή Νοημοσύνη, η πιο ευφυής όσο και αποτελεσματικότερη διαχείριση, επεξεργασία και αξιοποίηση της πληθώρας των δεδομένων, η συνέχιση της διεύρυνσης αλλά και η ευρεία χρήση ανοικτών πρωτοκόλλων θα οδηγήσουν στην ακόμη πιο εύκολη διασυνδεσιμότητα. Μαζί με το Cloud, αναμένονται όλα να αποτελέσουν ορισμένους από τους βασικούς παράγοντες που θα επιδράσουν καταλυτικά στην επόμενη ημέρα σύγκλησης των ΙΤ και ΟΤ κόσμων με θετικές επιπτώσεις, όπως υψηλότερη ποιότητα, αξιοπιστία, ασφάλεια αλλά και πιο γρήγορη, αποτελεσματική υποστήριξη και συντήρηση, όπως εκτιμά ο κ. Αλέξανδρος Ζιώμας. Προκειμένου να δώσει έμφαση στην επικείμενη αλλαγή της τεχνολογίας, ο κ. Στράτος Πούμπρος καταφεύγει σε έναν παραλληλισμό με την τηλεφωνία. «Ο τομέας τηλεπικοινωνιών διαπνεόταν από μια “πατροπαράδοτη” λογική, ενώ θεωρούνταν ως “κλειστός”, διαθέτοντας εξειδικευμένα στελέχη και τεχνικούς.
Μόλις, όμως, έκανε την μετάβασή του προς τη Διαδικτυακή Τηλεφωνία (IP), αυτομάτως μετατοπίστηκε προς τον ΙΤ κόσμο. Πλέον, σήμερα την ίδια διαδρομή δείχνει να πρέπει να ακολουθήσει και ο ΟΤ κόσμος, καθώς εν πολλοίς -πλέον- βασίζεται στο ΙΤ και αλληλοεπιδρά με αυτό. Ακόμη υπάρχει έδαφος που πρέπει να καλυφθεί, καθώς οι ανάλογες πλατφόρμες δεν διαθέτουν τον απαιτούμενο βαθμό ωρίμανσης. Το θετικό στοιχείο είναι πως από την στιγμή κατά την οποία εκκινεί η διαδικασία του transition προς τον ΙΤ κόσμο, έχουμε τη δυνατότητα να αντλήσουμε πληροφορία, που μπορούμε και να συνδυάσουμε. Αποτέλεσμα; Ενοποιώντας δύο συστήματα να προσθέτουμε αξία, σε κάτι που μέχρι πρότινος χαρακτηριζόταν ως “κλειστό”, διευρύνοντας εντυπωσιακά την δυνατότητα διεπαφής μεταξύ των δύο κόσμων.
Οι δυνατότητες που γεννώνται είναι τεράστιες. Σκεφτείτε, απλά, πως οι αισθητήρες γίνονται ολοένα και πιο “έξυπνοι”, ενώ παράλληλα “ακουμπούν” στον ΙΤ κόσμο, πολλαπλασιάζοντας την δυναμική τους. Μέχρι πρότινος, για να λάβει κάποιος εικόνα από μια κάμερα, έπρεπε να συνδεθεί σε έναν encoder, με τον ενδιαφερόμενο εν συνεχεία να οφείλει να διασυνδεθεί αναλογικά και μέσω ποικίλων τεχνολογιών να είναι σε θέση να αντλήσει την ζητούμενη πληροφορία. Σήμερα, πλέον, η ευκολία, η αποτελεσματικότητα και η ταχύτητα κινούνται σε εντελώς νέα επίπεδα, καθώς δεν απαιτείται η προαναφερθείσα διαδικασία. Κι αυτό, χάρη στο γεγονός της σύγκλισης με τον ΙΤ κόσμο. Το ίδιο ισχύει και για τους αισθητήρες, που με την σειρά τους δύναται να παράξουν χρηστικές πληροφορίες, οι οποίες διανέμονται όπου κριθεί απαραίτητο».
Ο κ. Στέλιος Δρίτσας θέτει ως ζητούμενο την ύπαρξη των τριών “Cs”, Communication-Coordination- Collaboration, ως προαπαιτούμενα επίτευξης ενός κατά το δυνατόν πιο ισχυρού, όσο και αδιάρρηκτου πλαισίου κυβερνοασφάλειας, που θα συμβάλει στη σύγκλιση των κόσμων του ΙΤ και του ΟΤ, ώστε να λάβει χώρα με ενιαία όσο και δυναμική μορφή.
Τέλος, ο Δρ. Λιαπάκης προσθέτει μια περισσότερο οικονομοτεχνική πτυχή στο ζήτημα, καθώς υποστηρίζει πως κατά τη διαδικασία του σχεδιασμού, απαιτείται αυξημένο επίπεδο προσοχής σε ό,τι αφορά στην πληροφοριακή υποδομή και δη το cloud. Κι αυτό, καθώς σε περίπτωση που ένας οργανισμός εκ του τρόπου της λειτουργίας του ή της αγοράς στην οποία δραστηριοποιείται, έρχεται αντιμέτωπος με ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα real-time δεδομένων τα οποία και παράγονται σε συνεχείς ρυθμούς, τότε μπορεί να βρεθεί προ (δυσάρεστης) έκπληξης αναφορικά με την επιβάρυνση τόσο της απόδοσης, όσο και του κόστους.
